0:00:14.070,0:00:16.792
Θέλω να σας πάρω σε μια περιπέτεια

0:00:16.798,0:00:20.960
στον παράξενο κόσμο[br]της διείσδυσης στις αναμνήσεις.

0:00:21.610,0:00:24.854
Αυτό που θέλω να κάνετε είναι[br]να αναθεωρήσετε τη μνήμη.

0:00:24.857,0:00:26.970
Θέλω να σκεφτείτε τις αναμνήσεις σας,

0:00:26.970,0:00:31.899
όχι ως ακριβείς αναμνήσεις,[br]μόνιμα αρχεία του παρελθόντος.

0:00:31.899,0:00:36.188
Αντ' αυτού, θέλω να σκεφτείτε[br]τις αναμνήσεις σας ως ιστορίες

0:00:36.188,0:00:39.490
τις οποίες λέτε στον εαυτό σας[br]για να κατανοήσετε της ζωή σας

0:00:39.490,0:00:41.381
-γιατί βρίσκεστε εδώ, ποιοι είστε-

0:00:41.708,0:00:45.520
ιστορίες που λέτε στους άλλους ανθρώπους,[br]μέλη της φυλής σας,

0:00:45.520,0:00:47.650
για να δείξετε ότι ανήκετε στην ομάδα:

0:00:47.650,0:00:49.253
αυτοί είμαστε.

0:00:49.948,0:00:52.955
Πριν ξεκινήσω όμως αυτό το ταξίδι[br]στην επιστήμη των αναμνήσεων

0:00:52.955,0:00:58.628
και στην κατανόηση του πόσο εύκολο είναι[br]να στρεβλωθούν αυτές οι ιστορίες,

0:00:59.250,0:01:01.669
θα σας πω μια μικρή ιστορία.

0:01:02.499,0:01:05.099
Ξεκινά με τη μητέρα μου[br]και τελειώνει με τη θεία μου.

0:01:05.100,0:01:07.146
Η κατάσταση λοιπόν έχει ως εξής:

0:01:07.156,0:01:09.600
Η μητέρα μου πήγε στην Ελβετία.

0:01:09.600,0:01:14.670
Σε αυτό το ταξίδι στην Ελβετία,[br]πήγε να πάρει το αυτοκίνητό της

0:01:14.670,0:01:17.480
από ένα υπόγειο γκαράζ.

0:01:17.480,0:01:19.870
Μπαίνει στη θέση του συνοδηγού.

0:01:19.870,0:01:21.720
Ο πατέρας μου στη θέση του οδηγού.

0:01:21.970,0:01:23.977
Προσπαθούν να βγουν από το γκαράζ.

0:01:25.057,0:01:26.234
Καθώς έβγαιναν,

0:01:26.238,0:01:31.400
ένας άντρας στεκόταν στην έξοδο,[br]εμποδίζοντας τους να φύγουν.

0:01:31.400,0:01:32.967
Προφανώς δεν είναι στα καλά του,

0:01:32.972,0:01:34.449
μιλάει μόνος του,

0:01:34.449,0:01:35.689
είναι αναμαλλιασμένος.

0:01:36.258,0:01:38.700
Και η μητέρα μου,[br]για να τον κάνει να φύγει,

0:01:38.700,0:01:42.070
βγαίνει από το αμάξι και λέει,[br]«Κύριε, μπορείτε να φύγετε από τη μέση;»

0:01:42.470,0:01:46.355
Και ο άντρας, αντί να ανταποκριθεί όπως[br]θα έκανε κάθε φυσιολογικός άνθρωπος,

0:01:46.355,0:01:47.680
δηλαδή φεύγοντας,

0:01:47.680,0:01:50.145
έτρεξε προς τη μητέρα μου,

0:01:51.015,0:01:53.063
την έσπρωξε μέσα στο αυτοκίνητο,

0:01:53.309,0:01:55.169
και άρχισε να τη γρονθοκοπεί.

0:01:56.239,0:01:59.198
Ο πατέρας μου αντέδρασε[br]ξεκινώντας αμέσως το αυτοκίνητο

0:01:59.204,0:02:01.018
-όλοι φυσικά βρίσκονταν σε σοκ-

0:02:01.020,0:02:03.804
τελικά φεύγουν κι η μητέρα μου είναι καλά.

0:02:03.805,0:02:05.463
Αλλά βέβαια, για τη μητέρα μου,

0:02:05.470,0:02:08.760
ήταν μια συγκλονιστική στιγμή.

0:02:08.760,0:02:11.164
Ένας ξένος της επιτέθηκε χωρίς λόγο,

0:02:11.164,0:02:13.299
δεν της είχε ξανασυμβεί κάτι τέτοιο.

0:02:13.299,0:02:14.550
Τι κάνει λοιπόν;

0:02:14.550,0:02:17.340
Φυσικά, το λέει στην οικογένειά της,

0:02:17.340,0:02:18.942
το λέει στους φίλους της,

0:02:18.942,0:02:21.462
η ιστορία αναπαράγεται γεμάτη συναίσθημα.

0:02:22.231,0:02:23.804
Τώρα, ένα χρόνο μετά,

0:02:23.804,0:02:27.459
η θεία μου λέει την ίδια ιστορία,

0:02:28.172,0:02:29.540
γεμάτη συναίσθημα,

0:02:29.540,0:02:31.889
με αυτοπεποίθηση και σιγουριά,

0:02:31.889,0:02:33.596
με λεπτομέρειες

0:02:34.215,0:02:37.309
και ισχυρίζεται ότι ήταν στο πίσω κάθισμα.

0:02:39.469,0:02:41.985
Αυτό, φυσικά, είναι αδύνατο.

0:02:42.494,0:02:46.570
Όπως είπα, η ιστορία εκτυλίχθηκε στην [br]Ελβετία και η θεία μου ζει στη Γερμανία.

0:02:46.570,0:02:49.140
Παραγνωρίζει διαρκώς το γεγονός

0:02:49.140,0:02:52.615
ότι δεν υπήρχε περίπτωση[br]να βρισκόταν στο πίσω κάθισμα,

0:02:52.615,0:02:55.566
δε θέλει να αφήσει αυτή την ανάμνηση,

0:02:55.567,0:02:59.530
επειδή τη νιώθει τόσο αληθινή.

0:03:00.210,0:03:03.610
Πώς μπαίνουμε λοιπόν[br]σε μια τέτοια κατάσταση

0:03:03.610,0:03:07.331
όπου μπερδεύουμε πράγματα[br]που νομίζουμε ότι μας έχουν συμβεί

0:03:07.786,0:03:09.220
-τις αναμνήσεις μας-

0:03:09.220,0:03:11.435
με αυτά που έχουν όντως συμβεί;

0:03:11.810,0:03:15.513
Αυτή είναι η πηγή έμπνευσης μου λοιπόν,

0:03:15.513,0:03:17.649
εκεί ξεκινούν οι ιστορίες μας.

0:03:18.144,0:03:21.149
Έτσι αν ξανασκεφτούμε[br]το παρελθόν μας ως μια ιστορία,

0:03:21.149,0:03:25.464
και σκεφτούμε ποιος είναι αυτός[br]που γράφει αυτές τις ιστορίες,

0:03:25.464,0:03:28.598
ποιος είναι ο υπεύθυνος[br]για το δικό μας κουτί αναμνήσεων,

0:03:28.633,0:03:31.666
αυτό μπορεί να είναι λίγο πιο περίπλοκο[br]απ' όσο φανταζόμαστε.

0:03:32.099,0:03:33.989
Και αυτό που βλέπουμε τελικά είναι

0:03:33.989,0:03:39.380
ότι όπως η θεία μου δεν παρευρισκόταν[br]πραγματικά στην εμπειρία της μητέρας μου

0:03:39.380,0:03:42.373
-όσο και να ήθελε να είναι,

0:03:42.373,0:03:45.959
καθώς παίζει σημαντικό ρόλο [br]στην προσωπική της αφήγηση-

0:03:46.899,0:03:48.709
τελικά αυτό δεν είναι αλήθεια.

0:03:48.829,0:03:50.389
Και το ίδιο ισχύει και για εσάς:

0:03:50.389,0:03:52.869
μπορεί να υπάρχουν[br]σημαντικές στιγμές της ζωής σας

0:03:52.869,0:03:56.760
-αναμνήσεις της παιδικής σας ηλικίας,[br]αναμνήσεις από χαμένες αγάπες-

0:03:57.534,0:04:00.349
που δε βγάζουν κανένα νόημα.

0:04:00.750,0:04:04.099
Άρα μπορεί να μην είστε αυτοί[br]που νομίζετε ότι είστε,

0:04:04.119,0:04:07.339
ειδικά αν βασίζετε την ταυτότητα σας[br]στις αναμνήσεις σας.

0:04:07.689,0:04:10.501
Έτσι, θέλω να τολμήσετε[br]να αμφισβητήσετε τις αναμνήσεις σας.

0:04:10.502,0:04:13.451
Και δεν υπάρχει κάποια[br]που να απαγορεύεται να ερευνήσετε.

0:04:13.631,0:04:18.348
Επειδή είναι ευαίσθητη ή περίπλοκη,[br]επειδή τη νιώθετε αληθινή,

0:04:18.348,0:04:20.231
δε σημαίνει και ότι είναι.

0:04:20.231,0:04:21.538
Αμφισβητήστε τες λοιπόν:

0:04:21.538,0:04:24.486
«Πώς ξέρω ότι αυτό συνέβη όντως;»

0:04:24.950,0:04:28.134
Γιατί έτσι, τολμάτε να ρωτήσετε[br]τον εαυτό σας: «Ποιος είμαι;»

0:04:28.134,0:04:31.014
Κι αν δεν εμπιστεύεστε τις αναμνήσεις σας,

0:04:31.014,0:04:32.540
τι γίνεται τότε;

0:04:32.720,0:04:36.290
Και τελικά οδηγείστε στην αμφισβήτηση[br]της πραγματικότητας σας.

0:04:37.500,0:04:39.339
Ας μιλήσουμε γι' αυτό, λοιπόν.

0:04:39.339,0:04:40.870
Ποια είναι η πραγματικότητα σας;

0:04:41.120,0:04:44.989
Πριν καν αρχίσουμε να μιλάμε[br]για τη στρέβλωση των αναμνήσεων,

0:04:44.989,0:04:47.157
ας μιλήσουμε για την προέλευσή τους.

0:04:47.450,0:04:50.609
Οι αναμνήσεις ξεκινούν με την αντίληψη.

0:04:51.009,0:04:53.661
Όχι απαραίτητα την αντίληψη[br]από τον πραγματικό κόσμο,

0:04:53.661,0:04:56.060
μπορεί αυτή η αντίληψη να είναι μια ιδέα,

0:04:56.060,0:04:58.090
μπορεί να είναι κάτι που σκεφτόμαστε

0:04:58.090,0:05:01.620
-γιατί μπορεί και να θυμόμαστε κάτι[br]που έχουμε σκεφτεί ή ονειρευτεί-

0:05:01.620,0:05:05.867
αλλά συνήθως μιλάμε[br]για την αντίληψη στην αληθινή ζωή.

0:05:06.073,0:05:11.100
Και φυσικά, εδώ, η νευρολογία[br]και όσοι μελετούν ψυχολογία,

0:05:11.100,0:05:12.470
όπως εγώ,

0:05:12.500,0:05:16.838
θεωρούν ξεκάθαρα πως έχετε[br]ένα μοναδικό αντιληπτικό φίλτρο.

0:05:16.842,0:05:20.459
Ο καθένας από εσάς έχει[br]ένα διαφορετικό ζευγάρι ματιών,

0:05:20.459,0:05:23.310
διαφορετικό ζευγάρι αυτιών,[br]διαφορετική όσφρηση.

0:05:23.310,0:05:25.079
Όμως δεν τελειώνει εκεί.

0:05:25.079,0:05:27.069
Έχετε, επίσης, διαφορετική κοσμοθεωρία.

0:05:27.399,0:05:29.939
Έχετε τελείως διαφορετικές αναμνήσεις

0:05:29.944,0:05:32.502
που σας ακολουθούν σε κάθε κατάσταση,

0:05:32.560,0:05:34.580
και αυτές είναι σημαντικές.

0:05:35.660,0:05:40.539
Θα μπορούσατε ακόμα να υποστηρίξετε[br]ότι ζούμε σε μια προσομοίωση.

0:05:41.319,0:05:44.069
Η πραγματικότητα όπως την ξέρετε

0:05:44.359,0:05:46.899
υπάρχει μόνο για εσάς.

0:05:47.549,0:05:51.165
Κι έτσι, από την αρχή της η κάθε ανάμνηση

0:05:51.165,0:05:53.299
είναι ήδη φιλτραρισμένη, ήδη αλλοιωμένη.[br]

0:05:53.299,0:05:54.594
Ας αναφέρω ένα παράδειγμα

0:05:54.594,0:05:58.523
για το πώς η αντίληψη μπορεί να φιλτράρει[br]τον τρόπο λήψης αποφάσεων μας

0:05:58.523,0:06:01.020
και πώς τελικά αυτές οι αναμνήσεις[br]της ζωής μας,

0:06:01.020,0:06:02.857
των πραγμάτων που θεωρούμε σημαντικά,

0:06:02.862,0:06:05.849
μπορούν να αλλάξουν[br]τον τρόπο λήψης των αποφάσεών μας.

0:06:05.849,0:06:07.099
Λοιπόν.

0:06:07.099,0:06:11.600
Εδώ είναι μια μελέτη μου με τους Στίβεν[br]Πόρτερ, Λιάν Τεν Μπρίνκε και Νατάσα Κόρβα

0:06:11.600,0:06:13.230
που δημοσιεύθηκε το 2013,

0:06:13.230,0:06:16.594
όπου δίναμε στους συμμετέχοντες [br]μια φωτογραφία.

0:06:16.594,0:06:19.059
Και τους λέγαμε,[br]σε συνδυασμό με αυτή τη φωτογραφία,

0:06:19.059,0:06:20.938
ότι αυτό το άτομο ήταν ένας δολοφόνος.

0:06:20.943,0:06:24.072
Τους λέμε ότι καταδικάστηκε[br]-όχι, δεν καταδικάστηκε-

0:06:24.072,0:06:26.709
είναι τουλάχιστον ύποπτος[br]σε μια υπόθεση δολοφονίας.

0:06:26.715,0:06:29.487
Αυτός είναι ο ύποπτος λοιπόν,[br]σας δίνουμε την υπόθεση,

0:06:29.487,0:06:31.142
σας δίνουμε αποδεικτικά στοιχεία,

0:06:31.146,0:06:34.499
11 αποδεικτικά στοιχεία[br]με αυξανόμενη σοβαρότητα.

0:06:34.779,0:06:39.249
Αυτό που βλέπουμε είναι ότι οι άνθρωποι,[br]όσο περισσότερα στοιχεία έχουν,

0:06:39.249,0:06:41.399
τόσο πιο πιθανό είναι να τον καταδικάσουν.

0:06:41.399,0:06:43.130
Κι αυτό είναι λογικό.

0:06:43.130,0:06:45.034
Αλλά υπάρχει μια σημαντική διαφορά

0:06:45.034,0:06:48.283
αναφορικά με το πόσα στοιχεία[br]χρειάζονται για να καταδικάσετε,

0:06:48.291,0:06:53.610
κι αυτό έχει να κάνει με το πόσο αξιόπιστο[br]φαίνεται το πρόσωπο της φωτογραφίας.

0:06:54.120,0:06:56.449
Κοιτάζετε λοιπόν κάποιον,[br]και εκείνη τη στιγμή,

0:06:56.449,0:06:57.952
παίρνετε μια βιαστική απόφαση:

0:06:57.952,0:07:00.481
«Τον εμπιστεύομαι» ή [br]«Δεν τον εμπιστεύομαι».

0:07:00.481,0:07:02.184
Και βασίζετε αυτή την απόφασή σας,

0:07:02.184,0:07:04.846
σχετικά με το αν αυτός ο άνθρωπος [br]μπορεί να διέπραξε

0:07:04.846,0:07:07.319
το απαίσιο έγκλημα[br]για το οποίο τον κατηγορούμε,

0:07:07.326,0:07:08.954
με βάση απλώς τις αναμνήσεις σας.

0:07:08.954,0:07:12.204
Με αυτό, σε γενικές γραμμές,[br]σας έχει βομβαρδίσει η κοινωνία:

0:07:12.204,0:07:14.130
ένας εγκληματίας μοιάζει κάπως έτσι.

0:07:14.130,0:07:17.997
Αν κάποιος ταιριάζει με αυτό το στερεότυπο[br]είναι πιο πιθανό να αποφασίσετε λάθος.

0:07:17.997,0:07:22.930
Έτσι, ανακαλύψαμε ότι οι άνθρωποι [br]που δείχνουν λιγότερο αξιόπιστοι

0:07:22.930,0:07:27.730
χρειάζονται λιγότερα αποδεικτικά στοιχεία[br]για να κριθούν ένοχοι,

0:07:27.730,0:07:30.820
και, νομίζω το πιο σημαντικό, είναι ότι

0:07:30.820,0:07:34.245
όταν δίνεις στους ανθρώπους [br]απαλλακτικά στοιχεία,

0:07:34.555,0:07:36.869
όταν τους δίνεις ένα ενδέκατο στοιχείο

0:07:36.869,0:07:42.489
που λέει ότι το DNA σε αυτή την υπόθεση[br]δεν ταιριάζει με αυτό του υπόπτου

0:07:43.091,0:07:45.304
-σίγουρα οι περισσότεροι θα έλεγαν,

0:07:45.304,0:07:48.990
«Άρα, λογικό είναι ότι δεν είναι ένοχος»[br]δηλαδή θα τον αθώωναν-

0:07:48.990,0:07:52.682
βλέπουμε ότι οι αξιόπιστοι άνθρωποι[br]είναι πιθανότερο να αθωωθούν

0:07:52.682,0:07:54.095
από τους αναξιόπιστους.

0:07:54.102,0:07:57.770
Και πάλι, αυτή η αντίληψη της στιγμής[br]θολώνει τη λήψη της απόφασής σας.

0:07:57.770,0:08:00.010
Έτσι, το λαμβάνετε υπόψιν στην κρίση σας.

0:08:00.010,0:08:02.010
Κι αυτό αλλάζει την κοσμοθεωρία σας.

0:08:02.720,0:08:04.779
Η αντίληψη επηρεάζει τις αναμνήσεις μας,

0:08:04.779,0:08:06.999
επηρεάζει το πώς θυμόμαστε τους ανθρώπους

0:08:06.999,0:08:08.709
και το πώς επικοινωνούμε μαζί τους.

0:08:09.019,0:08:10.920
Κι έτσι, αυτό μπορεί να στρεβλωθεί.

0:08:10.920,0:08:14.050
Και μπορεί να στρεβλωθεί από πράγματα[br]που ούτε καν παρατηρούμε.

0:08:14.685,0:08:16.428
Αλλά πριν συνεχίσουμε

0:08:16.428,0:08:18.942
στο προτελευταίο πράγμα[br]για το οποίο θέλω να μιλήσω,

0:08:18.948,0:08:20.539
τη διείσδυση στις αναμνήσεις

0:08:20.544,0:08:23.770
-δηλαδή πώς μπορούμε ενεργά[br]να στρεβλώσουμε τις αναμνήσεις-

0:08:23.770,0:08:25.911
ας μιλήσουμε λίγο για τον εγκέφαλο.

0:08:26.557,0:08:28.900
Πρέπει να καταλάβετε[br]πώς λειτουργεί ο εγκέφαλος

0:08:28.900,0:08:32.695
για να καταλάβετε γιατί οι αναμνήσεις [br]είναι τόσο εύκαμπτες και ολισθηρές.

0:08:34.339,0:08:38.194
Κάθε μέρα, ξυπνάτε και είστε[br]ένας καινούριος άνθρωπος.

0:08:38.574,0:08:40.420
Ο λόγος γι' αυτό

0:08:40.420,0:08:43.249
είναι ότι ο εγκέφαλός σας αλλάζει διαρκώς.

0:08:43.249,0:08:47.010
Από το ξεκίνημα αυτής της πρότασης[br]μέχρι και το τέλος της,

0:08:47.010,0:08:48.875
ο εγκέφαλός σας δείχνει διαφορετικός.

0:08:49.300,0:08:50.411
Κι αυτό είναι καλό

0:08:50.411,0:08:53.540
γιατί σημαίνει ότι μπορείτε[br]να είστε δημιουργικοί και να μάθετε,

0:08:53.540,0:08:57.853
μπορείτε να λάβετε νέες πληροφορίες[br]και να τις πλέξετε στον εγκέφαλό σας

0:08:58.504,0:09:00.921
για να μπορέσετε[br]να τις χρησιμοποιήσετε αργότερα.

0:09:00.921,0:09:04.392
Άρα αν καταλαβαίνετε[br]ότι ο εγκέφαλός σας λειτουργεί διαρκώς,

0:09:04.398,0:09:09.697
καταλαβαίνετε και ότι αυτό[br]το απίστευτα περίπλοκο όργανο...

0:09:11.648,0:09:15.601
αν το αναλύσουμε σε ένα δίκτυο,

0:09:16.172,0:09:18.409
το δίκτυο των αναμνήσεων,

0:09:18.969,0:09:21.897
βλέπουμε ότι είναι πιθανό [br]να ξεχνάμε πράγματα,

0:09:21.897,0:09:24.550
να θυμόμαστε κάποια σωστά[br]και κάποια άλλα λανθασμένα.

0:09:24.554,0:09:26.840
Τώρα, αν σκεφτείτε[br]τις αναμνήσεις ως ένα δίκτυο,

0:09:27.093,0:09:31.850
όταν ξεχνάμε, κόβουμε τη σύνδεση[br]ανάμεσα σε δύο κομμάτια αναμνήσεων.

0:09:31.850,0:09:35.461
Όταν μιλάμε για τις αναμνήσεις μας,[br]τις αυτοβιογραφικές μας αναμνήσεις,

0:09:35.465,0:09:37.910
αυτά που συνήθως λέμε είναι,

0:09:37.910,0:09:41.110
«Ένιωσα αυτό», «Άκουσα αυτό», [br]«Είδα αυτό».

0:09:41.630,0:09:43.760
Ονομάζονται πολυαισθητήριες λεπτομέρειες.

0:09:43.760,0:09:44.930
Είναι περίπλοκες.

0:09:44.930,0:09:47.880
Αυτές οι πολυαισθητήριες λεπτομέρειες[br]αποθηκεύονται σε δίκτυα

0:09:47.880,0:09:49.870
στα διάφορα μέρη του εγκεφάλου,

0:09:49.870,0:09:52.507
καθένα από τα οποία[br]ευθύνεται γι' αυτές τις αισθήσεις,

0:09:52.507,0:09:55.610
και γι' αυτό μπορούμε να αναβιώσουμε,

0:09:55.610,0:09:59.000
ή να νιώσουμε ότι αναβιώνουμε[br]αυτές τις μαγικές στιγμές της ζωής μας.

0:09:59.003,0:10:00.780
Αλλά όταν ξεχνάμε,

0:10:00.780,0:10:03.700
κόβουμε τη σύνδεση ανάμεσα[br]σε κάποιες απ' αυτές τις αισθήσεις,

0:10:03.700,0:10:05.400
από αυτές τις λεπτομέρειες.

0:10:05.570,0:10:08.440
Κι όταν δε θυμάστε κάτι καλά[br]ή έχετε μια ψευδή ανάμνηση,

0:10:08.440,0:10:10.043
δηλαδή αυτό το οποίο μελετώ,

0:10:10.200,0:10:14.120
επανασυνδέετε κομμάτια[br]ή τα συνδέετε για πρώτη φορά

0:10:14.391,0:10:16.877
με τρόπους που δεν ταιριάζουν[br]με τους αρχικούς.

0:10:16.877,0:10:19.137
Ίσως σκέφτεστε,[br]«Τη θυμάμαι αυτή τη μυρωδιά»,

0:10:19.137,0:10:21.410
αλλά τελικά να κάνατε λάθος.

0:10:21.410,0:10:24.401
Έτσι, έχετε συνδέσει πράγματα[br]που δεν πρέπει να είναι μαζί.

0:10:24.401,0:10:27.747
Κι αυτή είναι η βάση[br]των σφαλμάτων στις αναμνήσεις,

0:10:27.747,0:10:31.335
ότι ο ευέλικτος εγκέφαλός σας [br]επανασυνθέτει τα πράγματα δημιουργικά.

0:10:33.162,0:10:36.050
Κι εδώ φτάνουμε στο τελευταίο κομμάτι,

0:10:36.050,0:10:37.750
που βρίσκω το πιο συναρπαστικό,

0:10:37.750,0:10:39.842
δηλαδή, το κομμάτι[br]της κοινωνικής επιρροής:

0:10:40.049,0:10:43.120
η ιδέα ότι οι αναμνήσεις σας[br]δεν είναι μόνο δικές σας,

0:10:43.120,0:10:46.080
οι αναμνήσεις σας υπόκεινται [br]σε κοινωνική επιρροή.

0:10:47.890,0:10:49.720
Πίσω στις ιστορίες λοιπόν.

0:10:50.000,0:10:54.210
Αν σκεφτείτε τις αναμνήσεις σας,[br]όλες τις αναμνήσεις σας,

0:10:54.771,0:10:56.980
σαν να ζείτε σε μια βιβλιοθήκη...

0:11:00.380,0:11:02.580
Αυτή η βιβλιοθήκη είναι χάλια.

0:11:02.580,0:11:04.780
Είναι μια πραγματικά άσχημη βιβλιοθήκη.

0:11:04.936,0:11:05.835
Γιατί;

0:11:06.068,0:11:08.030
Γιατί μπορούν να μπουν μέσα άνθρωποι,[br]

0:11:08.030,0:11:10.429
να πάρουν το βιβλίο, να σκίσουν σελίδες,

0:11:10.429,0:11:12.860
να σβήσουν πράγματα,[br]να γράψουν άλλα πάνω τους.

0:11:12.860,0:11:17.180
Και μάλιστα, κάθε φορά που εσείς παίρνετε[br]ένα βιβλίο από τη βιβλιοθήκη σας,

0:11:17.180,0:11:20.580
απαιτείται να διαγράψετε τα πάντα[br]και να τα ξαναγράψετε από την αρχή.

0:11:20.580,0:11:22.939
Κι έπειτα το ξαναβάζετε στο ράφι.

0:11:23.429,0:11:26.560
Τώρα, κι αυτό θ' αλλάξει[br]ανάλογα με ποιον θα μιλήσετε.

0:11:26.560,0:11:29.959
Αν μιλήσετε σ' έναν φίλο,[br]μπορεί ν' αλλάξετε λίγο την ιστορία.

0:11:29.959,0:11:31.349
Ίσως να βελτιώσετε τα σημεία

0:11:31.349,0:11:34.653
όπου το άτομο απαντά με μια απλή κατάφαση.

0:11:34.904,0:11:38.189
Και μπορεί να αγνοήσετε ή να διαγράψετε [br]τα σημεία όπου το άτομο λέει,

0:11:38.189,0:11:39.939
«Αυτό δεν είναι τόσο ενδιαφέρον».

0:11:39.939,0:11:42.397
Άρα είναι σημαντικό σε ποιον μιλάμε.

0:11:44.888,0:11:48.379
Κι αν δούμε την έρευνα μου,[br]την οποία θα περιγράψω τώρα,

0:11:48.379,0:11:52.050
όπου πείθω ανθρώπους[br]ότι διέπραξαν εγκλήματα

0:11:52.069,0:11:55.409
ή είχαν άλλες ευαίσθητες εμπειρίες[br]που δε συνέβησαν ποτέ.

0:11:55.409,0:11:57.640
Ας πούμε, θα μπαίνατε στο εργαστήριό μου,

0:11:57.640,0:12:00.550
και μπορεί να σας έπειθα[br]ότι σας επιτέθηκε κάποιο ζώο,

0:12:00.550,0:12:03.094
ότι χάσατε ένα μεγάλο χρηματικό ποσό,

0:12:03.094,0:12:05.179
ή ότι τραυματιστήκατε.

0:12:05.439,0:12:06.562
Εναλλακτικά,

0:12:06.566,0:12:08.325
-επειδή είμαι ποινικός ψυχολόγος-

0:12:08.325,0:12:11.905
με ενδιαφέρει και το να προσπαθήσω[br]να σας πείσω ότι διαπράξατε έγκλημα,

0:12:11.908,0:12:15.994
ένα έγκλημα όπως ένοπλη επίθεση σε κάποιον

0:12:15.997,0:12:19.710
ή η κλοπή - ερχόμενη σε κάθε περίπτωση [br]σε επαφή με την αστυνομία.

0:12:21.060,0:12:25.969
Σε αυτές τις καταστάσεις[br]το 70% των συμμετεχόντων

0:12:25.969,0:12:29.070
τελικά αποδέχεται[br]αυτή την εναλλακτική πραγματικότητα,

0:12:29.077,0:12:30.784
όπως τους την έχω προτείνει,

0:12:30.784,0:12:34.919
και -όπως η θεία μου-[br]άρχισαν να μου λένε όλα όσα έκαναν:

0:12:35.279,0:12:36.524
Γι' αυτό το έκανα,

0:12:36.524,0:12:37.700
έτσι είχε η κατάσταση,

0:12:37.700,0:12:39.050
σε αυτόν επιτέθηκα.

0:12:39.050,0:12:42.415
Κι αυτό λειτουργεί φέρνοντας [br]συμμετέχοντες στο εργαστήριο μου,

0:12:42.880,0:12:45.007
όπου -κάνοντάς τους να με εμπιστευτούν-

0:12:45.016,0:12:47.929
τους λέω,[br]«Έχω επικοινωνήσει με τους γονείς σου»

0:12:47.929,0:12:49.439
-πρόκειται για φοιτητές-

0:12:49.439,0:12:50.819
«Μίλησα με τους γονείς σου,

0:12:50.819,0:12:54.685
και μου είπαν ότι πριν 6 χρόνια[br]επιτέθηκες σε κάποιον.

0:12:54.685,0:12:56.029
Τι θυμάσαι σχετικά με αυτό;»

0:12:56.029,0:12:58.358
Και απαντούν,[br]«Δεν έχω ιδέα για τι πράγμα μιλάς».

0:12:58.880,0:13:01.900
«Εντάξει, θες να δοκιμάσεις κάτι;»

0:13:02.260,0:13:04.880
Αν σας ρωτήσει ψυχολόγος[br]αν θέλετε να δοκιμάσετε κάτι,

0:13:04.880,0:13:06.090
να είστε προσεχτικοί.

0:13:06.090,0:13:07.300
(Γέλια)

0:13:07.300,0:13:10.209
Και, φυσικά, όλοι απαντούν[br]«Ναι, θέλω να το δοκιμάσω»

0:13:10.209,0:13:12.300
γιατί νομίζουν, κι εδώ είναι το κλειδί,

0:13:12.300,0:13:16.130
νομίζουν ότι ξέρω κάτι για τις ζωές τους [br]που εκείνοι δεν μπορούν να θυμηθούν.

0:13:16.130,0:13:17.640
Άρα πρέπει να με εμπιστευθούν,

0:13:17.640,0:13:19.860
να πιστέψουν ότι όντως έχω[br]αυτή την πληροφορία.

0:13:19.860,0:13:21.490
Και λέω, «ΟΚ, ας δοκιμάσουμε αυτό.

0:13:21.490,0:13:23.843
Φαντάσου πώς θα μπορούσε να είναι.

0:13:23.843,0:13:26.566
Ας προσπαθήσουμε να ξεθάψουμε[br]αυτή την ανάμνηση».

0:13:26.978,0:13:28.130
Και τότε βλέπουμε

0:13:28.130,0:13:32.040
ότι αφού φανταστούν επανειλημμένα[br]πώς θα μπορούσε να είχε γίνει το συμβάν,

0:13:32.448,0:13:34.620
για τρεις φορές μέσα σε τρεις βδομάδες,

0:13:35.110,0:13:37.563
οι άνθρωποι συναντούν[br]μια αυξανόμενη δυσκολία

0:13:37.570,0:13:40.667
να διαχωρίσουν τα πράγματα[br]που απλώς φαντάστηκαν

0:13:40.670,0:13:42.761
κι αυτά που όντως έζησαν.

0:13:43.469,0:13:45.680
Και τώρα πίσω[br]στους ευέλικτους εγκεφάλους μας,

0:13:45.680,0:13:48.570
επειδή ο λόγος που είναι[br]τόσο δύσκολο να τα ξεχωρίσουν

0:13:48.570,0:13:51.290
είναι ότι στον εγκέφαλο,

0:13:51.290,0:13:54.694
οι φανταστικές και οι βιωθείσες εμπειρίες

0:13:55.079,0:13:56.370
ίσως να είναι ολόιδιες.

0:13:56.495,0:14:00.319
Κυρίως αν βάλετε τους ανθρώπους[br]να φανταστούν πολυαισθητήρια συστατικά:

0:14:00.339,0:14:02.759
«Πώς μύριζε;»[br]«Πώς το ένιωσες;»

0:14:02.759,0:14:06.200
Επειδή αυτό συνήθως κάνουμε[br]για να διακρίνουμε ανάμεσα στα δύο.

0:14:06.510,0:14:09.730
Αυτό που θέλω λοιπόν από τους ανθρώπους[br]είναι να απομακρυνθούν

0:14:09.730,0:14:12.450
από την ιδέα της αλήθειας[br]εναντίον του ψέματος,

0:14:12.450,0:14:14.760
τουλάχιστον όσον αφορά τις αναμνήσεις μας,

0:14:15.289,0:14:18.589
και να αποδεχτούν ότι κάποιες φορές[br]τα πράγματα δεν είναι μαύρο-άσπρο.

0:14:18.589,0:14:21.399
Κι αυτό είναι σημαντικό[br]ειδικά για το νομικό σύστημα.

0:14:21.399,0:14:23.832
Δουλεύω με τα δικαστήρια,[br]το στρατό, την αστυνομία,

0:14:23.832,0:14:27.590
και πιστεύω, ότι κυρίως[br]αναφορικά με θέματα της δικαιοσύνης,

0:14:28.090,0:14:30.159
πρέπει να προσέχουμε πολύ

0:14:30.159,0:14:33.000
να μην υποθέσουμε ότι κάποιος λέει ψέματα

0:14:33.000,0:14:36.059
μόνο και μόνο επειδή λένε κάτι[br]που είναι αποδεδειγμένα αναληθές.

0:14:36.630,0:14:39.770
Γιατί αντ' αυτού μπορεί να έχουμε[br]μια πολύ πιο γκρίζα περιοχή

0:14:39.985,0:14:43.000
που βρίσκεται κάπου ανάμεσα[br]στην πραγματικότητα και το ψέμα,

0:14:43.000,0:14:44.450
ψέμα/λανθασμένες αναμνήσεις,

0:14:44.450,0:14:47.512
φαντασία που έχει πλεχθεί[br]στις ιστορίες μας.

0:14:48.720,0:14:50.642
Θέλω λοιπόν να σας αφήσω με αυτό.

0:14:51.729,0:14:54.850
Θέλω να είστε προσεχτικοί, [br]περίεργοι και ευγενικοί.

0:14:54.850,0:14:56.180
Θέλω να είστε προσεχτικοί.

0:14:56.180,0:14:59.215
Σκεφτείτε πώς θυμόσαστε τα πράγματα

0:14:59.216,0:15:02.210
και όσα μπορεί να έχουν επηρεάσει[br]αυτά που θυμάστε.

0:15:02.210,0:15:06.148
Υπήρχε κάποιος που παρακολουθούσε[br]με προσοχή την ανάμνησή σας;

0:15:06.450,0:15:10.420
Κάποιος που σας έκανε σχόλια[br]και τις κυριότερες ερωτήσεις;

0:15:10.420,0:15:13.470
Υπήρχε ψυχαναλυτής[br]ή ίσως κάποιος αστυνόμος

0:15:13.470,0:15:17.318
ή ίσως ένας δάσκαλος ή γονείς[br]που σας έκαναν ερωτήσεις με ζήλο

0:15:17.318,0:15:19.848
και έλεγαν, «Αχ όχι, όχι,[br]μα δε το θυμάσαι αυτό;»

0:15:20.387,0:15:22.870
Προσέχετε τους σκοπούς[br]που μπορεί να είχαν.

0:15:22.872,0:15:26.010
Παραξενευτείτε όταν οι άλλοι θυμούνται[br]πράγματα κι εσείς σκέφτεστε,

0:15:26.010,0:15:27.620
«Δεν ξέρω αν αυτό είναι αλήθεια».

0:15:27.620,0:15:28.915
Ρωτήστε τους.

0:15:28.915,0:15:31.580
«Έχεις αποδείξεις[br]ότι αυτό πράγματι συνέβη;»

0:15:32.490,0:15:33.650
Και να είστε ευγενικοί.

0:15:33.650,0:15:36.300
Μόνο και μόνο επειδή κάποιος[br]λέει κάτι εμφανώς αναληθές,

0:15:36.300,0:15:38.100
μην υποθέσετε ότι λέει ψέματα.

0:15:38.100,0:15:40.876
Αυτό με βοηθάει αρκετά με τη θεία μου.

0:15:40.876,0:15:42.003
(Γέλια)

0:15:42.008,0:15:43.927
Θέλω λοιπόν να σας αφήσω με την ιδέα

0:15:43.927,0:15:47.350
ότι εσείς είστε οι επιμελητές[br]των αναμνήσεών σας.

0:15:47.796,0:15:51.894
Μόνο εσείς έχετε λόγο[br]στο ποιος θα εισέλθει στη βιβλιοθήκη,

0:15:51.894,0:15:55.159
ποιος θα σκίσει σελίδες[br]και ποιος θα γράψει στα περιθώρια.

0:15:55.879,0:15:57.500
Γι' αυτό να είστε προσεχτικοί.

0:15:57.505,0:16:00.434
Γιατί αν αφήσετε να τρυπώσουν πολλά λάθη,

0:16:00.439,0:16:01.805
ίσως συνειδητοποιήσετε

0:16:01.837,0:16:04.887
ότι οι αναμνήσεις σας[br]είναι απλώς μια ψευδαίσθηση.

0:16:05.670,0:16:08.540
(Χειροκρότημα)