1
00:00:01,250 --> 00:00:03,101
Ás veces

2
00:00:03,125 --> 00:00:05,208
tes sentimentos negativos.

3
00:00:06,708 --> 00:00:10,059
Non estás contento con como van as cousas.

4
00:00:10,083 --> 00:00:13,083
Sénteste frustrado e insatisfeito,

5
00:00:13,750 --> 00:00:16,750
e moitas veces eliximos aceptalo.

6
00:00:17,792 --> 00:00:21,417
É algo negativo que nos dicimos
que temos que soportar.

7
00:00:22,458 --> 00:00:25,184
Pero eu creo apaixonadamente

8
00:00:25,208 --> 00:00:27,351
que todos temos a capacidade

9
00:00:27,375 --> 00:00:29,643
de converter ese sentimento negativo

10
00:00:29,667 --> 00:00:31,476
noutro positivo

11
00:00:31,500 --> 00:00:34,351
ao permitirmos que do noso descontento

12
00:00:34,375 --> 00:00:36,042
naza o cambio.

13
00:00:37,417 --> 00:00:40,601
O 6 de xaneiro do 1999,

14
00:00:40,625 --> 00:00:42,393
eu estaba traballando en Londres

15
00:00:42,417 --> 00:00:44,851
cando comezaron a informar nas noticias

16
00:00:44,875 --> 00:00:48,143
da invasión rebelde na miña cidade natal,

17
00:00:48,167 --> 00:00:50,208
Freetown, Serra Leoa.

18
00:00:51,500 --> 00:00:53,893
Miles de persoas perderon a vida,

19
00:00:53,917 --> 00:00:57,351
e os corpos cubriron as rúas de Freetown.

20
00:00:57,375 --> 00:01:01,434
A tía maior do meu home foi queimada viva,

21
00:01:01,458 --> 00:01:04,434
e pensei no meu neno de dous anos

22
00:01:04,458 --> 00:01:07,875
cando vin imaxes de pequenos
coas extremidades amputadas.

23
00:01:09,000 --> 00:01:10,809
Preguntáronme os compañeiros:

24
00:01:10,833 --> 00:01:12,726
"Como poderiamos axudar?"

25
00:01:12,750 --> 00:01:14,601
Eu non o sabía,

26
00:01:14,625 --> 00:01:17,783
así que comecei a chamar aos
números de teléfono que aparecían

27
00:01:17,783 --> 00:01:21,775
na miña pantalla ao comezar
as axencias de axuda internacionais

28
00:01:21,775 --> 00:01:25,458
a facer chamamentos para recadar cartos
para abordar a traxedia.

29
00:01:26,708 --> 00:01:30,977
A vaguidade daquelas conversas telefónicas
decepcionoume.

30
00:01:31,417 --> 00:01:33,229
Parecía que aqueles que estaban

31
00:01:33,229 --> 00:01:36,559
a recadar os cartos
estaban moi afastados da crise,

32
00:01:36,583 --> 00:01:38,851
comprensiblemente,

33
00:01:38,875 --> 00:01:40,559
pero eu non estaba nin satisfeita

34
00:01:40,583 --> 00:01:42,393
nin convencida

35
00:01:42,417 --> 00:01:46,018
de que as intervencións 
que levarían a cabo

36
00:01:46,042 --> 00:01:49,250
terían o nivel de impacto
que claramente se precisaba.

37
00:01:50,333 --> 00:01:53,018
Tiven bolboretas no estómago
durante días

38
00:01:53,042 --> 00:01:56,726
mentres seguía vendo horrores
na televisión,

39
00:01:56,750 --> 00:01:59,309
e preguntábame continuamente,

40
00:01:59,333 --> 00:02:01,143
que podería estar facendo eu?

41
00:02:01,167 --> 00:02:02,934
Que debería estar facendo?

42
00:02:02,958 --> 00:02:06,851
O que quería facer era axudar aos nenos
afectados pola guerra.

43
00:02:06,875 --> 00:02:08,125
E iso foi o que fixemos.

44
00:02:09,500 --> 00:02:12,559
A miña irmá, algúns amigos e mais eu mesma

45
00:02:12,583 --> 00:02:16,601
montamos a Fundación
para os Nenos da Guerra de Serra Leoa.

46
00:02:16,625 --> 00:02:20,059
Decidimos centrarnos nos miles
de persoas desprazadas

47
00:02:20,083 --> 00:02:21,809
que fuxiran dos combates

48
00:02:21,833 --> 00:02:25,351
e agora vivían en condicións moi duras

49
00:02:25,375 --> 00:02:27,518
en campamentos en Freetown.

50
00:02:27,542 --> 00:02:30,351
O noso traballo comezou
co Campamento Ross Road

51
00:02:30,375 --> 00:02:32,434
no leste da cidade.

52
00:02:32,458 --> 00:02:35,268
Traballando cunha organización
sanitaria local

53
00:02:35,292 --> 00:02:40,434
identificamos preto de 130
das nais solteiras máis vulnerables

54
00:02:40,458 --> 00:02:43,059
con nenos menores de cinco anos.

55
00:02:43,083 --> 00:02:47,316
E apoiámolas con habilidades empresariais,

56
00:02:47,776 --> 00:02:49,974
microcréditos,

57
00:02:50,458 --> 00:02:52,226
todo o que nos pedían.

58
00:02:52,708 --> 00:02:55,334
Traballando nestas condicións duras,

59
00:02:55,500 --> 00:02:58,615
xa era difícil acertar co básico,

60
00:02:59,208 --> 00:03:02,144
pero o noso sentimento colectivo
de insatisfacción

61
00:03:02,375 --> 00:03:04,720
cun <i>statu quo</i> inaceptable

62
00:03:05,042 --> 00:03:07,875
mantívonos centrados en obter resultados.

63
00:03:08,958 --> 00:03:12,111
Algunhas desas mulleres
abriron pequenas empresas,

64
00:03:12,458 --> 00:03:13,952
e pagaron os seus préstamos

65
00:03:14,125 --> 00:03:16,809
permitindo que outras nais 
e os seus fillos

66
00:03:16,833 --> 00:03:19,466
tivesen a mesma oportunidade que elas.

67
00:03:19,750 --> 00:03:22,321
E nós seguimos adiante.

68
00:03:22,583 --> 00:03:26,726
No 2004 abrimos un centro
de formación agrícola

69
00:03:26,750 --> 00:03:28,601
para exnenos soldado,

70
00:03:28,625 --> 00:03:30,643
e cando a guerra xa pasara,

71
00:03:30,667 --> 00:03:34,559
comezamos cun programa de bolsas
para nenas desfavorecidas

72
00:03:34,583 --> 00:03:38,083
que doutro xeito non poderían
continuar na escola.

73
00:03:38,750 --> 00:03:42,059
Hoxe Stella, unha desas rapazas,

74
00:03:42,083 --> 00:03:44,851
está a piques de graduarse como médico.

75
00:03:44,875 --> 00:03:49,018
É incrible o que pode nacer dunha dose
de insatisfacción.

76
00:03:49,042 --> 00:03:51,601
(Aplausos)

77
00:03:51,625 --> 00:03:54,559
Dez anos despois, no 2014,

78
00:03:54,583 --> 00:03:56,893
xurdiu un brote de ébola en Serra Leoa.

79
00:03:56,917 --> 00:04:01,127
Eu estaba traballando en Freetown
nun proxecto de construción de hoteis

80
00:04:01,267 --> 00:04:05,351
o 25 de maio, cando anunciaron
os primeiros casos,

81
00:04:05,375 --> 00:04:08,809
pero volvín a Londres o 30 de xullo,

82
00:04:08,833 --> 00:04:12,143
cando se anunciou o estado de emerxencia,

83
00:04:12,167 --> 00:04:17,413
o mesmo día que moitas compañías aéreas
cancelaron os voos cara a Serra Leoa.

84
00:04:18,243 --> 00:04:20,684
Lembro que chorei durante horas

85
00:04:20,708 --> 00:04:24,208
preguntándolle a Deus: "Por que isto?"
"Por que a nós?"

86
00:04:25,792 --> 00:04:27,643
Pero máis alá das bágoas,

87
00:04:27,667 --> 00:04:30,018
comecei a sentir de novo

88
00:04:30,042 --> 00:04:33,101
esa profunda sensación de insatisfacción.

89
00:04:33,125 --> 00:04:37,351
Asi que, cando seis meses despois
de confirmarse os primeiros casos,

90
00:04:37,375 --> 00:04:40,717
a enfermidade seguía espallándose
rapidamente en Serra Leoa

91
00:04:40,875 --> 00:04:45,282
e a cantidade de infectados e mortos
seguía medrando,

92
00:04:45,542 --> 00:04:47,351
o meu nivel de frustración e rabia

93
00:04:47,375 --> 00:04:51,309
era tal que eu sabía que non podía

94
00:04:51,333 --> 00:04:54,167
seguir mirando a crise dende fóra
de Serra Leoa.

95
00:04:55,000 --> 00:04:57,934
Entón, a mediados de novembro,

96
00:04:57,958 --> 00:05:00,768
díxenlles adeus aos meus queridos

97
00:05:00,792 --> 00:05:03,809
e comprensivos marido e fillos,

98
00:05:03,833 --> 00:05:05,976
e subín a un avión bastante baleiro

99
00:05:06,000 --> 00:05:07,768
cara a Freetown.

100
00:05:07,792 --> 00:05:11,143
Freetown era entón o epicentro do brote.

101
00:05:11,167 --> 00:05:14,476
Había centos de casos novos cada semana.

102
00:05:14,500 --> 00:05:17,268
Falei con moitos expertos médicos,

103
00:05:17,292 --> 00:05:18,809
epidemiólogos,

104
00:05:18,833 --> 00:05:21,018
e xente común cada día.

105
00:05:21,042 --> 00:05:22,667
Todos tiñan moito medo.

106
00:05:23,750 --> 00:05:29,143
"Non teremos éxito ata que falemos
con xente debaixo da árbore do mango."

107
00:05:29,167 --> 00:05:31,018
Así falou o doutor Yoti,

108
00:05:31,042 --> 00:05:34,684
un médico ugandés que traballou para a OMS

109
00:05:34,708 --> 00:05:37,643
e que estivera involucrado 
en case todos os brotes de Ébola

110
00:05:37,667 --> 00:05:39,559
en África anteriormente.

111
00:05:39,583 --> 00:05:40,893
Tiña razón,

112
00:05:40,917 --> 00:05:44,125
e aínda así, non había un plan
para que isto acontecese.

113
00:05:45,000 --> 00:05:48,393
Así que durante unha fin de semana
a comezos de decembro,

114
00:05:48,417 --> 00:05:53,434
elaborei un plan coñecido como
Plan Rápido da Área Occidental.

115
00:05:53,458 --> 00:05:56,351
Tiñamos que falar coa xente,

116
00:05:56,375 --> 00:05:58,059
non falarlle á xente.

117
00:05:58,083 --> 00:06:02,143
Tiñamos que traballar
cos influentes das comunidades

118
00:06:02,167 --> 00:06:04,518
para que a xente crese a nosa mensaxe.

119
00:06:04,542 --> 00:06:07,018
Tiñamos que falar baixo a árbore de mango,

120
00:06:07,042 --> 00:06:08,893
e non a través de altofalantes.

121
00:06:08,917 --> 00:06:10,208
E necesitabamos máis camas.

122
00:06:10,917 --> 00:06:13,851
O Centro Nacional de Resposta ao Ébola,
NERC,

123
00:06:13,875 --> 00:06:16,643
puxo en práctica ese plan,

124
00:06:16,667 --> 00:06:18,601
e para a terceira semana de xaneiro

125
00:06:18,625 --> 00:06:21,934
o número de casos caera drasticamente.

126
00:06:21,958 --> 00:06:23,351
Pedíronme que fose

127
00:06:23,375 --> 00:06:26,059
a nova directora de planificación do NERC,

128
00:06:26,083 --> 00:06:28,893
o que me levou por todo o país,

129
00:06:28,917 --> 00:06:30,976
tratando de ir por diante do brote

130
00:06:31,000 --> 00:06:32,643
pero tamén seguíndoo

131
00:06:32,667 --> 00:06:34,893
a aldeas remotas nas provincias

132
00:06:34,917 --> 00:06:38,601
e ás comunidades urbanas de chabolas.

133
00:06:38,625 --> 00:06:41,684
Nunha ocasión saín do meu coche

134
00:06:41,708 --> 00:06:44,417
para pedir axuda para un home
que se derrubara na estrada.

135
00:06:45,125 --> 00:06:48,143
Accidentalmente pisei un líquido

136
00:06:48,167 --> 00:06:50,976
que baixaba pola estrada
desde onde estaba el.

137
00:06:51,000 --> 00:06:52,726
Saín correndo á casa dos meus pais

138
00:06:52,750 --> 00:06:55,101
e lavei os pés con cloro.

139
00:06:55,125 --> 00:06:59,559
Nunca esquecerei a espera
polos resultados das probas dese home

140
00:06:59,583 --> 00:07:04,250
mentres medía seguido a miña temperatura,
algo que fixen mentres durou o brote.

141
00:07:05,292 --> 00:07:09,031
A loita do ébola foi probablemente
a experiencia

142
00:07:09,031 --> 00:07:12,781
máis difícil e gratificante da miña vida,

143
00:07:13,042 --> 00:07:14,976
e estou realmente agradecida

144
00:07:15,000 --> 00:07:16,601
pola insatisfacción

145
00:07:16,625 --> 00:07:18,643
que me deu a oportunidade

146
00:07:18,667 --> 00:07:20,083
de axudar.

147
00:07:20,833 --> 00:07:25,351
A insatisfacción pode ser
unha presenza constante nun segundo plano,

148
00:07:25,375 --> 00:07:26,809
ou pode ser repentina,

149
00:07:26,833 --> 00:07:28,500
provocada por sucesos.

150
00:07:29,667 --> 00:07:30,917
Ás veces é ambas.

151
00:07:32,125 --> 00:07:34,958
Así foi coa miña cidade natal.

152
00:07:36,375 --> 00:07:39,708
Durante anos, a nosa cidade cambiara,

153
00:07:40,417 --> 00:07:42,625
e causárame moita dor.

154
00:07:43,875 --> 00:07:45,351
Lembro da infancia

155
00:07:45,375 --> 00:07:47,792
subir ás árbores

156
00:07:48,708 --> 00:07:51,684
e recoller mangos e ameixas

157
00:07:51,708 --> 00:07:54,667
no campus universitario 
onde meu pai era profesor.

158
00:07:55,958 --> 00:08:00,309
Pescaba nos regatos das profundidades
dos xardíns botánicos.

159
00:08:00,333 --> 00:08:06,050
As ladeiras dos arredores de Freetown
estaban cubertas de exuberante vexetación,

160
00:08:06,583 --> 00:08:08,893
e as praias estaban limpas e inmaculadas.

161
00:08:08,917 --> 00:08:13,476
A duplicación da poboación de Freetown
nos anos seguintes á guerra civil,

162
00:08:13,500 --> 00:08:16,851
e a falta de control 
da planificación e a construción

163
00:08:16,875 --> 00:08:19,458
deron lugar a unha deforestación masiva.

164
00:08:20,125 --> 00:08:24,851
As árbores e a beleza natural destruíronse
ao tempo que se deixaba lugar

165
00:08:24,875 --> 00:08:27,559
para novas comunidades
formais e informais,

166
00:08:27,583 --> 00:08:30,351
e para a corta de árbores para leña.

167
00:08:30,375 --> 00:08:33,042
Quedei profundamente preocupada
e insatisfeita.

168
00:08:34,750 --> 00:08:37,684
Non só me molestou a destrución de árbores

169
00:08:37,708 --> 00:08:39,018
e dos outeiros,

170
00:08:39,042 --> 00:08:42,268
tamén foi o impacto das persoas,

171
00:08:42,292 --> 00:08:47,309
xa que a infraestrutura non puido
adaptarse ao crecemento da poboación:

172
00:08:47,333 --> 00:08:50,393
sen sistemas de saneamento,

173
00:08:50,417 --> 00:08:54,625
unha cidade sucia,
con tifo, malaria e disentería.

174
00:08:55,375 --> 00:08:57,768
Entón non coñecía as estatísticas,

175
00:08:57,792 --> 00:09:00,851
pero resultou que para 2017

176
00:09:00,875 --> 00:09:07,487
só se estaba a recoller o 6% 
do refugallo líquido e o 21% do sólido.

177
00:09:07,487 --> 00:09:08,443
O resto

178
00:09:08,457 --> 00:09:10,058
estaba alí mesmo, connosco,

179
00:09:10,072 --> 00:09:13,226
nos xardíns, campos e ríos

180
00:09:13,250 --> 00:09:15,500
e depositado no mar.

181
00:09:16,708 --> 00:09:21,809
Os pasos para abordar ese profundo
sentimento de rabia e frustración que tiña

182
00:09:21,833 --> 00:09:24,768
non xurdiron maxicamente.

183
00:09:24,792 --> 00:09:28,643
O poder da insatisfacción
non funciona así.

184
00:09:28,667 --> 00:09:32,226
Funciona cando sabes
que as cousas poden facerse mellor,

185
00:09:32,250 --> 00:09:37,184
e decides asumir os riscos
para provocar ese cambio.

186
00:09:37,208 --> 00:09:40,518
E así foi como en 2017

187
00:09:40,542 --> 00:09:42,851
acabei de candidata á alcaldía,
porque sabía

188
00:09:42,875 --> 00:09:44,833
que as cousas podían mellorar.

189
00:09:45,458 --> 00:09:49,184
Parece que a xente concordaba comigo, 
porque gañei as eleccións.

190
00:09:49,208 --> 00:09:52,184
(Aplausos)

191
00:09:52,208 --> 00:09:56,684
Agora estamos levando a cabo
un plan ambicioso

192
00:09:56,708 --> 00:09:58,792
para transformar a nosa cidade,

193
00:09:59,917 --> 00:10:02,518
e cando digo estamos,

194
00:10:02,542 --> 00:10:04,351
o que me fai moita ilusión

195
00:10:04,375 --> 00:10:07,643
é que quero dicir
toda a comunidade de Freetown,

196
00:10:07,667 --> 00:10:13,851
tanto participando en competicións
que gaña a veciñanza

197
00:10:13,875 --> 00:10:17,309
que consiga os mellores resultados
en limpeza xeral,

198
00:10:17,333 --> 00:10:19,059
coma cos nosos programas

199
00:10:19,083 --> 00:10:23,809
que lideran e xuntan persoas
e recolledores de residuos

200
00:10:23,833 --> 00:10:25,417
a través das nosas apps.

201
00:10:27,000 --> 00:10:29,184
O Freetown de hoxe

202
00:10:29,208 --> 00:10:31,042
é unha cidade moito máis limpa,

203
00:10:32,208 --> 00:10:35,226
e esas árbores
polas que somos tan coñecidos,

204
00:10:35,250 --> 00:10:39,018
plantamos 23.000 na tempada de choiva.

205
00:10:39,042 --> 00:10:39,749
(Aplausos)

206
00:10:39,749 --> 00:10:41,643
E no 2020

207
00:10:41,667 --> 00:10:45,650
queremos plantar un millón de árbores
como parte da nosa campaña

208
00:10:45,650 --> 00:10:48,037
"Freetown: cidade de árbores"

209
00:10:48,125 --> 00:10:51,226
(Aplausos)

210
00:10:51,250 --> 00:10:56,042
Ás veces temos sentimentos negativos
por diferentes motivos.

211
00:10:56,917 --> 00:11:00,101
Non estamos contentos 
con como van as cousas.

212
00:11:00,125 --> 00:11:02,018
Sentímonos insatisfeitos

213
00:11:02,042 --> 00:11:03,292
e frustrados.

214
00:11:04,708 --> 00:11:07,667
Podemos cambiar ese sentimento
negativo nun positivo.

215
00:11:10,083 --> 00:11:13,562
Se cres que as cousas poderían ir mellor,

216
00:11:14,125 --> 00:11:19,306
entón tes a opción de facer algo,
mellor que non facer nada.

217
00:11:19,833 --> 00:11:23,565
A escala e as circunstancias
das nosas situacións serán distintas,

218
00:11:24,167 --> 00:11:25,542
pero todos nós

219
00:11:26,958 --> 00:11:29,625
temos unha cousa en común.

220
00:11:30,917 --> 00:11:33,593
Podemos arriscar para conseguir
cambios reais,

221
00:11:33,917 --> 00:11:35,795
e vou acabar dicindo:

222
00:11:36,083 --> 00:11:37,601
dade un paso adiante,

223
00:11:37,625 --> 00:11:38,626
arriscade.

224
00:11:38,958 --> 00:11:42,184
Se podemos todos empregar
o poder da insatisfacción

225
00:11:42,208 --> 00:11:43,976
o mundo será un lugar mellor.

226
00:11:44,000 --> 00:11:45,726
Grazas.

227
00:11:45,750 --> 00:11:48,375
(Aplausos)