0:00:01.285,0:00:03.190
Wyobraź sobie wymarzone wakacje.

0:00:04.277,0:00:07.730
Może karnawał w Rio?

0:00:07.754,0:00:10.539
Może plaża w Meksyku?

0:00:11.481,0:00:14.647
Może Festiwal Jazzu w Nowym Orleanie?

0:00:16.107,0:00:18.208
Trochę mniej przyjemnie,

0:00:19.061,0:00:20.611
wyobraź sobie

0:00:20.635,0:00:23.020
jakieś najgroźniejsze miejsce na Ziemi.

0:00:25.530,0:00:27.737
Ktoś pomyślał o tym samym miejscu?

0:00:29.070,0:00:31.722
Brazylia jest jednym[br]z najbrutalniejszych państw,

0:00:31.746,0:00:34.775
gdzie przez ostatnie trzy lata[br]zmarło więcej ludzi

0:00:34.799,0:00:36.196
niż w Syrii.

0:00:36.220,0:00:40.316
W Meksyku więcej ludzi zmarło[br]przez ostatnie 15 lat

0:00:40.340,0:00:42.568
niż w Iraku czy Afganistanie.

0:00:43.256,0:00:47.803
W Nowym Orleanie[br]przypada więcej zgonów per capita

0:00:47.827,0:00:49.661
niż w Somalii.

0:00:50.982,0:00:54.193
Wojna przyczynia się

0:00:54.217,0:00:58.161
do 18% gwałtownych zgonów na świecie.

0:00:58.765,0:01:01.567
O morderstwo łatwiej

0:01:01.591,0:01:04.677
w krajach średniozamożnych demokracji

0:01:04.701,0:01:07.067
z głębokimi przepaściami zarobkowymi

0:01:07.067,0:01:09.785
i poważnymi podziałami politycznymi.

0:01:11.109,0:01:15.400
W USA znajduje się[br]50 najgroźniejszych miast na świecie.

0:01:16.874,0:01:21.774
Z punktu widzenia historii[br]jest to istotna zmiana w naturze przemocy,

0:01:21.798,0:01:23.823
ale stwarza również okazję.

0:01:23.847,0:01:27.479
Niewielu ludzi może zakończyć wojnę,

0:01:27.503,0:01:31.003
ale przemoc w demokracjach[br]to nasz problem.

0:01:31.809,0:01:35.345
Wyborcy są dużą częścią tego problemu,

0:01:35.369,0:01:37.429
ale też kluczem do rozwiązania.

0:01:38.083,0:01:39.605
Pracuję w think tanku pod nazwą

0:01:39.629,0:01:41.843
Fundacja na Rzecz Pokoju Międzynarodowego,

0:01:41.867,0:01:44.534
gdzie doradzam rządom,[br]jak radzić sobie z przemocą,

0:01:44.558,0:01:46.395
ale trudna prawda jest taka,

0:01:46.419,0:01:50.554
że decydenci jeszcze nie zauważyli[br]odmiennej natury dzisiejszej przemocy.

0:01:50.578,0:01:54.769
Nadal wierzą, że najgorsze akty przemocy[br]dzieją się w krajach w stanie wojny

0:01:54.793,0:01:57.428
lub miejscach zbyt ubogich czy słabych,

0:01:57.452,0:01:59.923
by walczyć z przemocą[br]i kontrolować przestępczość.

0:01:59.947,0:02:02.246
Też tak kiedyś myślałam.

0:02:02.246,0:02:05.731
Patrząc na mapę najgroźniejszych miejsc,

0:02:05.779,0:02:08.403
widzimy coś innego.

0:02:08.427,0:02:10.813
Niektóre państwa są w stanie wojny,

0:02:10.837,0:02:13.665
niektóre są upadłe.

0:02:13.689,0:02:15.674
Przemoc jest tam przeraźliwa,

0:02:15.698,0:02:17.994
ale akurat mają nieliczne populacje,

0:02:18.018,0:02:20.150
więc dotyka to niewielu ludzi.

0:02:20.174,0:02:23.213
Potem mamy Południową Afrykę,[br]Brazylię, Wenezuelę.

0:02:23.237,0:02:24.942
To nie są biedne kraje.

0:02:25.674,0:02:27.256
Może są słabe.

0:02:27.678,0:02:30.099
Wraz z asystentem sporządziliśmy mapę

0:02:30.123,0:02:33.059
pokazującą, jak im poszło[br]z projektami Banku Światowego

0:02:33.083,0:02:36.232
i czy umiały zapewnić usługi państwowe.

0:02:36.256,0:02:38.352
Jeśli poradziły sobie z powyższym,

0:02:38.376,0:02:42.089
jeśli umiały zapewnić[br]warunki sanitarne i elektryczność,

0:02:42.113,0:02:43.486
szczepionki,

0:02:43.510,0:02:45.705
plasowały się w prawym górnym kwadrancie.

0:02:45.729,0:02:47.428
Nałożyliśmy naszą mapę

0:02:47.452,0:02:50.340
na mapę pokazującą[br]miejsca morderstw dziennikarzy.

0:02:50.933,0:02:52.775
Niektóre zaszły w krajach podupadłych,

0:02:52.775,0:02:55.282
ale dużą część dziennikarzy zamordowano

0:02:55.306,0:02:57.909
w miejscach, w których[br]można było zapewnić ochronę.

0:02:58.834,0:03:01.682
Odwiedziłam każdy zamieszkany kontynent

0:03:01.706,0:03:05.746
i porównałam miejsca, które wygrały[br]z ogromną ilością przemocy,

0:03:05.770,0:03:07.072
z takimi, które przegrały.

0:03:07.096,0:03:09.369
Zauważyłam powracający schemat,

0:03:09.393,0:03:11.681
który nazwałam "przemocą przywileju",

0:03:11.705,0:03:15.662
bo miały miejsce[br]w nierównych demokracjach,

0:03:15.686,0:03:18.566
gdzie mała grupa ludzi chciała utrzymać

0:03:18.566,0:03:20.893
potężną władzę i przywileje.

0:03:20.917,0:03:24.545
Kiedy zanosiło się, że ich[br]projekty ustaw nie przejdą,

0:03:24.569,0:03:27.583
prosili grupy przestępcze o pomoc.

0:03:28.225,0:03:31.272
Kartele narkotykowe opłacały[br]ich kampanie wyborcze.

0:03:31.296,0:03:33.979
Zorganizowane grupy przestępcze[br]pomagały wymuszać głosy

0:03:34.003,0:03:35.433
lub uniemożliwić głosowanie.

0:03:35.457,0:03:38.424
W zamian dostawały pełną swobodę

0:03:38.448,0:03:39.987
przez co rosła przemoc.

0:03:40.712,0:03:42.487
Wenezuela.

0:03:42.511,0:03:44.885
Najbrutalniejsze państwo świata,

0:03:44.909,0:03:46.675
według ilości zgonów per capita.

0:03:46.921,0:03:50.851
20 lat temu obecny rząd totalitarny[br]doszedł do władzy w legalnych wyborach

0:03:50.875,0:03:53.677
i nie chciał jej stracić,

0:03:53.701,0:03:57.097
więc zwrócił się do gangów[br]zwanych "colectivos" o pomoc.

0:03:58.320,0:04:01.749
Gangi miały wymuszać głosy dla rządu.

0:04:01.749,0:04:04.878
Zmuszać ludzi do głosowania[br]na rząd w jednym miejscu,

0:04:04.902,0:04:07.577
a w innym trzymać opozycję[br]z daleka od urn.

0:04:07.601,0:04:10.384
W zamian dostawali pełną swobodę.

0:04:10.408,0:04:13.236
Jeśli przestępcy mają kontrolę,

0:04:13.260,0:04:15.550
policja i sądy nie mogą działać,

0:04:15.574,0:04:18.864
co stanowi drugi krok[br]ku przemocy przywileju,

0:04:18.888,0:04:21.222
jakim są osłabione sądy i policja,

0:04:21.246,0:04:23.914
politycy upolityczniający budżety,

0:04:23.914,0:04:25.438
zatrudniający i zwalniający tak,

0:04:25.438,0:04:29.666
by oni sami i grupy przestępcze[br]nie trafiali do więzienia.

0:04:31.237,0:04:33.881
Potem porządni policjanci odchodzą,

0:04:33.905,0:04:36.174
a ci, co zostają, robią się brutalni.

0:04:36.836,0:04:40.176
Zaczynają od drakońskiej sprawiedliwości.

0:04:40.200,0:04:43.928
Zabijają dilera narkotyków sądząc,[br]że inaczej puszczą go skorumpowane sądy.

0:04:44.520,0:04:49.743
Z czasem najgorsi zdają sobie sprawę,[br]że nie będzie żadnych konsekwencji

0:04:49.767,0:04:52.413
ze strony polityków,[br]z którymi współpracują,

0:04:52.437,0:04:54.617
więc sami wchodzą w biznes.

0:04:55.403,0:05:00.202
W Wenezueli służby bezpieczeństwa[br]dokonują prawie jednej trzeciej morderstw.

0:05:01.377,0:05:05.278
Biedni najbardziej cierpią[br]z powodu przemocy wszędzie na świecie,

0:05:05.302,0:05:08.469
ale nie mogą się zwrócić o pomoc[br]do zwyrodniałych policjantów,

0:05:08.493,0:05:11.572
więc zakładają[br]samozwańcze grupy strażnicze.

0:05:11.596,0:05:13.819
Daj broń osiemnastolatkom,

0:05:13.843,0:05:16.500
a niedługo sami zmienią się w gang.

0:05:17.624,0:05:19.771
Pojawiają się inne gangi, mafie,

0:05:19.795,0:05:23.723
oferujące obronę przed innymi przestępcami

0:05:23.747,0:05:25.500
i policją.

0:05:26.211,0:05:27.520
W przeciwieństwie do rządu,

0:05:27.544,0:05:29.766
przestępcy próbują kupować legitymizację.

0:05:29.790,0:05:32.203
Dają na cele dobroczynne,[br]rozwiązują kłótnie.

0:05:32.227,0:05:34.371
Czasami nawet budują mieszkania socjalne.

0:05:36.338,0:05:40.846
Ostatni etap przemocy przywileju[br]zaczyna się, kiedy zwykli ludzie

0:05:40.870,0:05:43.568
sami zaczynają popełniać więcej morderstw.

0:05:44.753,0:05:47.888
Bójki i kłótnie kończą się śmiercią,

0:05:47.912,0:05:50.096
kiedy przemoc jest normą

0:05:50.120,0:05:52.014
a konsekwencje wyparowały.

0:05:53.071,0:05:56.032
Dla osoby postronnej[br]to wygląda na deprawację,

0:05:56.056,0:05:58.951
jakby było coś naprawdę[br]nie w porządku z tymi ludźmi.

0:05:59.983,0:06:03.649
Każde państwo może się zbrutalizować,

0:06:04.769,0:06:07.801
jeśli rząd jest na zmianę[br]nieobecny i pazerny.

0:06:09.415,0:06:11.119
Tak naprawdę

0:06:11.143,0:06:15.023
do sukcesu przemocy brakuje tylko jednego.

0:06:15.047,0:06:18.001
Większość społeczeństwa

0:06:18.025,0:06:19.686
musi zignorować problem.

0:06:19.710,0:06:21.129
Wydaje się to niemożliwe.

0:06:21.129,0:06:23.806
Przemoc w takim stopniu[br]jest nie do zniesienia,

0:06:23.830,0:06:27.226
ale tak naprawdę jest do zniesienia[br]dla takich jak ty i ja.

0:06:27.718,0:06:30.371
We wszystkich społeczeństwach,

0:06:30.395,0:06:32.520
nawet tych najbardziej brutalnych,

0:06:32.544,0:06:34.482
przemoc jest ograniczona terytorialnie.

0:06:34.482,0:06:36.392
[Bogota: 99% ma miejsce na 1,2% ulic]

0:06:36.392,0:06:37.933
Dzieje się w złej dzielnicy,

0:06:37.957,0:06:40.540
gdzie mieszkają ludzie biedni,[br]o ciemniejszej karnacji

0:06:40.540,0:06:42.662
często z marginesu społecznego

0:06:42.686,0:06:46.273
lub grupy, od których[br]zwykli ludzie się izolują.

0:06:47.270,0:06:49.471
Przemoc jest tak skoncentrowana,

0:06:49.495,0:06:52.289
że szokuje byle zmiana we wzorcu.

0:06:53.129,0:06:56.677
W 2001 roku mieszkanka Waszyngtonu,

0:06:56.701,0:06:59.572
młoda, biała i wyedukowana stażystka

0:06:59.596,0:07:02.693
zaginęła podczas wędrówki po lesie[br]w północnej części miasta.

0:07:02.717,0:07:06.351
Gazety pisały o tym prawie codziennie.

0:07:08.058,0:07:10.249
Po drugiej stronie miasta

0:07:10.273,0:07:13.137
czarny człowiek ginął[br]co drugi dzień tamtego roku.

0:07:14.280,0:07:17.434
Prawie żadna gazeta o tym nie pisała.

0:07:18.353,0:07:21.313
Klasa średnia wykupuje się z przemocy.

0:07:21.337,0:07:23.208
Mieszkamy w lepszych dzielnicach.

0:07:23.232,0:07:25.419
Niektórzy wynajmują prywatną ochronę.

0:07:25.443,0:07:28.009
Wmawiamy sobie jedną rzecz.

0:07:28.033,0:07:31.859
Mówimy, że większość tych, co giną,

0:07:31.883,0:07:34.049
pewnie sama miesza się w przestępstwa.

0:07:35.371,0:07:40.289
Wiara, że tamci jakoś zasłużyli na śmierć,

0:07:40.313,0:07:43.145
pozwala dobrym skądinąd ludziom godzić się

0:07:44.066,0:07:47.947
na tak nierówne szanse życiowe.

0:07:49.460,0:07:51.145
Godzimy się na to.

0:07:51.996,0:07:54.067
Bo niby co innego możemy zrobić?

0:07:55.540,0:07:58.025
Okazuje się, że dużo.

0:07:58.049,0:08:01.497
Dzisiejsza przemoc to nie wynik wojen,

0:08:01.521,0:08:04.825
wina spada na wypaczoną[br]politykę demokracji,

0:08:04.849,0:08:08.338
a najlepszą szansą na zmianę są wyborcy.

0:08:08.362,0:08:10.727
Przykładem jest transformacja Bogoty.

0:08:11.402,0:08:14.307
W 1994 roku nowego prezydenta Kolumbii

0:08:14.331,0:08:18.327
przyłapano na przyjmowaniu[br]milionów dolarów kontrybucji wyborczych

0:08:18.351,0:08:20.652
od kartelu "Cali".

0:08:20.676,0:08:25.668
Stolica była opanowana[br]przez gangi i grupy paramilitarne.

0:08:26.832,0:08:29.011
Wyborcy mieli tego dość.

0:08:29.011,0:08:31.331
Przezwyciężyli głębokie[br]podziały polityczne

0:08:31.331,0:08:34.084
przez oddanie dwóch trzecich głosów

0:08:34.108,0:08:36.268
na niezależnego kandydata,

0:08:36.292,0:08:38.854
co wystarczyło, by zmienić sytuację.

0:08:39.688,0:08:42.125
Pierwszego dnia w biurze,[br]burmistrzowi Mockusowi

0:08:42.149,0:08:45.363
policjanci ledwo napomknęli[br]o morderstwach,

0:08:45.387,0:08:48.530
a na pytanie dlaczego,[br]wzruszyli ramionami i powiedzieli:

0:08:48.530,0:08:50.727
"Przestępcy mordują się nawzajem".

0:08:51.523,0:08:53.475
Skorumpowana rada miasta

0:08:53.499,0:08:56.999
chciała nawet bardziej przymykać oko[br]na policyjną przemoc.

0:08:57.388,0:09:00.476
To bardzo powszechna taktyka na świecie.

0:09:00.500,0:09:03.621
Politycy pozują na nieubłaganych[br]wobec przestępczości,

0:09:03.645,0:09:06.230
ale tak naprawdę nie chcą nic zmieniać.

0:09:07.126,0:09:10.047
Badania pokazują,[br]że to przynosi odwrotny skutek.

0:09:10.071,0:09:12.801
Drobni przestępcy masowo zamykani

0:09:12.825,0:09:15.262
w przeludnionych więzieniach

0:09:15.262,0:09:18.225
uczą się od siebie[br]i robią się zatwardziali.

0:09:18.225,0:09:21.243
Przejmują kontrolę nad więzieniem,[br]a stamtąd - nad ulicą.

0:09:22.421,0:09:27.921
Mockus nalegał, by policja[br]zaczęła badać każde morderstwo.

0:09:28.450,0:09:30.552
Walczył z prawicową radą miejską

0:09:30.576,0:09:33.394
i porzucił taktykę jednostek specjalnych.

0:09:33.418,0:09:35.664
Walczył też z lewicowymi[br]związkami zawodowymi,

0:09:35.688,0:09:38.013
zwolnił tysiące zwyrodniałych policjantów,

0:09:38.946,0:09:42.232
a ci uczciwi w końcu mogli swobodnie[br]wykonywać swoją pracę.

0:09:43.018,0:09:44.944
Mockus rzucił też wyzwanie mieszkańcom.

0:09:44.944,0:09:48.702
Poprosił średnią klasę społeczeństwa,[br]żeby przestali się wyprowadzać z miasta,

0:09:48.702,0:09:50.442
by przestrzegali przepisów drogowych

0:09:50.442,0:09:53.267
i zachowywali się tak,[br]jakby dzielili ten sam los.

0:09:54.463,0:09:57.731
Poprosił biednych, by utrzymywali[br]normy społeczne przeciwko przemocy,

0:09:57.731,0:09:59.992
nawet, jeśli sami mieli się narażać.

0:10:00.433,0:10:04.666
Poprosił bogatych, by dobrowolnie płacili[br]10% więcej w podatkach.

0:10:05.584,0:10:07.750
63 tysięcy ludzi to zrobiło.

0:10:08.592,0:10:12.608
Pod koniec dekady obejmującej[br]dwie kadencje burmistrza Mockusa

0:10:12.632,0:10:15.243
liczba zabójstw w Bogocie spadła o 70%.

0:10:15.666,0:10:16.816
(Zaskoczenie)

0:10:16.840,0:10:20.146
(Brawa)

0:10:21.894,0:10:24.395
Mieszkańcy miejsc[br]z największym nasileniem przemocy,

0:10:24.419,0:10:27.169
czy to Kolumbijczycy czy Amerykanie,

0:10:27.193,0:10:29.056
mogą wywrzeć największy wpływ.

0:10:29.427,0:10:32.681
Najważniejsze, byśmy przestali wierzyć,

0:10:32.681,0:10:35.707
że niektórzy są warci mniej niż inni,

0:10:36.690,0:10:38.944
że ktoś zasługuje na śmierć lub gwałt,

0:10:38.944,0:10:40.971
bo przecież coś zrobił,

0:10:40.995,0:10:44.082
ukradł czy zarobił sobie na więzienie,

0:10:44.106,0:10:45.762
gdzie takie rzeczy się zdarzają.

0:10:46.836,0:10:49.860
Obniżanie wartości ludzkiego życia,

0:10:49.884,0:10:53.631
do czego sami ledwo się przyznajemy,

0:10:53.655,0:10:56.250
rozpoczyna tę spiralę upadku moralności,

0:10:56.932,0:11:00.344
pozwala na wojnę gangów w Rio,

0:11:00.392,0:11:02.995
gdzie kulkę w głowę[br]dostaje dwuletnia dziewczynka

0:11:02.995,0:11:04.883
wspinająca się nieopodal po drabinkach.

0:11:06.017,0:11:10.568
Pozwala jednostkom specjalnym[br]szukającym dilera mety w Georgii

0:11:11.358,0:11:15.931
na wrzucenie granatu ogłuszającego[br]w łóżeczko chłopczyka,

0:11:17.121,0:11:19.819
którego wybuch okalecza na całe życie.

0:11:21.271,0:11:23.747
Najwięcej aktów przemocy

0:11:23.747,0:11:25.963
dotyka ludzi w złej dzielnicy,

0:11:25.963,0:11:27.580
o złym czasie.

0:11:27.604,0:11:29.731
Niektórzy są ze środowisk,

0:11:29.755,0:11:31.835
które wydają się nam inne.

0:11:32.007,0:11:35.148
Niektórzy zrobili coś okropnego.

0:11:36.298,0:11:41.964
Ograniczanie przemocy zaczyna się[br]od szanowania każdego ludzkiego życia,

0:11:41.964,0:11:43.424
bo jest to zwyczajnie słuszne;

0:11:43.424,0:11:48.930
bo zapewniając każdemu[br]choć sprawiedliwy proces,

0:11:48.954,0:11:54.118
tworzymy społeczeństwa,[br]w których niewinni są bezpieczni.

0:11:55.366,0:11:57.636
Zrozumcie, że współcześnie

0:11:57.660,0:12:00.112
nierówność w państwach

0:12:00.136,0:12:04.009
o wiele częściej powoduje przemoc[br]niż wojna międzynarodowa.

0:12:04.515,0:12:07.649
Nierówność prowadzi do przemocy[br]z wielu powodów.

0:12:07.673,0:12:10.857
Jednym z nich jest to,[br]że pozwalamy sobie na izolację od tego,

0:12:10.881,0:12:13.268
co dzieje się po drugiej stronie miasta.

0:12:14.075,0:12:16.131
My, z klas średnich lub bogatych,

0:12:16.155,0:12:18.282
którzy najbardziej korzystamy z systemów,

0:12:18.306,0:12:21.320
musimy je zmienić na własny koszt.

0:12:22.252,0:12:23.992
Musimy płacić dosyć podatków

0:12:23.992,0:12:28.887
i naciskać rząd o dobrych nauczycieli[br]do szkół innych dzieci,

0:12:28.911,0:12:32.793
wyszkolonych policjantów[br]do ochrony innych dzielnic.

0:12:34.015,0:12:36.206
Ale nie zda się to na nic,

0:12:36.230,0:12:39.365
jeśli rząd będzie kradł pieniądze[br]lub podsycał przemoc,

0:12:39.389,0:12:43.281
więc trzeba zachęcić lepszych polityków.

0:12:43.305,0:12:47.186
Dużo już wiemy o tym,[br]jak ograniczać przemoc.

0:12:47.210,0:12:49.464
Na przykład zwiększenie liczby patroli

0:12:49.488,0:12:52.314
w miejscach występowania[br]największej liczby aktów przemocy.

0:12:53.082,0:12:56.331
Tacy politycy to nie prawica czy lewica,

0:12:56.355,0:13:00.173
potrzeba naprawdę uczciwych polityków,

0:13:00.197,0:13:03.199
gotowych porzucić podziały partyjne

0:13:03.223,0:13:04.912
i wprowadzić rozwiązania.

0:13:04.936,0:13:07.893
Jeśli chcemy dobrych polityków,

0:13:07.917,0:13:11.035
musimy zacząć ich szanować.

0:13:13.400,0:13:17.052
Z przemocą przywileju[br]w innych krajach też można walczyć.

0:13:17.076,0:13:19.608
Większość brutalnych rządów[br]napędzają narkotyki;

0:13:19.632,0:13:22.553
pieniądze są prane przez systemy finansowe

0:13:22.577,0:13:23.974
w Nowym Jorku i Londynie

0:13:23.998,0:13:25.704
przez sprzedaż nieruchomości

0:13:25.728,0:13:27.522
i wysokiej klasy kurorty.

0:13:28.444,0:13:29.819
Jeśli zażywasz narkotyki,

0:13:30.608,0:13:33.356
dokładnie poznaj łańcuch dostawców

0:13:33.380,0:13:36.400
lub przyznaj, ile bólu[br]jesteś gotów przysporzyć innym

0:13:36.424,0:13:37.953
dla własnej przyjemności.

0:13:39.075,0:13:42.325
Chciałabym zobaczyć,[br]jak jakiś punkt turystyczny

0:13:42.349,0:13:44.350
łączy siły z dziennikarzami śledczymi,

0:13:44.398,0:13:46.014
by stworzyć małą ikonkę,

0:13:46.014,0:13:49.811
zaraz obok ikonki informacyjnej[br]o bezpłatnym WiFi czy basenie,

0:13:49.811,0:13:51.503
ikonkę z pistolecikiem znaczącą:

0:13:51.503,0:13:54.082
"przykrywka dla prania pieniędzy".

0:13:54.106,0:13:55.929
(Śmiech)

0:13:55.953,0:14:00.017
(Brawa)

0:14:00.041,0:14:01.848
Zanim to nastąpi,

0:14:01.872,0:14:05.072
jeśli chcesz zarezerwować pokój[br]w niebezpiecznym państwie,

0:14:05.096,0:14:07.322
na Jamajce czy w Nowym Orleanie,

0:14:07.322,0:14:08.507
poszperaj w Internecie,

0:14:08.507,0:14:10.389
sprawdź więzi kryminalne[br]danego miejsca.

0:14:10.389,0:14:11.822
By ułatwić takie poszukiwania,

0:14:11.822,0:14:13.406
wspieraj ustanawianie praw,

0:14:13.406,0:14:16.419
które sprawiają, że system finansowy[br]staje się jawniejszy,

0:14:16.419,0:14:19.019
na przykład zakaz[br]anonimowego posiadania firm.

0:14:20.450,0:14:22.929
Może brzmieć to naiwnie,

0:14:22.953,0:14:24.808
trochę jak recykling puszek,

0:14:24.832,0:14:28.497
kropla w morzu wielkiego problemu.

0:14:28.521,0:14:30.401
Ale to błędne mniemanie.

0:14:31.219,0:14:33.798
Ilość zabójstw maleje od stuleci.

0:14:33.798,0:14:36.709
Ilość śmierci ponoszonych na wojnie[br]maleje od dziesiątków lat.

0:14:36.709,0:14:39.251
Tam, gdzie ludzie zażądali zmian,

0:14:39.275,0:14:43.150
ilość brutalnych zbrodni zmalała,[br]od Kolumbii przez Nowy Jork,

0:14:43.174,0:14:47.079
gdzie ilość morderstw spadła[br]o 85% od 1990 roku.

0:14:48.314,0:14:51.045
Nie da się wyplenić przemocy całkowicie,

0:14:51.069,0:14:52.807
ale nie musi zostawać bez zmian.

0:14:53.235,0:14:57.156
Maleje od stuleci,[br]a mogłaby maleć szybciej.

0:14:57.180,0:15:01.251
Może mogłaby spaść o 25%[br]w następnym ćwierćwieczu? O jedną trzecią?

0:15:01.275,0:15:03.005
Wielu z nas uważa, że mogłaby.

0:15:04.116,0:15:07.703
Myślę o wszystkich dzieciach,[br]które nie straciły ojców,

0:15:08.663,0:15:11.531
rodziny, które odzyskały siostry

0:15:11.555,0:15:12.846
i braci.

0:15:14.171,0:15:16.735
Wystarczy mała zachęta.

0:15:17.797,0:15:19.797
Wystarczy chcieć.

0:15:21.035,0:15:22.186
Dziękuję.

0:15:22.210,0:15:27.103
(Brawa)