1
00:00:06,746 --> 00:00:10,129
Tưởng tượng có thứ đủ bé để nổi trên một hạt bụi nhỏ

2
00:00:10,158 --> 00:00:14,641
là bản chất của ung thư, virus và gen

3
00:00:15,772 --> 00:00:17,075
May mắn thay

4
00:00:17,075 --> 00:00:19,965
Có một thứ tồn tại trong hàng triệu triệu

5
00:00:20,745 --> 00:00:24,606
tế bào người được nuôi cấy là HeLa

6
00:00:24,619 --> 00:00:26,470
Hãy quay lại một vài giây

7
00:00:26,623 --> 00:00:30,189
các nhà khoa học nuôi cấy tế bào người trong phòng thí nghiệm để nghiên cứu chức năng của chúng

8
00:00:30,543 --> 00:00:32,138
sự phát triển của bệnh tật

9
00:00:32,367 --> 00:00:35,295
và thử nghiệm cách chữa trị mới
không gây nguy hiểm với bệnh nhân

10
00:00:35,656 --> 00:00:38,969
Để đảm bảo có thể lặp lại thí nghiệm nhiều lần

11
00:00:39,005 --> 00:00:42,035
và so sánh kết quả với các nhà khoa học khác,

12
00:00:42,035 --> 00:00:44,311
họ cần một quần thể lớn các tế bào giống nhau

13
00:00:44,656 --> 00:00:47,267
có thể nhân đôi chính chúng qua các năm

14
00:00:47,635 --> 00:00:51,817
nhưng mãi tới 1951, các tế bào người được nghiên cứu

15
00:00:51,817 --> 00:00:53,587
đều chết sau vài ngày

16
00:00:53,927 --> 00:00:56,540
Sau, nhà khoa học ở John Hopkins tên George Gey

17
00:00:57,050 --> 00:01:00,389
nhận được một mẫu khối u lạ;

18
00:01:00,389 --> 00:01:04,195
tím đậm, bóng và giống rau câu

19
00:01:04,195 --> 00:01:05,714
mẫu này khá đặc biệt

20
00:01:05,714 --> 00:01:07,949
Vài tế bào cứ tiếp tục phân chia

21
00:01:07,949 --> 00:01:09,032
và phân chia

22
00:01:09,032 --> 00:01:10,571
và lại phân chia

23
00:01:10,571 --> 00:01:12,311
Khi từng tế bào chết

24
00:01:12,311 --> 00:01:16,171
thế hệ sau tiếp nối và phát triển

25
00:01:16,171 --> 00:01:21,385
Kết quả là nguồn vô tận các tế bào xác định cho đến nay

26
00:01:21,385 --> 00:01:24,894
Dòng tế bào bất tử đầu tiên

27
00:01:24,894 --> 00:01:30,532
Gey đặt tên là HeLa theo tên một bệnh nhân có khối u lạ, Henretta Lacks

28
00:01:30,532 --> 00:01:32,624
Sinh ra ở nông trại thuốc lá tại Virginia

29
00:01:32,624 --> 00:01:35,618
cô ta sống ở Baltimore với chồng và 5 con

30
00:01:35,618 --> 00:01:38,043
Cô ta chết vì ung thư cổ tử cung

31
00:01:38,043 --> 00:01:40,903
vài tháng sau khi khối u được thu hoạch

32
00:01:40,903 --> 00:01:43,154
và cô không biết gì về chúng

33
00:01:43,154 --> 00:01:46,076
Điều gì đặc biệt ở tế bào của Henrietta Lacks

34
00:01:46,076 --> 00:01:49,621
làm chúng tồn tại khi các tế bào khác chết

35
00:01:49,621 --> 00:01:53,066
Đơn giản là... ta không biết rõ hết

36
00:01:53,066 --> 00:01:56,115
Tề bào người bình thường có cơ chế điều khiển

37
00:01:56,115 --> 00:01:59,818
Chúng có thể phân chia 50 lần trước khi tự chết

38
00:01:59,818 --> 00:02:02,330
trong quá trình gọi là apoptosis
(chết theo chương trình)

39
00:02:02,330 --> 00:02:04,654
Điều này ngăn chặn các trục trặc về gen

40
00:02:04,654 --> 00:02:07,877
di truyền qua các lần phân chia sau

41
00:02:07,877 --> 00:02:11,279
Nhưng tế bào ung thư bỏ qua các tín hiệu này và phân chia vô điều khiển

42
00:02:11,279 --> 00:02:13,466
và lấn át tế bào bình thường

43
00:02:13,466 --> 00:02:18,970
Hầu hết các tế bào đều chết, đặc biệt là bên ngoài cơ thể

44
00:02:18,970 --> 00:02:22,996
ngoại trừ HeLa, và ta chưa thể làm sáng tỏ

45
00:02:22,996 --> 00:02:28,238
Bất chấp, khi Gey biết ông có dòng tế bào bất tử

46
00:02:28,238 --> 00:02:31,237
ông gửi mẫu tới khắp các phòng thí nghiệm
trên thế giới

47
00:02:31,237 --> 00:02:33,584
Cơ sở sản sinh tế bào đầu tiên trên thế giới

48
00:02:33,584 --> 00:02:37,065
tạo ra 6 trăm triệu HeLa một tuần!!!!

49
00:02:37,065 --> 00:02:41,469
và nhà khoa học tự ý sử dụng chúng,

50
00:02:41,469 --> 00:02:44,209
làm việc với tế bào Henrietta

51
00:02:44,209 --> 00:02:49,843
mà không xin phép cô ấy hay gia đình cô ấy,
thậm chí tới hàng chục thập niên sau này.

52
00:02:49,843 --> 00:02:53,972
Dịch bại liệt bùng phát đỉnh điểm những năm 50

53
00:02:53,972 --> 00:02:57,374
tế bào HeLa dễ dàng cho việc nhân đôi virus

54
00:02:57,374 --> 00:03:00,879
cho phép Jonas Salk thử nghiệm vaccine

55
00:03:00,879 --> 00:03:02,627
Chúng được dùng trong nghiên cứu bệnh học

56
00:03:02,627 --> 00:03:03,713
bao gồm sởi

57
00:03:03,713 --> 00:03:04,704
quai bị

58
00:03:04,704 --> 00:03:05,774
HIV

59
00:03:05,774 --> 00:03:07,381
ebola

60
00:03:07,381 --> 00:03:09,670
Ta biết tế bào người có 46 nhiễm sắc thể

61
00:03:09,670 --> 00:03:13,242
bởi vì khoa học gia nghiên cứu HeLa tìm ra một chất

62
00:03:13,242 --> 00:03:15,598
làm thấy được nhiễm sắc thể

63
00:03:15,598 --> 00:03:20,573
tế bào HeLa có 80 nhiễn sắc thể đột biến

64
00:03:20,573 --> 00:03:24,543
Tế bào HeLa là dòng vô tính đầu tiên

65
00:03:24,543 --> 00:03:27,271
Chúng đi ra ngoài vũ trụ

66
00:03:27,271 --> 00:03:28,347
telomerase

67
00:03:28,347 --> 00:03:32,587
enzyme giúp phân giải tế bào ung thư nhờ sửa DNA

68
00:03:32,587 --> 00:03:34,873
được tìm thấy đầu tiên ở tế bào HeLa

69
00:03:34,873 --> 00:03:36,520
Định mệnh

70
00:03:36,520 --> 00:03:42,018
nhờ HeLa, ta biết ung thư cổ tử cung gây ra bởi virus HPV

71
00:03:42,018 --> 00:03:44,557
và giờ đã có vaccine

72
00:03:44,557 --> 00:03:48,843
Khám phá về HeLa đã làm đầy những bản báo cáo khoa học

73
00:03:48,843 --> 00:03:52,251
và con số đó cao chưa từng biết

74
00:03:52,251 --> 00:03:57,052
Tế bào HeLa rất dẻo dai nên chúng có thể
sống sót hầu hết tất cả mọi nơi:

75
00:03:57,052 --> 00:03:58,942
trên tay người làm việc ở phòng thí nghiệm,

76
00:03:58,942 --> 00:04:00,782
bụi

77
00:04:00,782 --> 00:04:05,283
xâm lấn các tế bào khác và mọc nhanh như cỏ;

78
00:04:05,283 --> 00:04:10,723
những cách chữa trị không đếm xuể, bằng sáng chế,
những phát minh mới được tìm ra nhờ vào Henrieta Lacks.