1
00:00:00,000 --> 00:00:04,520
Kur unë isha femijë,
dija që kisha superfuqi.

2
00:00:06,920 --> 00:00:08,135
Është e vertet.

3
00:00:08,160 --> 00:00:09,256
(Të qeshura)

4
00:00:09,280 --> 00:00:12,730
Mendoja se isha e mrekullueshme
sepse mund te kuptoja


5
00:00:12,860 --> 00:00:15,506
dhe të identifikohesha me ndjenjat
e njerëzve bojëkaf,

6
00:00:15,506 --> 00:00:19,320
si gjyshi im, nje musliman konservator.

7
00:00:19,360 --> 00:00:22,730
Gjithashtu, mund te kuptoja nënën time
afgane, dhe baban tim pakistan,

8
00:00:24,280 --> 00:00:28,080
jo shumë fetar por të qetë, mjaft liberal.

9
00:00:28,480 --> 00:00:30,096
Dhe sigurisht, mund te kuptoja

10
00:00:30,120 --> 00:00:32,536
dhe të lidhem me ndjenjat e te bardhëve.

11
00:00:32,560 --> 00:00:34,400
Norvegjezet e bardhë te shtetit tim.

12
00:00:35,480 --> 00:00:38,056
E keni parasysh;
te bardhë, bojekaf, cilido--

13
00:00:38,080 --> 00:00:39,896
Unë i doja të gjithë ata.

14
00:00:39,896 --> 00:00:41,152
Unë i kuptoja te gjithë.

15
00:00:41,152 --> 00:00:43,962
edhe pse ata shpesh nuk kuptoheshin
me njëri tjetrin;

16
00:00:44,372 --> 00:00:46,232
ata ishin te gjithë njerëzit e mi.

17
00:00:46,232 --> 00:00:48,918
Nga ana tjetër, babai im ishte
gjithmonë në merak.

18
00:00:48,918 --> 00:00:51,810
Vazhdonte të më thoshte se edhe
me arsimin më të mirë,

19
00:00:51,810 --> 00:00:54,616
nuk do trajtohesha drejtesisht.

20
00:00:54,616 --> 00:00:57,516
Sipas tij, do vazhdoja të përballesha
me diskriminime.

21
00:00:57,516 --> 00:01:00,538
Dhe e vetmja mënyrë për t'u pranur
nga të bardhët

22
00:01:00,538 --> 00:01:03,417
do të ishte të bëhesha e famshme.

23
00:01:03,417 --> 00:01:07,736
Tani, ai e beri kete bisedë
me mua kur unë isha vetëm shtatë vjeçe.

24
00:01:08,440 --> 00:01:11,416
Pra kur isha shtatë vjeçe, ai më thotë,

25
00:01:11,440 --> 00:01:14,816
"Vendos të hysh në sport ose muzikë".

26
00:01:14,840 --> 00:01:18,780
Ai nuk dinte shumë nga sportet--
i bekuar qoftë--kështu ra për muzikën.

27
00:01:18,900 --> 00:01:23,550
Kështu, kur isha shtatë vjeçe, mblodhi
gjithë lodrat e kukullat e mia,

28
00:01:23,550 --> 00:01:25,420
dhe i hodhi poshtë.

29
00:01:26,160 --> 00:01:30,016
Në këmbim ai më dha nje tastierë
të vogël Casio dhe--

30
00:01:30,040 --> 00:01:31,256
(Të qeshura)

31
00:01:31,280 --> 00:01:33,296
Po. Dhe kurse për kanto.

32
00:01:33,320 --> 00:01:37,730
Dhe më detyroi, me pak fjalë,
të praktikoja për orë të tëra çdo ditë.

33
00:01:38,120 --> 00:01:41,270
Shumë shpejt, bëri të shfaqesha
për publik gjithmonë më të madh

34
00:01:41,750 --> 00:01:45,980
dhe çuditërisht, u bëra gati
një lloj si femijë reklamë

35
00:01:46,200 --> 00:01:48,280
për multikulturalizmin norvegjez.

36
00:01:48,760 --> 00:01:50,496
U ndjeva shumë krenare, sigurisht.

37
00:01:50,520 --> 00:01:53,856
Sepse edhe gazetat tani

38
00:01:53,880 --> 00:01:56,456
fillonin të shkruanin mirë
per njerezit bojekaf,

39
00:01:56,480 --> 00:01:59,640
prandaj ndieja që
superfuqia ime po rritej.

40
00:02:00,960 --> 00:02:03,936
Kur isha 12 vjeçe,
duke u kthyer në shtëpi nga shkolla,

41
00:02:03,960 --> 00:02:05,176
bëra një devijim të vogël

42
00:02:05,200 --> 00:02:08,600
sepse doja të blija ëmbëlsirat
e preferuara, quhen "këmbë të kripura".

43
00:02:08,759 --> 00:02:10,520
E di tingullon pak keq,

44
00:02:11,640 --> 00:02:13,136
po mua më pëlqejnë shumë ato.

45
00:02:13,401 --> 00:02:17,600
Ato ishin disa copa të vogla
jamballi në formë këmbe.

46
00:02:18,120 --> 00:02:23,940
Dhe tani që e them me zë të lartë,
e kuptoj sa keq tingullon,

47
00:02:24,280 --> 00:02:26,776
sidoqoftë, unë i dua jashtë mase.

48
00:02:26,800 --> 00:02:28,896
Gjatë rrugës për në dyqan,

49
00:02:28,920 --> 00:02:33,390
ishte nje burrë i bardhë,
tek dera hyrëse që më bllokonte rrugën.

50
00:02:33,480 --> 00:02:39,120
Kështu provova të ecja rreth tij,
po sapo lëviza ai më ndaloi

51
00:02:39,440 --> 00:02:41,240
dhe më nguli sytë,

52
00:02:42,200 --> 00:02:44,136
dhe më pështyti në fytyrë, dhe më tha,

53
00:02:44,160 --> 00:02:45,376
"Zhduku nga rruga ime

54
00:02:45,400 --> 00:02:48,656
ti bushter e zezë,
ti bushtër e vogël pakistane,

55
00:02:48,680 --> 00:02:50,600
shko nga ku ke ardhur".

56
00:02:51,600 --> 00:02:54,696
Unë isha tmerrësisht e tmerruar.

57
00:02:54,720 --> 00:02:56,016
Ia kisha ngulur sytë.

58
00:02:56,040 --> 00:02:58,960
Isha shume e frikësuar
të fshija pështymën nga fytyra,

59
00:02:59,590 --> 00:03:02,030
edhe pse po trazohej me lotët e mi.

60
00:03:02,030 --> 00:03:05,650
Më kujtohet që shikoja rreth e rrotull,
duke shpresuar në çdo çast tani

61
00:03:05,720 --> 00:03:09,376
një i rritur do të vinte
dhe do të ndalonte këtë burrë.

62
00:03:09,400 --> 00:03:13,720
Përkundrazi, njerëzit vazhdonin të ecnin
pas meje dhe pretendonin që s'më shikonin.

63
00:03:14,160 --> 00:03:18,080
Isha shumë e hutuar, sepse mendoja:

64
00:03:18,640 --> 00:03:21,910
"Njerëzit e mi të bardhë, ejani!
Ku janë ata? Çfarë po ndodh?

65
00:03:21,960 --> 00:03:24,040
Si mundet të mos vijnë të më shpëtojnë?"

66
00:03:24,110 --> 00:03:27,016
E panevojshme për t'u thënë,
ëmbëlsirat nuk i bleva.

67
00:03:27,040 --> 00:03:29,160
Vrapova drejt shtëpisë me sa pata fuqi.


68
00:03:30,040 --> 00:03:32,810
Gjërat ishin akoma në rregull,
megjithatë, mendova.

69
00:03:32,810 --> 00:03:35,896
Me kalimin e kohës, dhe sa më shumë
bëhesha e suksesshme.

70
00:03:35,920 --> 00:03:40,040
filluan të më ngacmonin bile
dhe njerezit bojekaf.

71
00:03:41,450 --> 00:03:44,816
Disa burra nga komuniteti i prindërve
mendonin se ishte e pa pranueshme

72
00:03:44,840 --> 00:03:49,696
dhe jo e ndershme për një grua
të përfshihet në muzikë

73
00:03:49,720 --> 00:03:51,680
dhe të jetë e pranishme nëpër media.

74
00:03:53,280 --> 00:03:58,696
Shumë shpejt, nisa të sulmohesha
nëper koncertet e mia.

75
00:03:58,720 --> 00:04:03,730
Më kujtohet nje nga koncertet,
isha në skenë, u përkula drejt publikut

76
00:04:03,760 --> 00:04:07,016
dhe gjëja e fundit që pashë
ishte fytyra esmere e një të riut

77
00:04:07,040 --> 00:04:11,190
dhe më pas mbaj mënd që një lloj kimikati
u vërvit në sytë e mi

78
00:04:11,280 --> 00:04:14,530
dhe më kujtohet që nuk mund të shikoja
dhe sytë më lotonin

79
00:04:14,530 --> 00:04:16,890
po megjithatë vazhdova të këndoja.

80
00:04:16,890 --> 00:04:21,560
Isha pështyrë në fytyrë në rrugët e Oslos,
kësaj radhe nga aziatikë.

81
00:04:22,360 --> 00:04:25,576
Tentuan dhe të më rrëmbenin.

82
00:04:25,600 --> 00:04:27,656
Kercënimet për vdekje ishin të pafundme.

83
00:04:27,680 --> 00:04:30,936
Kujtoj që një burrë mjekrosh i moshuar
më ndaloi në rrugë njëherë,

84
00:04:30,960 --> 00:04:33,096
e më tha, "Arsyeja pse të urrej kaq shumë

85
00:04:33,120 --> 00:04:35,176
është se i bën vajzat tona të mendojnë

86
00:04:35,200 --> 00:04:36,760
se mund të bëjnë çfarë të duan."

87
00:04:38,560 --> 00:04:41,376
Një djal më i ri më paralajmëroi
të kisha kujdes.

88
00:04:41,400 --> 00:04:44,416
Ai tha që muzika është anti-islamike
dhe punë për bushtra,

89
00:04:44,440 --> 00:04:47,176
nese vazhdon, do të të përdhunojnë

90
00:04:47,200 --> 00:04:51,880
stomaku jot do të të pritet
kështu që asnjë kurvë tjetër të lindi më.

91
00:04:53,560 --> 00:04:55,256
Përsëri, isha e hutuar.

92
00:04:55,280 --> 00:04:57,185
Nuk mund të kuptoja çfarë po ndodhte.

93
00:04:57,209 --> 00:05:00,889
Njerëzit e mi kafe fillonin
të më kërcënonin--si ndodhi?

94
00:05:01,560 --> 00:05:04,656
Në vënd të bashkoheshin botë, dy botët,

95
00:05:04,680 --> 00:05:07,680
m'u duk sikur po bija
midis dy botëve të mia.

96
00:05:08,000 --> 00:05:10,600
Besoj, se për mua,
pështyma ishte kriptonit.

97
00:05:12,560 --> 00:05:14,040
Kur isha 17 vjeçe,

98
00:05:14,040 --> 00:05:17,620
kërcënimet për vdekje ishin të pafunda,
dhe ngacmimet ishin të vazhdueshme.

99
00:05:17,640 --> 00:05:20,480
Shkoi shumë keq, deri sa mamaja ime
më uli dhe më tha,

100
00:05:20,480 --> 00:05:23,006
"S'mundemi më të të mbrojmë,
nuk je e sigurt ketu,

101
00:05:23,006 --> 00:05:25,720
duhet të largohesh prej këtej."

102
00:05:25,720 --> 00:05:30,610
Bleva një biletë vetëm vajtje për Londër,
bëra valixhet dhe u largova.

103
00:05:30,920 --> 00:05:35,640
Zemërimi im më i madh në atë kohë
ishte që asnjeri nuk tha gjë.

104
00:05:35,880 --> 00:05:38,240
Pata një largim publik nga Norvegjia.

105
00:05:39,120 --> 00:05:42,656
Njerzzit e mi kaf, njerëzit e bardhë--
asnjëri tha gjë.

106
00:05:42,680 --> 00:05:44,940
Asnjë tha, "Pritni, ky është gabim.

107
00:05:45,960 --> 00:05:49,656
Përkraheni këtë vajzë, mbrojeni
këtë vajzë, sepse është një prej nesh"

108
00:05:49,680 --> 00:05:51,240
Asnjë nuk e tha këtë.

109
00:05:51,240 --> 00:05:54,390
Përkundrazi, u ndjeva--
e keni parasysh në aeroport,

110
00:05:54,390 --> 00:05:57,790
tek rripi i transportit të valixheve
janë ato valixhet


111
00:05:57,790 --> 00:05:59,156
që shkojnë rreth e rrotull,

112
00:05:59,156 --> 00:06:01,776
dhe aty është gjithmonë
një valixhe e mbetur në fund,

113
00:06:01,800 --> 00:06:04,816
atë që asnjë nuk do,
atë që asnjeri nuk e kërkon.

114
00:06:04,840 --> 00:06:05,840
U ndieva kështu.

115
00:06:07,040 --> 00:06:10,420
Kurrë nuk isha ndjerë aq e vetmuar.
Kur nuk isha ndjerë aq e humbur.

116
00:06:12,360 --> 00:06:16,470
Kështu pasi erdha në Londër,
vazhdova karrierën e muzikës.

117
00:06:17,000 --> 00:06:20,200
Vend i ndryshëm, po fatkeqësisht,
e njëjta histori.

118
00:06:20,560 --> 00:06:23,070
Më kujtohet një mesazh
që më kishin dërguar

119
00:06:23,070 --> 00:06:27,810
që thoshte se do të më vrisnin
dhe lumenj me gjak do të rridhnin

120
00:06:27,810 --> 00:06:31,256
dhe unë do të përdhunohesha
shumë herë para se të vdisja.

121
00:06:31,280 --> 00:06:32,696
Në këtë pikë, dua të them,

122
00:06:32,720 --> 00:06:35,176
po mësohesha me mesazhe të tilla,

123
00:06:35,200 --> 00:06:39,480
por çfarë ndryshoi ishte që nisën të 
kërcënonin familjen time.

124
00:06:40,760 --> 00:06:46,000
Pra edhe njëherë, bëra valixhen,
lashë muzikën dhe shkova në SHBA.

125
00:06:46,520 --> 00:06:47,776
Mjaft.

126
00:06:47,800 --> 00:06:50,416
Nuk doja të kisha të bëja më me këtë gjë.

127
00:06:50,440 --> 00:06:53,096
Dhe sigurisht nuk do vdisja për diçka

128
00:06:53,120 --> 00:06:56,310
që nuk ishte as ëndrra ime --
ishte zgjidhja e babait tim.

129
00:06:58,200 --> 00:07:01,376
U ndieva pak e humbur.

130
00:07:01,400 --> 00:07:02,936
U ndieva e shqyer.

131
00:07:02,960 --> 00:07:05,296
Po vendosa që çfarë unë doja të bëja

132
00:07:05,320 --> 00:07:08,656
ishte të kaloja vitet e ardhshme
të jetës time

133
00:07:08,680 --> 00:07:10,336
duke mbështetur njerëzit e rinj

134
00:07:10,360 --> 00:07:13,256
dhe të provoja të isha
afër tyre në disa mënyra,

135
00:07:13,280 --> 00:07:14,976
në çfarëdo lloj mënyre mundesha.

136
00:07:15,000 --> 00:07:18,256
Nisa vullnetarizmin për disa organizata

137
00:07:18,280 --> 00:07:22,920
që punonin me muslimanët e rinj në Evropë.

138
00:07:24,080 --> 00:07:27,096
Dhe, për habi, çfarë zbulova ishte

139
00:07:27,120 --> 00:07:31,600
që shumë nga këta të rinj po vuanin
dhe po luftonin.

140
00:07:32,440 --> 00:07:35,976
Po përballeshin me shumë probleme me
familjet e komunitetet e tyre

141
00:07:36,000 --> 00:07:39,616
që dukeshin të interesuar më 
shumë për nderin dhe reputacionin

142
00:07:39,640 --> 00:07:42,400
se sa për lumturinë
dhe jetën e fëmijëve të tyre.

143
00:07:43,760 --> 00:07:47,760
Nisa të ndihesha që nuk isha aq e vetmuar,
ndoshta nuk isha aq e çuditshme.

144
00:07:48,280 --> 00:07:50,600
Ndoshta ka shumë njerëz si unë në botë.

145
00:07:51,040 --> 00:07:54,336
Problemi është, që pjesa më e madhe e
njerëzve nuk kuptojnë

146
00:07:54,336 --> 00:07:57,816
që ka shumë nga ne që jetojnë në Evropë.

147
00:07:57,840 --> 00:08:00,256
që nuk janë të lirë të jenë vetvetja.

148
00:08:00,280 --> 00:08:02,360
Nuk na lejohet të jemi kush jemi.

149
00:08:03,360 --> 00:08:07,416
Nuk jemi të lirë të martohemi

150
00:08:07,440 --> 00:08:10,376
ose të jemi në një marredhenie
me një njeri që zgjedhim vetë.

151
00:08:10,400 --> 00:08:12,056
Nuk mund të zgjedhim as karrierën tonë.

152
00:08:12,080 --> 00:08:15,856
Kjo është normale në epiqëndrën
muslimane të Evropës.

153
00:08:15,880 --> 00:08:18,960
Edhe në shoqëritë më të lira në botë,
ne nuk jemi të lirë

154
00:08:19,640 --> 00:08:23,536
Jetët tona, ëndrrat tona,
e ardhmja jonë nuk na përket neve,

155
00:08:23,560 --> 00:08:26,816
I përket prindërve tanë 
dhe komunitetit tonë.

156
00:08:26,840 --> 00:08:29,920
Zbulova historira të pafunda të të rinjsh

157
00:08:30,880 --> 00:08:33,775
që janë të humbura te gjithë ne,

158
00:08:33,799 --> 00:08:35,805
që janë të padukshme për të gjithë ne,

159
00:08:35,805 --> 00:08:38,360
po që po vuajnë dhe po vuajnë vetëm.

160
00:08:39,520 --> 00:08:43,840
Fëmijët që humbim në martesa të detyruara,
në dhunime dhe abuzime në emër të nderit.

161
00:08:45,280 --> 00:08:48,650
Përfundimisht, kuptova pas vitesh
që punoja me këta të rinj,

162
00:08:48,650 --> 00:08:51,016
që nuk do jem më në gjëndje
të vazhdoj të vrapoj.

163
00:08:51,040 --> 00:08:55,696
Nuk mund të kaloj gjithë jetën time
e frikësuar dhe duke u fshehur

164
00:08:55,720 --> 00:08:58,160
e që unë duhet të bej me të vërtet diçka.

165
00:08:59,640 --> 00:09:02,736
Kuptova edhe që heshtja ime, heshtja jonë,

166
00:09:02,760 --> 00:09:05,080
lejon dhunë si kjo të vazhdojë.

167
00:09:06,000 --> 00:09:10,496
Kështu vendosa që doja të përdorja
superfuqinë e fëmijërisë time

168
00:09:10,520 --> 00:09:15,216
për të bërë njerëzit e anëve të ndryshme
të kësaj çështje të kuptojnë

169
00:09:15,240 --> 00:09:20,360
çfarë është të jesh një i ri i bllokuar
midis familjes dhe shtetit.

170
00:09:20,960 --> 00:09:24,480
Kështu fillova të bëja filma,
dhe fillova të tregoja këto histori.

171
00:09:24,880 --> 00:09:29,296
Unë doja edhe që njerëzit të kuptojnë
pasojat vdekjeprurëse

172
00:09:29,320 --> 00:09:31,400
e mos marrjes seriozisht të problemeve.

173
00:09:32,000 --> 00:09:34,360
Filmi i parë që bëra ishte mbi Banaz-in.

174
00:09:35,440 --> 00:09:38,680
Ajo ishte një 17-vjeçare kurde në Londër.

175
00:09:39,520 --> 00:09:42,320
Ajo ishte vajzë e bindur,
bënte çfarë prindërit i thonin.

176
00:09:42,840 --> 00:09:45,256
Provonte të bënte gjithçka drejt.

177
00:09:45,280 --> 00:09:47,896
U martua me një djalë
që i zgjodhën prindërit,

178
00:09:47,920 --> 00:09:50,880
edhe pse ai e rrihte
dhe e përdhunonte vazhdimisht.

179
00:09:51,880 --> 00:09:54,696
Dhe kur ajo provoi të shkonte tek familja
e saj për ndihmë, ata thanë,

180
00:09:54,720 --> 00:09:56,976
"Duhet të kthehesh mbrapsht
dhe te bëhesh nuse më e mirë."

181
00:09:57,000 --> 00:09:59,816
Sepse ata nuk donin
një vajzë të ndarë tek dera e tyre

182
00:09:59,840 --> 00:10:02,800
sepse, sigurisht, kjo do të sillte
turp në familje.

183
00:10:03,680 --> 00:10:06,470
Ajo ishte qëlluar aq shumë
saqë nga veshët i dilte gjak,

184
00:10:07,200 --> 00:10:12,296
dhe kur në fund u largua
dhe gjeti një djalë që ajo zgjodhi

185
00:10:12,320 --> 00:10:14,136
dhe ra në dashuri,

186
00:10:14,160 --> 00:10:16,416
komuniteti dhe familja e zbuloi

187
00:10:16,440 --> 00:10:17,840
dhe ajo u zhduk.

188
00:10:18,440 --> 00:10:20,280
U gjet tre muaj më vonë.

189
00:10:21,200 --> 00:10:25,320
E futur në një valixhe
dhe e varrosur nën tokën e shtëpisë.

190
00:10:28,040 --> 00:10:31,560
E kishin mbytur,
e kishin qëlluar deri në vdekje

191
00:10:32,760 --> 00:10:37,280
nga tre burra, tre kusherinj,
me urdhërin e babait dhe xhaxhait.

192
00:10:37,960 --> 00:10:40,136
Tragjedisë të Banaz i shtohet fakti

193
00:10:40,160 --> 00:10:46,056
që ajo kish shkuar në polici
në Angli pese herë për ndihmë,

194
00:10:46,080 --> 00:10:49,136
duke i treguar se ajo do të vritej
nga familja e saj.

195
00:10:49,160 --> 00:10:52,040
Policia nuk e besoi atë
kështu nuk bëri asgjë.

196
00:10:53,080 --> 00:10:54,336
Dhe problemi me këtë

197
00:10:54,360 --> 00:10:58,736
është që jo vetëm janë shumë nga fëmijët
tanë që përballen me këto probleme

198
00:10:58,760 --> 00:11:01,856
brenda familjeve dhe brenda komuniteteve,

199
00:11:01,880 --> 00:11:05,520
po ato përballohen me keqkuptime

200
00:11:06,640 --> 00:11:10,160
dhe apati ne vendet ku rriten.

201
00:11:11,640 --> 00:11:16,336
Kur familjet e tyre i tradhëtojnë,
ata shikojnë nga ne,

202
00:11:16,360 --> 00:11:18,416
dhe kur ne nuk kuptojmë,

203
00:11:18,440 --> 00:11:19,640
ne i humbim ata.

204
00:11:21,120 --> 00:11:24,296
Ndërsa po bëja filmin,
disa njerëz më thanë,

205
00:11:24,320 --> 00:11:26,720
"Mirë, Deeya, ti e di,
kjo është kultura e tyre,

206
00:11:26,720 --> 00:11:29,491
kjo është çfarë këta njerëz
bëjnë me fëmijët e tyre

207
00:11:29,491 --> 00:11:31,875
dhe ne nuk mund të ndërhyjmë."

208
00:11:31,880 --> 00:11:35,080
Unë ju siguroj që të vritesh
nuk është në kulturën time.

209
00:11:36,280 --> 00:11:37,260
E dini?

210
00:11:37,260 --> 00:11:39,216
Dhe sigurisht njerëzit që janë si unë,

211
00:11:39,240 --> 00:11:41,736
gra të reja që vijnë
nga të kaluara si imja,

212
00:11:41,760 --> 00:11:45,856
duhet të kenë të njëjta të drejta,
të njëjta mbrojtje

213
00:11:45,880 --> 00:11:48,880
si çdo njeri tjetër në këtë shtet, pse jo?

214
00:11:50,360 --> 00:11:55,096
Kështu, për filmin e ardhshëm, 
doja të provoja të kuptoja

215
00:11:55,120 --> 00:11:57,976
si disa muslimanë të rinj në Evropë

216
00:11:58,000 --> 00:12:00,080
janë tërhequr nga ekstremizmi dhe dhuna.

217
00:12:00,880 --> 00:12:02,136
Po me këtë çështje,

218
00:12:02,160 --> 00:12:05,320
mësova që unë isha duke u përballur
me frikën time më të madhe:

219
00:12:07,040 --> 00:12:08,640
burrat musliman me mjekër.

220
00:12:10,880 --> 00:12:13,696
Të njëjta burra, o të ngjashëm,

221
00:12:13,720 --> 00:12:16,520
me ata që më lënduan për pjesën
më të madhe të jetës time.

222
00:12:17,560 --> 00:12:20,256
Burra që i kisha pasur frikë
tërë jetën time.

223
00:12:20,280 --> 00:12:23,136
Burra që unë i urreja thellë,

224
00:12:23,160 --> 00:12:24,600
për shumë, shumë vite.

225
00:12:25,160 --> 00:12:29,136
Kështu kalova dy vitet e ardhshme duke 
intervistuar terroristë të dënuar,

226
00:12:29,160 --> 00:12:31,656
xhihadistë dhe ish ekstremistë.

227
00:12:31,680 --> 00:12:35,016
Çfarë unë dija,
ishte shumë e qartë tashmë,

228
00:12:35,040 --> 00:12:40,216
ishte që feja, politika,
e kaluara kolonialiste e Evropës,

229
00:12:40,240 --> 00:12:44,496
dhe dështimet e politikës të jashtme
të të viteve të kaluara,

230
00:12:44,520 --> 00:12:46,510
ishin të gjitha pjesë e kuadrit.

231
00:12:46,520 --> 00:12:50,006
Por çfarë më interesonte më shumë
për të zbuluar ishte kush janë njerëzit,

232
00:12:50,006 --> 00:12:51,376
kush janë arsyet personale

233
00:12:51,400 --> 00:12:55,720
pse disa nga të rinjtë janë të
prekshëm nga grupe si këto.

234
00:12:57,000 --> 00:13:01,360
Dhe çfarë më surprizoi ishte që gjeta
njerëz të lënduar.

235
00:13:03,760 --> 00:13:06,216
Në vend të përbindëshave që po kërkoja,

236
00:13:06,240 --> 00:13:07,616
që doja të gjeja--

237
00:13:07,640 --> 00:13:10,776
sinqerisht sepse do të kishte qënë
shumë e kënaqshme--

238
00:13:10,800 --> 00:13:12,400
gjeta njerëz të vuajtur.

239
00:13:13,520 --> 00:13:15,016
Si Banaz-i,

240
00:13:15,040 --> 00:13:18,296
zbulova që këta djem të rinj ishin shqyer

241
00:13:18,320 --> 00:13:20,856
duke provuar të bashkonin boshllëqet

242
00:13:20,880 --> 00:13:24,360
midis familjeve të tyre
dhe vendit ku ata kishin lindur.


243
00:13:25,720 --> 00:13:29,096
Dhe çfarë mësova tjetër është
që grupet ekstremiste, terroristët

244
00:13:29,120 --> 00:13:32,576
përfitonin nga ndjenjat e 
këtyre të rinjëve

245
00:13:32,600 --> 00:13:36,456
dhe i kanalizonin këtë drejt dhunës.

246
00:13:36,480 --> 00:13:38,056
"Eja tek ne", thonë ata.

247
00:13:38,080 --> 00:13:41,056
"Refuzo të dy anët,
familjen tënde dhe shtetin tënd

248
00:13:41,080 --> 00:13:42,736
sepse ata ty të refuzojnë.

249
00:13:42,760 --> 00:13:45,856
Për familjen tënde, nderi saj
është më i rëndësishëm se ty

250
00:13:45,880 --> 00:13:47,136
dhe për shtetin tënd,

251
00:13:47,160 --> 00:13:53,040
norvegjezi i vërtetë, anglezi ose francezi
do të jetë gjithmonë i bardhë por jo ti."

252
00:13:54,040 --> 00:13:57,496
Ata po i premtojnë të rinjve
gjërat që dëshirojnë:

253
00:13:57,520 --> 00:14:01,856
rëndësi, heroizëm,
një arsye për prani dhe qëllim,

254
00:14:01,880 --> 00:14:04,280
një komunitet që i do dhe i pranon.

255
00:14:05,200 --> 00:14:08,136
Bëjnë të pafuqishmit
të ndihen të fuqishëm.

256
00:14:08,160 --> 00:14:13,040
Të padukshmit dhe të heshturit
më në fund dëgjohen.

257
00:14:15,120 --> 00:14:17,656
Kjo është çfarë po i bëjnë të rinjëve.

258
00:14:17,680 --> 00:14:21,520
Pse këto grupe po e bëjnë këtë
për të rinjtë tanë dhe jo ne?

259
00:14:22,760 --> 00:14:24,336
E vërteta është,

260
00:14:24,360 --> 00:14:27,696
nuk dua të justifikoj

261
00:14:27,720 --> 00:14:31,456
ose të fal asnjë lloj dhune.

262
00:14:31,480 --> 00:14:35,056
Çfarë dua të them është
që ne duhet të kuptojmë

263
00:14:35,080 --> 00:14:38,240
Pse disa nga të rinjtë joshen nga kjo.

264
00:14:39,680 --> 00:14:42,016
Do doja t'ju tregoja, faktikisht--

265
00:14:42,040 --> 00:14:45,320
këto janë foto fëmijërie
të disa prej burrave të filmit.

266
00:14:47,240 --> 00:14:50,200
Çfarë më pengon më shumë
është që shumë prej këtyre --

267
00:14:50,960 --> 00:14:52,616
nuk do kisha menduar kurrë--

268
00:14:52,640 --> 00:14:56,830
po shumë prej këtyre kanë patur mungesë
babai ose një baba të dhunshëm.

269
00:14:56,830 --> 00:14:58,736
Dhe disa nga këta të rinj

270
00:14:58,760 --> 00:15:02,896
përfunduan duke kërkuar dashuri
dhe mëshirën e figurës së babait

271
00:15:02,920 --> 00:15:04,520
brënda grupeve ekstremiste.

272
00:15:05,920 --> 00:15:09,070
Gjeta edhe burra të brutalizuar
nga dhuna raciale,

273
00:15:09,070 --> 00:15:12,056
po gjetën një mënyrë për të ndaluar
së ndjeri viktima

274
00:15:12,080 --> 00:15:13,576
duke u bërë të dhunshëm vet.

275
00:15:13,600 --> 00:15:18,896
Në fakt, zbulova diçka,
në tmerrin tim, që njojta.

276
00:15:18,920 --> 00:15:25,240
Zbulova të njëjtat ndjenja që ndieja si
17 vjeçare kur u largova nga Norvegjia.

277
00:15:26,160 --> 00:15:29,536
Të njejtën hutim, të njëjtën dhimbje,

278
00:15:29,560 --> 00:15:33,040
dhe të njëjta ndjenja
të të qënit i tradhtuar

279
00:15:34,760 --> 00:15:36,360
dhe mos përkasjes te asnjë.

280
00:15:38,560 --> 00:15:42,030
E njëjta ndjenjë e të qënit e humbur
dhe e shqyer midis dy kulturave.

281
00:15:42,760 --> 00:15:45,296
E thënë kjo, unë nuk zgjodha shkatërrimin,

282
00:15:45,320 --> 00:15:48,056
unë zgjodha të mbaja lart një kamera
në vend të një arme.

283
00:15:48,080 --> 00:15:51,416
Arsyeja pse e bëra këtë
është falë superfuqive të mia.

284
00:15:51,440 --> 00:15:56,336
Unë mund të shikoja që të kuptuarit
është përgjigjja, në vend të dhunës.

285
00:15:56,360 --> 00:15:58,056
Të shikosh qëniet njerëzore

286
00:15:58,080 --> 00:16:01,816
me gjithë virtytet e tyre
dhe gjithë të metat e tyre

287
00:16:01,840 --> 00:16:03,696
në vënd të vazhduarit karikaturen:

288
00:16:03,720 --> 00:16:06,376
ne dhe ata, horrët dhe viktimat.

289
00:16:06,400 --> 00:16:08,496
Më në fund kuptova në fakt

290
00:16:08,520 --> 00:16:12,176
që dy kulturat nuk duhet të përplasen

291
00:16:12,200 --> 00:16:15,320
po të bëhet një hapsirë
ku unë gjeta zërin tim.

292
00:16:15,840 --> 00:16:18,576
Ndalova të ndihesha sikur
duhet të zgjidhja një anë,

293
00:16:18,600 --> 00:16:20,680
po për këtë mu deshën shumë, shumë vite.

294
00:16:21,640 --> 00:16:23,656
Ka shumë nga të rinjtë tanë sot

295
00:16:23,680 --> 00:16:25,696
që po luftojnë me të njëjtat çështje,

296
00:16:25,720 --> 00:16:27,720
dhe po luftojnë me to vetëm.

297
00:16:29,440 --> 00:16:32,080
Dhe kjo lë hapur një plagë.

298
00:16:32,560 --> 00:16:35,616
Dhe për disa, vizioni botëror
i radikalizmit islamik

299
00:16:35,640 --> 00:16:39,000
bëhet një infeksion
që përhapet në atë plagë.

300
00:16:41,160 --> 00:16:44,160
Është një fjalë e urtë afrikane që thotë,

301
00:16:45,960 --> 00:16:48,976
"Nëse të rinjtë nuk janë
angazhuar në fshat,

302
00:16:49,000 --> 00:16:51,760
ata do të djegin atë vetëm për ngrohtësi."

303
00:16:53,240 --> 00:16:54,720
Dua të pyes--

304
00:16:55,640 --> 00:16:58,176
prindërve musliman
dhe komunitetit musliman,

305
00:16:58,200 --> 00:17:00,616
i doni ju fëmijët tuaj

306
00:17:00,640 --> 00:17:03,416
pa i detyruar ata
të përmbushin shpresat tuaja?

307
00:17:03,440 --> 00:17:05,880
Mund të zgjidhni ata në vënd të nderit?

308
00:17:06,400 --> 00:17:09,415
Mund të kuptoni pse ata janë kaq
të inatosur dhe të tjetërsuar

309
00:17:09,440 --> 00:17:11,760
kur ju vini nderin tuaj
para lumturisë së tyre?

310
00:17:12,520 --> 00:17:15,096
Mundeni ju të bëheni miq me fëmijët tuaj

311
00:17:15,119 --> 00:17:16,896
që ata të besojnë tek ju

312
00:17:16,920 --> 00:17:19,215
dhe të ndajnë me ju përvojat e tyre,

313
00:17:19,240 --> 00:17:21,480
më tepër se t'i kërkojnë
në vënde të tjera?

314
00:17:22,359 --> 00:17:25,440
Dhe për të rinjtë tanë të joshur
nga ekstremismi,

315
00:17:26,680 --> 00:17:30,320
A mundeni të kuptoni që inati juaj është
i ushqyer nga vuajtja?

316
00:17:31,640 --> 00:17:35,056
A do gjeni forcën të kundërshtoni
ata burra pleq cinik

317
00:17:35,080 --> 00:17:38,280
që duan të përdorin gjakun
tuaj për interesat e tyre?

318
00:17:39,040 --> 00:17:40,960
Mund të gjeni një mënyrë për të jetuar?

319
00:17:41,880 --> 00:17:44,136
Mund të shikoni që hakmarrja më e ëmbël

320
00:17:44,160 --> 00:17:47,616
është për ju lumturia, dhe jeta e lirë?

321
00:17:47,640 --> 00:17:50,000
Një jetë e përcaktuar
nga ju dhe asnjë tjetër.

322
00:17:50,560 --> 00:17:54,240
Pse do të bëhesh një tjetër fëmijë
musliman i vdekur?

323
00:17:55,080 --> 00:17:59,240
Dhe për të tërë ne, kur do nisim
të dëgjojmë fëmijët tanë?

324
00:18:00,520 --> 00:18:01,776
Si mund t'i përkrahim

325
00:18:01,800 --> 00:18:05,760
të drejtojmë dhimbjen
e tyre drejt diçka më konstrutive?

326
00:18:06,760 --> 00:18:08,216
Ata mendojnë që
ne si pëlqejmë.

327
00:18:08,240 --> 00:18:11,016
Ata mendojnë që ne nuk
na intereson çfarë i ndodh.

328
00:18:11,040 --> 00:18:12,816
Ata mendojnë se ne nuk i pranojmë.

329
00:18:12,840 --> 00:18:15,560
Mund të gjëjmë një mënyrë
për t'i bërë të ndihen ndryshe?

330
00:18:17,280 --> 00:18:20,216
Çfarë do na kushtonte
t'i shikonim dhe të kujdeseshim për ata

331
00:18:20,240 --> 00:18:25,176
para se ata të shndërohen në viktima
ose në kryesine e dhunës?

332
00:18:25,200 --> 00:18:28,776
Mund të bëhemi më të kujdeshëm për ta
dhe t'i konsiderojmë si prej nesh?

333
00:18:28,800 --> 00:18:33,656
Dhe mos të ndihemi të shqetsuar kur
viktimat e dhunës të na ngjajnë?

334
00:18:33,680 --> 00:18:38,696
E gjejmë dot një mënyrë për të refuzuar
urrejtjen e të afrojmë ndarjen midis nesh?

335
00:18:38,720 --> 00:18:42,696
Fakti është që s'mund të përballojmë
të mohojmë veten dhe fëmijët tanë,

336
00:18:42,720 --> 00:18:44,856
edhe nëse ata na kanë mohuar ne.

337
00:18:44,880 --> 00:18:47,056
Ne jemi të gjithë bashkë këtu.

338
00:18:47,080 --> 00:18:52,560
Me kalimin e kohës, hakmarrja dhe dhuna
nuk do funksionojnë kundër ekstremistëve.

339
00:18:53,480 --> 00:18:57,256
Terroristët duan që ne të kemi frikë
në shtëpitë tona,

340
00:18:57,280 --> 00:18:59,456
të mbyllim dyert dhe zemrën tonë.

341
00:18:59,480 --> 00:19:03,296
Ata duan që ne të hapim më shumë plagë
në shoqërinë tonë

342
00:19:03,320 --> 00:19:06,856
kështu ata mund ti përdorin për të
shpërndarë infeksionin e tyre sa më shumë.

343
00:19:06,880 --> 00:19:09,576
Ata duan që ne të bëhemi si ta:

344
00:19:09,600 --> 00:19:11,840
intolerant, urrejtës dhe mizorë.

345
00:19:14,200 --> 00:19:16,656
Një ditë pas sulmit të Parisit,

346
00:19:16,680 --> 00:19:20,080
një mikja ime më dërgoi fotografinë e
vajzës së saj.

347
00:19:20,800 --> 00:19:23,256
Kjo është një vajzë e bardhë
dhe një vajzë arabe.

348
00:19:23,280 --> 00:19:25,010
Ato janë shoqe të ngushta.

349
00:19:25,120 --> 00:19:28,600
Kjo fotografi është kriptoniti
për ekstremistët.

350
00:19:31,240 --> 00:19:34,296
Këto dy vajza të vogla
me superfuqitë e tyre

351
00:19:34,320 --> 00:19:36,316
tregojnë rrugën që duhet të ndjekim

352
00:19:36,316 --> 00:19:39,240
drejt një shoqërie
që ne duhet të ndërtojmë së bashku,

353
00:19:40,120 --> 00:19:43,440
një shoqëri që mban dhe mbështet,

354
00:19:44,480 --> 00:19:46,680
më shumë se të refuzojë fëmijët tanë.

355
00:19:47,100 --> 00:19:49,296
Ju falemnderit që më dëgjuat.

356
00:19:49,320 --> 00:19:51,552
(Duartrokitje)