WEBVTT

00:00:06.998 --> 00:00:11.978
Kalabalığın gözyaşları. 
Aslanın kükremesi. Metallerin çarpışması.

00:00:11.978 --> 00:00:17.013
MS. 80'de başlayan bu sesler 
Kolezyum'un tribünlerinde yankılandı.

00:00:17.013 --> 00:00:18.406
Yılda yüzlerce gün

00:00:18.406 --> 00:00:23.076
50.000'den fazla Roma sakini 
ve Roma İmparatorluğu'nun ziyaretçileri

00:00:23.076 --> 00:00:28.414
gladyatörlerin düellolarını, hayvanların 
dövüşlerini ve at arabalarının yarışlarını

00:00:28.414 --> 00:00:31.203
görmek için stadyumun 
dört katını doldururdu.

00:00:31.203 --> 00:00:35.582
Büyük final için
arena bölgesine su dökülürdü,

00:00:35.582 --> 00:00:39.300
sahneyi en büyük gösteri için
suya batırırlardı:

00:00:39.300 --> 00:00:41.940
sahnelenmiş deniz savaşları.

NOTE Paragraph

00:00:41.940 --> 00:00:46.202
Romalıların naumachia adındaki
destansı deniz karşılaşmaları

00:00:46.202 --> 00:00:50.149
Jül Sezar'ın MÖ 1. yüzyıldaki
hükümdarlığında

00:00:50.149 --> 00:00:53.773
Kolezyum'un inşasından 
yüz yıldan fazla önce başladı.

00:00:53.773 --> 00:00:56.778
Diğer suyla ilgili gösterilerle birlikte


00:00:56.778 --> 00:01:00.338
MS. 70’de eski bir gölün yerinde
Kolezyum’u inşa etmeye başlayan

00:01:00.338 --> 00:01:02.979
Hükümdar Flavius Vespasian’dan
doğruca yukarı doğru

00:01:02.979 --> 00:01:07.869
Roma çevresindeki doğal ve yapay 
su kaynaklarında düzenleniyorlardı.

00:01:07.869 --> 00:01:12.143
Kolezyum'un antik çağda 
Roma'nın güç simgesi olması gerekiyordu

00:01:12.143 --> 00:01:14.852
ve hükümdarın emriyle dolup boşalan

00:01:14.852 --> 00:01:20.103
bir su kaynağından daha iyi
nasıl bir yol olabilirdi?

NOTE Paragraph

00:01:20.103 --> 00:01:22.733
Vespasian'ın oğlu Flavius Titus,

00:01:22.733 --> 00:01:28.208
MS. 80'de savaş ganimetlerini 
harcayarak Kolezyum'u,

00:01:28.208 --> 00:01:33.585
yani Flavian Amfitiyatrosu'nu, bitirerek
babasının hayalini gerçekleştirdi.

00:01:33.585 --> 00:01:39.101
Büyük açılış 100 gün süren
tören ve gladyatör oyunlarıyla kutlandı,

00:01:39.101 --> 00:01:42.482
geçit törenleri, müzik performansları,
halka açık idamlar

00:01:42.482 --> 00:01:48.916
ve tabii ki gladyatör karşılaşmaları
dahilinde olan gelenekleri belirledi.

00:01:48.916 --> 00:01:52.689
Zengin Romalılar tarafından kurulan
küçük amfi tiyatrolardaki oyunların aksine

00:01:52.689 --> 00:01:57.119
bu müsrif, görkemli güç gösterileri
hükümdar tarafından karşılanıyordu.

00:01:57.119 --> 00:02:00.145
Egzotik hayvan geçitleri, 
dramatik performanslar,

00:02:00.145 --> 00:02:02.502
ve büyüleyici naumachialar


00:02:02.502 --> 00:02:06.174
ölümünden sonra tanrı ilan edilecek olan

00:02:06.174 --> 00:02:09.544
tanrısal hükümdara olan inancı 
desteklemek için tasarlanmıştı.

NOTE Paragraph

00:02:09.544 --> 00:02:14.214
Mühendislerin bu su etkisi için
arenayı nasıl doldurduğu hala bir gizem.

00:02:14.217 --> 00:02:18.827
Bazı tarihçiler, koca bir su kemerinin
arenaya çevrildiğine inanıyorlar.

00:02:18.827 --> 00:02:22.265
Diğerleri ise arenayı kurutan 
oda sisteminin ve set kapaklarının

00:02:22.265 --> 00:02:25.594
ayrıca arenayı doldurmak için
kullanıldığını düşünüyor.

00:02:25.594 --> 00:02:28.673
Bu odalar etkinlikten önce 
suyla doldurulmuş

00:02:28.673 --> 00:02:31.781
ve daha sonrasında 
beş fit derinlik yaratmak için

00:02:31.781 --> 00:02:35.791
bir milyon galondan çok su ile
arenayı batırmak için açılmış olabilir.

NOTE Paragraph

00:02:35.793 --> 00:02:38.039
Ama tüm o kadar suyla bile

00:02:38.039 --> 00:02:42.020
Romalılar Kolezyum yerlerini kazımayacak,
özel düz tabanlı minyatür tekneler

00:02:42.020 --> 00:02:44.526
inşa etmek zorunda kaldılar.

00:02:44.526 --> 00:02:47.641
Bu tekneler 7 ile 15 metre 
arasında değişmekteydi

00:02:47.641 --> 00:02:51.340
ve ünlü karşılaşmalardaki gemiler
gibi gözükmeleri için inşa edildiler.

00:02:51.340 --> 00:02:55.294
Savaş sırasında gemilerin düzinelercesi
karşı saftakiler gibi giyinen

00:02:55.294 --> 00:03:00.264
gladyatör mürettabatıyla
arenanın etrafında yüzerdi.

00:03:00.264 --> 00:03:02.532
Bu savaşçılar, gemiler boyunca

00:03:02.532 --> 00:03:06.007
sadece bir grup ayakta kalana kadar
onlara binip, savaşıp, boğulup,

00:03:06.007 --> 00:03:09.947
düşmanlarını saf dışı
bırakarak çekişirlerdi.

NOTE Paragraph

00:03:09.947 --> 00:03:14.405
Neyse ki her sulu gösteri böyle
ürkütücü bir hikaye anlatmazdı.

00:03:14.405 --> 00:03:15.704
Bazı tufanlarda

00:03:15.704 --> 00:03:19.690
batırılmış sahne sanki Tritonlarmış gibi 
onun arabasını denizde kullandığı şekilde

00:03:19.690 --> 00:03:24.570
savaş arabası sürücülerinin 
suda kaymalarına izin verirdi.

00:03:24.570 --> 00:03:29.199
Hayvanlar suda yürürdü,
mitler mahkumlar tarafından tekrarlanırdı

00:03:29.199 --> 00:03:34.167
ve geceleri senkronize edilmiş çıplak 
yüzücüler meşaleyle gösteri yaparlardı.

NOTE Paragraph

00:03:34.167 --> 00:03:38.149
Ama Kolezyum'un su dönemi
sonsuza kadar sürmedi.

00:03:38.149 --> 00:03:42.477
Deniz savaşları o kadar popüler oldu ki
İmparator Domitian tarafından

00:03:42.477 --> 00:03:46.094
MS. 90'ların başlarında
kendilerine özel gölleri verildi.

00:03:46.094 --> 00:03:49.045
Daha geniş göller 
naumachiae için daha iyiydi

00:03:49.045 --> 00:03:52.793
ve Kolezyum bir dizi yeraltı hayvan kafesi

00:03:52.793 --> 00:03:56.106
ve ileri düzey taşmalara 
izin vermeyen tuzak kapıları elde etti.

00:03:56.106 --> 00:03:57.795
Ama kısa bir süre için

00:03:57.795 --> 00:04:01.074
Flavian İmparatorları
savaş ve su akışlarını

00:04:01.074 --> 00:04:03.794
görkemli bir güç gösterisinde
kontrol ettiler.