0:00:07.810,0:00:11.109
Chào, tôi là Tony và[br]đây là Every Frame a Painting.

0:00:11.109,0:00:13.875
Hôm nay tôi sẽ nói về một trong[br]những cái tên vĩ đại của 20 năm trở lại

0:00:13.875,0:00:15.917
nhà làm phim người Nhật Satoshi Kon.

0:00:16.157,0:00:19.527
Kể cả nếu bạn không biết phim của ông,[br]chắc chắn bạn đã từng thấy hình ảnh của ông.

0:00:19.527,0:00:23.132
Ông được công nhận là ảnh hưởng[br]của cả Darren Aronofsky và Christopher Nolan.

0:00:23.318,0:00:26.404
Ông có người hâm mộ bao gồm[br]tất cả những ai yêu hoạt hình.

0:00:26.736,0:00:29.721
Trong một thập kỉ, ông đã làm[br]4 bộ phim truyện và 1 bộ phim truyền hình.

0:00:29.721,0:00:32.030
tất cả đều nhất quán tuyệt vời,[br]tất cả đều nói về

0:00:32.030,0:00:34.566
cách người đương đại[br]sống nhiều cuộc sống khác nhau.

0:00:34.975,0:00:39.078
Riêng tư - Công khai. Trên màn ảnh - [br]Ngoài màn ảnh. Thức - Mơ.

0:00:39.437,0:00:43.287
Nếu bạn đã xem bất cứ phim Kon nào,[br]bạn sẽ nhận ra sự mờ nhạt ranh giới thực ảo.

0:00:48.681,0:00:51.768
Hôm nay, tôi sẽ tập trung nói về một điều:[br]cách dựng phim xuất sắc của ông.

0:00:51.881,0:00:54.805
Là một nhà biên tập, tôi luôn tìm[br]những cách cắt mới mẻ

0:00:54.820,0:00:57.231
đặc biệt là ở ngoài[br]phạm vi phim quay cảnh thực (live-action).

0:00:57.399,0:01:00.682
Kon là một trong những người thú vị nhất.[br]Thói quen đặc trưng của ông

0:01:00.682,0:01:03.355
là chuyển cảnh khớp hình.

0:01:11.471,0:01:14.375
Tôi đã từng kể rằng Edgar Wright[br]dùng kỹ thuật này cho hài kịch thị giác.

0:01:14.714,0:01:15.931
"Scott!"[br]"Hả?"

0:01:16.101,0:01:18.608
Nó là một phần của truyền thống[br]của The Simpsons,

0:01:19.375,0:01:20.640
và Buster Keaton.

0:01:21.161,0:01:24.124
Kon rất khác biệt. Ông lấy cảm hứng từ[br]phiên bản phim của

0:01:24.124,0:01:26.781
Slaughterhouse-Five,[br]đạo diễn George Roy Hill.

0:01:27.214,0:01:30.458
"Em luôn biết đấy,[br]khi mà anh mộng du thời gian."

0:01:30.458,0:01:32.896
Đây đúng hơn là một truyền thống[br]trong khoa học viễn tưởng

0:01:32.896,0:01:35.739
dùng bởi Philip K. Dick và Terry Gilliam.

0:01:40.484,0:01:43.075
Nhưng kể cả trong số đồng nghiệp,[br]Kon đẩy kỹ thuật này đi xa hơn.

0:01:43.410,0:01:46.410
Slaughterhouse-Five có chủ yếu[br]là 3 cách chuyển cảnh:

0:01:46.506,0:01:48.514
cắt nối tương đối,

0:01:50.817,0:01:52.453
khớp hình tuyệt đối,

0:01:55.744,0:01:59.491
và đan xen hình ảnh của hai thời điểm[br]song song với nhau.

0:02:03.059,0:02:05.269
Kon làm tất cả những điều này,[br]nhưng ông cũng

0:02:05.446,0:02:08.755
tua lại phim,[br]chuyển góc nhìn cùng với cảnh,

0:02:09.083,0:02:12.986
zoom từ TV ra,[br]sử dụng khung hình đen để nhảy cảnh,

0:02:12.991,0:02:17.453
dùng vật thể để quét qua khung hình,[br]và tôi còn không biết gọi tên cái này.

0:02:20.463,0:02:23.754
Để cho bạn hiểu sự liên tục của nó,[br]trong 4 phút đầu của Paprika

0:02:23.774,0:02:28.086
có 5 chuỗi cảnh trong mơ, và mỗi cảnh[br]đều được kết nối bằng cách cắt nối hình.

0:02:31.998,0:02:34.170
Chuỗi cảnh thứ sáu không có[br]cắt nối phim,

0:02:34.325,0:02:36.636
nhưng vẫn có khớp về hình ảnh[br]trong cảnh.

0:02:37.723,0:02:40.924
Để so sánh, 15 phút mở đầu[br]của Inception

0:02:40.924,0:02:44.644
có 4 giấc mơ nối nhau.[br]Số lần cắt nối phim: một lần.

0:02:48.407,0:02:51.084
Kỹ thuật cắt này không xa lạ,[br]nhưng chắc chắn không phải

0:02:51.084,0:02:53.426
là điển hình trong phong cách[br]của nhiều nhà làm phim.

0:02:53.567,0:02:56.587
Chúng thường là kỹ xảo dùng một lần.[br]Hai ví dụ nổi tiếng nhất:

0:03:00.930,0:03:02.860
Ồ và cái này vì nó tuyệt cú mèo.

0:03:04.394,0:03:07.040
Phim của Kon nói về sự tương tác[br]giữa giấc mơ, kí ức,

0:03:07.040,0:03:08.714
ác mộng, phim ảnh và đời thực.

0:03:08.824,0:03:11.627
Những hình ảnh sánh đôi là[br]cách ông kết nối những thế giới khác nhau.

0:03:12.140,0:03:14.447
Đôi khi ông chuyển cảnh liên tục

0:03:14.447,0:03:17.605
nên bạn vừa quen với một cảnh đã[br]bị đưa vào cảnh tiếp theo.

0:03:21.785,0:03:24.001
Tất cả những điều này khiến[br]phim của ông đầy bất ngờ.

0:03:24.041,0:03:26.277
Bạn có thể chớp mắt và lỡ mất[br]rằng mình đã ở một cảnh khác.

0:03:26.583,0:03:29.209
"Ông luôn vẽ mỗi hình ảnh[br]với hình ảnh tiếp sau trong đầu.

0:03:29.349,0:03:32.849
Như thế, mỗi hình ảnh[br]đều kết nối với nhau...

0:03:32.926,0:03:36.800
...với cả cảnh trước và cảnh sau."

0:03:36.972,0:03:39.890
Kể cả khi không làm về mơ,[br]Kon vẫn biên tập một cách kì lạ.

0:03:40.072,0:03:43.468
Ông rất thích bỏ qua và[br]hay nhảy qua các phần của cảnh.

0:03:45.690,0:03:47.921
Nên bạn có thể thấy một nhân vật[br]nhìn chiếc chìa khóa.

0:03:47.921,0:03:50.359
Bạn sẽ đợi cô ta lấy nó,[br]nhưng điều đó không xảy ra.

0:03:50.597,0:03:53.300
Cảnh cứ chuyển tiếp.[br]Sau đó, trong một cảnh khác:

0:03:57.480,0:03:59.971
Hoặc bạn sẽ thấy một người[br]nhảy ra khỏi cửa sổ, rồi màn hình đen.

0:04:00.201,0:04:03.266
Rồi ta cắt sang một cảnh khó hiểu,[br]thể hiện đây là giấc mơ,

0:04:03.495,0:04:06.771
rồi lùi lại và cho thấy[br]kết cục của cảnh trước.

0:04:08.979,0:04:11.636
Kể cả những cảnh như giết người,[br]ông vẫn sẽ dựng cảnh rồi cắt sang cảnh khác.

0:04:13.020,0:04:14.835
Nhưng rồi ông cho ta thấy hậu quả đẫm máu.

0:04:17.886,0:04:20.889
Tôi đặc biệt thích cách Kon[br]xử lý cái chết của nhân vật.

0:04:21.160,0:04:24.195
Ở đây, một ông già chết[br]và cối xay gió của túp lều ông ngừng quay.

0:04:24.770,0:04:26.914
Rồi hóa ra ông ta còn sống,[br]nên chúng lại quay tiếp.

0:04:27.223,0:04:29.528
Khi ta kết thúc cảnh,[br]cảnh quay cối xay không lặp lại,

0:04:29.528,0:04:32.228
nhưng bạn có thấy rằng chúng không quay,[br]hàm ý rằng ông ta đã chết.

0:04:32.976,0:04:36.059
Kon cũng có thói quen bắt đầu[br]bằng cận cảnh và bạn phải

0:04:36.059,0:04:38.567
tự suy luận xem bạn đang ở đâu[br]trong khi cảnh tiếp diễn.

0:04:38.801,0:04:41.632
Thỉnh thoảng,[br]ông sẽ dùng góc quay bối cảnh,

0:04:41.632,0:04:45.059
rồi lại tiết lộ rằng đây là [br]góc nhìn nhân vật. Nên dù bạn không biết,

0:04:45.146,0:04:47.228
ông đã đưa bạn vào thế giới[br]của nhân vật.

0:04:47.611,0:04:50.395
Ông liên tục cho bạn xem một hình ảnh[br]rồi lại chỉ ra rằng nó không phải

0:04:50.395,0:04:51.801
hình ảnh mà bạn tưởng.

0:04:51.961,0:04:54.280
Trải nghiệm về không thời gian[br]của bạn trở nên chủ quan.

0:04:56.744,0:05:00.815
Ông cũng có thể biên tập theo cách[br]mà phim quay thực không làm được.

0:05:00.952,0:05:03.729
Trong một cuộc phỏng vấn, Kon nói rằng[br]ông không muốn quay phim thực

0:05:03.729,0:05:05.588
vì cách dựng phim của ông quá nhanh.

0:05:05.979,0:05:06.976
Ví dụ:

0:05:09.666,0:05:13.770
Cảnh quay cái túi chỉ có 6 khung hình.[br]Với một cảnh tương tự trong phim thực,

0:05:15.655,0:05:18.223
là 10 khung hình.[br]Thế còn cảnh nhét một tờ giấy vào túi?

0:05:19.167,0:05:21.314
10 khung hình.[br]Còn trong phim quay thực...

0:05:24.102,0:05:29.029
...49. Kon cho rằng là người làm hoạt hình,[br]ông có thể vẽ ít thông tin hơn

0:05:29.242,0:05:31.325
trong cảnh quay, để mắt bạn[br]có thể đọc thông tin nhanh hơn.

0:05:31.653,0:05:35.230
Bạn có thể thấy người như Wes Anderson[br]làm thế trong phim thực

0:05:35.230,0:05:38.259
bỏ sót thông tin thị giác[br]để những cảnh chèn vào "đọc" nhanh hơn.

0:05:40.944,0:05:44.342
Đáng chú ý là bạn có thể cắt[br]nhanh hơn thế, nhưng hình ảnh

0:05:44.420,0:05:47.616
trở nên tiềm ẩn.[br]Một số hình trong này chỉ là 1 khung.

0:05:48.532,0:05:51.612
Đây không phải là kỹ xảo rẻ tiền.[br]Kon cho rằng chúng ta trải nghiệm

0:05:51.612,0:05:55.761
không gian, thời gian, thực tế[br]và giả tưởng vừa với tư cách cá nhân

0:05:55.761,0:05:59.528
và vừa với tư cách tập thể.[br]Phong cách của ông là nỗ lực miêu tả

0:05:59.528,0:06:03.624
điều này qua hình ảnh và âm thanh. Suốt 10 năm,[br]ông khai thác hoạt hình theo cách

0:06:03.624,0:06:05.675
mà phim quay thực không thể[br]làm được.

0:06:05.745,0:06:08.761
Không chỉ là hình ảnh linh động,[br]mà dựng phim linh động - một cách

0:06:08.761,0:06:11.466
độc đáo để đi từ hình này đến hình khác,[br]cảnh này đến cảnh khác.

0:06:11.774,0:06:14.185
Và hành trình của ông được giúp đỡ[br]bởi xưởng phim Madhouse, những người

0:06:14.185,0:06:15.979
đã làm việc để đời qua phim ông.

0:06:16.169,0:06:18.088
Nếu bạn muốn xem một tổng kết[br]hoàn hảo của phim Kon,

0:06:18.088,0:06:19.762
tôi xin giới thiệu phim cuối cùng của ông:

0:06:19.872,0:06:22.459
phim ngắn một phút về cảm giác[br]khi ta thức dậy vào buổi sáng.

0:06:22.690,0:06:24.599
Đây là "Ohayou".

0:07:21.976,0:07:23.796
Vĩnh biệt, Satoshi Kon.

0:07:25.385,0:07:29.385
Biên tập và Trình bày: Tony Zhou[br]Dịch tiếng Việt: Vũ Thế Đức