WEBVTT

00:00:13.444 --> 00:00:17.450
Ik wil beginnen met jullie
twee mensen voor te stellen,

00:00:17.450 --> 00:00:20.496
twee ongelooflijke jonge mensen
die hun leven hebben geriskeerd

00:00:20.496 --> 00:00:22.828
in een gevecht tegen onrecht
en voor vrijheid.

00:00:23.454 --> 00:00:26.389
Degene links is Ayach, uit Tunesië,

00:00:26.389 --> 00:00:28.974
en rechts zie je Lamin, uit Gambia.

00:00:29.236 --> 00:00:33.859
Beiden waren actief
in vreedzame revoluties in hun land,

00:00:33.859 --> 00:00:36.388
vechtend tegen een dictatoriaal regime,

00:00:36.388 --> 00:00:39.058
vechtend tegen corrupte overheden.

00:00:39.318 --> 00:00:42.192
Ik sprak met ze
over het fenomeen ongelijkheid

00:00:42.192 --> 00:00:44.031
en waar ze heel fanatiek over waren,

00:00:44.031 --> 00:00:47.684
was het feit dat een andere regering
voor hen pas het begin was.

00:00:47.684 --> 00:00:51.014
Ze wilden echt bouwen
aan een eerlijkere, betere wereld.

00:00:51.014 --> 00:00:54.383
En over die inspiratie
wil ik het vandaag gaan hebben.

00:00:56.736 --> 00:01:00.873
Het lijdt geen twijfel
dat we in een ongelijkheidscrisis zitten.

00:01:01.109 --> 00:01:05.815
We zien extreme vormen van rijkdom
die we nooit eerder zagen.

00:01:05.962 --> 00:01:08.529
Acht mensen -- acht mannen,
om precies te zijn --

00:01:08.529 --> 00:01:13.462
bezitten net zoveel
als de armste 3,6 miljard mensen.

00:01:13.898 --> 00:01:17.173
Toen Oxfam begon met deze berekeningen,

00:01:17.173 --> 00:01:21.200
waren het 350 miljardairs,
ongeveer 4 jaar geleden,

00:01:21.200 --> 00:01:23.507
en gebruikten we
een plaatje van een vliegtuig.

00:01:23.775 --> 00:01:26.995
Toen werden het 62 miljardairs;
die konden in een dubbeldekkerbus.

00:01:27.319 --> 00:01:29.638
Dit jaar zijn het er acht
en vragen we ons af:

00:01:29.638 --> 00:01:33.013
Hoeveel minder kan het nog?
Hoe ongelijk kan het verdeeld zijn?

00:01:33.443 --> 00:01:35.900
En de feiten liegen er niet om.

00:01:36.171 --> 00:01:40.103
Of je nu kijkt naar
arme landen of rijke landen,

00:01:40.103 --> 00:01:44.877
in de meeste zie je het verschil
tussen de rijksten en de rest

00:01:44.877 --> 00:01:46.505
zeer snel toenemen.

00:01:47.406 --> 00:01:52.529
In rijke landen ging men er altijd van uit

00:01:52.529 --> 00:01:55.897
dat hoe rijker je land werd,

00:01:55.897 --> 00:01:59.704
des te eerlijker de koek werd verdeeld.

00:02:00.097 --> 00:02:04.132
Maar er gebeurde iets eind jaren 70
waardoor dat veranderde

00:02:04.132 --> 00:02:07.146
en nu, in de rijke landen,

00:02:07.146 --> 00:02:10.396
groeit de ongelijkheid
op een genadeloze manier.

00:02:12.777 --> 00:02:14.601
Nou en?

00:02:14.601 --> 00:02:15.877
Waarom is het belangrijk

00:02:15.877 --> 00:02:18.926
dat rijke mensen rijker dan ooit worden?

00:02:18.926 --> 00:02:20.725
Om een aantal redenen.

00:02:20.862 --> 00:02:24.318
Bij Oxfam zijn we zeer gedreven
om een eind te maken aan armoede

00:02:24.318 --> 00:02:27.691
en je kunt gewoon
geen einde maken aan armoede

00:02:27.691 --> 00:02:30.610
als je dit gat tussen rijk
en arm niet aanpakt.

00:02:30.610 --> 00:02:32.257
Ik zal je een voorbeeld geven.

00:02:32.502 --> 00:02:37.181
In Nigeria hadden ze jaarlijks
een economische groei van 7%

00:02:37.181 --> 00:02:39.824
gedurende tien jaar vanaf 2000.

00:02:40.379 --> 00:02:42.759
Maar wie kreeg er het meest van die groei?

00:02:42.759 --> 00:02:44.380
Kijk eens naar deze grafiek.

00:02:44.480 --> 00:02:49.665
Het overgrote deel, ja bijna alle
economische groei in die periode

00:02:49.665 --> 00:02:53.009
ging naar de top 10%
van de Nigeriaanse maatschappij.

00:02:53.009 --> 00:02:57.000
In een land waar 10 miljoen kinderen
nog steeds niet naar school kunnen

00:02:57.000 --> 00:03:01.078
en heel veel kinderen sterven
voor ze vijf jaar oud zijn ...

00:03:03.418 --> 00:03:06.615
was de economische groei sterk,
nam de armoede toe

00:03:06.615 --> 00:03:09.423
en het aantal miljonairs
verdubbelde bijna.

00:03:09.588 --> 00:03:12.561
Het is dus belangrijk
dat we ook naar ongelijkheid kijken

00:03:12.561 --> 00:03:14.806
en niet alleen naar economische groei.

00:03:15.239 --> 00:03:18.519
Maar er zijn meer redenen
waarom ongelijkheid erg belangrijk is.

00:03:18.717 --> 00:03:21.114
Ik kom uit Engeland, het VK,

00:03:21.114 --> 00:03:26.187
Ik groeide op in Zuid-Engeland
en ging naar een overheidsschool.

00:03:26.605 --> 00:03:28.210
Op mijn weg naar school

00:03:28.210 --> 00:03:32.525
fietste ik altijd langs
een van 's lands duurste privéscholen.

00:03:32.741 --> 00:03:33.746
Ik was jong.

00:03:33.746 --> 00:03:37.347
Ik dacht dat het niets uitmaakte.
Ik kende die mensen niet.

00:03:37.347 --> 00:03:39.667
Ik vond wel dat ze
een mooi cricketveld hadden

00:03:39.667 --> 00:03:41.706
en het was echt een prachtige school.

00:03:41.820 --> 00:03:44.986
Ik heb me nooit gerealiseerd
hoe belangrijk dit was,

00:03:44.986 --> 00:03:46.517
tot ik naar de universiteit ging

00:03:46.517 --> 00:03:50.448
en ik erachter kwam dat de meeste mensen
die ook op de universiteit zaten

00:03:50.448 --> 00:03:52.537
op een privéschool hadden gezeten.

00:03:52.963 --> 00:03:54.739
Kijk eens naar de statistieken.

00:03:54.739 --> 00:03:58.692
Zeven procent van de Britse kinderen
gaat naar een privéschool --

00:03:58.692 --> 00:04:00.119
maar 7%.

00:04:00.549 --> 00:04:04.621
Maar 50% van onze journalisten
ging naar een privéschool.

00:04:04.900 --> 00:04:08.864
70% van onze rechters
ging naar een privéschool.

00:04:09.282 --> 00:04:11.372
En wat misschien nog wel het ergste is:

00:04:11.372 --> 00:04:15.068
meer dan de helft van onze rockbands
ging naar een privéschool.

00:04:15.068 --> 00:04:16.215
(Gelach)

00:04:16.215 --> 00:04:18.711
Zelfs Coldplay ging naar een privéschool.

00:04:18.711 --> 00:04:19.475
(Gelach)

00:04:19.475 --> 00:04:21.754
Dus die arbeidersbands uit het verleden --

00:04:21.754 --> 00:04:24.647
The Clash, The Jam, zelfs The Beatles --

00:04:24.647 --> 00:04:25.765
vergeet het maar.

00:04:25.765 --> 00:04:29.068
Tenzij je op een privéschool zat,
kun je niet meer beroemd worden.

00:04:29.068 --> 00:04:30.240
(Gelach)

00:04:30.974 --> 00:04:32.557
Waarom is dat zo belangrijk?

00:04:32.557 --> 00:04:34.558
Het gaat om sociale mobiliteit.

00:04:34.558 --> 00:04:36.380
We kennen allemaal de American Dream,

00:04:36.380 --> 00:04:39.172
het idee dat als je talent hebt
en je hard werkt,

00:04:39.172 --> 00:04:41.208
als je de maatschappij
iets te bieden hebt,

00:04:41.208 --> 00:04:42.808
dat je dan vooruit kunt komen.

00:04:43.125 --> 00:04:46.352
Nou, die Amerikaanse droom
is een Amerikaanse nachtmerrie geworden.

00:04:46.352 --> 00:04:49.584
Als je voor een dubbeltje geboren bent,
wordt je nooit een kwartje --

00:04:49.584 --> 00:04:51.581
met name in de VS, maar overal ter wereld.

00:04:51.581 --> 00:04:54.280
Het idee dat je je kunt opwerken
in de maatschappij

00:04:54.280 --> 00:04:55.971
wordt almaar moeilijker

00:04:55.971 --> 00:04:58.457
en dat is een heel slechte zaak
voor de mensheid.

00:04:58.457 --> 00:05:01.108
Als je denkt aan alle problemen
waar we voor staan --

00:05:01.108 --> 00:05:04.623
klimaatverandering,
problemen in de zorg --

00:05:04.623 --> 00:05:07.613
dan hebben we onze beste,
meest getalenteerde mensen nodig.

00:05:07.795 --> 00:05:10.722
Ik woonde en werkte in scholen in Afrika

00:05:10.722 --> 00:05:13.847
en je ziet met name meisjes
stoppen met school,

00:05:13.847 --> 00:05:15.624
als ze zeven of acht jaar oud zijn

00:05:15.624 --> 00:05:17.581
en nog amper iets geleerd hebben.

00:05:17.581 --> 00:05:20.789
Je vraag je toch af --
denk eens aan het verspilde talent.

00:05:20.789 --> 00:05:25.406
Denk aan de raketgeleerden,
de onderwijzers, de ingenieurs

00:05:25.406 --> 00:05:29.655
die op dit moment
niet meer naar school kunnen

00:05:29.655 --> 00:05:31.287
en ergens op het veld werken.

00:05:31.287 --> 00:05:33.463
Dat talent gaat voor altijd verloren.

00:05:33.463 --> 00:05:35.022
Het is dus erg belangrijk.

00:05:36.584 --> 00:05:40.605
Een ander probleem met ongelijkheid
is dat wanneer je rijk bent

00:05:40.605 --> 00:05:44.350
en je koopt gewoon een jacht
of een heel mooie auto,

00:05:44.350 --> 00:05:46.052
dat doet er niet zo toe.

00:05:46.052 --> 00:05:48.373
Maar als je begint de politiek te kopen,

00:05:48.373 --> 00:05:50.228
als je begint de media te kopen,

00:05:50.228 --> 00:05:53.969
als je begint te regelen
dat je onschendbaar bent voor de wet,

00:05:53.969 --> 00:05:57.059
wat we over ter wereld zien
en niet alleen in arme landen --

00:05:57.059 --> 00:05:59.541
kijk maar naar het kabinet van Trump

00:05:59.541 --> 00:06:05.546
om te zien dat het probleem
van miljardairs die macht kopen

00:06:05.546 --> 00:06:07.683
overal ter wereld een serieus problem is.

00:06:07.804 --> 00:06:12.276
Deze man, Franklin Roosevelt,
was president van de VS

00:06:12.276 --> 00:06:14.158
net na de Grote Depressie,

00:06:14.158 --> 00:06:16.957
toen het idee postvatte
dat georganiseerd geld

00:06:16.957 --> 00:06:19.742
de controle over de Amerikaanse
maatschappij had verkregen.

00:06:19.742 --> 00:06:21.285
Men moest terug gaan vechten.

00:06:21.285 --> 00:06:23.703
Ik denk dat het op dit moment net zo is,

00:06:23.703 --> 00:06:25.228
dat extreme rijkdom

00:06:25.228 --> 00:06:28.850
onze politiek gevangen neemt,
onze economieën gevangen neemt,

00:06:28.850 --> 00:06:31.360
zodat we een economie hebben
die werkt voor de top 1%

00:06:31.360 --> 00:06:33.561
in plaats van voor ons allemaal.

00:06:35.741 --> 00:06:39.254
Sommigen zullen zeggen
dat ongelijkheid onafwendbaar is --

00:06:39.254 --> 00:06:42.829
het is zoals met de regen of het weer;
je kunt er niet veel aan doen.

00:06:43.909 --> 00:06:46.678
Als mensen dat zeggen,
laat ik ze graag deze foto zien.

00:06:46.678 --> 00:06:51.224
Equatoriaal Guinea,
een klein land in Afrika,

00:06:51.224 --> 00:06:54.102
valt in de categorie hoge inkomens.

00:06:54.102 --> 00:06:57.089
Het gemiddelde inkomen
per hoofd van de bevolking

00:06:57.089 --> 00:06:59.875
is hoger dan in Portugal of Spanje,

00:06:59.875 --> 00:07:04.162
maar de zuigelingensterfte
is er hoger dan in Haiti.

00:07:04.422 --> 00:07:07.023
Er is dus een ongelooflijke ongelijkheid.

00:07:07.526 --> 00:07:12.177
Deze auto's waren van de zoon
van de president van Equatoriaal Guinea.

00:07:12.950 --> 00:07:14.367
Nu ben ik geen auto-expert,

00:07:14.367 --> 00:07:17.291
maar ik zie wat Maserati's,
Mercedes Benz ...

00:07:17.291 --> 00:07:19.834
Ze werden in beslag genomen

00:07:19.834 --> 00:07:23.789
in een rechtszaak
die was aangespannen door de VS

00:07:23.789 --> 00:07:26.550
voor misdaden tegen de bevolking
van Equatoriaal Guinea.

00:07:26.748 --> 00:07:29.204
Ze legden ook beslag
op zijn landgoed in Malibu

00:07:29.204 --> 00:07:30.924
en naar het schijnt bezat hij ook

00:07:30.924 --> 00:07:33.864
de witte handschoen
die ooit Michael Jackson toebehoorde;

00:07:33.864 --> 00:07:35.392
die is hem ook afgenomen.

00:07:35.629 --> 00:07:37.524
Wat ik bedoel te zeggen

00:07:37.524 --> 00:07:40.818
is dat je zelfs op de moeilijkste
en meest corrupte plaatsen

00:07:40.818 --> 00:07:42.501
nog terug kunt vechten.

00:07:42.501 --> 00:07:46.698
Dat geld werd vervolgens teruggegeven
aan de mensen van Equatoriaal Guinea.

00:07:47.878 --> 00:07:49.377
En in Latijns Amerika

00:07:49.377 --> 00:07:54.680
zien we een heel positieve trend
in de laatste tien à vijftien jaar.

00:07:54.680 --> 00:07:57.938
Op dat continent zien we landen
tegen de wereldwijde trend ingaan,

00:07:57.938 --> 00:08:01.504
in tegengestelde richting,
en de ongelijkheid wordt er minder.

00:08:01.504 --> 00:08:04.675
Het gat tussen arm en rijk
wordt er kleiner.

00:08:04.675 --> 00:08:06.892
Dus onvermijdbaar is het niet.

00:08:06.892 --> 00:08:08.954
Als landen de juiste keuzes maken,

00:08:08.954 --> 00:08:12.855
kunnen we dat gat dichten,
met alle voordelen van dien.

00:08:15.175 --> 00:08:18.783
Een van de vier belangrijkste bestanddelen

00:08:18.783 --> 00:08:21.571
om ongelijkheid terug te brengen --

00:08:21.913 --> 00:08:25.117
Warren Buffet is 's werelds
op een na rijkste man.

00:08:25.565 --> 00:08:27.880
Ieder jaar gaat hij ervoor zitten

00:08:27.880 --> 00:08:31.322
om zijn belastingpercentage
uit te rekenen --

00:08:31.322 --> 00:08:35.335
hoeveel procent hij betaalt --

00:08:35.335 --> 00:08:38.736
en hij vergelijkt dat met hoeveel
zijn secretaris betaalt.

00:08:38.987 --> 00:08:41.145
En ieder jaar, de afgelopen tien jaar,

00:08:41.145 --> 00:08:44.800
heeft hij een lager percentage betaald
dan zijn secretaris.

00:08:44.800 --> 00:08:47.052
De wereld staat op zijn kop,

00:08:47.052 --> 00:08:50.246
want de rijkste mensen
betalen geen belasting meer.

00:08:50.246 --> 00:08:54.323
De rijkste bedrijven betalen
bijna geen belasting meer.

00:08:54.323 --> 00:08:57.411
Het zijn de gewone mensen
die de belasting opbrengen.

00:08:57.411 --> 00:09:03.331
Dus we zien een opwaarts rijkdomsvacuüm
waar het geld naartoe vloeit.

00:09:03.331 --> 00:09:06.023
Dus wat zeker moet veranderen
is het belastingsysteem.

00:09:06.023 --> 00:09:11.016
De rijkste mensen en de rijkste bedrijven
zullen naar rato moeten bijdragen.

00:09:11.781 --> 00:09:13.479
Opleiding is cruciaal.

00:09:13.479 --> 00:09:16.790
Openbare diensten zoals gezondheidszorg,
dat zagen we in Zuid-Amerika.

00:09:16.790 --> 00:09:18.408
Er is veel geïnvesteerd

00:09:18.408 --> 00:09:21.584
in het soort diensten
dat arme mensen nodig hebben,

00:09:21.584 --> 00:09:24.959
vanwege het genoemde feit
dat mensen iets moeten kunnen bereiken,

00:09:24.959 --> 00:09:28.003
maar ook vanwege
de enorme druk op arme mensen

00:09:28.003 --> 00:09:29.836
als je geen gratis medische zorg hebt,

00:09:29.836 --> 00:09:34.955
als je bang bent om ziek te worden
omdat je de dokter niet kunt betalen.

00:09:34.955 --> 00:09:38.774
Investeringen in die sectoren
kunnen ongelijkheid transformeren.

00:09:38.775 --> 00:09:40.216
En ten slotte: lonen.

00:09:40.216 --> 00:09:44.229
We hebben lonen zien stagneren
voor heel veel gewone mensen

00:09:44.229 --> 00:09:48.807
in de hele wereld, in Europa,
maar ook in vele andere gebieden,

00:09:48.807 --> 00:09:51.410
terwijl de topsalarissen omhoog schieten.

00:09:51.744 --> 00:09:52.757
Wat kun je doen?

00:09:52.757 --> 00:09:55.615
Het minimumloon verhogen,
is wat ze in Brazilie hebben gedaan

00:09:55.615 --> 00:09:57.599
om dat gat te dichten.

00:09:58.976 --> 00:10:00.227
Maar als laatste,

00:10:00.227 --> 00:10:01.897
wat is dat vierde bestanddeel?

00:10:01.897 --> 00:10:04.761
Dit is de belangrijkste, denk ik.

00:10:05.891 --> 00:10:09.691
Ik ben in mijn leven
betrokken geweest bij veel campagnes

00:10:09.691 --> 00:10:14.231
en heb het geluk gehad samen te mogen
werken met een aantal ongelooflijke mensen

00:10:14.231 --> 00:10:16.959
en we staan echt
op de schouders van reuzen,

00:10:16.959 --> 00:10:19.736
we kunnen bouwen op de ongelooflijke
campagnes van vroeger

00:10:19.736 --> 00:10:21.655
die ons vrouwenstemrecht gaven,

00:10:21.655 --> 00:10:23.487
die een eind aan de slavernij maakten

00:10:23.487 --> 00:10:25.533
en een einde aan apartheid.

00:10:25.533 --> 00:10:29.260
Elke keer dat de mensheid
een stap vooruit heeft gemaakt,

00:10:29.260 --> 00:10:31.138
kwam dat door volksbewegingen.

00:10:31.138 --> 00:10:35.424
Ze kwamen tot stand door de macht
van de gemeenschap, van gewone mensen

00:10:35.424 --> 00:10:39.104
die mondig werden om af te dwingen
dat hun leiders voor hen werkten

00:10:39.104 --> 00:10:41.505
en niet voor die 1%.

00:10:41.988 --> 00:10:46.815
Dus ik denk dat volksbewegingen
cruciaal zijn in dit verhaal.

00:10:46.815 --> 00:10:49.940
En als we de strijd aan willen gaan
met de ongelijkheidscrisis,

00:10:49.940 --> 00:10:51.902
als we ons een betere wereld voorstellen,

00:10:51.902 --> 00:10:53.096
een eerlijkere wereld,

00:10:53.096 --> 00:10:57.031
moeten we nu meer dan ooit
samenwerken om dat gat te dichten

00:10:57.031 --> 00:10:59.076
en vechten voor een eerlijkere wereld.

00:10:59.606 --> 00:11:02.415
Er vormt zich een alliantie
in de wereld om dat te doen.

00:11:02.415 --> 00:11:04.923
Deze foto is van de Filipijnen,

00:11:04.923 --> 00:11:06.421
waar ik pas ben geweest.

00:11:06.421 --> 00:11:09.415
Ze hebben juist een
verschrikkelijke dictator gekozen

00:11:09.415 --> 00:11:12.860
die de aanstichter is
van vele moorden in het land.

00:11:12.860 --> 00:11:15.906
Ze gaan opnieuw de straat op,
met gevaar voor eigen leven,

00:11:15.906 --> 00:11:18.042
vechtend voor een eerlijkere samenleving,

00:11:18.042 --> 00:11:20.659
vechtend voor een betere wereld,

00:11:20.659 --> 00:11:22.692
die we ons allemaal
wel voor kunnen stellen

00:11:22.692 --> 00:11:26.052
en waarvan we allemaal wel vinden
dat die er kan en moet komen.

00:11:26.488 --> 00:11:29.666
Dus denk ik dat het heel belangrijk is

00:11:29.666 --> 00:11:32.218
om te begrijpen dat we wel weten
wat er moet gebeuren:

00:11:32.218 --> 00:11:33.825
belastingen heffen bij de rijken

00:11:33.825 --> 00:11:37.481
en dat geld gebruiken voor diensten
die de hele samenleving ten goede komen.

00:11:37.481 --> 00:11:39.357
We moeten mensen genoeg betalen.

00:11:39.357 --> 00:11:42.118
Dit is echt niet zo ingewikkeld:
we weten dat het zo werkt.

00:11:42.118 --> 00:11:43.985
Maar eerst en vooral, we moeten --

00:11:43.985 --> 00:11:46.185
en dan bedoel ik jou en mij --

00:11:46.185 --> 00:11:47.848
we moeten voor deze dingen vechten,

00:11:47.848 --> 00:11:49.958
want anders gebeuren ze nooit.

00:11:49.958 --> 00:11:53.364
Wij zijn de mensen
waar we op gewacht hebben.

00:11:53.623 --> 00:11:56.913
(Applaus)