1
00:00:06,632 --> 00:00:09,649
İnsan hakları düşüncesi, her birimizin

2
00:00:09,649 --> 00:00:12,345
kim olduğumuz veya nerede 
doğduğumuzdan bağımsız olarak

3
00:00:12,345 --> 00:00:16,528
aynı temel hak ve 
özgürlüklere sahip olmasıdır.

4
00:00:16,528 --> 00:00:18,348
İnsan hakları ayrıcalık değildir

5
00:00:18,348 --> 00:00:21,245
ve verilemezler veya geri alınamazlar.

6
00:00:21,245 --> 00:00:24,787
Devredilemezler ve evrenseldirler.

7
00:00:24,787 --> 00:00:26,994
Bu kulağa oldukça net gelse de,

8
00:00:26,994 --> 00:00:29,078
birileri düşünceyi eyleme 
dökmeye çalıştığında

9
00:00:29,078 --> 00:00:32,930
inanılmaz derecede 
karmaşık hâle gelebilir.

10
00:00:32,930 --> 00:00:35,470
Temel insan hakları tam olarak nedir?

11
00:00:35,470 --> 00:00:36,946
Onları kim seçer?

12
00:00:36,946 --> 00:00:39,743
Onları kim ve nasıl yerine getirir?

13
00:00:39,743 --> 00:00:43,460
İnsan hakları kavramının altında 
uzun bir tarih yatar.

14
00:00:43,460 --> 00:00:46,966
Toplumlar, dinler ve kültürlerde 
yüzyıllar boyunca

15
00:00:46,966 --> 00:00:52,230
doğruluk, adalet ve haklar kavramlarını 
tanımlama konusunda mücadeleler verdik.

16
00:00:52,230 --> 00:00:55,313
Ancak evrensel insan haklarının 
en modern beyanatlarından biri,

17
00:00:55,313 --> 00:00:57,574
Birleşmiş Milletler'in 
kurulmasıyla beraber

18
00:00:57,574 --> 00:01:00,384
İkinci Dünya Savaşı'nın küllerinden doğdu.

19
00:01:00,384 --> 00:01:03,602
BM'yi kuran anlaşma, 
amaçlarından birini bize vermiş oldu:

20
00:01:03,602 --> 00:01:08,384
Temel insan haklarına olan
inancın tasdik edilmesi.

21
00:01:08,384 --> 00:01:09,605
Aynı ruhla,

22
00:01:09,605 --> 00:01:15,759
1948'de BM Genel Kurulu, İnsan 
Hakları Evrensel Bildirisi'ni kabul etti.

23
00:01:15,759 --> 00:01:17,535
Eleanor Roosevelt'in başkanlığındaki

24
00:01:17,535 --> 00:01:20,425
uluslararası bir komisyon tarafından 
yazılan bu doküman,

25
00:01:20,425 --> 00:01:24,047
modern uluslararası insan hakları 
yasasına temel teşkil eder.

26
00:01:24,047 --> 00:01:26,052
Deklarasyon, tüm insanların 
bağımsız olarak,

27
00:01:26,052 --> 00:01:32,598
şeref ve hakları eşit olarak 
doğduğu prensibine dayanır.

28
00:01:32,598 --> 00:01:35,653
Başka maddeler yanında, ayrımcılık 
yapılmaması, yaşam ve

29
00:01:35,653 --> 00:01:39,924
özgürlük hakkı tanınması prensibini 
tanıyan 30 maddeyi sıralar.

30
00:01:39,924 --> 00:01:44,185
İşkence ve kölelikten bağımsızlık 
gibi negatif özgürlüklere,

31
00:01:44,185 --> 00:01:45,726
bunun yanında hareket

32
00:01:45,726 --> 00:01:49,011
ve ikamet etme özgürlüğü gibi 
pozitif özgürlüklere değinir.

33
00:01:49,011 --> 00:01:51,965
İfade özgürlüğü, din veya 
barışçıl toplantı gibi

34
00:01:51,965 --> 00:01:55,981
temel sivil ve politik hakları,

35
00:01:55,981 --> 00:01:59,033
bunun yanında eğitim hakkı,

36
00:01:59,033 --> 00:02:00,899
mesleğini serbestçe seçme hakkı,

37
00:02:00,899 --> 00:02:03,427
adil ücret ve muamele hakkı gibi

38
00:02:03,427 --> 00:02:06,258
sosyal, ekonomik ve 
kültürel hakları kapsar.

39
00:02:06,258 --> 00:02:10,140
Deklarasyon bunların evrenselliği, 
bölünmezliği ve birbirine bağlılığı

40
00:02:10,140 --> 00:02:11,882
konusunda ısrar ederek

41
00:02:11,882 --> 00:02:13,448
hangi hakların daha önemli

42
00:02:13,448 --> 00:02:15,279
olduğu konusunda taraf beyan etmez.

43
00:02:15,279 --> 00:02:19,106
Geçtiğimiz onlarca yılda, uluslararası 
insan hakları yasası, insan haklarının

44
00:02:19,106 --> 00:02:22,346
ne olduğuna ve onları nasıl 
koruyacağımıza dair anlayışımızı

45
00:02:22,346 --> 00:02:25,078
derinleştirip genişleterek büyüdü.

46
00:02:25,078 --> 00:02:27,264
Eğer bu prensipler 
bu kadar iyi geliştiyse,

47
00:02:27,264 --> 00:02:31,725
o zaman neden tüm dünyada insan 
hakları zaman zaman

48
00:02:31,725 --> 00:02:34,592
suistimal ediliyor ve yok sayılıyor?

49
00:02:34,592 --> 00:02:38,474
Genelde sorun, bu hakların evrensel 
olarak yaptırımını sağlamanın

50
00:02:38,474 --> 00:02:42,745
ve bunu çiğneyenleri cezalandırmanın 
o kadar kolay olmaması.

51
00:02:42,745 --> 00:02:46,817
İnsan Hakları Evrensel Bildirisi,
oldukça güvenilir ve saygı duyulur olsa da

52
00:02:46,817 --> 00:02:49,702
bir deklarasyondur, 
bağlayıcılığı olan bir yasa değildir.

53
00:02:49,702 --> 00:02:51,702
Ülkeler bireysel olarak ihlal ettiğinde,

54
00:02:51,702 --> 00:02:55,841
bu ihlalleri ele alan 
mekanizmalar zayıftır.

55
00:02:55,841 --> 00:03:00,467
Örneğin, BM'de insan haklarını 
korumaktan sorumlu ana kuruluşlar

56
00:03:00,467 --> 00:03:03,442
çoğunlukla ihlalleri izleyip araştırır,

57
00:03:03,442 --> 00:03:07,156
ama bir politika değişikliği veya 
bir mağduru tazmin etme

58
00:03:07,156 --> 00:03:10,156
gibi durumları empoze edemez.

59
00:03:10,156 --> 00:03:13,731
Bu yüzden bazı eleştirmenler devlet 
çıkarlarının çok fazla gücü kontrol ettiği

60
00:03:13,731 --> 00:03:18,213
bir dünyada insan haklarının verildiğini 
düşünmenin naifçe olduğunu söylüyor.

61
00:03:18,213 --> 00:03:21,161
Eleştirmenler insan haklarının 
evrenselliğini de sorguluyorlar

62
00:03:21,161 --> 00:03:23,037
ve gelişimlerinin çoğunlukla

63
00:03:23,037 --> 00:03:27,688
kapsamına zarar verici şekilde 
çoğu Batılı olan az sayıdaki

64
00:03:27,688 --> 00:03:30,164
ülke tarafından 
yönlendirildiğini vurguluyorlar.

65
00:03:30,164 --> 00:03:31,480
Peki sonuç?

66
00:03:31,480 --> 00:03:33,985
Sosyopolitik haklar yerine 


67
00:03:33,985 --> 00:03:36,455
sivil politik özgürlüklerin ve 
kolektif veya grup hakları

68
00:03:36,455 --> 00:03:40,786
yerine bireysel hakların 
yeğ tutulduğu genel bir yargı.

69
00:03:40,786 --> 00:03:43,159
Diğerleri ise evrensel insan hakları 
yasalarını savunarak

70
00:03:43,159 --> 00:03:47,143
uluslararası standartlar koymadaki pozitif 
rolüne ve aktivistlerin kampanyalarına

71
00:03:47,143 --> 00:03:50,449
yardımlarına dikkat çekiyorlar.

72
00:03:50,449 --> 00:03:51,667
Aynı zamanda, tüm uluslararası

73
00:03:51,667 --> 00:03:55,233
insan hakları enstrümanlarının
güçsüz olmadığına işaret ediyorlar.

74
00:03:55,233 --> 00:03:59,218
Örneğin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi 
47 üye ülkenin vatandaşlarının

75
00:03:59,218 --> 00:04:03,446
davalarını getirebileceği 
bir mahkeme teşkil etmiştir.

76
00:04:03,446 --> 00:04:08,972
Mahkeme her üye devletin uyması 
gereken bağlayıcı kararları düzenler.

77
00:04:08,972 --> 00:04:11,225
İnsan hakları yasaları, 
temel insan haklarının

78
00:04:11,225 --> 00:04:16,040
ne olması gerektiğine dair görüşlerimiz 
ve tanımlarımızla durmadan gelişiyor.

79
00:04:16,040 --> 00:04:19,570
Örneğin, demokrasi veya 
gelişim hakkı ne kadar

80
00:04:19,570 --> 00:04:21,713
temel veya önemlidir?

81
00:04:21,713 --> 00:04:23,752
Yaşamlarımız giderek 
dijital hâle geldiğinden,

82
00:04:23,752 --> 00:04:26,860
internete erişim hakkımız olmalı mı?

83
00:04:26,860 --> 00:04:28,926
Peki dijital mahremiyet hakkı?

84
00:04:28,926 --> 00:04:30,400
Ne düşünüyorsunuz?