0:00:01.250,0:00:03.101
Ás veces

0:00:03.125,0:00:05.208
tes sentimentos negativos.

0:00:06.708,0:00:10.059
Non estás contento con como van as cousas.

0:00:10.083,0:00:13.083
Sénteste frustrado e insatisfeito,

0:00:13.750,0:00:16.750
e moitas veces eliximos aceptalo.

0:00:17.792,0:00:21.417
É algo negativo que nos dicimos[br]que temos que soportar.

0:00:22.458,0:00:25.184
Pero eu creo apaixonadamente

0:00:25.208,0:00:27.351
que todos temos a capacidade

0:00:27.375,0:00:29.643
de converter ese sentimento negativo

0:00:29.667,0:00:31.476
noutro positivo

0:00:31.500,0:00:34.351
ao permitirmos que do noso descontento

0:00:34.375,0:00:36.042
naza o cambio.

0:00:37.417,0:00:40.601
O 6 de xaneiro do 1999,

0:00:40.625,0:00:42.393
eu estaba traballando en Londres

0:00:42.417,0:00:44.851
cando comezaron a informar nas noticias

0:00:44.875,0:00:48.143
da invasión rebelde na miña cidade natal,

0:00:48.167,0:00:50.208
Freetown, Serra Leoa.

0:00:51.500,0:00:53.893
Miles de persoas perderon a vida,

0:00:53.917,0:00:57.351
e os corpos cubriron as rúas de Freetown.

0:00:57.375,0:01:01.434
A tía maior do meu home foi queimada viva,

0:01:01.458,0:01:04.434
e pensei no meu neno de dous anos

0:01:04.458,0:01:07.875
cando vin imaxes de pequenos[br]coas extremidades amputadas.

0:01:09.000,0:01:10.809
Preguntáronme os compañeiros:

0:01:10.833,0:01:12.726
"Como poderiamos axudar?"

0:01:12.750,0:01:14.601
Eu non o sabía,

0:01:14.625,0:01:17.783
así que comecei a chamar aos[br]números de teléfono que aparecían

0:01:17.783,0:01:21.775
na miña pantalla ao comezar[br]as axencias de axuda internacionais

0:01:21.775,0:01:25.458
a facer chamamentos para recadar cartos[br]para abordar a traxedia.

0:01:26.708,0:01:30.977
A vaguidade daquelas conversas telefónicas[br]decepcionoume.

0:01:31.417,0:01:33.229
Parecía que aqueles que estaban

0:01:33.229,0:01:36.559
a recadar os cartos[br]estaban moi afastados da crise,

0:01:36.583,0:01:38.851
comprensiblemente,

0:01:38.875,0:01:40.559
pero eu non estaba nin satisfeita

0:01:40.583,0:01:42.393
nin convencida

0:01:42.417,0:01:46.018
de que as intervencións [br]que levarían a cabo

0:01:46.042,0:01:49.250
terían o nivel de impacto[br]que claramente se precisaba.

0:01:50.333,0:01:53.018
Tiven bolboretas no estómago[br]durante días

0:01:53.042,0:01:56.726
mentres seguía vendo horrores[br]na televisión,

0:01:56.750,0:01:59.309
e preguntábame continuamente,

0:01:59.333,0:02:01.143
que podería estar facendo eu?

0:02:01.167,0:02:02.934
Que debería estar facendo?

0:02:02.958,0:02:06.851
O que quería facer era axudar aos nenos[br]afectados pola guerra.

0:02:06.875,0:02:08.125
E iso foi o que fixemos.

0:02:09.500,0:02:12.559
A miña irmá, algúns amigos e mais eu mesma

0:02:12.583,0:02:16.601
montamos a Fundación[br]para os Nenos da Guerra de Serra Leoa.

0:02:16.625,0:02:20.059
Decidimos centrarnos nos miles[br]de persoas desprazadas

0:02:20.083,0:02:21.809
que fuxiran dos combates

0:02:21.833,0:02:25.351
e agora vivían en condicións moi duras

0:02:25.375,0:02:27.518
en campamentos en Freetown.

0:02:27.542,0:02:30.351
O noso traballo comezou[br]co Campamento Ross Road

0:02:30.375,0:02:32.434
no leste da cidade.

0:02:32.458,0:02:35.268
Traballando cunha organización[br]sanitaria local

0:02:35.292,0:02:40.434
identificamos preto de 130[br]das nais solteiras máis vulnerables

0:02:40.458,0:02:43.059
con nenos menores de cinco anos.

0:02:43.083,0:02:47.316
E apoiámolas con habilidades empresariais,

0:02:47.776,0:02:49.974
microcréditos,

0:02:50.458,0:02:52.226
todo o que nos pedían.

0:02:52.708,0:02:55.334
Traballando nestas condicións duras,

0:02:55.500,0:02:58.615
xa era difícil acertar co básico,

0:02:59.208,0:03:02.144
pero o noso sentimento colectivo[br]de insatisfacción

0:03:02.375,0:03:04.720
cun <i>statu quo</i> inaceptable

0:03:05.042,0:03:07.875
mantívonos centrados en obter resultados.

0:03:08.958,0:03:12.111
Algunhas desas mulleres[br]abriron pequenas empresas,

0:03:12.458,0:03:13.952
e pagaron os seus préstamos

0:03:14.125,0:03:16.809
permitindo que outras nais [br]e os seus fillos

0:03:16.833,0:03:19.466
tivesen a mesma oportunidade que elas.

0:03:19.750,0:03:22.321
E nós seguimos adiante.

0:03:22.583,0:03:26.726
No 2004 abrimos un centro[br]de formación agrícola

0:03:26.750,0:03:28.601
para exnenos soldado,

0:03:28.625,0:03:30.643
e cando a guerra xa pasara,

0:03:30.667,0:03:34.559
comezamos cun programa de bolsas[br]para nenas desfavorecidas

0:03:34.583,0:03:38.083
que doutro xeito non poderían[br]continuar na escola.

0:03:38.750,0:03:42.059
Hoxe Stella, unha desas rapazas,

0:03:42.083,0:03:44.851
está a piques de graduarse como médico.

0:03:44.875,0:03:49.018
É incrible o que pode nacer dunha dose[br]de insatisfacción.

0:03:49.042,0:03:51.601
(Aplausos)

0:03:51.625,0:03:54.559
Dez anos despois, no 2014,

0:03:54.583,0:03:56.893
xurdiu un brote de ébola en Serra Leoa.

0:03:56.917,0:04:01.127
Eu estaba traballando en Freetown[br]nun proxecto de construción de hoteis

0:04:01.267,0:04:05.351
o 25 de maio, cando anunciaron[br]os primeiros casos,

0:04:05.375,0:04:08.809
pero volvín a Londres o 30 de xullo,

0:04:08.833,0:04:12.143
cando se anunciou o estado de emerxencia,

0:04:12.167,0:04:17.413
o mesmo día que moitas compañías aéreas[br]cancelaron os voos cara a Serra Leoa.

0:04:18.243,0:04:20.684
Lembro que chorei durante horas

0:04:20.708,0:04:24.208
preguntándolle a Deus: "Por que isto?"[br]"Por que a nós?"

0:04:25.792,0:04:27.643
Pero máis alá das bágoas,

0:04:27.667,0:04:30.018
comecei a sentir de novo

0:04:30.042,0:04:33.101
esa profunda sensación de insatisfacción.

0:04:33.125,0:04:37.351
Asi que, cando seis meses despois[br]de confirmarse os primeiros casos,

0:04:37.375,0:04:40.717
a enfermidade seguía espallándose[br]rapidamente en Serra Leoa

0:04:40.875,0:04:45.282
e a cantidade de infectados e mortos[br]seguía medrando,

0:04:45.542,0:04:47.351
o meu nivel de frustración e rabia

0:04:47.375,0:04:51.309
era tal que eu sabía que non podía

0:04:51.333,0:04:54.167
seguir mirando a crise dende fóra[br]de Serra Leoa.

0:04:55.000,0:04:57.934
Entón, a mediados de novembro,

0:04:57.958,0:05:00.768
díxenlles adeus aos meus queridos

0:05:00.792,0:05:03.809
e comprensivos marido e fillos,

0:05:03.833,0:05:05.976
e subín a un avión bastante baleiro

0:05:06.000,0:05:07.768
cara a Freetown.

0:05:07.792,0:05:11.143
Freetown era entón o epicentro do brote.

0:05:11.167,0:05:14.476
Había centos de casos novos cada semana.

0:05:14.500,0:05:17.268
Falei con moitos expertos médicos,

0:05:17.292,0:05:18.809
epidemiólogos,

0:05:18.833,0:05:21.018
e xente común cada día.

0:05:21.042,0:05:22.667
Todos tiñan moito medo.

0:05:23.750,0:05:29.143
"Non teremos éxito ata que falemos[br]con xente debaixo da árbore do mango."

0:05:29.167,0:05:31.018
Así falou o doutor Yoti,

0:05:31.042,0:05:34.684
un médico ugandés que traballou para a OMS

0:05:34.708,0:05:37.643
e que estivera involucrado [br]en case todos os brotes de Ébola

0:05:37.667,0:05:39.559
en África anteriormente.

0:05:39.583,0:05:40.893
Tiña razón,

0:05:40.917,0:05:44.125
e aínda así, non había un plan[br]para que isto acontecese.

0:05:45.000,0:05:48.393
Así que durante unha fin de semana[br]a comezos de decembro,

0:05:48.417,0:05:53.434
elaborei un plan coñecido como[br]Plan Rápido da Área Occidental.

0:05:53.458,0:05:56.351
Tiñamos que falar coa xente,

0:05:56.375,0:05:58.059
non falarlle á xente.

0:05:58.083,0:06:02.143
Tiñamos que traballar[br]cos influentes das comunidades

0:06:02.167,0:06:04.518
para que a xente crese a nosa mensaxe.

0:06:04.542,0:06:07.018
Tiñamos que falar baixo a árbore de mango,

0:06:07.042,0:06:08.893
e non a través de altofalantes.

0:06:08.917,0:06:10.208
E necesitabamos máis camas.

0:06:10.917,0:06:13.851
O Centro Nacional de Resposta ao Ébola,[br]NERC,

0:06:13.875,0:06:16.643
puxo en práctica ese plan,

0:06:16.667,0:06:18.601
e para a terceira semana de xaneiro

0:06:18.625,0:06:21.934
o número de casos caera drasticamente.

0:06:21.958,0:06:23.351
Pedíronme que fose

0:06:23.375,0:06:26.059
a nova directora de planificación do NERC,

0:06:26.083,0:06:28.893
o que me levou por todo o país,

0:06:28.917,0:06:30.976
tratando de ir por diante do brote

0:06:31.000,0:06:32.643
pero tamén seguíndoo

0:06:32.667,0:06:34.893
a aldeas remotas nas provincias

0:06:34.917,0:06:38.601
e ás comunidades urbanas de chabolas.

0:06:38.625,0:06:41.684
Nunha ocasión saín do meu coche

0:06:41.708,0:06:44.417
para pedir axuda para un home[br]que se derrubara na estrada.

0:06:45.125,0:06:48.143
Accidentalmente pisei un líquido

0:06:48.167,0:06:50.976
que baixaba pola estrada[br]desde onde estaba el.

0:06:51.000,0:06:52.726
Saín correndo á casa dos meus pais

0:06:52.750,0:06:55.101
e lavei os pés con cloro.

0:06:55.125,0:06:59.559
Nunca esquecerei a espera[br]polos resultados das probas dese home

0:06:59.583,0:07:04.250
mentres medía seguido a miña temperatura,[br]algo que fixen mentres durou o brote.

0:07:05.292,0:07:09.031
A loita do ébola foi probablemente[br]a experiencia

0:07:09.031,0:07:12.781
máis difícil e gratificante da miña vida,

0:07:13.042,0:07:14.976
e estou realmente agradecida

0:07:15.000,0:07:16.601
pola insatisfacción

0:07:16.625,0:07:18.643
que me deu a oportunidade

0:07:18.667,0:07:20.083
de axudar.

0:07:20.833,0:07:25.351
A insatisfacción pode ser[br]unha presenza constante nun segundo plano,

0:07:25.375,0:07:26.809
ou pode ser repentina,

0:07:26.833,0:07:28.500
provocada por sucesos.

0:07:29.667,0:07:30.917
Ás veces é ambas.

0:07:32.125,0:07:34.958
Así foi coa miña cidade natal.

0:07:36.375,0:07:39.708
Durante anos, a nosa cidade cambiara,

0:07:40.417,0:07:42.625
e causárame moita dor.

0:07:43.875,0:07:45.351
Lembro da infancia

0:07:45.375,0:07:47.792
subir ás árbores

0:07:48.708,0:07:51.684
e recoller mangos e ameixas

0:07:51.708,0:07:54.667
no campus universitario [br]onde meu pai era profesor.

0:07:55.958,0:08:00.309
Pescaba nos regatos das profundidades[br]dos xardíns botánicos.

0:08:00.333,0:08:06.050
As ladeiras dos arredores de Freetown[br]estaban cubertas de exuberante vexetación,

0:08:06.583,0:08:08.893
e as praias estaban limpas e inmaculadas.

0:08:08.917,0:08:13.476
A duplicación da poboación de Freetown[br]nos anos seguintes á guerra civil,

0:08:13.500,0:08:16.851
e a falta de control [br]da planificación e a construción

0:08:16.875,0:08:19.458
deron lugar a unha deforestación masiva.

0:08:20.125,0:08:24.851
As árbores e a beleza natural destruíronse[br]ao tempo que se deixaba lugar

0:08:24.875,0:08:27.559
para novas comunidades[br]formais e informais,

0:08:27.583,0:08:30.351
e para a corta de árbores para leña.

0:08:30.375,0:08:33.042
Quedei profundamente preocupada[br]e insatisfeita.

0:08:34.750,0:08:37.684
Non só me molestou a destrución de árbores

0:08:37.708,0:08:39.018
e dos outeiros,

0:08:39.042,0:08:42.268
tamén foi o impacto das persoas,

0:08:42.292,0:08:47.309
xa que a infraestrutura non puido[br]adaptarse ao crecemento da poboación:

0:08:47.333,0:08:50.393
sen sistemas de saneamento,

0:08:50.417,0:08:54.625
unha cidade sucia,[br]con tifo, malaria e disentería.

0:08:55.375,0:08:57.768
Entón non coñecía as estatísticas,

0:08:57.792,0:09:00.851
pero resultou que para 2017

0:09:00.875,0:09:07.487
só se estaba a recoller o 6% [br]do refugallo líquido e o 21% do sólido.

0:09:07.487,0:09:08.443
O resto

0:09:08.457,0:09:10.058
estaba alí mesmo, connosco,

0:09:10.072,0:09:13.226
nos xardíns, campos e ríos

0:09:13.250,0:09:15.500
e depositado no mar.

0:09:16.708,0:09:21.809
Os pasos para abordar ese profundo[br]sentimento de rabia e frustración que tiña

0:09:21.833,0:09:24.768
non xurdiron maxicamente.

0:09:24.792,0:09:28.643
O poder da insatisfacción[br]non funciona así.

0:09:28.667,0:09:32.226
Funciona cando sabes[br]que as cousas poden facerse mellor,

0:09:32.250,0:09:37.184
e decides asumir os riscos[br]para provocar ese cambio.

0:09:37.208,0:09:40.518
E así foi como en 2017

0:09:40.542,0:09:42.851
acabei de candidata á alcaldía,[br]porque sabía

0:09:42.875,0:09:44.833
que as cousas podían mellorar.

0:09:45.458,0:09:49.184
Parece que a xente concordaba comigo, [br]porque gañei as eleccións.

0:09:49.208,0:09:52.184
(Aplausos)

0:09:52.208,0:09:56.684
Agora estamos levando a cabo[br]un plan ambicioso

0:09:56.708,0:09:58.792
para transformar a nosa cidade,

0:09:59.917,0:10:02.518
e cando digo estamos,

0:10:02.542,0:10:04.351
o que me fai moita ilusión

0:10:04.375,0:10:07.643
é que quero dicir[br]toda a comunidade de Freetown,

0:10:07.667,0:10:13.851
tanto participando en competicións[br]que gaña a veciñanza

0:10:13.875,0:10:17.309
que consiga os mellores resultados[br]en limpeza xeral,

0:10:17.333,0:10:19.059
coma cos nosos programas

0:10:19.083,0:10:23.809
que lideran e xuntan persoas[br]e recolledores de residuos

0:10:23.833,0:10:25.417
a través das nosas apps.

0:10:27.000,0:10:29.184
O Freetown de hoxe

0:10:29.208,0:10:31.042
é unha cidade moito máis limpa,

0:10:32.208,0:10:35.226
e esas árbores[br]polas que somos tan coñecidos,

0:10:35.250,0:10:39.018
plantamos 23.000 na tempada de choiva.

0:10:39.042,0:10:39.749
(Aplausos)

0:10:39.749,0:10:41.643
E no 2020

0:10:41.667,0:10:45.650
queremos plantar un millón de árbores[br]como parte da nosa campaña

0:10:45.650,0:10:48.037
"Freetown: cidade de árbores"

0:10:48.125,0:10:51.226
(Aplausos)

0:10:51.250,0:10:56.042
Ás veces temos sentimentos negativos[br]por diferentes motivos.

0:10:56.917,0:11:00.101
Non estamos contentos [br]con como van as cousas.

0:11:00.125,0:11:02.018
Sentímonos insatisfeitos

0:11:02.042,0:11:03.292
e frustrados.

0:11:04.708,0:11:07.667
Podemos cambiar ese sentimento[br]negativo nun positivo.

0:11:10.083,0:11:13.562
Se cres que as cousas poderían ir mellor,

0:11:14.125,0:11:19.306
entón tes a opción de facer algo,[br]mellor que non facer nada.

0:11:19.833,0:11:23.565
A escala e as circunstancias[br]das nosas situacións serán distintas,

0:11:24.167,0:11:25.542
pero todos nós

0:11:26.958,0:11:29.625
temos unha cousa en común.

0:11:30.917,0:11:33.593
Podemos arriscar para conseguir[br]cambios reais,

0:11:33.917,0:11:35.795
e vou acabar dicindo:

0:11:36.083,0:11:37.601
dade un paso adiante,

0:11:37.625,0:11:38.626
arriscade.

0:11:38.958,0:11:42.184
Se podemos todos empregar[br]o poder da insatisfacción

0:11:42.208,0:11:43.976
o mundo será un lugar mellor.

0:11:44.000,0:11:45.726
Grazas.

0:11:45.750,0:11:48.375
(Aplausos)