1
00:00:00,660 --> 00:00:03,340
Neyron sükunətdə olarkən membran boyunca

2
00:00:03,340 --> 00:00:05,900
gərginlik fərqi olmasını artıq görmüşük.

3
00:00:05,900 --> 00:00:08,529
Bu diaqramda bu gördüyümüz membrandır.

4
00:00:08,529 --> 00:00:09,195
?

5
00:00:13,450 --> 00:00:16,840
Bura neyronun daxili və

6
00:00:16,840 --> 00:00:19,490
bura isə xaricidir.

7
00:00:19,490 --> 00:00:22,500
Bu xarici, və təbii ki, bu da xaricidir.

8
00:00:22,500 --> 00:00:24,230
Bura da, həmçinin xaricidir.

9
00:00:24,230 --> 00:00:26,190
Əgər, voltmetr ilə membran boyunca

10
00:00:26,190 --> 00:00:28,070
potensiallar fərqini ölçsək,

11
00:00:28,070 --> 00:00:32,659
yəni ki, buradakı gərginlikdən
buradakı gərginliyi

12
00:00:32,659 --> 00:00:35,450
çıxsaq, yəni bununla bunun arasındakı

13
00:00:35,450 --> 00:00:38,435
gərginlik fərqi mənfi olardı - misal üçün deyək ki,

14
00:00:38,435 --> 00:00:40,140
ölçdüyümüz təqdirdə, təxminən

15
00:00:40,140 --> 00:00:42,450
70 millivolt nəticə alardıq.

16
00:00:42,450 --> 00:00:44,150
Nəticə millivolt ilə mənfi 70-dir.

17
00:00:48,359 --> 00:00:51,286
Əslində, bunları hər iki
qrafik üçün edəcəm.

18
00:00:51,286 --> 00:00:52,620
İkisini də istifadə edərək olduqca

19
00:00:52,620 --> 00:00:55,817
fərqli olan iki ssenari təsvir edəcəyik.

20
00:00:55,817 --> 00:00:58,150
Buradakı sarı rəngli başqa voltmetr də

21
00:00:58,150 --> 00:01:02,190
nisbətən uzaqda yerləşməyinə baxmayaraq

22
00:01:02,190 --> 00:01:05,610
nəticə olaraq mənfi 70 millivolt göstərir.

23
00:01:05,610 --> 00:01:08,620
Gəlin, indi maraqlı bir şey edək.

24
00:01:08,620 --> 00:01:11,950
Deyək ki, müəyyən bir səbəbdən

25
00:01:11,950 --> 00:01:17,230
membranda natrium keçiriciliyi yaranır.

26
00:01:17,230 --> 00:01:19,710
Beləliklə, natrium içəri axmağa başlayır.

27
00:01:19,710 --> 00:01:22,220
Bunun baş verməsinin iki səbəbi var.

28
00:01:22,220 --> 00:01:23,820
Biri onun müsbət ion olmasıdır.

29
00:01:23,820 --> 00:01:25,270
Xaricdə yük daha müsbətdirsə,

30
00:01:25,270 --> 00:01:29,212
müsbət yüklər daxilə keçməyə çalışacaq.

31
00:01:29,212 --> 00:01:31,170
Daxilə yerdəyişmənin digər səbəbi isə,

32
00:01:31,170 --> 00:01:33,500
xaricdə natriumun qatılığ;nın

33
00:01:33,500 --> 00:01:34,960
daxildən daha çox olmasıdır.

34
00:01:34,960 --> 00:01:38,274
Yəni onlar qatılıq qradiyentini izləyəcək.

35
00:01:38,274 --> 00:01:40,690
Xaricdə natriumun qatılığının daxilə

36
00:01:40,690 --> 00:01:42,680
nisbətən çox olmasının səbəbi isə,

37
00:01:42,680 --> 00:01:46,280
artıq bildiyimiz kimi Na+/K+ nasosudur.

38
00:01:46,280 --> 00:01:48,906
Hər necəsə, bu artım baş verəcək.

39
00:01:48,906 --> 00:01:51,280
Müsbət yüklərin axınında bu artım olur.

40
00:01:51,280 --> 00:01:51,780
.

41
00:01:51,780 --> 00:01:55,470
Bəs neyronun daxilində nə baş verəcək?

42
00:01:55,470 --> 00:01:58,146
Bu müsbət yüklər burada olduğu zaman,

43
00:01:58,146 --> 00:01:59,770
neyrondakı digər müsbət yüklər

44
00:01:59,770 --> 00:02:01,311
ondan uzaqlaşmaq istəyəcək.

45
00:02:08,461 --> 00:02:10,460
Bu sadəcə sağa doğru istiqamətdə deyil,

46
00:02:10,460 --> 00:02:12,210
bütün istiqamətlərdə baş verəcək.

47
00:02:12,210 --> 00:02:13,797
Müsbət yüklər bütün səmtlərdə

48
00:02:13,797 --> 00:02:15,880
bir-birindən aralanmağa çalışacaq.

49
00:02:15,880 --> 00:02:17,430
Yəni, bu istiqamətdə hərəkət

50
00:02:17,430 --> 00:02:18,390
digərini bir başqa

51
00:02:18,390 --> 00:02:19,931
istiqamətdə hərəkət etdirir,

52
00:02:19,931 --> 00:02:21,680
o, isə bir başqasını.

53
00:02:21,680 --> 00:02:23,870
Zaman keçdikcə, mavi voltmetrdəki

54
00:02:23,870 --> 00:02:27,590
gərginlik necə dəyişəcək?

55
00:02:27,590 --> 00:02:30,574
Zaman keçdikcə, daha çox müsbət

56
00:02:30,574 --> 00:02:32,740
yüklər, burada olan müsbət yüklər

57
00:02:32,740 --> 00:02:34,450
getdikcə yayıldığı üçün onlardan

58
00:02:34,450 --> 00:02:36,482
aralanmağa çalışacaq, və

59
00:02:36,482 --> 00:02:38,565
siz gərginliyin artdığını görəcəksiz.

60
00:02:41,851 --> 00:02:43,600
Tam şəkildə yayıldıqdan sonra isə,

61
00:02:43,600 --> 00:02:48,100
yenidən tarazlıq vəziyyətinə qayıda bilər.

62
00:02:48,100 --> 00:02:52,946
Neyronların daxilinə doğru irəliləsək,

63
00:02:52,946 --> 00:02:54,570
orada gərginliyin dəyişməsinin

64
00:02:54,570 --> 00:02:57,450
daha uzun çəkdiyini görərik, amma

65
00:02:57,450 --> 00:03:00,670
zamanla daha çox məsafəyə yayıldığına görə

66
00:03:00,670 --> 00:03:03,740
bu effekt nisbətən daha məhdud olacaq.

67
00:03:03,740 --> 00:03:06,430
Burada olan gərginliyin, buradakı kimi

68
00:03:06,430 --> 00:03:10,320
çox qabardığını görməyəcəyik.

69
00:03:10,320 --> 00:03:14,880
Bu cür, impuls deyə biləcəyimiz şəkildə

70
00:03:14,880 --> 00:03:17,790
yayılma elektrotonik yayılma adlanır.

71
00:03:17,790 --> 00:03:19,275
Gəlin, bunu yazım.

72
00:03:26,060 --> 00:03:28,870
Yaxud, elektrotonik potensialın yayılması.

73
00:03:32,067 --> 00:03:33,900
Burada bəzi xüsusiyyətlər var.

74
00:03:33,900 --> 00:03:35,144
Biri passiv olmasıdır.

75
00:03:35,144 --> 00:03:36,560
Burada çəkdiyimiz hissə

76
00:03:36,560 --> 00:03:39,040
elektrotonik yayılma deyil.

77
00:03:39,040 --> 00:03:41,190
Bu tip yayılma ondan sonra baş verir.

78
00:03:41,190 --> 00:03:43,290
Burada yüksək qatılıq olduqda,

79
00:03:43,290 --> 00:03:45,480
bir müddət sonra

80
00:03:45,480 --> 00:03:46,980
burada müsbət yükün yüksək

81
00:03:46,980 --> 00:03:49,514
qatılığı

82
00:03:49,514 --> 00:03:50,680
olacaq.

83
00:03:50,680 --> 00:03:53,550
Bu passiv fenomendir.

84
00:03:53,550 --> 00:03:58,200
Demək ki, burada baş verənlər passivdir.

85
00:03:58,200 --> 00:03:59,640
Və o, həmçinin ətrafa yayılır.

86
00:03:59,640 --> 00:04:02,015
Siz ondan daha çox uzaqlaşdıqca, impuls da

87
00:04:02,015 --> 00:04:04,514
ətrafa yayılmağa davam etdiyi üçün zəifləyir.

88
00:04:04,514 --> 00:04:05,160
.

89
00:04:05,160 --> 00:04:07,240
Demək o passivdir və dağılır.

90
00:04:11,440 --> 00:04:13,750
İndi bu ssenariyə bura gərginlik qapılı

91
00:04:13,750 --> 00:04:19,380
ion kanalları əlavə edərək

92
00:04:19,380 --> 00:04:20,265
yenidən baxaq.

93
00:04:20,265 --> 00:04:22,390
Deyək ki, burada çəkdiyim gərginlik

94
00:04:22,390 --> 00:04:27,455
qapılı olan natrium kanalıdır.

95
00:04:34,510 --> 00:04:42,220
Tutalım ki, o, mənfi 55 millivoltda açılır.

96
00:04:42,220 --> 00:04:45,910
O da təxminən buralarda olar.

97
00:04:45,910 --> 00:04:49,220
Bu onun açıldığı mənfi 55 millivoltdur.

98
00:04:49,220 --> 00:04:51,480
Gəlin qıcıq qapısını da ora çəkək.

99
00:04:51,480 --> 00:05:02,280
Həm də o, müsbət 40 millivoltda bağlanır.

100
00:05:02,280 --> 00:05:02,780
?

101
00:05:02,780 --> 00:05:04,530
Qıcıq qapısını göstərmək istəyirəm.

102
00:05:04,530 --> 00:05:09,140
Deyək ki, tam burada, həmçinin kalium

103
00:05:09,140 --> 00:05:09,910
kanalı var.

104
00:05:12,820 --> 00:05:16,980
Bu isə membran boyu gərginlik fərqinin

105
00:05:16,980 --> 00:05:19,190
formalaşmasının əsas səbəbi olan

106
00:05:19,190 --> 00:05:23,590
sızdıran kalium kanallarıdır.

107
00:05:23,590 --> 00:05:25,120
Bu kalium kanalları buradakı kanal

108
00:05:25,120 --> 00:05:27,200
qapandığı zaman açılır.

109
00:05:27,200 --> 00:05:29,154
Onlar tam dəqiq olmasa da sizdə bir fikir

110
00:05:29,154 --> 00:05:31,570
formalaşsın deyə misal üçün deyək ki,

111
00:05:31,570 --> 00:05:35,840
müsbət 40 millivoltda açılırlar.

112
00:05:35,840 --> 00:05:41,710
Mənfi 80 millivoltda da bağlanırlar.

113
00:05:41,710 --> 00:05:50,080
Oradakı açılır, buradakı isə bağlanır.

114
00:05:50,080 --> 00:05:52,500
İndi nə baş verəcək?

115
00:05:52,500 --> 00:05:58,320
Əvvəl də gördüyümüz kimi, neyronun sol

116
00:05:58,320 --> 00:06:05,040
tərəfində olan bu müsbət yüklər seli

117
00:06:05,040 --> 00:06:09,815
elektrotonik yayılmaya məruz qalır,

118
00:06:09,815 --> 00:06:11,440
və buna görə də biraz sonra

119
00:06:11,440 --> 00:06:15,420
bu nöqtədə membran boyu olan potensial

120
00:06:15,420 --> 00:06:17,575
daha az mənfi olmağa başlayır.

121
00:06:17,575 --> 00:06:18,950
Burada gördüyümüz kimi

122
00:06:18,950 --> 00:06:22,140
potensiallar fərqi daha az mənfi olur.

123
00:06:22,140 --> 00:06:23,810
Demək daha az mənfi olacaq.

124
00:06:23,810 --> 00:06:25,810
Amma bu, sadəcə artıb, daha sonra isə

125
00:06:25,810 --> 00:06:27,851
azalmayacaq, çünki potensial tam olaraq

126
00:06:27,851 --> 00:06:31,630
mənfi 55 millivolt olduqda nə olur?

127
00:06:31,630 --> 00:06:36,320
Bu zaman, o, natrium kanalının açılmasına

128
00:06:36,320 --> 00:06:37,170
təkan verir.

129
00:06:37,170 --> 00:06:40,580
Gərginlik yetəri qədər artdıqda natrium

130
00:06:40,580 --> 00:06:47,295
kanalları açılır və içəri
natrium seli daxil olur.

131
00:06:47,295 --> 00:06:48,420
Bu nəyə gətirib çıxaracaq?

132
00:06:48,420 --> 00:06:54,050
Bu isə gərginliyi artıracaq.

133
00:06:54,050 --> 00:06:56,000
Və belə bir görüntü alınacaq.

134
00:06:56,000 --> 00:06:58,530
Natrium isə içəriyə axmağa davam edəcək.

135
00:06:58,530 --> 00:07:00,040
Gərginlik daha da müsbət olur.

136
00:07:00,040 --> 00:07:02,040
Çünki, unutmayın ki, bu içəri doğru olan

137
00:07:02,040 --> 00:07:03,290
axımın iki səbəbi var.

138
00:07:03,290 --> 00:07:04,945
Birincisi, daha çox yük olmasıdır.

139
00:07:04,945 --> 00:07:07,000
Xaric daxildən daha müsbət olduğu üçün

140
00:07:07,000 --> 00:07:08,990
gərginlik qradiyenti boyunca və ya
elektrokimyəvi

141
00:07:08,990 --> 00:07:13,060
qradient ilə içəri daxil olurlar.

142
00:07:13,060 --> 00:07:16,590
Həmçinin burada natriumun qatılığı

143
00:07:16,590 --> 00:07:19,310
Na⁺ / K⁺ nasosuna görə daha çox olduğundan

144
00:07:19,310 --> 00:07:22,100
qatılıq qradienti ilə də içəri daxil olurlar.

145
00:07:22,100 --> 00:07:22,600
.

146
00:07:22,600 --> 00:07:25,530
Yəni ki, artıq gərginlik qradienti olmasa

147
00:07:25,530 --> 00:07:29,752
belə onlar axmağa davam edirlər,

148
00:07:29,752 --> 00:07:31,460
və onların axmağının səbəbi artıq

149
00:07:31,460 --> 00:07:32,610
qatılıq qradientidir.

150
00:07:32,610 --> 00:07:35,430
Amma, müsbət 40 millivolta çatdıqda

151
00:07:35,430 --> 00:07:37,300
bu kanal qapanır.

152
00:07:37,300 --> 00:07:39,260
Bununla da içəri axın dayanır.

153
00:07:39,260 --> 00:07:42,289
Həm də kalium kanalı açılır.

154
00:07:42,289 --> 00:07:43,830
İndi isə, yerli olaraq baxsaq,

155
00:07:43,830 --> 00:07:46,690
tam burada neyronun daxili xaricə nisbətən

156
00:07:46,690 --> 00:07:47,750
daha müsbət yüklənib.

157
00:07:47,750 --> 00:07:51,770
Buna görə də indi, müsbət yüklü

158
00:07:51,770 --> 00:07:53,340
kalium ionları bu müsbət yüklənən

159
00:07:53,340 --> 00:07:56,620
mühitdən çıxıb getmək istəyirlər.

160
00:07:56,620 --> 00:07:59,730
Gərginlik getdikcə daha da aşağı düşür,

161
00:07:59,730 --> 00:08:02,340
və kalium sadəcə daxildə müsbət, xaricdə

162
00:08:02,340 --> 00:08:05,829
mənfi yükləndikdə, və ya daxildə nisbətən

163
00:08:05,829 --> 00:08:08,120
daha müsbət yükləndikdə etdiyi kimi,

164
00:08:08,120 --> 00:08:11,410
sadəcə gərginlik qradiyenti deyil, həm də

165
00:08:11,410 --> 00:08:14,030
qatılılıq qradiyenti boyunca da hərəkət

166
00:08:14,030 --> 00:08:15,970
etdiyi üçün neytraldan da aşağı düşür.

167
00:08:15,970 --> 00:08:18,359
Na⁺ / K⁺ nasosu sayəsində daxildə kaliumun

168
00:08:18,359 --> 00:08:20,650
qatılığı, xaricdəki ilə müqayisədə

169
00:08:20,650 --> 00:08:21,910
nisbətən daha çoxdur.

170
00:08:21,910 --> 00:08:24,670
Beləliklə, kalium sadəcə xaric olmağa

171
00:08:24,670 --> 00:08:27,410
davam edir, gərginlik mənfi 80 millivolta

172
00:08:27,410 --> 00:08:31,690
çatdıqda isə kalium kanalları qapanır,

173
00:08:31,690 --> 00:08:37,730
sonra isə tarazlıq vəziyyətinə qayıdırıq.

174
00:08:37,730 --> 00:08:40,169
İndi, bu bizi niyə maraqlandırır?

175
00:08:40,169 --> 00:08:43,245
Artıq elektrotonik yayılma baş verib.

176
00:08:43,245 --> 00:08:45,370
Amma impuls ətrafa dağılmağa davam edir,

177
00:08:45,370 --> 00:08:47,990
və yetəri qədər uzaqlaşsanız

178
00:08:47,990 --> 00:08:51,039
impuls çox çətinliklə hiss ediləcək.

179
00:08:51,039 --> 00:08:52,580
Yəni, bunun əsas olaraq etdiyi

180
00:08:52,580 --> 00:08:54,490
impulsu yenidən artırmaq oldu.

181
00:08:54,490 --> 00:08:58,420
O, sadəcə impulsu artırdı və bir müddət

182
00:08:58,420 --> 00:09:03,022
sonra onlar, elektrotonik yayılma yenidən

183
00:09:03,022 --> 00:09:05,480
əmələ gəldiyi üçün, bir-birlərindən

184
00:09:05,480 --> 00:09:08,540
mümkün qədər uzaqlaşmağa çalışdıqda

185
00:09:08,540 --> 00:09:12,400
membran boyunca potensiallar fərqini

186
00:09:12,400 --> 00:09:16,390
bu sarı voltmetr olan yerdə ölçək,

187
00:09:16,390 --> 00:09:20,990
burada əvvəl balaca dağılmış qabarma

188
00:09:20,990 --> 00:09:22,630
olduğu halda, indi isə daha da

189
00:09:22,630 --> 00:09:27,210
yaxşı bir qabarma yaranacaqdır.

190
00:09:27,210 --> 00:09:30,350
Və burada daha bir gərginlik qapılı

191
00:09:30,350 --> 00:09:33,590
kanalınız olsaydı, o yenidən aktivləşərdi.

192
00:09:33,590 --> 00:09:41,850
Bu, gərginliyin bir növ fəal artması

193
00:09:41,850 --> 00:09:43,705
olduğu üçün, fəaliyyət potensialı adlanır.

194
00:09:47,880 --> 00:09:50,210
Buna impulsun artması olaraq baxıla bilər.

195
00:09:50,210 --> 00:09:53,700
İmpuls elektrotonik olaraq yayılır,

196
00:09:53,700 --> 00:09:56,770
daha sonra gərginlik qapılı kanallar

197
00:09:56,770 --> 00:09:59,740
aktivləşərək yenə impulsu artırır.

198
00:09:59,740 --> 00:10:02,740
Görəcəyimiz kimi, neyron artıq təsvir

199
00:10:02,740 --> 00:10:05,760
elədiyimiz kimi impulsu yaymaq üçün,

200
00:10:05,760 --> 00:10:09,810
impulsun passiv şəkildə yayılması üçün,

201
00:10:09,810 --> 00:10:12,140
sonra isə daha uzun məsafə qət etməsi üçün

202
00:10:12,140 --> 00:10:17,011
impulsu artıran bir
birləşmədən istifadə edir.