WEBVTT

00:00:14.070 --> 00:00:16.792
Θέλω να σας πάρω σε μια περιπέτεια

00:00:16.798 --> 00:00:20.960
στον παράξενο κόσμο
της διείσδυσης στις αναμνήσεις.

00:00:21.610 --> 00:00:24.854
Αυτό που θέλω να κάνετε είναι
να αναθεωρήσετε τη μνήμη.

00:00:24.857 --> 00:00:26.970
Θέλω να σκεφτείτε τις αναμνήσεις σας,

00:00:26.970 --> 00:00:31.899
όχι ως ακριβείς αναμνήσεις,
μόνιμα αρχεία του παρελθόντος.

00:00:31.899 --> 00:00:36.188
Αντ' αυτού, θέλω να σκεφτείτε
τις αναμνήσεις σας ως ιστορίες

00:00:36.188 --> 00:00:39.490
τις οποίες λέτε στον εαυτό σας
για να κατανοήσετε της ζωή σας

00:00:39.490 --> 00:00:41.381
-γιατί βρίσκεστε εδώ, ποιοι είστε-

00:00:41.708 --> 00:00:45.520
ιστορίες που λέτε στους άλλους ανθρώπους,
μέλη της φυλής σας,

00:00:45.520 --> 00:00:47.650
για να δείξετε ότι ανήκετε στην ομάδα:

00:00:47.650 --> 00:00:49.253
αυτοί είμαστε.

00:00:49.948 --> 00:00:52.955
Πριν ξεκινήσω όμως αυτό το ταξίδι
στην επιστήμη των αναμνήσεων

00:00:52.955 --> 00:00:58.628
και στην κατανόηση του πόσο εύκολο είναι
να στρεβλωθούν αυτές οι ιστορίες,

00:00:59.250 --> 00:01:01.669
θα σας πω μια μικρή ιστορία.

00:01:02.499 --> 00:01:05.099
Ξεκινά με τη μητέρα μου
και τελειώνει με τη θεία μου.

00:01:05.100 --> 00:01:07.146
Η κατάσταση λοιπόν έχει ως εξής:

00:01:07.156 --> 00:01:09.600
Η μητέρα μου πήγε στην Ελβετία.

00:01:09.600 --> 00:01:14.670
Σε αυτό το ταξίδι στην Ελβετία,
πήγε να πάρει το αυτοκίνητό της

00:01:14.670 --> 00:01:17.480
από ένα υπόγειο γκαράζ.

00:01:17.480 --> 00:01:19.870
Μπαίνει στη θέση του συνοδηγού.

00:01:19.870 --> 00:01:21.720
Ο πατέρας μου στη θέση του οδηγού.

00:01:21.970 --> 00:01:23.977
Προσπαθούν να βγουν από το γκαράζ.

00:01:25.057 --> 00:01:26.234
Καθώς έβγαιναν,

00:01:26.238 --> 00:01:31.400
ένας άντρας στεκόταν στην έξοδο,
εμποδίζοντας τους να φύγουν.

00:01:31.400 --> 00:01:32.967
Προφανώς δεν είναι στα καλά του,

00:01:32.972 --> 00:01:34.449
μιλάει μόνος του,

00:01:34.449 --> 00:01:35.689
είναι αναμαλλιασμένος.

00:01:36.258 --> 00:01:38.700
Και η μητέρα μου,
για να τον κάνει να φύγει,

00:01:38.700 --> 00:01:42.070
βγαίνει από το αμάξι και λέει,
«Κύριε, μπορείτε να φύγετε από τη μέση;»

00:01:42.470 --> 00:01:46.355
Και ο άντρας, αντί να ανταποκριθεί όπως
θα έκανε κάθε φυσιολογικός άνθρωπος,

00:01:46.355 --> 00:01:47.680
δηλαδή φεύγοντας,

00:01:47.680 --> 00:01:50.145
έτρεξε προς τη μητέρα μου,

00:01:51.015 --> 00:01:53.063
την έσπρωξε μέσα στο αυτοκίνητο,

00:01:53.309 --> 00:01:55.169
και άρχισε να τη γρονθοκοπεί.

00:01:56.239 --> 00:01:59.198
Ο πατέρας μου αντέδρασε
ξεκινώντας αμέσως το αυτοκίνητο

00:01:59.204 --> 00:02:01.018
-όλοι φυσικά βρίσκονταν σε σοκ-

00:02:01.020 --> 00:02:03.804
τελικά φεύγουν κι η μητέρα μου είναι καλά.

00:02:03.805 --> 00:02:05.463
Αλλά βέβαια, για τη μητέρα μου,

00:02:05.470 --> 00:02:08.760
ήταν μια συγκλονιστική στιγμή.

00:02:08.760 --> 00:02:11.164
Ένας ξένος της επιτέθηκε χωρίς λόγο,

00:02:11.164 --> 00:02:13.299
δεν της είχε ξανασυμβεί κάτι τέτοιο.

00:02:13.299 --> 00:02:14.550
Τι κάνει λοιπόν;

00:02:14.550 --> 00:02:17.340
Φυσικά, το λέει στην οικογένειά της,

00:02:17.340 --> 00:02:18.942
το λέει στους φίλους της,

00:02:18.942 --> 00:02:21.462
η ιστορία αναπαράγεται γεμάτη συναίσθημα.

00:02:22.231 --> 00:02:23.804
Τώρα, ένα χρόνο μετά,

00:02:23.804 --> 00:02:27.459
η θεία μου λέει την ίδια ιστορία,

00:02:28.172 --> 00:02:29.540
γεμάτη συναίσθημα,

00:02:29.540 --> 00:02:31.889
με αυτοπεποίθηση και σιγουριά,

00:02:31.889 --> 00:02:33.596
με λεπτομέρειες

00:02:34.215 --> 00:02:37.309
και ισχυρίζεται ότι ήταν στο πίσω κάθισμα.

00:02:39.469 --> 00:02:41.985
Αυτό, φυσικά, είναι αδύνατο.

00:02:42.494 --> 00:02:46.570
Όπως είπα, η ιστορία εκτυλίχθηκε στην 
Ελβετία και η θεία μου ζει στη Γερμανία.

00:02:46.570 --> 00:02:49.140
Παραγνωρίζει διαρκώς το γεγονός

00:02:49.140 --> 00:02:52.615
ότι δεν υπήρχε περίπτωση
να βρισκόταν στο πίσω κάθισμα,

00:02:52.615 --> 00:02:55.566
δε θέλει να αφήσει αυτή την ανάμνηση,

00:02:55.567 --> 00:02:59.530
επειδή τη νιώθει τόσο αληθινή.

NOTE Paragraph

00:03:00.210 --> 00:03:03.610
Πώς μπαίνουμε λοιπόν
σε μια τέτοια κατάσταση

00:03:03.610 --> 00:03:07.331
όπου μπερδεύουμε πράγματα
που νομίζουμε ότι μας έχουν συμβεί

00:03:07.786 --> 00:03:09.220
-τις αναμνήσεις μας-

00:03:09.220 --> 00:03:11.435
με αυτά που έχουν όντως συμβεί;

00:03:11.810 --> 00:03:15.513
Αυτή είναι η πηγή έμπνευσης μου λοιπόν,

00:03:15.513 --> 00:03:17.649
εκεί ξεκινούν οι ιστορίες μας.

00:03:18.144 --> 00:03:21.149
Έτσι αν ξανασκεφτούμε
το παρελθόν μας ως μια ιστορία,

00:03:21.149 --> 00:03:25.464
και σκεφτούμε ποιος είναι αυτός
που γράφει αυτές τις ιστορίες,

00:03:25.464 --> 00:03:28.598
ποιος είναι ο υπεύθυνος
για το δικό μας κουτί αναμνήσεων,

00:03:28.633 --> 00:03:31.666
αυτό μπορεί να είναι λίγο πιο περίπλοκο
απ' όσο φανταζόμαστε.

00:03:32.099 --> 00:03:33.989
Και αυτό που βλέπουμε τελικά είναι

00:03:33.989 --> 00:03:39.380
ότι όπως η θεία μου δεν παρευρισκόταν
πραγματικά στην εμπειρία της μητέρας μου

00:03:39.380 --> 00:03:42.373
-όσο και να ήθελε να είναι,

00:03:42.373 --> 00:03:45.959
καθώς παίζει σημαντικό ρόλο 
στην προσωπική της αφήγηση-

00:03:46.899 --> 00:03:48.709
τελικά αυτό δεν είναι αλήθεια.

00:03:48.829 --> 00:03:50.389
Και το ίδιο ισχύει και για εσάς:

00:03:50.389 --> 00:03:52.869
μπορεί να υπάρχουν
σημαντικές στιγμές της ζωής σας

00:03:52.869 --> 00:03:56.760
-αναμνήσεις της παιδικής σας ηλικίας,
αναμνήσεις από χαμένες αγάπες-

00:03:57.534 --> 00:04:00.349
που δε βγάζουν κανένα νόημα.

00:04:00.750 --> 00:04:04.099
Άρα μπορεί να μην είστε αυτοί
που νομίζετε ότι είστε,

00:04:04.119 --> 00:04:07.339
ειδικά αν βασίζετε την ταυτότητα σας
στις αναμνήσεις σας.

00:04:07.689 --> 00:04:10.501
Έτσι, θέλω να τολμήσετε
να αμφισβητήσετε τις αναμνήσεις σας.

00:04:10.502 --> 00:04:13.451
Και δεν υπάρχει κάποια
που να απαγορεύεται να ερευνήσετε.

00:04:13.631 --> 00:04:18.348
Επειδή είναι ευαίσθητη ή περίπλοκη,
επειδή τη νιώθετε αληθινή,

00:04:18.348 --> 00:04:20.231
δε σημαίνει και ότι είναι.

00:04:20.231 --> 00:04:21.538
Αμφισβητήστε τες λοιπόν:

00:04:21.538 --> 00:04:24.486
«Πώς ξέρω ότι αυτό συνέβη όντως;»

00:04:24.950 --> 00:04:28.134
Γιατί έτσι, τολμάτε να ρωτήσετε
τον εαυτό σας: «Ποιος είμαι;»

00:04:28.134 --> 00:04:31.014
Κι αν δεν εμπιστεύεστε τις αναμνήσεις σας,

00:04:31.014 --> 00:04:32.540
τι γίνεται τότε;

00:04:32.720 --> 00:04:36.290
Και τελικά οδηγείστε στην αμφισβήτηση
της πραγματικότητας σας.

00:04:37.500 --> 00:04:39.339
Ας μιλήσουμε γι' αυτό, λοιπόν.

00:04:39.339 --> 00:04:40.870
Ποια είναι η πραγματικότητα σας;

00:04:41.120 --> 00:04:44.989
Πριν καν αρχίσουμε να μιλάμε
για τη στρέβλωση των αναμνήσεων,

00:04:44.989 --> 00:04:47.157
ας μιλήσουμε για την προέλευσή τους.

00:04:47.450 --> 00:04:50.609
Οι αναμνήσεις ξεκινούν με την αντίληψη.

00:04:51.009 --> 00:04:53.661
Όχι απαραίτητα την αντίληψη
από τον πραγματικό κόσμο,

00:04:53.661 --> 00:04:56.060
μπορεί αυτή η αντίληψη να είναι μια ιδέα,

00:04:56.060 --> 00:04:58.090
μπορεί να είναι κάτι που σκεφτόμαστε

00:04:58.090 --> 00:05:01.620
-γιατί μπορεί και να θυμόμαστε κάτι
που έχουμε σκεφτεί ή ονειρευτεί-

00:05:01.620 --> 00:05:05.867
αλλά συνήθως μιλάμε
για την αντίληψη στην αληθινή ζωή.

NOTE Paragraph

00:05:06.073 --> 00:05:11.100
Και φυσικά, εδώ, η νευρολογία
και όσοι μελετούν ψυχολογία,

00:05:11.100 --> 00:05:12.470
όπως εγώ,

00:05:12.500 --> 00:05:16.838
θεωρούν ξεκάθαρα πως έχετε
ένα μοναδικό αντιληπτικό φίλτρο.

00:05:16.842 --> 00:05:20.459
Ο καθένας από εσάς έχει
ένα διαφορετικό ζευγάρι ματιών,

00:05:20.459 --> 00:05:23.310
διαφορετικό ζευγάρι αυτιών,
διαφορετική όσφρηση.

00:05:23.310 --> 00:05:25.079
Όμως δεν τελειώνει εκεί.

00:05:25.079 --> 00:05:27.069
Έχετε, επίσης, διαφορετική κοσμοθεωρία.

00:05:27.399 --> 00:05:29.939
Έχετε τελείως διαφορετικές αναμνήσεις

00:05:29.944 --> 00:05:32.502
που σας ακολουθούν σε κάθε κατάσταση,

00:05:32.560 --> 00:05:34.580
και αυτές είναι σημαντικές.

00:05:35.660 --> 00:05:40.539
Θα μπορούσατε ακόμα να υποστηρίξετε
ότι ζούμε σε μια προσομοίωση.

00:05:41.319 --> 00:05:44.069
Η πραγματικότητα όπως την ξέρετε

00:05:44.359 --> 00:05:46.899
υπάρχει μόνο για εσάς.

00:05:47.549 --> 00:05:51.165
Κι έτσι, από την αρχή της η κάθε ανάμνηση

00:05:51.165 --> 00:05:53.299
είναι ήδη φιλτραρισμένη, ήδη αλλοιωμένη.


00:05:53.299 --> 00:05:54.594
Ας αναφέρω ένα παράδειγμα

00:05:54.594 --> 00:05:58.523
για το πώς η αντίληψη μπορεί να φιλτράρει
τον τρόπο λήψης αποφάσεων μας

00:05:58.523 --> 00:06:01.020
και πώς τελικά αυτές οι αναμνήσεις
της ζωής μας,

00:06:01.020 --> 00:06:02.857
των πραγμάτων που θεωρούμε σημαντικά,

00:06:02.862 --> 00:06:05.849
μπορούν να αλλάξουν
τον τρόπο λήψης των αποφάσεών μας.

00:06:05.849 --> 00:06:07.099
Λοιπόν.

00:06:07.099 --> 00:06:11.600
Εδώ είναι μια μελέτη μου με τους Στίβεν
Πόρτερ, Λιάν Τεν Μπρίνκε και Νατάσα Κόρβα

00:06:11.600 --> 00:06:13.230
που δημοσιεύθηκε το 2013,

00:06:13.230 --> 00:06:16.594
όπου δίναμε στους συμμετέχοντες 
μια φωτογραφία.

00:06:16.594 --> 00:06:19.059
Και τους λέγαμε,
σε συνδυασμό με αυτή τη φωτογραφία,

00:06:19.059 --> 00:06:20.938
ότι αυτό το άτομο ήταν ένας δολοφόνος.

00:06:20.943 --> 00:06:24.072
Τους λέμε ότι καταδικάστηκε
-όχι, δεν καταδικάστηκε-

00:06:24.072 --> 00:06:26.709
είναι τουλάχιστον ύποπτος
σε μια υπόθεση δολοφονίας.

00:06:26.715 --> 00:06:29.487
Αυτός είναι ο ύποπτος λοιπόν,
σας δίνουμε την υπόθεση,

00:06:29.487 --> 00:06:31.142
σας δίνουμε αποδεικτικά στοιχεία,

00:06:31.146 --> 00:06:34.499
11 αποδεικτικά στοιχεία
με αυξανόμενη σοβαρότητα.

00:06:34.779 --> 00:06:39.249
Αυτό που βλέπουμε είναι ότι οι άνθρωποι,
όσο περισσότερα στοιχεία έχουν,

00:06:39.249 --> 00:06:41.399
τόσο πιο πιθανό είναι να τον καταδικάσουν.

00:06:41.399 --> 00:06:43.130
Κι αυτό είναι λογικό.

NOTE Paragraph

00:06:43.130 --> 00:06:45.034
Αλλά υπάρχει μια σημαντική διαφορά

00:06:45.034 --> 00:06:48.283
αναφορικά με το πόσα στοιχεία
χρειάζονται για να καταδικάσετε,

00:06:48.291 --> 00:06:53.610
κι αυτό έχει να κάνει με το πόσο αξιόπιστο
φαίνεται το πρόσωπο της φωτογραφίας.

00:06:54.120 --> 00:06:56.449
Κοιτάζετε λοιπόν κάποιον,
και εκείνη τη στιγμή,

00:06:56.449 --> 00:06:57.952
παίρνετε μια βιαστική απόφαση:

00:06:57.952 --> 00:07:00.481
«Τον εμπιστεύομαι» ή 
«Δεν τον εμπιστεύομαι».

00:07:00.481 --> 00:07:02.184
Και βασίζετε αυτή την απόφασή σας,

00:07:02.184 --> 00:07:04.846
σχετικά με το αν αυτός ο άνθρωπος 
μπορεί να διέπραξε

00:07:04.846 --> 00:07:07.319
το απαίσιο έγκλημα
για το οποίο τον κατηγορούμε,

00:07:07.326 --> 00:07:08.954
με βάση απλώς τις αναμνήσεις σας.

00:07:08.954 --> 00:07:12.204
Με αυτό, σε γενικές γραμμές,
σας έχει βομβαρδίσει η κοινωνία:

00:07:12.204 --> 00:07:14.130
ένας εγκληματίας μοιάζει κάπως έτσι.

00:07:14.130 --> 00:07:17.997
Αν κάποιος ταιριάζει με αυτό το στερεότυπο
είναι πιο πιθανό να αποφασίσετε λάθος.

00:07:17.997 --> 00:07:22.930
Έτσι, ανακαλύψαμε ότι οι άνθρωποι 
που δείχνουν λιγότερο αξιόπιστοι

00:07:22.930 --> 00:07:27.730
χρειάζονται λιγότερα αποδεικτικά στοιχεία
για να κριθούν ένοχοι,

00:07:27.730 --> 00:07:30.820
και, νομίζω το πιο σημαντικό, είναι ότι

00:07:30.820 --> 00:07:34.245
όταν δίνεις στους ανθρώπους 
απαλλακτικά στοιχεία,

00:07:34.555 --> 00:07:36.869
όταν τους δίνεις ένα ενδέκατο στοιχείο

00:07:36.869 --> 00:07:42.489
που λέει ότι το DNA σε αυτή την υπόθεση
δεν ταιριάζει με αυτό του υπόπτου

00:07:43.091 --> 00:07:45.304
-σίγουρα οι περισσότεροι θα έλεγαν,

00:07:45.304 --> 00:07:48.990
«Άρα, λογικό είναι ότι δεν είναι ένοχος»
δηλαδή θα τον αθώωναν-

00:07:48.990 --> 00:07:52.682
βλέπουμε ότι οι αξιόπιστοι άνθρωποι
είναι πιθανότερο να αθωωθούν

00:07:52.682 --> 00:07:54.095
από τους αναξιόπιστους.

00:07:54.102 --> 00:07:57.770
Και πάλι, αυτή η αντίληψη της στιγμής
θολώνει τη λήψη της απόφασής σας.

00:07:57.770 --> 00:08:00.010
Έτσι, το λαμβάνετε υπόψιν στην κρίση σας.

00:08:00.010 --> 00:08:02.010
Κι αυτό αλλάζει την κοσμοθεωρία σας.

00:08:02.720 --> 00:08:04.779
Η αντίληψη επηρεάζει τις αναμνήσεις μας,

00:08:04.779 --> 00:08:06.999
επηρεάζει το πώς θυμόμαστε τους ανθρώπους

00:08:06.999 --> 00:08:08.709
και το πώς επικοινωνούμε μαζί τους.

00:08:09.019 --> 00:08:10.920
Κι έτσι, αυτό μπορεί να στρεβλωθεί.

00:08:10.920 --> 00:08:14.050
Και μπορεί να στρεβλωθεί από πράγματα
που ούτε καν παρατηρούμε.

00:08:14.685 --> 00:08:16.428
Αλλά πριν συνεχίσουμε

00:08:16.428 --> 00:08:18.942
στο προτελευταίο πράγμα
για το οποίο θέλω να μιλήσω,

00:08:18.948 --> 00:08:20.539
τη διείσδυση στις αναμνήσεις

00:08:20.544 --> 00:08:23.770
-δηλαδή πώς μπορούμε ενεργά
να στρεβλώσουμε τις αναμνήσεις-

00:08:23.770 --> 00:08:25.911
ας μιλήσουμε λίγο για τον εγκέφαλο.

00:08:26.557 --> 00:08:28.900
Πρέπει να καταλάβετε
πώς λειτουργεί ο εγκέφαλος

00:08:28.900 --> 00:08:32.695
για να καταλάβετε γιατί οι αναμνήσεις 
είναι τόσο εύκαμπτες και ολισθηρές.

00:08:34.339 --> 00:08:38.194
Κάθε μέρα, ξυπνάτε και είστε
ένας καινούριος άνθρωπος.

00:08:38.574 --> 00:08:40.420
Ο λόγος γι' αυτό

00:08:40.420 --> 00:08:43.249
είναι ότι ο εγκέφαλός σας αλλάζει διαρκώς.

00:08:43.249 --> 00:08:47.010
Από το ξεκίνημα αυτής της πρότασης
μέχρι και το τέλος της,

00:08:47.010 --> 00:08:48.875
ο εγκέφαλός σας δείχνει διαφορετικός.

NOTE Paragraph

00:08:49.300 --> 00:08:50.411
Κι αυτό είναι καλό

00:08:50.411 --> 00:08:53.540
γιατί σημαίνει ότι μπορείτε
να είστε δημιουργικοί και να μάθετε,

00:08:53.540 --> 00:08:57.853
μπορείτε να λάβετε νέες πληροφορίες
και να τις πλέξετε στον εγκέφαλό σας

00:08:58.504 --> 00:09:00.921
για να μπορέσετε
να τις χρησιμοποιήσετε αργότερα.

00:09:00.921 --> 00:09:04.392
Άρα αν καταλαβαίνετε
ότι ο εγκέφαλός σας λειτουργεί διαρκώς,

00:09:04.398 --> 00:09:09.697
καταλαβαίνετε και ότι αυτό
το απίστευτα περίπλοκο όργανο...

00:09:11.648 --> 00:09:15.601
αν το αναλύσουμε σε ένα δίκτυο,

00:09:16.172 --> 00:09:18.409
το δίκτυο των αναμνήσεων,

00:09:18.969 --> 00:09:21.897
βλέπουμε ότι είναι πιθανό 
να ξεχνάμε πράγματα,

00:09:21.897 --> 00:09:24.550
να θυμόμαστε κάποια σωστά
και κάποια άλλα λανθασμένα.

00:09:24.554 --> 00:09:26.840
Τώρα, αν σκεφτείτε
τις αναμνήσεις ως ένα δίκτυο,

00:09:27.093 --> 00:09:31.850
όταν ξεχνάμε, κόβουμε τη σύνδεση
ανάμεσα σε δύο κομμάτια αναμνήσεων.

00:09:31.850 --> 00:09:35.461
Όταν μιλάμε για τις αναμνήσεις μας,
τις αυτοβιογραφικές μας αναμνήσεις,

00:09:35.465 --> 00:09:37.910
αυτά που συνήθως λέμε είναι,

00:09:37.910 --> 00:09:41.110
«Ένιωσα αυτό», «Άκουσα αυτό», 
«Είδα αυτό».

00:09:41.630 --> 00:09:43.760
Ονομάζονται πολυαισθητήριες λεπτομέρειες.

00:09:43.760 --> 00:09:44.930
Είναι περίπλοκες.

00:09:44.930 --> 00:09:47.880
Αυτές οι πολυαισθητήριες λεπτομέρειες
αποθηκεύονται σε δίκτυα

00:09:47.880 --> 00:09:49.870
στα διάφορα μέρη του εγκεφάλου,

00:09:49.870 --> 00:09:52.507
καθένα από τα οποία
ευθύνεται γι' αυτές τις αισθήσεις,

00:09:52.507 --> 00:09:55.610
και γι' αυτό μπορούμε να αναβιώσουμε,

00:09:55.610 --> 00:09:59.000
ή να νιώσουμε ότι αναβιώνουμε
αυτές τις μαγικές στιγμές της ζωής μας.

00:09:59.003 --> 00:10:00.780
Αλλά όταν ξεχνάμε,

00:10:00.780 --> 00:10:03.700
κόβουμε τη σύνδεση ανάμεσα
σε κάποιες απ' αυτές τις αισθήσεις,

00:10:03.700 --> 00:10:05.400
από αυτές τις λεπτομέρειες.

NOTE Paragraph

00:10:05.570 --> 00:10:08.440
Κι όταν δε θυμάστε κάτι καλά
ή έχετε μια ψευδή ανάμνηση,

00:10:08.440 --> 00:10:10.043
δηλαδή αυτό το οποίο μελετώ,

00:10:10.200 --> 00:10:14.120
επανασυνδέετε κομμάτια
ή τα συνδέετε για πρώτη φορά

00:10:14.391 --> 00:10:16.877
με τρόπους που δεν ταιριάζουν
με τους αρχικούς.

00:10:16.877 --> 00:10:19.137
Ίσως σκέφτεστε,
«Τη θυμάμαι αυτή τη μυρωδιά»,

00:10:19.137 --> 00:10:21.410
αλλά τελικά να κάνατε λάθος.

00:10:21.410 --> 00:10:24.401
Έτσι, έχετε συνδέσει πράγματα
που δεν πρέπει να είναι μαζί.

00:10:24.401 --> 00:10:27.747
Κι αυτή είναι η βάση
των σφαλμάτων στις αναμνήσεις,

00:10:27.747 --> 00:10:31.335
ότι ο ευέλικτος εγκέφαλός σας 
επανασυνθέτει τα πράγματα δημιουργικά.

00:10:33.162 --> 00:10:36.050
Κι εδώ φτάνουμε στο τελευταίο κομμάτι,

00:10:36.050 --> 00:10:37.750
που βρίσκω το πιο συναρπαστικό,

00:10:37.750 --> 00:10:39.842
δηλαδή, το κομμάτι
της κοινωνικής επιρροής:

00:10:40.049 --> 00:10:43.120
η ιδέα ότι οι αναμνήσεις σας
δεν είναι μόνο δικές σας,

00:10:43.120 --> 00:10:46.080
οι αναμνήσεις σας υπόκεινται 
σε κοινωνική επιρροή.

00:10:47.890 --> 00:10:49.720
Πίσω στις ιστορίες λοιπόν.

00:10:50.000 --> 00:10:54.210
Αν σκεφτείτε τις αναμνήσεις σας,
όλες τις αναμνήσεις σας,

00:10:54.771 --> 00:10:56.980
σαν να ζείτε σε μια βιβλιοθήκη...

00:11:00.380 --> 00:11:02.580
Αυτή η βιβλιοθήκη είναι χάλια.

00:11:02.580 --> 00:11:04.780
Είναι μια πραγματικά άσχημη βιβλιοθήκη.

00:11:04.936 --> 00:11:05.835
Γιατί;

00:11:06.068 --> 00:11:08.030
Γιατί μπορούν να μπουν μέσα άνθρωποι,


00:11:08.030 --> 00:11:10.429
να πάρουν το βιβλίο, να σκίσουν σελίδες,

00:11:10.429 --> 00:11:12.860
να σβήσουν πράγματα,
να γράψουν άλλα πάνω τους.

00:11:12.860 --> 00:11:17.180
Και μάλιστα, κάθε φορά που εσείς παίρνετε
ένα βιβλίο από τη βιβλιοθήκη σας,

00:11:17.180 --> 00:11:20.580
απαιτείται να διαγράψετε τα πάντα
και να τα ξαναγράψετε από την αρχή.

00:11:20.580 --> 00:11:22.939
Κι έπειτα το ξαναβάζετε στο ράφι.

00:11:23.429 --> 00:11:26.560
Τώρα, κι αυτό θ' αλλάξει
ανάλογα με ποιον θα μιλήσετε.

00:11:26.560 --> 00:11:29.959
Αν μιλήσετε σ' έναν φίλο,
μπορεί ν' αλλάξετε λίγο την ιστορία.

00:11:29.959 --> 00:11:31.349
Ίσως να βελτιώσετε τα σημεία

00:11:31.349 --> 00:11:34.653
όπου το άτομο απαντά με μια απλή κατάφαση.

00:11:34.904 --> 00:11:38.189
Και μπορεί να αγνοήσετε ή να διαγράψετε 
τα σημεία όπου το άτομο λέει,

00:11:38.189 --> 00:11:39.939
«Αυτό δεν είναι τόσο ενδιαφέρον».

00:11:39.939 --> 00:11:42.397
Άρα είναι σημαντικό σε ποιον μιλάμε.

00:11:44.888 --> 00:11:48.379
Κι αν δούμε την έρευνα μου,
την οποία θα περιγράψω τώρα,

00:11:48.379 --> 00:11:52.050
όπου πείθω ανθρώπους
ότι διέπραξαν εγκλήματα

00:11:52.069 --> 00:11:55.409
ή είχαν άλλες ευαίσθητες εμπειρίες
που δε συνέβησαν ποτέ.

00:11:55.409 --> 00:11:57.640
Ας πούμε, θα μπαίνατε στο εργαστήριό μου,

00:11:57.640 --> 00:12:00.550
και μπορεί να σας έπειθα
ότι σας επιτέθηκε κάποιο ζώο,

00:12:00.550 --> 00:12:03.094
ότι χάσατε ένα μεγάλο χρηματικό ποσό,

00:12:03.094 --> 00:12:05.179
ή ότι τραυματιστήκατε.

NOTE Paragraph

00:12:05.439 --> 00:12:06.562
Εναλλακτικά,

00:12:06.566 --> 00:12:08.325
-επειδή είμαι ποινικός ψυχολόγος-

00:12:08.325 --> 00:12:11.905
με ενδιαφέρει και το να προσπαθήσω
να σας πείσω ότι διαπράξατε έγκλημα,

00:12:11.908 --> 00:12:15.994
ένα έγκλημα όπως ένοπλη επίθεση σε κάποιον

00:12:15.997 --> 00:12:19.710
ή η κλοπή - ερχόμενη σε κάθε περίπτωση 
σε επαφή με την αστυνομία.

00:12:21.060 --> 00:12:25.969
Σε αυτές τις καταστάσεις
το 70% των συμμετεχόντων

00:12:25.969 --> 00:12:29.070
τελικά αποδέχεται
αυτή την εναλλακτική πραγματικότητα,

00:12:29.077 --> 00:12:30.784
όπως τους την έχω προτείνει,

00:12:30.784 --> 00:12:34.919
και -όπως η θεία μου-
άρχισαν να μου λένε όλα όσα έκαναν:

00:12:35.279 --> 00:12:36.524
Γι' αυτό το έκανα,

00:12:36.524 --> 00:12:37.700
έτσι είχε η κατάσταση,

00:12:37.700 --> 00:12:39.050
σε αυτόν επιτέθηκα.

00:12:39.050 --> 00:12:42.415
Κι αυτό λειτουργεί φέρνοντας 
συμμετέχοντες στο εργαστήριο μου,

00:12:42.880 --> 00:12:45.007
όπου -κάνοντάς τους να με εμπιστευτούν-

00:12:45.016 --> 00:12:47.929
τους λέω,
«Έχω επικοινωνήσει με τους γονείς σου»

00:12:47.929 --> 00:12:49.439
-πρόκειται για φοιτητές-

00:12:49.439 --> 00:12:50.819
«Μίλησα με τους γονείς σου,

00:12:50.819 --> 00:12:54.685
και μου είπαν ότι πριν 6 χρόνια
επιτέθηκες σε κάποιον.

00:12:54.685 --> 00:12:56.029
Τι θυμάσαι σχετικά με αυτό;»

00:12:56.029 --> 00:12:58.358
Και απαντούν,
«Δεν έχω ιδέα για τι πράγμα μιλάς».

00:12:58.880 --> 00:13:01.900
«Εντάξει, θες να δοκιμάσεις κάτι;»

00:13:02.260 --> 00:13:04.880
Αν σας ρωτήσει ψυχολόγος
αν θέλετε να δοκιμάσετε κάτι,

00:13:04.880 --> 00:13:06.090
να είστε προσεχτικοί.

NOTE Paragraph

00:13:06.090 --> 00:13:07.300
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:13:07.300 --> 00:13:10.209
Και, φυσικά, όλοι απαντούν
«Ναι, θέλω να το δοκιμάσω»

00:13:10.209 --> 00:13:12.300
γιατί νομίζουν, κι εδώ είναι το κλειδί,

00:13:12.300 --> 00:13:16.130
νομίζουν ότι ξέρω κάτι για τις ζωές τους 
που εκείνοι δεν μπορούν να θυμηθούν.

00:13:16.130 --> 00:13:17.640
Άρα πρέπει να με εμπιστευθούν,

00:13:17.640 --> 00:13:19.860
να πιστέψουν ότι όντως έχω
αυτή την πληροφορία.

00:13:19.860 --> 00:13:21.490
Και λέω, «ΟΚ, ας δοκιμάσουμε αυτό.

00:13:21.490 --> 00:13:23.843
Φαντάσου πώς θα μπορούσε να είναι.

00:13:23.843 --> 00:13:26.566
Ας προσπαθήσουμε να ξεθάψουμε
αυτή την ανάμνηση».

00:13:26.978 --> 00:13:28.130
Και τότε βλέπουμε

00:13:28.130 --> 00:13:32.040
ότι αφού φανταστούν επανειλημμένα
πώς θα μπορούσε να είχε γίνει το συμβάν,

00:13:32.448 --> 00:13:34.620
για τρεις φορές μέσα σε τρεις βδομάδες,

00:13:35.110 --> 00:13:37.563
οι άνθρωποι συναντούν
μια αυξανόμενη δυσκολία

00:13:37.570 --> 00:13:40.667
να διαχωρίσουν τα πράγματα
που απλώς φαντάστηκαν

00:13:40.670 --> 00:13:42.761
κι αυτά που όντως έζησαν.

00:13:43.469 --> 00:13:45.680
Και τώρα πίσω
στους ευέλικτους εγκεφάλους μας,

00:13:45.680 --> 00:13:48.570
επειδή ο λόγος που είναι
τόσο δύσκολο να τα ξεχωρίσουν

00:13:48.570 --> 00:13:51.290
είναι ότι στον εγκέφαλο,

00:13:51.290 --> 00:13:54.694
οι φανταστικές και οι βιωθείσες εμπειρίες

00:13:55.079 --> 00:13:56.370
ίσως να είναι ολόιδιες.

NOTE Paragraph

00:13:56.495 --> 00:14:00.319
Κυρίως αν βάλετε τους ανθρώπους
να φανταστούν πολυαισθητήρια συστατικά:

00:14:00.339 --> 00:14:02.759
«Πώς μύριζε;»
«Πώς το ένιωσες;»

00:14:02.759 --> 00:14:06.200
Επειδή αυτό συνήθως κάνουμε
για να διακρίνουμε ανάμεσα στα δύο.

00:14:06.510 --> 00:14:09.730
Αυτό που θέλω λοιπόν από τους ανθρώπους
είναι να απομακρυνθούν

00:14:09.730 --> 00:14:12.450
από την ιδέα της αλήθειας
εναντίον του ψέματος,

00:14:12.450 --> 00:14:14.760
τουλάχιστον όσον αφορά τις αναμνήσεις μας,

00:14:15.289 --> 00:14:18.589
και να αποδεχτούν ότι κάποιες φορές
τα πράγματα δεν είναι μαύρο-άσπρο.

00:14:18.589 --> 00:14:21.399
Κι αυτό είναι σημαντικό
ειδικά για το νομικό σύστημα.

00:14:21.399 --> 00:14:23.832
Δουλεύω με τα δικαστήρια,
το στρατό, την αστυνομία,

00:14:23.832 --> 00:14:27.590
και πιστεύω, ότι κυρίως
αναφορικά με θέματα της δικαιοσύνης,

00:14:28.090 --> 00:14:30.159
πρέπει να προσέχουμε πολύ

00:14:30.159 --> 00:14:33.000
να μην υποθέσουμε ότι κάποιος λέει ψέματα

00:14:33.000 --> 00:14:36.059
μόνο και μόνο επειδή λένε κάτι
που είναι αποδεδειγμένα αναληθές.

00:14:36.630 --> 00:14:39.770
Γιατί αντ' αυτού μπορεί να έχουμε
μια πολύ πιο γκρίζα περιοχή

00:14:39.985 --> 00:14:43.000
που βρίσκεται κάπου ανάμεσα
στην πραγματικότητα και το ψέμα,

00:14:43.000 --> 00:14:44.450
ψέμα/λανθασμένες αναμνήσεις,

00:14:44.450 --> 00:14:47.512
φαντασία που έχει πλεχθεί
στις ιστορίες μας.

00:14:48.720 --> 00:14:50.642
Θέλω λοιπόν να σας αφήσω με αυτό.

00:14:51.729 --> 00:14:54.850
Θέλω να είστε προσεχτικοί, 
περίεργοι και ευγενικοί.

00:14:54.850 --> 00:14:56.180
Θέλω να είστε προσεχτικοί.

00:14:56.180 --> 00:14:59.215
Σκεφτείτε πώς θυμόσαστε τα πράγματα

00:14:59.216 --> 00:15:02.210
και όσα μπορεί να έχουν επηρεάσει
αυτά που θυμάστε.

00:15:02.210 --> 00:15:06.148
Υπήρχε κάποιος που παρακολουθούσε
με προσοχή την ανάμνησή σας;

00:15:06.450 --> 00:15:10.420
Κάποιος που σας έκανε σχόλια
και τις κυριότερες ερωτήσεις;

00:15:10.420 --> 00:15:13.470
Υπήρχε ψυχαναλυτής
ή ίσως κάποιος αστυνόμος

00:15:13.470 --> 00:15:17.318
ή ίσως ένας δάσκαλος ή γονείς
που σας έκαναν ερωτήσεις με ζήλο

00:15:17.318 --> 00:15:19.848
και έλεγαν, «Αχ όχι, όχι,
μα δε το θυμάσαι αυτό;»

00:15:20.387 --> 00:15:22.870
Προσέχετε τους σκοπούς
που μπορεί να είχαν.

00:15:22.872 --> 00:15:26.010
Παραξενευτείτε όταν οι άλλοι θυμούνται
πράγματα κι εσείς σκέφτεστε,

00:15:26.010 --> 00:15:27.620
«Δεν ξέρω αν αυτό είναι αλήθεια».

00:15:27.620 --> 00:15:28.915
Ρωτήστε τους.

00:15:28.915 --> 00:15:31.580
«Έχεις αποδείξεις
ότι αυτό πράγματι συνέβη;»

00:15:32.490 --> 00:15:33.650
Και να είστε ευγενικοί.

00:15:33.650 --> 00:15:36.300
Μόνο και μόνο επειδή κάποιος
λέει κάτι εμφανώς αναληθές,

00:15:36.300 --> 00:15:38.100
μην υποθέσετε ότι λέει ψέματα.

00:15:38.100 --> 00:15:40.876
Αυτό με βοηθάει αρκετά με τη θεία μου.

NOTE Paragraph

00:15:40.876 --> 00:15:42.003
(Γέλια)

NOTE Paragraph

00:15:42.008 --> 00:15:43.927
Θέλω λοιπόν να σας αφήσω με την ιδέα

00:15:43.927 --> 00:15:47.350
ότι εσείς είστε οι επιμελητές
των αναμνήσεών σας.

00:15:47.796 --> 00:15:51.894
Μόνο εσείς έχετε λόγο
στο ποιος θα εισέλθει στη βιβλιοθήκη,

00:15:51.894 --> 00:15:55.159
ποιος θα σκίσει σελίδες
και ποιος θα γράψει στα περιθώρια.

00:15:55.879 --> 00:15:57.500
Γι' αυτό να είστε προσεχτικοί.

00:15:57.505 --> 00:16:00.434
Γιατί αν αφήσετε να τρυπώσουν πολλά λάθη,

00:16:00.439 --> 00:16:01.805
ίσως συνειδητοποιήσετε

00:16:01.837 --> 00:16:04.887
ότι οι αναμνήσεις σας
είναι απλώς μια ψευδαίσθηση.

NOTE Paragraph

00:16:05.670 --> 00:16:08.540
(Χειροκρότημα)