0:00:01.014,0:00:02.301
Ola a todo o mundo.

0:00:02.325,0:00:06.565
Hónrame estar aquí[br]falando con vós,

0:00:06.565,0:00:11.187
hoxe falarei de sorte e xustiza

0:00:11.187,0:00:13.730
e da relación entre ambas.

0:00:14.373,0:00:15.530
Hai uns anos,

0:00:15.554,0:00:18.952
un antigo estudante meu chamoume

0:00:18.976,0:00:21.014
para falar da súa filla.

0:00:21.038,0:00:23.473
Ela era estudante do último ano[br]de bacharelato

0:00:23.497,0:00:28.521
e estaba moi interesada[br]en ingresar en Swarthmore

0:00:28.545,0:00:29.847
onde eu era profesor,

0:00:29.871,0:00:35.323
e el quería saber se ela podería entrar.

0:00:35.347,0:00:39.681
Swarthmore é unha univerisdade [br]na que é difícil entrar.

0:00:39.705,0:00:42.378
Polo que dixen, [br]"Cóntame algo sobre ela".

0:00:42.402,0:00:44.135
E fíxoo,

0:00:44.159,0:00:46.706
sobre as súas notas e

0:00:46.730,0:00:49.366
as súas actividades extracurriculares.

0:00:49.390,0:00:51.446
E parecía unha súper estrela,

0:00:51.470,0:00:53.580
unha nena marabillosa,.

0:00:54.119,0:00:56.164
Polo que l ledixen, [br]"Parece perfecta.

0:00:56.188,0:00:58.850
Xusto o tipo de estudante

0:00:58.874,0:01:02.140
que querería ter Swarthmore."

0:01:02.164,0:01:05.428
El dixo, "Entón, entrará?"

0:01:06.035,0:01:08.034
E dixen, "Non.

0:01:08.762,0:01:13.042
Non hai suficientes prazas en Swarthmore

0:01:13.066,0:01:14.757
para todos os que son bos.

0:01:14.781,0:01:18.764
Non hai suficientes en Harvard, nin Yale,[br]nin Princeton ou Stanford.

0:01:18.788,0:01:23.256
Non hai suficientes en Google, [br]nin Amazon, nin Apple

0:01:23.280,0:01:28.100
Non hai suficientes nas conferencias TED.

0:01:28.124,0:01:30.340
Hai moitísima xente boa,

0:01:30.364,0:01:33.478
e algúns simplemente non o conseguen."

0:01:34.621,0:01:37.207
El dixo, "Que podemos facer agora?"

0:01:38.073,0:01:40.956
E dixen, "Boa pregunta."

0:01:41.833,0:01:44.100
Que podemos facer agora?

0:01:44.124,0:01:48.185
Sei o que as universidades teñen feito.

0:01:48.209,0:01:51.146
Para intentar ser xustos,

0:01:51.170,0:01:56.113
seguiron subindo os estándares

0:01:56.137,0:02:02.230
porque non parece xusto admitir a xente menos cualificada

0:02:02.254,0:02:04.841
e rexeitar aos máis cualificados,

0:02:04.865,0:02:09.141
polo que seguen aumentando os estándares[br]máis e máis

0:02:09.165,0:02:11.394
ata que son o suficientemente altos [br]como para admitir

0:02:11.418,0:02:15.684
ao número de alumnos [br]aos que poden ensinar.

0:02:15.708,0:02:22.186
E isto viola o que moita xente[br]considera xusto.

0:02:22.210,0:02:25.188
A sociedade americana[br]ten diferentes opinións

0:02:25.212,0:02:28.995
sobre o qué siginifica que un[br]proceso sea xusto,

0:02:29.019,0:02:32.813
pero creo que hai algo no que case[br]todos estamos de acordo,

0:02:32.837,0:02:35.927
que nun sistema xusto,

0:02:35.951,0:02:37.846
a xente recibe o que merece.

0:02:38.322,0:02:40.994
E o que eu lle dicía[br]ao meu antigo estudante

0:02:41.018,0:02:45.160
é que en canto[br]as admisións universitarias,

0:02:45.184,0:02:49.294
non é certo que a xente[br]reciba o que merece-

0:02:49.318,0:02:52.828
Algúns recíbeno e outros non,

0:02:52.852,0:02:56.002
simplemente é así.

0:02:56.026,0:02:59.649
Cando sobes os requisitos [br]como fixeron as universidades

0:02:59.673,0:03:02.673
o que creas é [br]unha competitivadade de tocos

0:03:02.697,0:03:05.062
entre os nenos de instituto,

0:03:05.086,0:03:08.384
porque non vale con ser bo,

0:03:08.408,0:03:10.411
non vale con ser suficientemente bo,

0:03:10.435,0:03:14.111
tes que ser mellor que[br]calquera outro que se inscriba.

0:03:14.135,0:03:16.302
O que isto conseguíu,

0:03:16.326,0:03:18.108
ou ao que contribuíu,

0:03:18.132,0:03:21.680
é a unha epidemia [br]de ansiedade e depresión

0:03:21.704,0:03:25.138
que está acabando [br]cos nosos adolescentes.

0:03:25.162,0:03:28.491
Estamos mazando unha xeración[br]con este tipo de competitvidade.

0:03:28.890,0:03:30.660
Mentres cismaba nisto,

0:03:30.684,0:03:33.743
ocurréuseme unha forma[br]de arranxar este problema.

0:03:34.096,0:03:35.877
Isto é o que poderíamos facer:

0:03:37.056,0:03:39.573
cando a xente solicita unha universidade,

0:03:39.597,0:03:45.481
distinguimos entre solicitantes que son [br]suficientemente bos para ser exitosos

0:03:45.505,0:03:47.324
e os que non o son,

0:03:47.348,0:03:50.889
e rexeitamos aos que no son[br]suficientemente bos

0:03:50.913,0:03:54.646
e logo collemos os outros e poñemos[br]os seus nomes nun sombreiro,

0:03:54.670,0:03:56.962
e collémolos de forma aleatoria

0:03:56.986,0:03:58.921
e admitímolos.

0:03:58.945,0:04:02.548
Noutras verbas, escollemos os admitidos[br]por unha lotaría,

0:04:02.572,0:04:08.224
e quizáis tamén as ofertas de emprego[br]en compañías de tecnoloxía,

0:04:08.248,0:04:09.605
e -- pensade nisto--

0:04:09.629,0:04:14.024
tamén quen é invitado as charlas TED

0:04:14.048,0:04:15.276
por lotaría.

0:04:15.672,0:04:17.676
Non me malinterpretedes,

0:04:17.700,0:04:22.206
unha lotaría así non eliminaría[br]a inxustiza.

0:04:22.230,0:04:26.410
Moita xente que o merece[br]non saería escollida.

0:04:26.434,0:04:28.568
Pero ao menos é honesto.

0:04:28.592,0:04:34.738
Revela a inxustiza do que é[br]en vez de ocultalo,

0:04:34.762,0:04:37.964
e punza a incrible [br]burbulla de presión

0:04:37.988,0:04:42.170
na que viven os rapaces[br]de insituto.

0:04:42.847,0:04:46.673
Entón, por qué esta proposta razonable,

0:04:46.697,0:04:48.892
aínda que o diga eu,

0:04:48.916,0:04:51.165
non se toma en serio?

0:04:51.776,0:04:53.215
Creo que sei o por qué.

0:04:53.663,0:04:56.522
Creo que é porque odiamos a idea

0:04:56.546,0:05:03.092
de que as cousas máis importantes na vida[br]podan pasar por sorte,

0:05:03.116,0:05:07.694
que as cousas importantes da nosa vida[br]non estean baixo o noso control.

0:05:07.718,0:05:09.127
Odio esa idea.

0:05:09.151,0:05:12.239
Non é sorprendente que a xeite a odie,

0:05:12.263,0:05:15.970
pero así con as cousas.

0:05:16.759,0:05:21.516
As admisións á universidade[br]xa son unha lotaría.

0:05:21.540,0:05:25.102
Pero fínxese que non o son.

0:05:25.126,0:05:27.243
Debemos ser honestos sobre isto.

0:05:27.267,0:05:28.716
E segundo,

0:05:28.740,0:05:32.129
Se apreciamos que é unha lotaría,

0:05:32.153,0:05:36.575
tamén apreciariamos a importancia[br]da boa sorte

0:05:36.599,0:05:38.939
en cada momento da nosa vida.

0:05:38.963,0:05:41.419
Por exemplo: eu

0:05:41.981,0:05:46.688
Todos os momentos importantes[br]da miña vida ocurriron,

0:05:46.712,0:05:47.912
en gran medida,

0:05:47.936,0:05:49.615
grazas a boa sorte.

0:05:50.779,0:05:54.078
Cando estaba en séptimo,[br]a miña familia mudouse de Nova York

0:05:54.102,0:05:56.519
ao condado de Westchester.

0:05:56.543,0:05:58.162
Ao comezo das clases,

0:05:58.186,0:06:01.456
coñecín aunha rapariga fermosa[br]que foi a miña amiga,

0:06:01.480,0:06:03.873
logo a miña mellor amiga,

0:06:03.897,0:06:06.789
e logo a miña moza,

0:06:06.813,0:06:09.243
e logo a miña muller.

0:06:09.267,0:06:11.329
Felizmente, xa é a miña muller

0:06:11.353,0:06:13.456
dende hai 52 anos.

0:06:13.480,0:06:17.257
Non foi cousa miña.[br]Foi unha sorte.

0:06:18.056,0:06:19.525
Marchei á universidade,

0:06:19.549,0:06:25.009
e no primeiro semestre, apunteime[br]a unha clase de introdución á psicoloxía.

0:06:25.033,0:06:27.129
Non sabía nin o que era a psicoloxía,

0:06:27.153,0:06:29.880
pero o horario íame ben[br]e cumpría os requisitos

0:06:29.904,0:06:31.079
así que collina.

0:06:31.103,0:06:33.429
E por sorte, o profesor desa clase

0:06:33.453,0:06:38.215
era un profesor de psicoloxía marabilloso,[br]unha lenda.

0:06:38.767,0:06:42.012
Por iso, especialiceime en psicoloxía.

0:06:42.036,0:06:43.861
Gradueime.

0:06:43.885,0:06:45.765
Estaba a acabar.

0:06:45.789,0:06:48.546
Un amigo que ensinaba en Swarthmore[br]deicidiu

0:06:48.570,0:06:51.373
que non quería seguir sendo profesor,

0:06:51.397,0:06:54.489
marchou e comezou medicina.

0:06:55.072,0:06:57.630
O seu posto quedou libre,

0:06:57.654,0:07:00.430
soliciteino e obtíveno,

0:07:00.454,0:07:02.951
o único traballo que solicitei.

0:07:02.975,0:07:06.378
Pasei 45 anos ensinando en Swarthmore,

0:07:06.402,0:07:10.616
unha institución que deu forma[br]á miña carreira.

0:07:10.616,0:07:13.167
E para darvos un último exemplo,

0:07:13.167,0:07:16.740
estaba dando unha charla sobre[br]o meu traballo en Nova York

0:07:16.740,0:07:20.813
é unha persoa do público veu falar[br]comigo tras a charla.

0:07:20.837,0:07:22.229
Presentouse.

0:07:22.253,0:07:23.878
Dixo "Chámome Chris.

0:07:23.902,0:07:26.212
Gustaríache dar unha charla TED?"

0:07:27.370,0:07:30.094
E dixen, qué é TED?"

0:07:31.090,0:07:33.356
E díxome o que era,

0:07:33.380,0:07:37.338
daquela non era o que é hoxe.

0:07:37.362,0:07:38.825
Non anos vindeiros,

0:07:38.849,0:07:41.149
as charlas que dei para TED víronas

0:07:41.173,0:07:43.756
máis de 20 millóns de persoas.

0:07:44.278,0:07:46.713
A conclusión é que son un home con sorte.

0:07:46.737,0:07:48.533
Sorte co matrimonio.

0:07:48.557,0:07:50.251
Sorte coa educación.

0:07:50.275,0:07:52.403
Sorte co meu traballo.

0:07:52.427,0:07:58.521
Sorte de ter voz nunha plataforma[br]coma TED.

0:07:58.545,0:08:00.673
Merezo todo este éxito?

0:08:00.697,0:08:02.482
Merezo éxito, claro

0:08:02.506,0:08:05.318
coma seguramente o merecedes vós.

0:08:05.342,0:08:10.757
Pero moita outra xente tamén merece éxito

0:08:10.781,0:08:12.718
e non o tiveron.

0:08:13.620,0:08:16.276
A xente recibe o que merece?

0:08:16.300,0:08:18.310
A sociedade é xusta?

0:08:19.042,0:08:20.754
Claro que non.

0:08:20.778,0:08:26.794
Traballar duro e seguir as normas[br]non garante nada.

0:08:26.818,0:08:31.118
Se apreciamos a inestabilidade[br]deste tipo de inxustiza

0:08:31.142,0:08:33.718
e a centralidade da boa sorte,

0:08:33.742,0:08:36.171
quizáis nos preguntemos

0:08:36.195,0:08:38.251
que responsabilidades temos

0:08:38.275,0:08:44.056
coa xente que agora vemos coma heroes[br]nesta época de pandemia

0:08:44.080,0:08:47.591
cando unha enfermidade seria[br]cae na súa familia

0:08:47.615,0:08:51.593
para asegurarse de que se manteñen[br]e que as súas vidas non se arruínan

0:08:51.617,0:08:55.641
co costo de tratar coa enfermidade?

0:08:55.665,0:08:59.466
Que debemos á xente que lle custa,

0:08:59.490,0:09:02.867
traballa duro e ten menos sorte ca nós?

0:09:03.507,0:09:05.641
Hai medio século.

0:09:05.665,0:09:09.522
o filósofo John Rawls escribiu un libro[br]chamado "A teoría da xustiza,"

0:09:09.546,0:09:14.808
nese libro, introduciu o concepto do[br]"veo da ignorancia."

0:09:14.832,0:09:16.422
A pregunta era:

0:09:16.446,0:09:22.126
Se non soubeses cal ía ser a túa[br]posición na sociedade,

0:09:22.150,0:09:26.166
que tipo de sociedade che gustaría ter?

0:09:26.190,0:09:27.898
E suxeriu

0:09:27.922,0:09:30.995
que cando non sabemos onde imos[br]caer socialmente

0:09:31.019,0:09:32.838
ao comezo ou ao final,

0:09:32.862,0:09:36.660
desexamos unha sociedade igualitaria,

0:09:36.684,0:09:38.530
para que incluso os[br]non afortunados

0:09:38.554,0:09:43.333
poidan vivir unha vida decente,[br]con sentido e satisfactoria.

0:09:43.357,0:09:49.338
Devolvede todo ás vosas comunidades,[br]vós a xente con sorte e exitosa,

0:09:49.362,0:09:56.340
e facede todo o que poidades[br]para honrar e coidar

0:09:56.364,0:10:00.369
a xente que merece o éxito[br]tanto coma nós

0:10:00.393,0:10:02.269
pero non teñen tanta sorte.

0:10:02.293,0:10:03.707
Grazas.