Tưởng tượng có thứ đủ bé để nổi trên một hạt bụi nhỏ
là bản chất của ung thư, virus và gen
May mắn thay
Có một thứ tồn tại trong hàng triệu triệu
tế bào người được nuôi cấy là HeLa
Hãy quay lại một vài giây
các nhà khoa học nuôi cấy tế bào người trong phòng thí nghiệm để nghiên cứu chức năng của chúng
sự phát triển của bệnh tật
và thử nghiệm cách chữa trị mới
không gây nguy hiểm với bệnh nhân
Để đảm bảo có thể lặp lại thí nghiệm nhiều lần
và so sánh kết quả với các nhà khoa học khác,
họ cần một quần thể lớn các tế bào giống nhau
có thể nhân đôi chính chúng qua các năm
nhưng mãi tới 1951, các tế bào người được nghiên cứu
đều chết sau vài ngày
Sau, nhà khoa học ở John Hopkins tên George Gey
nhận được một mẫu khối u lạ;
tím đậm, bóng và giống rau câu
mẫu này khá đặc biệt
Vài tế bào cứ tiếp tục phân chia
và phân chia
và lại phân chia
Khi từng tế bào chết
thế hệ sau tiếp nối và phát triển
Kết quả là nguồn vô tận các tế bào xác định cho đến nay
Dòng tế bào bất tử đầu tiên
Gey đặt tên là HeLa theo tên một bệnh nhân có khối u lạ, Henretta Lacks
Sinh ra ở nông trại thuốc lá tại Virginia
cô ta sống ở Baltimore với chồng và 5 con
Cô ta chết vì ung thư cổ tử cung
vài tháng sau khi khối u được thu hoạch
và cô không biết gì về chúng
Điều gì đặc biệt ở tế bào của Henrietta Lacks
làm chúng tồn tại khi các tế bào khác chết
Đơn giản là... ta không biết rõ hết
Tề bào người bình thường có cơ chế điều khiển
Chúng có thể phân chia 50 lần trước khi tự chết
trong quá trình gọi là apoptosis
(chết theo chương trình)
Điều này ngăn chặn các trục trặc về gen
di truyền qua các lần phân chia sau
Nhưng tế bào ung thư bỏ qua các tín hiệu này và phân chia vô điều khiển
và lấn át tế bào bình thường
Hầu hết các tế bào đều chết, đặc biệt là bên ngoài cơ thể
ngoại trừ HeLa, và ta chưa thể làm sáng tỏ
Bất chấp, khi Gey biết ông có dòng tế bào bất tử
ông gửi mẫu tới khắp các phòng thí nghiệm
trên thế giới
Cơ sở sản sinh tế bào đầu tiên trên thế giới
tạo ra 6 trăm triệu HeLa một tuần!!!!
và nhà khoa học tự ý sử dụng chúng,
làm việc với tế bào Henrietta
mà không xin phép cô ấy hay gia đình cô ấy,
thậm chí tới hàng chục thập niên sau này.
Dịch bại liệt bùng phát đỉnh điểm những năm 50
tế bào HeLa dễ dàng cho việc nhân đôi virus
cho phép Jonas Salk thử nghiệm vaccine
Chúng được dùng trong nghiên cứu bệnh học
bao gồm sởi
quai bị
HIV
ebola
Ta biết tế bào người có 46 nhiễm sắc thể
bởi vì khoa học gia nghiên cứu HeLa tìm ra một chất
làm thấy được nhiễm sắc thể
tế bào HeLa có 80 nhiễn sắc thể đột biến
Tế bào HeLa là dòng vô tính đầu tiên
Chúng đi ra ngoài vũ trụ
telomerase
enzyme giúp phân giải tế bào ung thư nhờ sửa DNA
được tìm thấy đầu tiên ở tế bào HeLa
Định mệnh
nhờ HeLa, ta biết ung thư cổ tử cung gây ra bởi virus HPV
và giờ đã có vaccine
Khám phá về HeLa đã làm đầy những bản báo cáo khoa học
và con số đó cao chưa từng biết
Tế bào HeLa rất dẻo dai nên chúng có thể
sống sót hầu hết tất cả mọi nơi:
trên tay người làm việc ở phòng thí nghiệm,
bụi
xâm lấn các tế bào khác và mọc nhanh như cỏ;
những cách chữa trị không đếm xuể, bằng sáng chế,
những phát minh mới được tìm ra nhờ vào Henrieta Lacks.