WEBVTT

00:00:01.014 --> 00:00:02.301
Ola a todo o mundo.

00:00:02.325 --> 00:00:06.565
Hónrame estar aquí
falando con vós,

00:00:06.565 --> 00:00:11.187
hoxe falarei de sorte e xustiza

00:00:11.187 --> 00:00:13.730
e da relación entre ambas.

NOTE Paragraph

00:00:14.373 --> 00:00:15.530
Hai uns anos,

00:00:15.554 --> 00:00:18.952
un antigo estudante meu chamoume

00:00:18.976 --> 00:00:21.014
para falar da súa filla.

00:00:21.038 --> 00:00:23.473
Ela era estudante do último ano
de bacharelato

00:00:23.497 --> 00:00:28.521
e estaba moi interesada
en ingresar en Swarthmore

00:00:28.545 --> 00:00:29.847
onde eu era profesor,

00:00:29.871 --> 00:00:35.323
e el quería saber se ela podería entrar.

00:00:35.347 --> 00:00:39.681
Swarthmore é unha univerisdade 
na que é difícil entrar.

00:00:39.705 --> 00:00:42.378
Polo que dixen, 
"Cóntame algo sobre ela".

00:00:42.402 --> 00:00:44.135
E fíxoo,

00:00:44.159 --> 00:00:46.706
sobre as súas notas e

00:00:46.730 --> 00:00:49.366
as súas actividades extracurriculares.

00:00:49.390 --> 00:00:51.446
E parecía unha súper estrela,

00:00:51.470 --> 00:00:53.580
unha nena marabillosa,.

00:00:54.119 --> 00:00:56.164
Polo que l ledixen, 
"Parece perfecta.

00:00:56.188 --> 00:00:58.850
Xusto o tipo de estudante

00:00:58.874 --> 00:01:02.140
que querería ter Swarthmore."

00:01:02.164 --> 00:01:05.428
El dixo, "Entón, entrará?"

00:01:06.035 --> 00:01:08.034
E dixen, "Non.

00:01:08.762 --> 00:01:13.042
Non hai suficientes prazas en Swarthmore

00:01:13.066 --> 00:01:14.757
para todos os que son bos.

00:01:14.781 --> 00:01:18.764
Non hai suficientes en Harvard, nin Yale,
nin Princeton ou Stanford.

00:01:18.788 --> 00:01:23.256
Non hai suficientes en Google, 
nin Amazon, nin Apple

00:01:23.280 --> 00:01:28.100
Non hai suficientes nas conferencias TED.

00:01:28.124 --> 00:01:30.340
Hai moitísima xente boa,

00:01:30.364 --> 00:01:33.478
e algúns simplemente non o conseguen."

00:01:34.621 --> 00:01:37.207
El dixo, "Que podemos facer agora?"

00:01:38.073 --> 00:01:40.956
E dixen, "Boa pregunta."

NOTE Paragraph

00:01:41.833 --> 00:01:44.100
Que podemos facer agora?

00:01:44.124 --> 00:01:48.185
Sei o que as universidades teñen feito.

00:01:48.209 --> 00:01:51.146
Para intentar ser xustos,

00:01:51.170 --> 00:01:56.113
seguiron subindo os estándares

00:01:56.137 --> 00:02:02.230
porque non parece xusto admitir a xente menos cualificada

00:02:02.254 --> 00:02:04.841
e rexeitar aos máis cualificados,

00:02:04.865 --> 00:02:09.141
polo que seguen aumentando os estándares
máis e máis

00:02:09.165 --> 00:02:11.394
ata que son o suficientemente altos 
como para admitir

00:02:11.418 --> 00:02:15.684
ao número de alumnos 
aos que poden ensinar.

NOTE Paragraph

00:02:15.708 --> 00:02:22.186
E isto viola o que moita xente
considera xusto.

00:02:22.210 --> 00:02:25.188
A sociedade americana
ten diferentes opinións

00:02:25.212 --> 00:02:28.995
sobre o qué siginifica que un
proceso sea xusto,

00:02:29.019 --> 00:02:32.813
pero creo que hai algo no que case
todos estamos de acordo,

00:02:32.837 --> 00:02:35.927
que nun sistema xusto,

00:02:35.951 --> 00:02:37.846
a xente recibe o que merece.

NOTE Paragraph

00:02:38.322 --> 00:02:40.994
E o que eu lle dicía
ao meu antigo estudante

00:02:41.018 --> 00:02:45.160
é que en canto
as admisións universitarias,

00:02:45.184 --> 00:02:49.294
non é certo que a xente
reciba o que merece-

00:02:49.318 --> 00:02:52.828
Algúns recíbeno e outros non,

00:02:52.852 --> 00:02:56.002
simplemente é así.

NOTE Paragraph

00:02:56.026 --> 00:02:59.649
Cando sobes os requisitos 
como fixeron as universidades

00:02:59.673 --> 00:03:02.673
o que creas é 
unha competitivadade de tocos

00:03:02.697 --> 00:03:05.062
entre os nenos de instituto,

00:03:05.086 --> 00:03:08.384
porque non vale con ser bo,

00:03:08.408 --> 00:03:10.411
non vale con ser suficientemente bo,

00:03:10.435 --> 00:03:14.111
tes que ser mellor que
calquera outro que se inscriba.

00:03:14.135 --> 00:03:16.302
O que isto conseguíu,

00:03:16.326 --> 00:03:18.108
ou ao que contribuíu,

00:03:18.132 --> 00:03:21.680
é a unha epidemia 
de ansiedade e depresión

00:03:21.704 --> 00:03:25.138
que está acabando 
cos nosos adolescentes.

00:03:25.162 --> 00:03:28.491
Estamos mazando unha xeración
con este tipo de competitvidade.

NOTE Paragraph

00:03:28.890 --> 00:03:30.660
Mentres cismaba nisto,

00:03:30.684 --> 00:03:33.743
ocurréuseme unha forma
de arranxar este problema.

00:03:34.096 --> 00:03:35.877
Isto é o que poderíamos facer:

00:03:37.056 --> 00:03:39.573
cando a xente solicita unha universidade,

00:03:39.597 --> 00:03:45.481
distinguimos entre solicitantes que son 
suficientemente bos para ser exitosos

00:03:45.505 --> 00:03:47.324
e os que non o son,

00:03:47.348 --> 00:03:50.889
e rexeitamos aos que no son
suficientemente bos

00:03:50.913 --> 00:03:54.646
e logo collemos os outros e poñemos
os seus nomes nun sombreiro,

00:03:54.670 --> 00:03:56.962
e collémolos de forma aleatoria

00:03:56.986 --> 00:03:58.921
e admitímolos.

00:03:58.945 --> 00:04:02.548
Noutras verbas, escollemos os admitidos
por unha lotaría,

00:04:02.572 --> 00:04:08.224
e quizáis tamén as ofertas de emprego
en compañías de tecnoloxía,

00:04:08.248 --> 00:04:09.605
e -- pensade nisto--

00:04:09.629 --> 00:04:14.024
tamén quen é invitado as charlas TED

00:04:14.048 --> 00:04:15.276
por lotaría.

NOTE Paragraph

00:04:15.672 --> 00:04:17.676
Non me malinterpretedes,

00:04:17.700 --> 00:04:22.206
unha lotaría así non eliminaría
a inxustiza.

00:04:22.230 --> 00:04:26.410
Moita xente que o merece
non saería escollida.

00:04:26.434 --> 00:04:28.568
Pero ao menos é honesto.

00:04:28.592 --> 00:04:34.738
Revela a inxustiza do que é
en vez de ocultalo,

00:04:34.762 --> 00:04:37.964
e punza a incrible 
burbulla de presión

00:04:37.988 --> 00:04:42.170
na que viven os rapaces
de insituto.

NOTE Paragraph

00:04:42.847 --> 00:04:46.673
Entón, por qué esta proposta razonable,

00:04:46.697 --> 00:04:48.892
aínda que o diga eu,

00:04:48.916 --> 00:04:51.165
non se toma en serio?

00:04:51.776 --> 00:04:53.215
Creo que sei o por qué.

00:04:53.663 --> 00:04:56.522
Creo que é porque odiamos a idea

00:04:56.546 --> 00:05:03.092
de que as cousas máis importantes na vida
podan pasar por sorte,

00:05:03.116 --> 00:05:07.694
que as cousas importantes da nosa vida
non estean baixo o noso control.

00:05:07.718 --> 00:05:09.127
Odio esa idea.

00:05:09.151 --> 00:05:12.239
Non é sorprendente que a xeite a odie,

00:05:12.263 --> 00:05:15.970
pero así con as cousas.

NOTE Paragraph

00:05:16.759 --> 00:05:21.516
As admisións á universidade
xa son unha lotaría.

00:05:21.540 --> 00:05:25.102
Pero fínxese que non o son.

00:05:25.126 --> 00:05:27.243
Debemos ser honestos sobre isto.

NOTE Paragraph

00:05:27.267 --> 00:05:28.716
E segundo,

00:05:28.740 --> 00:05:32.129
Se apreciamos que é unha lotaría,

00:05:32.153 --> 00:05:36.575
tamén apreciariamos a importancia
da boa sorte

00:05:36.599 --> 00:05:38.939
en cada momento da nosa vida.

NOTE Paragraph

00:05:38.963 --> 00:05:41.419
Por exemplo: eu

00:05:41.981 --> 00:05:46.688
Todos os momentos importantes
da miña vida ocurriron,

00:05:46.712 --> 00:05:47.912
en gran medida,

00:05:47.936 --> 00:05:49.615
grazas a boa sorte.

00:05:50.779 --> 00:05:54.078
Cando estaba en séptimo,
a miña familia mudouse de Nova York

00:05:54.102 --> 00:05:56.519
ao condado de Westchester.

00:05:56.543 --> 00:05:58.162
Ao comezo das clases,

00:05:58.186 --> 00:06:01.456
coñecín aunha rapariga fermosa
que foi a miña amiga,

00:06:01.480 --> 00:06:03.873
logo a miña mellor amiga,

00:06:03.897 --> 00:06:06.789
e logo a miña moza,

00:06:06.813 --> 00:06:09.243
e logo a miña muller.

00:06:09.267 --> 00:06:11.329
Felizmente, xa é a miña muller

00:06:11.353 --> 00:06:13.456
dende hai 52 anos.

00:06:13.480 --> 00:06:17.257
Non foi cousa miña.
Foi unha sorte.

NOTE Paragraph

00:06:18.056 --> 00:06:19.525
Marchei á universidade,

00:06:19.549 --> 00:06:25.009
e no primeiro semestre, apunteime
a unha clase de introdución á psicoloxía.

00:06:25.033 --> 00:06:27.129
Non sabía nin o que era a psicoloxía,

00:06:27.153 --> 00:06:29.880
pero o horario íame ben
e cumpría os requisitos

00:06:29.904 --> 00:06:31.079
así que collina.

00:06:31.103 --> 00:06:33.429
E por sorte, o profesor desa clase

00:06:33.453 --> 00:06:38.215
era un profesor de psicoloxía marabilloso,
unha lenda.

00:06:38.767 --> 00:06:42.012
Por iso, especialiceime en psicoloxía.

NOTE Paragraph

00:06:42.036 --> 00:06:43.861
Gradueime.

00:06:43.885 --> 00:06:45.765
Estaba a acabar.

00:06:45.789 --> 00:06:48.546
Un amigo que ensinaba en Swarthmore
deicidiu

00:06:48.570 --> 00:06:51.373
que non quería seguir sendo profesor,

00:06:51.397 --> 00:06:54.489
marchou e comezou medicina.

00:06:55.072 --> 00:06:57.630
O seu posto quedou libre,

00:06:57.654 --> 00:07:00.430
soliciteino e obtíveno,

00:07:00.454 --> 00:07:02.951
o único traballo que solicitei.

00:07:02.975 --> 00:07:06.378
Pasei 45 anos ensinando en Swarthmore,

00:07:06.402 --> 00:07:10.616
unha institución que deu forma
á miña carreira.

00:07:10.616 --> 00:07:13.167
E para darvos un último exemplo,

NOTE Paragraph

00:07:13.167 --> 00:07:16.740
estaba dando unha charla sobre
o meu traballo en Nova York

00:07:16.740 --> 00:07:20.813
é unha persoa do público veu falar
comigo tras a charla.

00:07:20.837 --> 00:07:22.229
Presentouse.

00:07:22.253 --> 00:07:23.878
Dixo "Chámome Chris.

00:07:23.902 --> 00:07:26.212
Gustaríache dar unha charla TED?"

00:07:27.370 --> 00:07:30.094
E dixen, qué é TED?"

00:07:31.090 --> 00:07:33.356
E díxome o que era,

00:07:33.380 --> 00:07:37.338
daquela non era o que é hoxe.

00:07:37.362 --> 00:07:38.825
Non anos vindeiros,

00:07:38.849 --> 00:07:41.149
as charlas que dei para TED víronas

00:07:41.173 --> 00:07:43.756
máis de 20 millóns de persoas.

NOTE Paragraph

00:07:44.278 --> 00:07:46.713
A conclusión é que son un home con sorte.

00:07:46.737 --> 00:07:48.533
Sorte co matrimonio.

00:07:48.557 --> 00:07:50.251
Sorte coa educación.

00:07:50.275 --> 00:07:52.403
Sorte co meu traballo.

00:07:52.427 --> 00:07:58.521
Sorte de ter voz nunha plataforma
coma TED.

NOTE Paragraph

00:07:58.545 --> 00:08:00.673
Merezo todo este éxito?

00:08:00.697 --> 00:08:02.482
Merezo éxito, claro

00:08:02.506 --> 00:08:05.318
coma seguramente o merecedes vós.

00:08:05.342 --> 00:08:10.757
Pero moita outra xente tamén merece éxito

00:08:10.781 --> 00:08:12.718
e non o tiveron.

NOTE Paragraph

00:08:13.620 --> 00:08:16.276
A xente recibe o que merece?

00:08:16.300 --> 00:08:18.310
A sociedade é xusta?

00:08:19.042 --> 00:08:20.754
Claro que non.

00:08:20.778 --> 00:08:26.794
Traballar duro e seguir as normas
non garante nada.

00:08:26.818 --> 00:08:31.118
Se apreciamos a inestabilidade
deste tipo de inxustiza

00:08:31.142 --> 00:08:33.718
e a centralidade da boa sorte,

00:08:33.742 --> 00:08:36.171
quizáis nos preguntemos

00:08:36.195 --> 00:08:38.251
que responsabilidades temos

00:08:38.275 --> 00:08:44.056
coa xente que agora vemos coma heroes
nesta época de pandemia

00:08:44.080 --> 00:08:47.591
cando unha enfermidade seria
cae na súa familia

00:08:47.615 --> 00:08:51.593
para asegurarse de que se manteñen
e que as súas vidas non se arruínan

00:08:51.617 --> 00:08:55.641
co costo de tratar coa enfermidade?

00:08:55.665 --> 00:08:59.466
Que debemos á xente que lle custa,

00:08:59.490 --> 00:09:02.867
traballa duro e ten menos sorte ca nós?

NOTE Paragraph

00:09:03.507 --> 00:09:05.641
Hai medio século.

00:09:05.665 --> 00:09:09.522
o filósofo John Rawls escribiu un libro
chamado "A teoría da xustiza,"

00:09:09.546 --> 00:09:14.808
nese libro, introduciu o concepto do
"veo da ignorancia."

00:09:14.832 --> 00:09:16.422
A pregunta era:

00:09:16.446 --> 00:09:22.126
Se non soubeses cal ía ser a túa
posición na sociedade,

00:09:22.150 --> 00:09:26.166
que tipo de sociedade che gustaría ter?

00:09:26.190 --> 00:09:27.898
E suxeriu

00:09:27.922 --> 00:09:30.995
que cando non sabemos onde imos
caer socialmente

00:09:31.019 --> 00:09:32.838
ao comezo ou ao final,

00:09:32.862 --> 00:09:36.660
desexamos unha sociedade igualitaria,

00:09:36.684 --> 00:09:38.530
para que incluso os
non afortunados

00:09:38.554 --> 00:09:43.333
poidan vivir unha vida decente,
con sentido e satisfactoria.

NOTE Paragraph

00:09:43.357 --> 00:09:49.338
Devolvede todo ás vosas comunidades,
vós a xente con sorte e exitosa,

00:09:49.362 --> 00:09:56.340
e facede todo o que poidades
para honrar e coidar

00:09:56.364 --> 00:10:00.369
a xente que merece o éxito
tanto coma nós

00:10:00.393 --> 00:10:02.269
pero non teñen tanta sorte.

NOTE Paragraph

00:10:02.293 --> 00:10:03.707
Grazas.