1
00:00:16,387 --> 00:00:21,909
Istnieje anegdota
o kompozytorze Igorze Strawińskim.

2
00:00:21,909 --> 00:00:25,160
Miał przygotować nowy balet,

3
00:00:25,160 --> 00:00:28,275
natomiast zamiast zacząć od zera,

4
00:00:28,275 --> 00:00:31,690
zebrał kilka swoich ulubionych
klasycznych partytur,

5
00:00:31,690 --> 00:00:33,529
wziął czerwone pióro

6
00:00:33,529 --> 00:00:36,365
i zaczął poprawiać nuty,

7
00:00:36,365 --> 00:00:38,661
tak jakby była to jego własna muzyka.

8
00:00:38,661 --> 00:00:42,372
Wykorzystał akompaniament
i melodie znanych dzieł,

9
00:00:42,372 --> 00:00:46,690
natomiast skomponował do tego
własne harmonie i rytmy.

10
00:00:46,690 --> 00:00:51,002
Po premierze baletu
krytycy byli rozwścieczeni.

11
00:00:51,002 --> 00:00:54,169
Mówili: "Jak śmiesz
robić coś takiego klasykom?

12
00:00:54,169 --> 00:00:56,133
Zostaw klasykę w spokoju".

13
00:00:56,133 --> 00:00:59,042
Wiecie, co odpowiedział Strawiński?

14
00:00:59,042 --> 00:01:03,134
"Wy darzycie szacunkiem, ale ja kocham".

15
00:01:03,380 --> 00:01:07,689
Ja kocham gazety,
wychowywałem się z gazetami.

16
00:01:07,689 --> 00:01:11,028
Moi rodzice prenumerowali
dwie różne gazety.

17
00:01:11,028 --> 00:01:15,156
Mój teść i wujkowie są reporterami,

18
00:01:15,156 --> 00:01:18,623
czytam gazety całe życie.

19
00:01:18,623 --> 00:01:21,786
Jest z nimi niestety taki problem,
że są efemeryczne.

20
00:01:21,786 --> 00:01:23,038
Są nietrwałe.

21
00:01:24,958 --> 00:01:27,820
Po przeczytaniu piętrzą się
w pojemniku na makulaturę.

22
00:01:28,340 --> 00:01:34,516
Mimo wszystko nie znam nikogo,
kto nie wycinałby fragmentów z gazety.

23
00:01:34,518 --> 00:01:41,899
Naszym instynktem jest uchronienie
tego, co kochamy, przed zapomnieniem.

24
00:01:41,899 --> 00:01:46,435
Uważam, że ludzie są zbieraczami,
szczególnie artyści.

25
00:01:46,435 --> 00:01:51,481
Nie rupieciarzami,
broń Boże, jest w tym różnica.

26
00:01:51,481 --> 00:01:55,545
Rupieciarze zbierają co popadnie, 
a artyści wybiórczo.

27
00:01:55,545 --> 00:01:58,513
Zachowują wyłącznie rzeczy,
które naprawdę kochają.

28
00:01:58,513 --> 00:02:00,968
Zadaniem artysty
jest gromadzenie pomysłów,

29
00:02:00,968 --> 00:02:04,460
a najlepszy znany mi
na to sposób to czytanie.

30
00:02:04,460 --> 00:02:09,554
A co lepszego jest do czytania
niż dzienna dawka ludzkich historii,

31
00:02:09,554 --> 00:02:12,349
jaką jest gazeta.

32
00:02:12,349 --> 00:02:17,751
W 2005 roku ukończyłem studia,
obroniłem licencjat

33
00:02:17,751 --> 00:02:20,450
i doświadczyłem tragicznej
blokady pisarskiej.

34
00:02:20,450 --> 00:02:23,319
Siedziałem, gapiłem się w dokument Worda,

35
00:02:23,319 --> 00:02:27,810
gdzie maleńki kursor
migał na mnie szyderczo.

36
00:02:27,810 --> 00:02:32,181
A pisanie które kiedyś
sprawiało mi tyle radości,

37
00:02:32,181 --> 00:02:34,541
teraz wcale nie było przyjemne.

38
00:02:34,541 --> 00:02:36,927
Pewnego dnia gapiłem się w monitor

39
00:02:36,927 --> 00:02:38,886
i dojrzałem za nim kosz na makulaturę,

40
00:02:38,886 --> 00:02:41,880
pełen papierów.

41
00:02:41,880 --> 00:02:45,800
Pomyślałem: "Proszę, brakuje mi słów,

42
00:02:45,800 --> 00:02:48,280
a tuż obok są ich tysiące

43
00:02:48,280 --> 00:02:51,004
przywożone co dzień pod same drzwi".

44
00:02:51,004 --> 00:02:55,004
Pomyślałem, że mogę
kilka ukraść i tak też zrobiłem.

45
00:02:55,004 --> 00:02:57,167
Wziąłem marker,
którego używałem do rysowania

46
00:02:57,167 --> 00:03:00,831
i zacząłem zakreślać słowa,
które rzucały mi się w oczy.

47
00:03:00,831 --> 00:03:06,137
Zacząłem łączyć te słowa
w zdania i zabawne powiedzonka.

48
00:03:06,137 --> 00:03:11,880
Po skończeniu zamalowałem
resztę niepotrzebnych słów.

49
00:03:13,441 --> 00:03:18,885
Tak to wyglądało.
Trochę jakby CIA stworzyło haiku.

50
00:03:18,885 --> 00:03:20,658
(Śmiech)

51
00:03:21,388 --> 00:03:23,783
Naprawdę nie byłem pewien, co robię,

52
00:03:23,783 --> 00:03:26,739
wiedziałem za to, że dobrze mi robi,

53
00:03:26,739 --> 00:03:31,427
kiedy niektóre słowa znikają pod markerem.

54
00:03:31,427 --> 00:03:34,783
Potem zacząłem umieszczać je na blogu,

55
00:03:34,783 --> 00:03:37,286
nazwałem to "Zaczernione gazety".

56
00:03:37,286 --> 00:03:40,296
Z czasem rozniosły się po Internecie

57
00:03:40,296 --> 00:03:43,883
i zebrałem je w swojej pierwszej
książce: "Newspaper Blackout".

58
00:03:43,883 --> 00:03:48,672
Myślałem, że trochę małpuję rząd.

59
00:03:49,349 --> 00:03:54,614
Po lewej są akta FBI Johna Lennona
i zakreślony wiersz po prawej.

60
00:03:54,614 --> 00:03:58,927
Z czasem zacząłem
otrzymywać maile i tweety

61
00:03:58,927 --> 00:04:04,948
oraz inne komentarze na temat tego,
że moja twórczość nie jest oryginalna.

62
00:04:04,948 --> 00:04:08,402
Artystą, na którego
najczęściej zwracano mi uwagę,

63
00:04:08,402 --> 00:04:11,671
był genialny Brytyjczyk Tom Philips.

64
00:04:11,671 --> 00:04:15,418
W latach 60. Tom Philips
poszedł do księgarni,

65
00:04:15,418 --> 00:04:18,421
wziął pierwszą z brzegu
powieść z epoki wiktoriańskiej,

66
00:04:18,421 --> 00:04:20,589
wrócił do domu i zaczął rysować

67
00:04:20,589 --> 00:04:22,546
i malować na stronach.

68
00:04:22,546 --> 00:04:24,952
Zostawiał też słowa, tak jak ja,

69
00:04:24,952 --> 00:04:29,873
żeby dryfowały po jego dziełach.

70
00:04:29,873 --> 00:04:31,894
Robił tak przez 40 lat.

71
00:04:31,894 --> 00:04:35,905
Nazwał swój projekt "Humument", 
możecie tego poszukać.

72
00:04:35,905 --> 00:04:38,538
Zajmował się tym przez całe życie.

73
00:04:38,758 --> 00:04:44,601
Okazało się, że Philips
wpadł na pomysł tego projektu

74
00:04:44,601 --> 00:04:46,540
po przeczytaniu w Paris Review

75
00:04:46,540 --> 00:04:48,777
wywiadu, w którym pisarz William Burroughs

76
00:04:48,777 --> 00:04:51,728
opowiadał o pisaniu metodą wycinanek:

77
00:04:51,728 --> 00:04:54,668
brał tekst, ciął go na kawałki,

78
00:04:54,668 --> 00:04:58,115
które układał w nowy tekst.

79
00:04:58,115 --> 00:05:01,005
Zbierając informacje o Burroghsie,

80
00:05:01,005 --> 00:05:03,091
dowiedziałem się,
że pomysł wycinania tekstu

81
00:05:03,091 --> 00:05:07,636
zaczerpnął od przyjaciela, Briona Gysina.

82
00:05:07,636 --> 00:05:13,294
Brian Gysin był malarzem.

83
00:05:13,294 --> 00:05:17,113
Raz przygotowując płótno,
przeciął plik gazet

84
00:05:17,113 --> 00:05:20,361
i sposób, w jaki fruwające
wycinki gazet ułożyły się razem,

85
00:05:20,361 --> 00:05:24,993
zainspirował jego metodę tworzenia poezji.

86
00:05:25,624 --> 00:05:27,866
Potem zebrałem trochę więcej informacji

87
00:05:27,866 --> 00:05:29,824
i odkryłem, że trzydzieści lat wcześniej

88
00:05:29,824 --> 00:05:31,697
żył poeta o imieniu Tristan Tzara,

89
00:05:31,697 --> 00:05:35,627
który wyszedł na scenę w Paryżu,
wziął kapelusz i gazetę,

90
00:05:35,627 --> 00:05:37,539
pociął ją,

91
00:05:37,539 --> 00:05:40,257
włożył kawałki do kapelusza,
wyciągał po kolei

92
00:05:40,257 --> 00:05:43,089
i odczytywał jako wiersz.

93
00:05:43,089 --> 00:05:48,186
Śledziłem te działania
aż do lat 60. XVIII wieku,

94
00:05:48,186 --> 00:05:52,556
kiedy sąsiad Beniamina Franklina,
Caleb Whitford,

95
00:05:52,556 --> 00:05:55,392
a w tych czasach gazety
były czymś całkiem nowym

96
00:05:55,392 --> 00:05:57,394
i kolumny były bardzo wąskie,

97
00:05:57,394 --> 00:06:00,391
tak więc Caleb czytał w poprzek kolumn,

98
00:06:00,391 --> 00:06:03,095
zamiast czytać z góry na dół,

99
00:06:03,095 --> 00:06:05,263
otrzymując różne zabawne kombinacje,

100
00:06:05,263 --> 00:06:07,271
którymi rozśmieszał kumpli w pubie.

101
00:06:07,271 --> 00:06:11,410
W końcu opublikował je
na całej stronie w gazecie.

102
00:06:11,410 --> 00:06:16,137
Mój pomysł nie tylko był nieoryginalny,

103
00:06:16,137 --> 00:06:24,201
ale historia poezja z gazet
liczyła sobie 250 lat.

104
00:06:24,586 --> 00:06:27,675
Co mogłem z tym zrobić?

105
00:06:27,675 --> 00:06:31,469
Zamiast się zniechęcić,
kontynuowałem, bo wiedziałem coś,

106
00:06:31,469 --> 00:06:34,698
o czym wie wielu artystów,
ale mało który się do tego przyznaje.

107
00:06:34,698 --> 00:06:39,437
Mianowicie, że nic nie jest
całkiem oryginalne.

108
00:06:39,437 --> 00:06:43,906
Wszystkie kreatywne działania
nawarstwiają się na czymś, co już było.

109
00:06:43,906 --> 00:06:47,778
Każdy nowy pomysł
jest przeróbką albo mieszaniną

110
00:06:47,778 --> 00:06:50,892
jednego czy dwóch wcześniejszych pomysłów.

111
00:06:50,892 --> 00:06:56,176
Podam przykład tego, o czym mówię;
uczą tego na uczelniach artystycznych.

112
00:06:56,176 --> 00:07:00,806
Narysuj linię.
Narysuj obok niej drugą linię.

113
00:07:00,806 --> 00:07:02,671
Ile jest teraz linii?

114
00:07:02,671 --> 00:07:04,880
Jest ta pierwsza, którą się narysowało.

115
00:07:04,880 --> 00:07:07,211
Jest ta druga.

116
00:07:07,211 --> 00:07:10,542
Ale jest również
czarna przestrzeń pomiędzy nimi.

117
00:07:10,542 --> 00:07:12,928
Jeden plus jeden daje trzy.

118
00:07:12,928 --> 00:07:16,182
Mówiąc o liniach,
oto inny przykład tego, o czym mówię.

119
00:07:16,182 --> 00:07:18,170
Genetyka.

120
00:07:18,170 --> 00:07:23,129
Jest matka i ojciec,
ale ich suma jest większa

121
00:07:23,129 --> 00:07:25,017
niż poszczególne części.

122
00:07:25,017 --> 00:07:28,859
Jesteśmy remiksem
albo mieszaniną matki i ojca,

123
00:07:28,859 --> 00:07:31,780
a także pozostałych przodków.

124
00:07:31,780 --> 00:07:34,566
I tak jak istnieje genealogia rodziny,

125
00:07:34,566 --> 00:07:37,320
istnieje również genealogia pomysłów.

126
00:07:37,320 --> 00:07:39,003
Rodziny się nie wybiera,

127
00:07:39,003 --> 00:07:42,207
ale można wybrać przyjaciół,
książki, które się czyta,

128
00:07:42,207 --> 00:07:45,458
filmy, które się ogląda,
muzykę, której się słucha,

129
00:07:45,458 --> 00:07:47,602
miasta, w których się mieszka i tak dalej.

130
00:07:47,602 --> 00:07:52,385
Jest się mieszaniną tego,
co wpuszcza się do swojego życia.

131
00:07:52,385 --> 00:07:55,745
Zdecydowałem się wtedy
zgromadzić wszystkich artystów,

132
00:07:55,745 --> 00:07:58,776
którzy działali przede mną
i stworzyć drzewo genealogiczne,

133
00:07:58,776 --> 00:08:01,727
kreatywny rodowód,
z którego mogłem czerpać.

134
00:08:01,727 --> 00:08:05,355
Dodałem tych artystów
do innych, których podziwiałem

135
00:08:05,355 --> 00:08:07,356
i ceniłem.

136
00:08:07,356 --> 00:08:12,255
I kradłem od nich wszystko, co się dało.

137
00:08:12,255 --> 00:08:17,033
Tak jest, kradłem.
Jestem kreatywnym kleptomanem.

138
00:08:17,033 --> 00:08:21,753
Ale w przeciwieństwie od zwyczajnych
kleptomanów, chcę kraść rzeczy,

139
00:08:21,753 --> 00:08:23,708
które naprawdę coś dla mnie znaczą,

140
00:08:23,708 --> 00:08:26,249
rzeczy, których mogę użyć w pracy.

141
00:08:26,249 --> 00:08:30,665
Steve Jobs umiał to lepiej wyjaśnić

142
00:08:30,665 --> 00:08:32,331
niż ja.

143
00:08:34,342 --> 00:08:37,261
Steve Jobs: Sprowadza się to
do stykania się

144
00:08:37,261 --> 00:08:40,391
z najlepszymi dziełami ludzkości

145
00:08:40,391 --> 00:08:44,312
i próby wdrożenia tego do własnych dzieł.

146
00:08:44,312 --> 00:08:46,438
Picasso mawiał:

147
00:08:46,438 --> 00:08:49,402
"Dobry artysta kopiuje, genialny kradnie".

148
00:08:49,402 --> 00:08:55,958
Zawsze bezwstydnie
kradłem genialne pomysły".

149
00:08:57,205 --> 00:09:00,060
AK: Picasso mówił, że sztuka to kradzież.

150
00:09:00,060 --> 00:09:02,613
Raz pewien pisarz zapytał Davida Bowiego,

151
00:09:02,613 --> 00:09:04,434
czy uważa się za oryginalnego.

152
00:09:04,434 --> 00:09:08,243
Odpowiedział: "O nie,
jestem raczej wytwornym złodziejem".

153
00:09:09,223 --> 00:09:12,293
Powiedział też:
"Zajmuję się tylko taką sztuką,

154
00:09:12,293 --> 00:09:15,734
z której mogę coś ukraść".

155
00:09:16,180 --> 00:09:18,011
W jaki sposób artysta postrzega świat?

156
00:09:18,011 --> 00:09:21,694
Po pierwsze zadaje sobie pytanie,
co warto ukraść,

157
00:09:21,694 --> 00:09:24,362
następnie rusza dalej.

158
00:09:24,362 --> 00:09:27,668
Wystarczy tak patrzeć na świat,

159
00:09:27,668 --> 00:09:30,077
a okaże się, że nie istnieje
dobra albo zła sztuka,

160
00:09:30,077 --> 00:09:33,527
jest tylko sztuka
warta lub nie warta kradzieży.

161
00:09:33,527 --> 00:09:35,664
A wszystko jest na wyciągnięcie ręki.

162
00:09:35,664 --> 00:09:37,747
Jeżeli nie ukradniecie niczego dziś,

163
00:09:37,747 --> 00:09:41,026
możecie znaleźć coś wartego
kradzieży jutro albo za miesiąc,

164
00:09:41,026 --> 00:09:43,652
czy też za rok.

165
00:09:44,252 --> 00:09:48,498
T. S. Eliot powiedział,
że niedojrzali poeci naśladują,

166
00:09:48,498 --> 00:09:51,989
wielcy poeci kradną.

167
00:09:51,989 --> 00:09:56,797
Powiedział też: "Słabi poeci
coś kradną i to oszpecają,

168
00:09:56,800 --> 00:09:59,094
dobrzy poeci to ulepszają,

169
00:09:59,094 --> 00:10:01,170
a co najmniej zmieniają".

170
00:10:01,170 --> 00:10:03,328
Jest to klucz do kreatywnej kradzieży.

171
00:10:03,328 --> 00:10:05,915
Naśladowanie to nie pochlebstwo.

172
00:10:05,915 --> 00:10:09,684
Zamiast pisać wiersze jak William Burroghs

173
00:10:09,684 --> 00:10:13,441
albo tworzyć kolorowe dzieła
jak Tom Philips,

174
00:10:13,441 --> 00:10:17,625
postanowiłem pisać wiersze
po swojemu i nad tym pracować,

175
00:10:17,625 --> 00:10:21,866
bo wiem, że tak naprawdę
przekształcanie jest pochlebstwem.

176
00:10:21,866 --> 00:10:25,870
Skorzystanie z kradzieży,
by stworzyć coś własnego.

177
00:10:25,870 --> 00:10:33,745
Słuchacie dzisiaj wszystkich tych
wspaniałych prelegentów od dobrej godziny,

178
00:10:33,745 --> 00:10:37,681
chciałbym, żebyście zrobili coś, co robi
moja przyjaciółka Wendy Macnaughton,

179
00:10:37,681 --> 00:10:40,260
żebyście kopiowali od kogo się da.

180
00:10:40,260 --> 00:10:44,860
Weźcie od każdego prelegenta
coś, co was poruszyło.

181
00:10:44,860 --> 00:10:47,664
Od ludzi, których tutaj napotkacie,

182
00:10:47,664 --> 00:10:50,828
weźcie coś i zabierzcie do swojego biurka,

183
00:10:50,828 --> 00:10:52,499
do miejsca pracy,

184
00:10:52,499 --> 00:10:55,191
połączcie to z własnymi
pomysłami i przemyśleniami.

185
00:10:55,191 --> 00:10:58,111
Przekształćcie w coś zupełnie nowego.

186
00:10:58,111 --> 00:11:01,862
A potem podzielcie się tym ze światem,
żebyśmy mogli od was kraść.

187
00:11:01,862 --> 00:11:04,117
Tak właśnie kradną artyści.

188
00:11:06,987 --> 00:11:08,042
Dziękuję.

189
00:11:08,162 --> 00:11:10,377
(Brawa)