1
00:00:00,160 --> 00:00:00,780
[आवाज]

2
00:00:00,780 --> 00:00:01,700
[डिंग]

3
00:00:01,700 --> 00:00:05,280
[सुरुवातीचा आवाज]

4
00:00:05,280 --> 00:00:07,000
[संगीत]

5
00:00:07,000 --> 00:00:08,800
इंटरनेट म्हणजे काय?

6
00:00:08,800 --> 00:00:12,500
इंटरनेट म्हणजे एखाद्या लोकप्रिय गोष्टीसारखं 
असतं.

7
00:00:13,000 --> 00:00:14,500
वर असलेले काही उपग्रह.

8
00:00:14,590 --> 00:00:19,420
माझ्या डोक्यात असं चित्र येतं की इंटरनेटच्या लहरी
फोनपर्यंत जात आहेत.

9
00:00:19,420 --> 00:00:20,980
कोणीतरी मला एकदा सांगितलं होतं की 
म्हणजे क्लाऊड्स.

10
00:00:20,980 --> 00:00:23,740
इंटरनेट म्हणजे प्लंबिंगसारखं, ते सतत हलत असतं.

11
00:00:23,900 --> 00:00:27,130
बहुतेक लोकांना इंटरनेट कुठून आलं याची कल्पना नसते

12
00:00:27,130 --> 00:00:30,160
आणि त्यानं काही फरक पडत नाही, त्यांना माहिती असायची गरज नाही. हे विचारणं म्हणजे

13
00:00:30,160 --> 00:00:31,000
बॉलपॉइंट पेनचा

14
00:00:31,700 --> 00:00:32,800
किंवा फ्लश टॉयलेटचा

15
00:00:33,140 --> 00:00:34,239
किंवा झीपरचा शोध कुणी लावला, ते 
विचारण्यासारखं आहे.

16
00:00:34,239 --> 00:00:37,300
या सगळ्या गोष्टींचा आपण रोज वापर करतो, याचा विचारसुद्धा न करता की कोणीतरी कधीतरी

17
00:00:37,300 --> 00:00:39,760
त्यांचा शोध लावला आहे.

18
00:00:39,760 --> 00:00:45,080
तर, इंटरनेट पण तसंच आहे. खूप खूप वर्षांपूर्वी,
1970 च्या दशकाच्या सुरुवातीला

19
00:00:45,080 --> 00:00:51,060
माझा पार्टनर बॉब कान आणि मी आपण सध्या ज्याला इंटरनेट म्हणतो, त्याच्या डिझाईनवर काम करायला सुरुवात केली.

20
00:00:51,060 --> 00:00:55,560
ARPANET नावाच्या एका दुसऱ्या प्रयोगाचा हा परिणाम 
होता.

21
00:00:55,560 --> 00:00:59,799
अर्पानेट म्हणजे अॅडव्हान्स्ड रिसर्च प्रोजेक्ट एजन्सी नेटवर्क, हा संरक्षण खात्याचा

22
00:00:59,800 --> 00:01:02,420
संशोधन प्रकल्प होता.

23
00:01:02,420 --> 00:01:05,459
पॉल बॅरन अशी एक संवाद प्रणाली तयार करण्याचा प्रयत्न करत होता जी

24
00:01:05,459 --> 00:01:09,540
आण्विक हल्ल्यात टिकून राहील.

25
00:01:10,860 --> 00:01:15,540
त्यामुळे त्याची कल्पना संदेशांचे ब्लॉक्समध्ये रूपांतर करून ते शक्य तेवढ्या लवकर

26
00:01:15,540 --> 00:01:20,000
शक्य तेवढ्या दिशांमध्ये मेश नेटवर्कच्या माध्यमातून पाठवायचे, अशी होती.

27
00:01:20,000 --> 00:01:20,500
[आवाज]

28
00:01:20,500 --> 00:01:25,000
तर आम्ही बनवलेली गोष्ट देशभरातील प्रायोगिक पॅकेट
नेटवर्क बनली,

29
00:01:25,300 --> 00:01:26,200
आणि ती चालू लागली.

30
00:01:26,820 --> 00:01:31,840
[हेवी बीट्स असलेले इलेक्ट्रॉनिक संगीत]

31
00:01:32,000 --> 00:01:33,700
इंटरनेटचं नियंत्रण कुणी करतं का?

32
00:01:33,800 --> 00:01:35,700
सरकार नियंत्रण करतं.

33
00:01:35,800 --> 00:01:37,500
बुटके, अर्थातच बुटके!

34
00:01:38,000 --> 00:01:42,090
वाय-फाय नियंत्रित करणारे लोक.
कारण वाय-फाय नसेल तर इंटरनेट नसतं.

35
00:01:42,090 --> 00:01:45,500
टी-मोबाईल, अं, एक्सफिनिटी,

36
00:01:45,900 --> 00:01:48,800
बिल गेट्स

37
00:01:48,800 --> 00:01:50,200
[थांबते]

38
00:01:50,200 --> 00:01:50,800
बरोबर?!

39
00:01:50,820 --> 00:01:55,350
प्रामाणिक उत्तर म्हणजे कोणीही नाही आणि
दुसरं उत्तर म्हणजे प्रत्येकजण.

40
00:01:55,350 --> 00:02:01,320
खरं उत्तर म्हणजे इंटरनेट खूप मोठ्या संख्येनं
असलेल्या स्वतंत्रपणे

41
00:02:01,320 --> 00:02:03,510
चालवल्या जाणाऱ्या नेटवर्क्सनी बनलेलं असतं.

42
00:02:03,510 --> 00:02:07,140
या प्रणालीची रंजक गोष्ट म्हणजे ती पूर्णपणे 
वितरीत असते. पॅकेट्स

43
00:02:07,140 --> 00:02:12,240
कशी राऊट होतात किंवा नेटवर्कचे भाग कुठे बनतात
किंवा कोण कोणाशी जोडलेलं असेल

44
00:02:12,240 --> 00:02:14,080
हे ठरवणारं मध्यवर्ती नियंत्रण नसतं.

45
00:02:14,480 --> 00:02:17,960
हे सर्व व्यावसायिक निर्णय आहेत आणि ते
ऑपरेटर्सद्वारे स्वतंत्रपणे घेतले जातात.

46
00:02:17,970 --> 00:02:23,250
नेटवर्कच्या प्रत्येक भागात एका टोकापासून दुसऱ्या टोकापर्यंत पूर्ण कनेक्टीव्हिटी असेल हे ते सुनिश्चित

47
00:02:23,250 --> 00:02:27,120
करतात. कारण कोणतंही साधन कोणत्याही साधनाशी संवाद साधू शकतं,

48
00:02:27,120 --> 00:02:29,880
हीच इंटरनेटची उपयुक्तता आहे; तुम्हाला जगातील दुसऱ्या कोणत्याही फोनवर फोन

49
00:02:29,880 --> 00:02:32,850
करायचा असतो, अगदी तसंच.

50
00:02:32,850 --> 00:02:35,600
यासारखं काही यापूर्वी कधीच तयार करण्यात
आलं नव्हतं.

51
00:02:35,700 --> 00:02:39,600
तुम्हाला काहीतरी माहिती आहे, ते दुसऱ्या कोणालातरी उपयोगी पडणारं असू शकतं किंवा त्या उलट, ही

52
00:02:39,600 --> 00:02:42,900
कल्पना माहिती शेअर करण्यासाठी

53
00:02:42,900 --> 00:02:44,280
अतिशय प्रेरणादायक आहे.

54
00:02:44,280 --> 00:02:47,520
अशाचप्रकारे, विज्ञान विकसित होतं, लोक माहिती शेअर करतात.

55
00:02:47,520 --> 00:02:51,060
मग लोकांना नवीन उपयोगाचा विचार करण्याची 
संधी मिळते.

56
00:02:51,959 --> 00:02:55,260
कदाचित ते मोबाईल फोनवरचं अॅप म्हणून 
प्रोग्रॅम तयार करतात.

57
00:02:55,260 --> 00:02:59,519
किंवा तो नेटवर्कच्या सातत्यपूर्ण वाढीचा भाग बनतो

58
00:02:59,519 --> 00:03:04,290
आणि ज्या लोकांना अजून नेटवर्क उपलब्ध नसेल, ते त्यावर येतात किंवा ते फक्त त्याचा रोजच्यारोज

59
00:03:04,290 --> 00:03:06,060
वापर करतात.

60
00:03:06,060 --> 00:03:11,700
तुम्ही इंटरनेटचा संपर्क आणि त्याचा वापर टाळू शकत नाही, मग ते जाणून घेऊन का

61
00:03:11,700 --> 00:03:13,190
वापरू नये?

62
00:03:13,190 --> 00:03:15,190
[फिरणारा साऊंड इफेक्ट]

63
00:03:15,190 --> 00:03:17,190
[डिंग]