[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:06.75,0:00:10.13,Default,,0000,0000,0000,,Kanser, virüs bilim ve genetiği\Nanlamak için anahtarları elinde tutan, Dialogue: 0,0:00:10.13,0:00:15.95,Default,,0000,0000,0000,,bir toz zerresinin üzerinde durabilecek\Nkadar küçük bir şey düşünün. Dialogue: 0,0:00:15.95,0:00:17.08,Default,,0000,0000,0000,,Şanslıyız ki Dialogue: 0,0:00:17.08,0:00:20.32,Default,,0000,0000,0000,,böyle bir şey HeLa adı verilen\Nlaboratuvar ürünü trilyonlarca Dialogue: 0,0:00:20.32,0:00:24.61,Default,,0000,0000,0000,,insan hücreleri biçiminde mevcuttur. Dialogue: 0,0:00:24.61,0:00:26.70,Default,,0000,0000,0000,,Bir saniyeliğine geri gidelim. Dialogue: 0,0:00:26.70,0:00:30.54,Default,,0000,0000,0000,,Bilim insanları laboratuvarlarda insan\Nhücrelerinin nasıl işlev gösterdiklerini, Dialogue: 0,0:00:30.54,0:00:32.53,Default,,0000,0000,0000,,hastalık gelişimini anlamak ve hastalara Dialogue: 0,0:00:32.53,0:00:35.75,Default,,0000,0000,0000,,zarar vermeden yeni tedavi denemek\Niçin insan hücreleri üretirler. Dialogue: 0,0:00:35.75,0:00:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu deneyleri defalarca\Ntekrarladıklarından ve sonuçları diğer Dialogue: 0,0:00:39.00,0:00:41.70,Default,,0000,0000,0000,,bilim insanlarıyla\Nkıyasladıklarından emin olmak için Dialogue: 0,0:00:41.70,0:00:44.31,Default,,0000,0000,0000,,kendilerini orijinaline\Nsadık kalarak yıllarca kopya Dialogue: 0,0:00:44.31,0:00:47.27,Default,,0000,0000,0000,,edebilecek yüksek nüfusta\Nözdeş hücreye ihtiyaçları vardır, Dialogue: 0,0:00:47.27,0:00:51.82,Default,,0000,0000,0000,,fakat 1951'e kadar araştırmacıların\Nüretmeye çalıştıkları bütün insan hücre Dialogue: 0,0:00:51.82,0:00:54.09,Default,,0000,0000,0000,,dizileri, birkaç gün sonra öldüler. Dialogue: 0,0:00:54.09,0:00:57.05,Default,,0000,0000,0000,,Daha sonra George Gey adlı bir\NJohn Hopkins bilim insanı, Dialogue: 0,0:00:57.05,0:01:00.39,Default,,0000,0000,0000,,tuhaf görünümlü bir tümör örneği aldı: Dialogue: 0,0:01:00.39,0:01:04.20,Default,,0000,0000,0000,,koyu mor, parlak, jöle gibi. Dialogue: 0,0:01:04.20,0:01:05.71,Default,,0000,0000,0000,,Bu örnek özeldi. Dialogue: 0,0:01:05.71,0:01:07.95,Default,,0000,0000,0000,,Bazı hücreleri bölünmeye, Dialogue: 0,0:01:07.95,0:01:09.03,Default,,0000,0000,0000,,bölünmeye, Dialogue: 0,0:01:09.03,0:01:10.57,Default,,0000,0000,0000,,bölünmeye devam ediyordu. Dialogue: 0,0:01:10.57,0:01:12.31,Default,,0000,0000,0000,,Tekil hücreler öldüğünde Dialogue: 0,0:01:12.31,0:01:16.17,Default,,0000,0000,0000,,nesillerce kopyaları onların\Nyerini alıyor ve büyüyordu. Dialogue: 0,0:01:16.17,0:01:21.38,Default,,0000,0000,0000,,Sonuçta ortaya bugün hala var olan\Nsonsuz bir tekil hücreler kaynağı çıktı. Dialogue: 0,0:01:21.38,0:01:24.89,Default,,0000,0000,0000,,İlk ölümsüz insan hücresi dizisi. Dialogue: 0,0:01:24.89,0:01:30.53,Default,,0000,0000,0000,,Gey buna olağandışı tümöre sahip hasta\NHenrietta Lacks için "HeLa" adını verdi. Dialogue: 0,0:01:30.53,0:01:32.78,Default,,0000,0000,0000,,Virginia'da bir tütün çiftliğinde doğan Dialogue: 0,0:01:32.78,0:01:35.62,Default,,0000,0000,0000,,Lacks, eşi ve beş çocuğuyla\NBaltimore'da yaşadı. Dialogue: 0,0:01:35.62,0:01:38.04,Default,,0000,0000,0000,,Tümörlü hücreleri\Nalındıktan birkaç ay sonra Dialogue: 0,0:01:38.04,0:01:40.90,Default,,0000,0000,0000,,agresif rahim ağzı kanserinden öldü Dialogue: 0,0:01:40.90,0:01:43.15,Default,,0000,0000,0000,,ve onlardan hiç haberi olmamıştı. Dialogue: 0,0:01:43.15,0:01:46.08,Default,,0000,0000,0000,,Diğer hücre dizileri ölürken\Nhayatta kalmayı başarabilen Dialogue: 0,0:01:46.08,0:01:49.62,Default,,0000,0000,0000,,Henrietta Lacks hücrelerinde\Nözel olan şey nedir? Dialogue: 0,0:01:49.62,0:01:53.07,Default,,0000,0000,0000,,Kısacası, biz de tamamen bilmiyoruz. Dialogue: 0,0:01:53.07,0:01:56.12,Default,,0000,0000,0000,,Normal insan hücrelerinde yerleşik\Nkontrol mekanizmaları vardır. Dialogue: 0,0:01:56.12,0:01:59.82,Default,,0000,0000,0000,,Apoptoz adlı bir süreçte kendilerini\Nyok etmeden önce yaklaşık Dialogue: 0,0:01:59.82,0:02:02.33,Default,,0000,0000,0000,,50 kez bölünebilirler. Dialogue: 0,0:02:02.33,0:02:04.65,Default,,0000,0000,0000,,Bu, tekrarlanan\Nbölünmelerden sonra ortaya çıkan Dialogue: 0,0:02:04.65,0:02:07.88,Default,,0000,0000,0000,,genetik hata yayılımını önler. Dialogue: 0,0:02:07.88,0:02:11.28,Default,,0000,0000,0000,,Fakat kanser hücreleri, belirsizce bölünen\Nve normal hücreleri dışlayan Dialogue: 0,0:02:11.28,0:02:13.47,Default,,0000,0000,0000,,bu sinyalleri engeller. Dialogue: 0,0:02:13.47,0:02:18.97,Default,,0000,0000,0000,,Zamanla çoğu hücre dizisi hala ölmektedir,\Nözellikle insan vücudu dışında. Dialogue: 0,0:02:18.97,0:02:22.100,Default,,0000,0000,0000,,Ancak HeLa değil, henüz\Naçıklayamadığımız kısım da bu. Dialogue: 0,0:02:22.100,0:02:28.24,Default,,0000,0000,0000,,Her şeye rağmen, Dr. Gey ilk ölümsüz\Ninsan hücreleri dizisine sahip olduğunu Dialogue: 0,0:02:28.24,0:02:31.24,Default,,0000,0000,0000,,anladığında, örnekleri tüm\Ndünyadaki laboratuvarlara gönderdi. Dialogue: 0,0:02:31.24,0:02:33.58,Default,,0000,0000,0000,,Çok geçmeden,\Ndünyanın ilk hücre üretim tesisi Dialogue: 0,0:02:33.58,0:02:37.06,Default,,0000,0000,0000,,haftada 6 trilyon HeLa hücresi üretiyordu Dialogue: 0,0:02:37.06,0:02:41.47,Default,,0000,0000,0000,,ve bilim insanları ahlaken sorunlu bir\Nşekilde onları kullanıyordu, onlarca yıl Dialogue: 0,0:02:41.47,0:02:44.21,Default,,0000,0000,0000,,sonrasına kadar kendisinin\Nve ailesinin rızası ve bilgisi Dialogue: 0,0:02:44.21,0:02:49.84,Default,,0000,0000,0000,,olmaksızın Henrietta'nın hücrelerinden\Nkariyer ve servet elde ettiler. Dialogue: 0,0:02:49.84,0:02:53.97,Default,,0000,0000,0000,,50'lerin başında çocuk felci salgını\Nen yüksek seviyeye ulaşmıştı. Dialogue: 0,0:02:53.97,0:02:57.37,Default,,0000,0000,0000,,Virüsü kolayca yakalayan\Nve kopyasını üreten HeLa hücreleri, Dialogue: 0,0:02:57.37,0:03:00.88,Default,,0000,0000,0000,,Jonas Salk'un aşısını denemesini sağladı. Dialogue: 0,0:03:00.88,0:03:02.63,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar, hastalıkları incelemek için Dialogue: 0,0:03:02.63,0:03:03.71,Default,,0000,0000,0000,,kullanıldı; kızamık, Dialogue: 0,0:03:03.71,0:03:04.70,Default,,0000,0000,0000,,kabakulak, Dialogue: 0,0:03:04.70,0:03:05.77,Default,,0000,0000,0000,,HIV Dialogue: 0,0:03:05.77,0:03:07.38,Default,,0000,0000,0000,,ve ebola dâhil olmak üzere. Dialogue: 0,0:03:07.38,0:03:09.67,Default,,0000,0000,0000,,İnsan hücrelerinde\N46 kromozom olduğunu biliyoruz Dialogue: 0,0:03:09.67,0:03:13.24,Default,,0000,0000,0000,,çünkü HeLa ile çalışan bir bilim insanı,\Nkromozomları görünür kılan Dialogue: 0,0:03:13.24,0:03:15.60,Default,,0000,0000,0000,,bir kimyasal keşfetti. Dialogue: 0,0:03:15.60,0:03:20.57,Default,,0000,0000,0000,,HeLa hücreleri aslında yaklaşık 80 adet\Nyüksek derecede dönüşmüş kromozoma sahip. Dialogue: 0,0:03:20.57,0:03:24.54,Default,,0000,0000,0000,,HeLa hücreleri, klonlanan ilk hücreler. Dialogue: 0,0:03:24.54,0:03:27.27,Default,,0000,0000,0000,,Uzaya seyahat da ettiler. Dialogue: 0,0:03:27.27,0:03:28.35,Default,,0000,0000,0000,,Kanser hücrelerinin Dialogue: 0,0:03:28.35,0:03:32.59,Default,,0000,0000,0000,,DNA'larını tamir ederek yıkımdan\Nkaçmalarını sağlayan bir enzim olan Dialogue: 0,0:03:32.59,0:03:34.87,Default,,0000,0000,0000,,telomeraz, ilk kez\NHeLa hücrelerinde keşfedildi. Dialogue: 0,0:03:34.87,0:03:36.52,Default,,0000,0000,0000,,Kaderin cilvesidir ki Dialogue: 0,0:03:36.52,0:03:42.02,Default,,0000,0000,0000,,HeLa sayesinde, rahim ağzı kanserine\NHPV adlı bir virüsün neden olabileceğini Dialogue: 0,0:03:42.02,0:03:44.56,Default,,0000,0000,0000,,biliyoruz ve artık bir aşısı var. Dialogue: 0,0:03:44.56,0:03:48.84,Default,,0000,0000,0000,,HeLa-etkili keşifler binlerce\Nbilimsel makaleyi doldurdu Dialogue: 0,0:03:48.84,0:03:52.25,Default,,0000,0000,0000,,ve bu sayı muhtemelen kimsenin\Nbilemeyeceği kadar fazla. Dialogue: 0,0:03:52.25,0:03:57.05,Default,,0000,0000,0000,,HeLa hücreleri öyle esnek ki\Nneredeyse tüm yüzeylerde dolaşabilirler: Dialogue: 0,0:03:57.05,0:03:58.94,Default,,0000,0000,0000,,bir laboratuvar çalışanının elinde, Dialogue: 0,0:03:58.94,0:04:00.78,Default,,0000,0000,0000,,bir toz zerresinde, Dialogue: 0,0:04:00.78,0:04:05.28,Default,,0000,0000,0000,,diğer hücre kültürlerine saldırıp\Nyabani ot gibi yayılarak; Dialogue: 0,0:04:05.28,0:04:10.88,Default,,0000,0000,0000,,Henrieta Lacks sayesinde sayısız tedavi,\Npatent ve keşifler gerçekleştirildi.