1
00:00:00,000 --> 00:00:07,006
THE STORY OF STUFF oraz FREE RANGE STUDIOS
prezentują

2
00:00:12,808 --> 00:00:18,570
HISTORIA ROZWIĄZAŃ
DLACZEGO PRAWDZIWA ZMIANA ZACZYNA SIĘ OD ZMIANY ZASAD GRY

3
00:00:21,797 --> 00:00:23,267
Masz taki telefon?

4
00:00:23,267 --> 00:00:25,736
Oczywiście, że nie! Ten sprzęt ma 5 lat.

5
00:00:25,736 --> 00:00:28,227
Teraz każdy ma taki.

6
00:00:28,227 --> 00:00:32,008
Wyobrażasz sobie, jak wiele geniuszu i pracy trzeba było, 
by zmienić odtwarzacz muzyki

7
00:00:32,008 --> 00:00:35,769
w przenośny komputer, telefon, GPS, bezprzewodowy pilot do wszystkiego

8
00:00:35,769 --> 00:00:37,649
w ciągu zaledwie 5 lat?

9
00:00:37,649 --> 00:00:40,000
Poważnie, tysiące ludzi, którzy tego dokonali,

10
00:00:40,000 --> 00:00:41,747
musiało rozwiązać tysiące problemów,

11
00:00:41,747 --> 00:00:45,833
których po prostu nie można było rozwiązać 5 lat temu.

12
00:00:45,833 --> 00:00:49,640
Oto, do czego są zdolni ludzie, gdy mają motywację,
aby znaleźć rozwiązania problemów.

13
00:00:49,640 --> 00:00:54,403
Ale problemy, nad którymi pracujemy, nie są tymi, które trzeba rozwiązać.

14
00:00:54,403 --> 00:00:57,314
Wiele pracy zmarnowano na wytwarzanie coraz szybszych, tańszych, nowszych rzeczy,

15
00:00:57,314 --> 00:01:01,036
zamiast pracować nad rzeczami bezpieczniejszymi, zdrowszymi i bardziej sprawiedliwymi.

16
00:01:02,308 --> 00:01:06,233
To tak, jakby być coraz lepszym, w graniu w złą grę.

17
00:01:06,233 --> 00:01:11,613
Pod wieloma względami system ten jest bardzo podobny 
do gry, ale ma bardzo wysoką stawkę.

18
00:01:11,613 --> 00:01:17,771
Tak jak grę, naszą gospodarkę zaprojektowano tak, aby każdy z nas grał według pewnych zasad.

19
00:01:17,771 --> 00:01:21,966
I jak w każdej grze, mamy instrukcję mówiącą, jaki jest jej cel.

20
00:01:21,966 --> 00:01:25,370
Przypomnij sobie nową grę, w którą ostatnio grałeś. Pamiętasz?

21
00:01:25,370 --> 00:01:28,267
Na początku musiałeś się dowiedzieć, jak wygrać,

22
00:01:28,267 --> 00:01:31,443
co rzutowało później na każdą twoją decyzję w grze.

23
00:01:31,443 --> 00:01:36,284
Naturalne jest więc, że większość ludzi szuka rozwiązań, które pozwolą osiągnąć ten prosty cel.

24
00:01:36,284 --> 00:01:38,338
Tym celem jest WIĘCEJ.

25
00:01:38,338 --> 00:01:43,140
Więcej wydanych pieniędzy, więcej zbudowanych dróg, więcej otwartych centrów handlowych, więcej rzeczy.

26
00:01:43,140 --> 00:01:46,079
To właśnie ekonomiści nazywają WZROSTEM.

27
00:01:46,079 --> 00:01:49,296
Bierzemy więc wszystkie pieniądze wydane na rzeczy, które czynią życie lepszym,

28
00:01:49,296 --> 00:01:52,300
jak i wszystkie pieniądze wydane na rzeczy, które czynią życie gorszym,

29
00:01:52,300 --> 00:01:56,939
dodajemy je i otrzymujemy jedną wielką liczbę zwaną PKB.

30
00:01:56,939 --> 00:02:00,251
Mówią nam, że gdy PKB rośnie, my wygrywamy.

31
00:02:00,251 --> 00:02:04,763
Stworzono więc tysiące reguł i przepisów w celu zwiększenia tej liczby.

32
00:02:04,763 --> 00:02:09,267
Jednak jest duża różnica pomiędzy większą liczbą dzieci w szkole a większą liczbą dzieci w więzieniu,

33
00:02:09,267 --> 00:02:12,109
większa liczbą wiatraków a większą liczbą elektrowni węglowych,

34
00:02:12,109 --> 00:02:17,460
bardziej wydajnym transportem publicznym a większą ilością benzyny spalonej w korku. Czyż nie?!

35
00:02:17,460 --> 00:02:21,289
Jednak w tej "Grze o więcej", wszystko to liczy się tak samo.

36
00:02:21,289 --> 00:02:25,872
Nie możemy zmienić tej głupiej gry przy pomocy jednej reguły czy jednego gracza.

37
00:02:25,872 --> 00:02:28,410
Problemem jest CEL sam w sobie.

38
00:02:28,410 --> 00:02:31,435
Potrzebujemy rozwiązań, które to zmienią.

39
00:02:31,435 --> 00:02:34,720
Co jeśli oprzemy grę na celu LEPIEJ?

40
00:02:43,121 --> 00:02:49,154
Lepsze wykształcenie, lepsze zdrowie, lepsze rzeczy, większe szanse przetrwania na tej planecie.

41
00:02:49,154 --> 00:02:50,800
Chyba wszyscy tego chcemy, prawda?

42
00:02:50,800 --> 00:02:53,508
Czy nie takie powinno być znaczenie zwycięstwa?

43
00:02:53,508 --> 00:02:57,301
Zmiana celu całej gospodarki jest ogromnym zadaniem.

44
00:02:57,301 --> 00:02:59,438
Oczywiście nie jesteśmy w stanie tego zrobić od razu.

45
00:02:59,438 --> 00:03:02,301
Ale kiedy skupimy się na rozwiązaniach zmieniających grę,

46
00:03:02,301 --> 00:03:06,031
stopniowo umożliwimy zmianę obecnych zasad.

47
00:03:06,031 --> 00:03:10,332
Aby to zrobić, musimy umieć odróżnić rozwiązania zmieniające zasady

48
00:03:10,332 --> 00:03:13,468
od nowych sposobów grania w starą "Grę o więcej".

49
00:03:13,468 --> 00:03:18,508
Dla przykładu, spójrzmy na dwa rozwiązania jednego z wielu problemów, przed którymi stoimy dzisiaj.

50
00:03:18,508 --> 00:03:22,862
Plagą opakowań z tworzyw sztucznych, która - jak wiemy - jest katastrofalna w skutkach dla naszej planety,

51
00:03:22,862 --> 00:03:25,035
zwłaszcza oceanów.

52
00:03:25,035 --> 00:03:30,237
A oto dwie grupy ludzi z bardzo różnymi pomysłami rozwiązania problemu tworzyw sztucznych.

53
00:03:30,237 --> 00:03:32,932
Ci ludzie zdecydowali, że musimy z tym skończyć.

54
00:03:32,932 --> 00:03:37,937
Rozpoczęli kampanię obywatelską zniechęcającą do stosowania plastikowych opakowań w ich społeczności.

55
00:03:37,937 --> 00:03:40,303
Ci ludzie proponują inne rozwiązanie.

56
00:03:40,303 --> 00:03:43,703
Założyli firmę, która daje ludziom karty upominkowe na zakupy,

57
00:03:43,703 --> 00:03:45,869
gdy ci oddadzą odpady do recyklingu.

58
00:03:45,869 --> 00:03:51,403
Obie te inicjatywy działają obecnie, ale tylko jedna z nich zmienia zasady gry.

59
00:03:51,403 --> 00:03:55,804
Rozwiązanie z kartą upominkową powoduje, że część plastiku nie trafia na wysypiska czy do spalarni,

60
00:03:55,804 --> 00:03:59,906
ale jednocześnie tworzy więcej odpadów, zachęcając ludzi do kupowania większej ilości rzeczy.

61
00:03:59,906 --> 00:04:04,900
Co gorsza, uczy ich, że większa konsumpcja jest nagrodą za bycie dobrym obywatelem,

62
00:04:04,900 --> 00:04:08,939
sprawiając, że nieszablonowe myślenie staje się jeszcze trudniejsze.

63
00:04:08,939 --> 00:04:13,395
Rozwiązanie delegalizujące plastikowe opakowania jest trudniejsze do osiągnięcia, ale zmienia zasady gry.

64
00:04:13,395 --> 00:04:16,270
Dlaczego? 
Cóż, poświęcając swój czas,

65
00:04:16,270 --> 00:04:19,263
obywatele ci deklarują, że jest dla nich coś ważniejszego

66
00:04:19,263 --> 00:04:21,227
niż tylko zarabiać i wydawać więcej.

67
00:04:21,227 --> 00:04:22,782
Aby wygrać tę kampanię,

68
00:04:22,782 --> 00:04:25,637
będą musieli współpracować z firmami myślącymi perspektywicznie,

69
00:04:25,637 --> 00:04:28,562
oferującymi alternatywę umożliwiającą pozbycie się plastikowych opakowań.

70
00:04:28,562 --> 00:04:32,297
Będą musieli stanąć do walki z Radą Amerykańskiego Przemysłu Chemicznego,

71
00:04:32,297 --> 00:04:35,729
która jest lobbowana przez firmy produkujące te wszystkie plastikowe śmieci.

72
00:04:35,729 --> 00:04:38,968
Będą musieli wyjść i porozmawiać z sąsiadami i przyjaciółmi,

73
00:04:38,968 --> 00:04:42,577
zachęcając coraz większe grono ludzi do kwestionowania starych zasad gry.

74
00:04:42,577 --> 00:04:45,932
Takie kampanie rodzą się w miastach na całym świecie

75
00:04:45,932 --> 00:04:47,835
i - co ważniejsze - wygrywają!

76
00:04:47,835 --> 00:04:51,935
Czy zrezygnowanie z kilku milionów plastikowych toreb może zmienić cel gry?

77
00:04:51,935 --> 00:04:53,606
Samo w sobie, nie.

78
00:04:53,606 --> 00:04:59,535
Ale w połączeniu z milionami innych rozwiązań zmieniających zasady gry - tak.

79
00:04:59,535 --> 00:05:03,466
Razem rozwiązania te zaczynają przechylać szalę.

80
00:05:03,466 --> 00:05:07,680
Gdy ludzie zaczynają działać, ich obywatelskie mięśnie rosną.

81
00:05:07,680 --> 00:05:11,971
Pracują, aby lokalne rozwiązania, które stworzyli, były kopiowane i używane w większej skali.

82
00:05:11,971 --> 00:05:16,604
A gdy widzą, że podejrzanie wpływowe korporacje blokują ich rozwiązania,

83
00:05:16,604 --> 00:05:23,252
łączą się z innymi grupami, aby walczyć o prawdziwą demokrację - od ludzi dla ludzi.

84
00:05:23,252 --> 00:05:28,238
Karty podarunkowe nigdy tego nie osiągną, 
ale tysiące kampanii obywatelskich mają taką moc.

85
00:05:28,238 --> 00:05:33,668
Ilekroć ktoś prosi mnie o wzięcie udziału w kampanii czy ruchu, chcę wiedzieć, czy zmieni on cel gry.

86
00:05:33,668 --> 00:05:38,200
Aby to rozgryźć, używam słowa "CEL" (ang. GOAL).
Chcę wiedzieć, że:

87
00:05:38,233 --> 00:05:44,290
G: daje ludziom GŁOS, zabierając go korporacjom, by budować prawdziwą demokrację.

88
00:05:44,290 --> 00:05:48,919
O: OTWIERA ludziom oczy na to, że gdy ich podstawowe potrzeby są spełnione,

89
00:05:48,919 --> 00:05:51,266
szczęście i dobrobyt nie płyną z kupowania większej ilości rzeczy,

90
00:05:51,266 --> 00:05:55,646
ale są wynikiem naszych relacji z ludźmi, naszego zdrowia i poczucia celu.

91
00:05:55,661 --> 00:06:01,927
A: ANALIZUJE wszystkie koszty, które ze sobą niesie, w tym koszty przerzucane na ludzi i planetę.

92
00:06:01,927 --> 00:06:08,850
Innymi słowy, ponosi koszty, zamiast przenosić je na innych, jak to robi dziś większość firm.

93
00:06:08,850 --> 00:06:14,478
L: LIKWIDUJE ogromną lukę w zamożności między tymi, którzy nie mogą zaspokoić swoich podstawowych potrzeb,

94
00:06:14,478 --> 00:06:17,684
a tymi, którzy zużywają o wiele więcej niż wynika ze sprawiedliwego podziału.

95
00:06:17,684 --> 00:06:22,713
Kiedy widzę rozwiązanie, które robi to wszystko lub może być przeprojektowane w tym kierunku, to wchodzę w nie.

96
00:06:22,713 --> 00:06:24,505
Takie rozwiązania pojawiają się wszędzie!

97
00:06:24,505 --> 00:06:27,514
Jak choćby "Spółdzielnia Evergreen" w Cleveland,

98
00:06:27,514 --> 00:06:29,870
gdzie właściciele/pracownicy prowadzą zielone przedsiębiorstwa:

99
00:06:29,870 --> 00:06:36,550
pralnię, firmę działająca w branży solarnej czy superwydajną miejską farmę - które są zdrowe i bezpieczne.

100
00:06:36,550 --> 00:06:41,341
Zapewniają miejsca pracy ludziom, o których stara gra w ogóle nie dbała.

101
00:06:41,341 --> 00:06:44,539
Wszyscy wiemy, że musimy wyzbyć się biznesu z demokracji,

102
00:06:44,539 --> 00:06:48,697
ale spółdzielnie idą o krok dalej i wprowadzają demokrację do biznesu.

103
00:06:48,697 --> 00:06:52,667
Zrównoważone, Demokratyczne i Sprawiedliwe? To zmienia zasady gry.

104
00:06:53,251 --> 00:06:56,986
Albo w Capannori, mieście we Włoszech, gdzie mieszkańcy

105
00:06:57,002 --> 00:07:01,313
we współpracy z przedsiębiorstwami i rządem nie tylko dążą do lepszego zarządzania odpadami,

106
00:07:01,313 --> 00:07:04,583
ale kwestionują samą nieuchronność istnienia odpadów.

107
00:07:04,583 --> 00:07:08,504
Promują rozwiązanie problemu bez kosztownych rozwiązań technicznych,

108
00:07:08,504 --> 00:07:13,015
pracując razem jako wspólnota, aby odzyskać kompost dla użyźniania gleby,

109
00:07:13,015 --> 00:07:15,600
znaleźć substytuty wielokrotnego użytku dla jednorazowych produktów

110
00:07:15,600 --> 00:07:18,839
czy też właściwie wykorzystać wyrzucane materiały na nowo.

111
00:07:18,839 --> 00:07:22,780
Zmniejszyli już produkcję niektórych odpadów o 82%,

112
00:07:22,078 --> 00:07:25,319
jednocześnie tworząc miejsca pracy i zacieśniając więzi lokalnych społeczności.

113
00:07:25,319 --> 00:07:30,329
A co z nowym trendem "Collaborative Consumption", który kiedyś nazywano "dzieleniem się"?

114
00:07:30,329 --> 00:07:33,736
Dzielenie się może brzmieć jak motyw piosenki z Ulicy Sezamkowej, ale zastanów się nad tym.

115
00:07:33,736 --> 00:07:36,816
To ogromne wyzwanie dla starych zasad gry.

116
00:07:36,844 --> 00:07:39,183
Ściąga nas ze ścieżki wiodącej ku "Więcej, więcej, więcej",

117
00:07:39,183 --> 00:07:44,221
oszczędza zasoby naturalne, daje ludziom dostęp do rzeczy, na które inaczej nie mogli by sobie pozwolić,

118
00:07:44,221 --> 00:07:45,438
i buduje społeczność.

119
00:07:45,438 --> 00:07:47,472
A jak to wygląda w praktyce?

120
00:07:47,472 --> 00:07:49,546
Wypożyczalnie rowerów w dużych miastach,

121
00:07:49,546 --> 00:07:54,644
platformy internetowe, które pozwalają nam dzielić się wszystkim: od samochodów po domy czy sprzęt kempingowy.

122
00:07:54,644 --> 00:07:58,218
W moim mieście publiczne biblioteki wypożyczają narzędzia.

123
00:07:58,218 --> 00:08:01,581
Nie ma żadnego powodu, żeby w każdym gospodarstwie domowym była wiertarka,

124
00:08:01,581 --> 00:08:06,722
palnik, skaner, taczka czy pompka rowerowa, 
kiedy możemy się tym dzielić.

125
00:08:06,722 --> 00:08:11,564
Rozwiązania o takim charakterze będą przyciągać coraz więcej ludzi i dotrzemy do punktu krytycznego,

126
00:08:11,564 --> 00:08:14,942
jeśli tylko będziemy koncentrować się na nowym celu gry, którym jest LEPIEJ.

127
00:08:14,942 --> 00:08:18,863
Bez nowego celu cała praca, którą wkładamy w budowę lepszej przyszłości będzie:

128
00:08:18,863 --> 00:08:20,697
a) Niewystarczajaca

129
00:08:20,697 --> 00:08:22,607
i b ) Naprawdę ciężka.

130
00:08:22,607 --> 00:08:27,702
Zbyt dużo wysiłku będzie szło na rozwiązanie problemów takich jak żywotność baterii iPhona,

131
00:08:27,702 --> 00:08:31,606
gdy problemy, które zagrażają ludzkiemu życiu, będą wymykały się spod kontroli.

132
00:08:31,639 --> 00:08:36,876
Pięć lat temu, kiedy zrobiliśmy "Historię rzeczy", zaczęliśmy budować wspólnotę ludzi,

133
00:08:36,876 --> 00:08:40,257
którzy czuli, że coś jest nie tak ze starą grą.

134
00:08:40,257 --> 00:08:42,270
Zgodziliśmy się, że istnieje problem.

135
00:08:42,270 --> 00:08:44,470
Teraz nadszedł czas, by tworzyć rozwiązania.

136
00:08:44,470 --> 00:08:49,715
Rozwiązania, które zmienią nie tylko kilka zasad, ale całą grę.

137
00:08:49,715 --> 00:08:52,278
Chcesz pomóc?
Dalej, zróbmy to!

138
00:08:52,278 --> 00:08:57,185
Rozwiązujmy problemy razem.
Dołącz do nas.

139
00:08:57,202 --> 00:09:05,992
Tłumaczenie TZM Polska - http://tzmpolska.org (k3mis, Jagi i Agnieszka K.)