"Đốt là một cái thú.
Được thấy thứ này thứ nọ
bị ngốn ngấu dần,
được thấy chúng đen đi và biến dạng."
451 độ F mở đầu bằng
một ngọn lửa cuộn trào
và sớm thôi, ta sẽ biết được thứ gì
lớn dần lên theo ngọn lửa.
Tiểu thuyết của Ray Bradbury
mở ra một thế giới
nơi sách bị cấm trong
mọi mặt của cuộc sống -
từ sở hữu đến đọc sách.
Montag, nhân vật chính, là lính phóng hỏa
chịu trách nhiệm tìm và đốt sách.
Niềm vui của anh
dần bị thay thế bởi sự nghi ngờ,
câu chuyện đặt ra câu hỏi làm thế nào
giữ được sự tỉnh táo trong một xã hội
mà tự do biểu đạt và trí tò mò
đều bị thiêu rụi dưới ngọn lửa.
Trong thế giới của Montag,
truyền thông độc quyền thông tin,
chặn đường mọi suy nghĩ tự do.
Trên tàu điện ngầm, tiếng quảng cáo
rộn rã vượt qua những vách ngăn.
Ở nhà, Mildred, vợ của Montag
dành toàn bộ thời gian để nghe đài,
ba bức tường trong phòng khách của họ
gắn đầy những màn hình.
Ở chỗ làm, mùi dầu hỏa bám đầy
trên người đồng đội của anh,
những kẻ chỉ hút thuốc
và theo dấu chuột máy cho qua ngày.
Khi có chuông báo, họ tràn lên
chiếc xe có hình thù như một con rồng lửa,
đôi khi, đốt các thư viện
cháy thành tro.
Việc đốt các chồng sách ngày này
qua tháng nọ như những con "bướm đêm,"
đôi lúc làm Montag nhớ đến
những quyển sách mà anh lén giấu ở nhà.
Dần dần, anh bắt đầu tự vấn
về công việc của chính mình.
Anh nhận ra bản thân
luôn cảm thấy bất ổn -
nhưng lại thiếu ngôn từ để biểu đạt
trong một xã hội
mà nói đến "ngày xửa ngày xưa"
cũng là một tội chết.
451 độ F mô tả
một thế giới được cai trị bởi
sự giám sát, máy móc và thực tế ảo -
một viễn cảnh đã được dự đoán,
đồng thời, khắc họa nỗi lo của thời đại.
Cuốn tiểu thuyết được xuất bản năm 1953
đỉnh điểm của Chiến tranh lạnh.
Thời kì của những hoang tưởng và lo sợ
phủ khắp nước Mỹ
được củng cố bởi sự ngăn chặn thông tin
và sự tàn bạo của giới cầm quyền.
Tựu chung, quá trình săn đuổi này
nhắm đến các văn, nghệ sĩ
đi ngược với tư tưởng Cộng sản.
Bradbury cảnh báo
về sự đàn áp văn hóa nghiêm trọng này.
Ông tin rằng nó tạo tiền đề nguy hại
cho những kiểm soát trong tương lai,
nhắc nhớ về sự tàn lụi
của Thư viện Alexandria
và hành động đốt sách
của chế độ Phát xít.
Ông đã khai thác
mối liên hệ rợn người này trong 451 độ F,
cũng là nhiệt độ để giấy cháy.
Rất nhiều tranh cãi đã nổ ra
xung quanh tính đúng đắn của con số,
nhưng vị thế của tiểu thuyết
vẫn không hề lung lay,
nó được xem là cuốn tiểu thuyết
phản địa đàng kinh điển.
Tiểu thuyết phản địa đàng phóng đại
những thói xấu trong xã hội
và hậu quả khi các thói xấu đó
bị đẩy đến đỉnh điểm.
Trong những câu chuyện phản địa đàng,
các nhà cầm quyền
thường ban những lệnh cấm vô lý.
Nhưng trong 451 độ F,
Montag nhận ra
chính sự thờ ơ của đám đông
mới là nguyên nhân
dẫn đến chế độ hiện hành.
Chính phủ viện vào
khả năng tập trung ngắn hạn
và nỗi khao khát
những hình thức giải trí tầm thường,
khiến guồng quay của lý tưởng
cháy rụi thành tro.
Văn hóa không còn, trí tưởng tượng
và biểu đạt cá nhân cũng dần biến mất.
Thậm chí, cả cách người ta nói năng
cũng bị rút ngắn
như khi Beatty, cấp trên của Montag
mô tả sự trỗi dậy của văn hóa đại chúng:
"Tua nhanh, Montag. Nhấn? Ảnh?
Nhìn, Mắt, Giờ, Tách, Đây,
Kia, Chuyển, Tốc Độ, Lên, Xuống,
Trong, Ngoài, Tại Sao, Ai, Gì, Đâu, Ờ, Ừm!
Bang! Bùm Bụp, Bing, Bong, Boom!
Tiếp thu-tiếp thu, tiếp thu-tiếp-tiếp thu.
Chính trị? Một cột, hai câu, một tiêu đề!
Trong khoảng không, mọi thứ tan biến!"
Trong thế giới vô cảm này,
Montag nhận ra
thật khó để chống đối
khi không còn lại gì để bám víu.
Cùng với tất cả, 451 độ F
phác họa bức tranh mà ở đó,
tư tưởng cá nhân
trên bờ vực tàn lụi -
và ngụ ngôn
về một xã hội đồng lõa
với sự lụi tàn của chính nó.