0:00:06.825,0:00:09.101
Hãy hình dung [br]những chiếc bánh quy dẻo nóng,

0:00:09.101,0:00:10.513
những chiếc kẹo cứng giòn,

0:00:10.513,0:00:12.076
những chiếc bánh ngọt mềm,

0:00:12.076,0:00:14.693
những chiếc ốc quế chất cao kem.

0:00:14.693,0:00:16.670
Bạn có thấy thèm không?

0:00:16.670,0:00:17.538
Bạn thèm món tráng miệng chứ?

0:00:17.538,0:00:18.843
Tại sao vậy?

0:00:18.843,0:00:19.924
Điều gì xảy ra trong não

0:00:19.924,0:00:23.700
làm cho những thức ăn ngọt [br]thật khó để từ chối?

0:00:23.700,0:00:24.421
Đường là một thuật ngữ thông thường

0:00:24.421,0:00:26.549
được sử dụng để miêu tả [br]một dạng các phân tử

0:00:26.549,0:00:28.427
gọi là carbohydrat,

0:00:28.427,0:00:31.278
được tìm thấy [br]trong rất nhiều thức ăn và nước uống.

0:00:31.278,0:00:34.212
Chỉ cần kiểm tra các nhãn mác[br]trên những sản phẩm đồ ngọt mà bạn mua.

0:00:34.212,0:00:34.913
Đường glucose,

0:00:34.913,0:00:35.695
đường fructose,

0:00:35.695,0:00:36.627
đường mía,

0:00:36.627,0:00:37.495
đường nha,

0:00:37.495,0:00:38.295
đường sữa,

0:00:38.295,0:00:38.969
đường nho,

0:00:38.969,0:00:39.681
và tinh bột

0:00:39.681,0:00:41.445
tất cả đều được cấu tạo từ đường.

0:00:41.445,0:00:43.525
Cũng như siro ngũ cốc nhiều fructose,

0:00:43.525,0:00:44.309
nước ép hoa quả,

0:00:44.309,0:00:45.294
đường thô,

0:00:45.294,0:00:46.521
và mật ong.

0:00:46.521,0:00:49.073
Đường không chỉ có trong[br]kẹo và đồ tráng miệng,

0:00:49.073,0:00:51.188
mà còn được cho vào nước sốt cà chua,

0:00:51.188,0:00:51.846
sữa chua,

0:00:51.846,0:00:52.777
hoa quả sấy khô,

0:00:52.777,0:00:53.856
nước ngọt,

0:00:53.856,0:00:55.700
và thanh ngũ cốc granola.

0:00:55.700,0:00:56.603
Vì đường có ở mọi nơi,

0:00:56.603,0:00:58.026
điều quan trọng là phải hiểu được

0:00:58.026,0:00:59.906
nó tác động đến não như thế nào.

0:00:59.906,0:01:02.275
Điều gì xảy ra [br]khi đường tiếp xúc với lưỡi?

0:01:02.275,0:01:03.528
và liệu việc ăn một ít đường

0:01:03.528,0:01:05.480
có làm gia tăng cơn thèm?

0:01:05.480,0:01:07.025
Bạn ăn ngũ cốc.

0:01:07.025,0:01:08.276
Đường chứa trong nó

0:01:08.276,0:01:10.528
sẽ kích hoạt cơ quan cảm nhận vị ngọt,

0:01:10.528,0:01:12.770
một phần của nụ vị giác trên lưỡi.

0:01:12.770,0:01:15.771
Các cơ quan nhận cảm này [br]sẽ gửi tín hiệu đến thân não,

0:01:15.771,0:01:17.375
và từ đó, phân ra

0:01:17.375,0:01:19.261
đi đến nhiều phần của não trước,

0:01:19.261,0:01:21.813
một trong số đó là vỏ não.

0:01:21.813,0:01:23.964
Những phần khác nhau của vỏ não

0:01:23.964,0:01:25.864
xử lý các vị khác nhau:

0:01:25.864,0:01:26.399
đắng,

0:01:26.399,0:01:26.985
mặn,

0:01:26.985,0:01:27.711
nhạt,

0:01:27.711,0:01:29.823
và vị ngọt mà ta đang nói đến.

0:01:29.823,0:01:31.328
Từ đây, tín hiệu kích hoạt

0:01:31.328,0:01:33.440
hệ thống tưởng thưởng của não.

0:01:33.440,0:01:34.909
Hệ thống tưởng thưởng này[br]là một chuỗi

0:01:34.909,0:01:37.125
các quá trình điện và hóa học

0:01:37.125,0:01:39.749
đi qua nhiều vùng khác nhau của não.

0:01:39.749,0:01:40.873
Nó là một mạng lưới phức tạp,

0:01:40.873,0:01:44.171
nhưng lại giúp trả lời [br]một câu hỏi tiềm thức duy nhất:

0:01:44.171,0:01:45.877
Tôi có nên làm điều đó [br]một lần nữa?

0:01:45.877,0:01:47.413
Cái cảm giác ấm áp, mơ hồ [br]mà bạn thấy

0:01:47.413,0:01:49.501
khi thưởng thức chiếc bánh socola của bà

0:01:49.501,0:01:51.295
Đó là khi hệ thống tưởng thưởng của bạn[br]nói rằng

0:01:51.295,0:01:52.753
"Mmm, Có chứ!"

0:01:52.753,0:01:55.090
Và nó không chỉ được kích hoạt [br]bởi thức ăn.

0:01:55.090,0:01:55.935
Giao lưu,

0:01:55.935,0:01:56.795
hành vi tình dục,

0:01:56.795,0:01:57.469
và ma túy

0:01:57.469,0:01:58.931
chỉ là một vài ví dụ

0:01:58.931,0:02:00.346
của những sự việc và trải nghiệm

0:02:00.346,0:02:02.959
mà cũng kích hoạt [br]hệ thống tưởng thưởng.

0:02:02.959,0:02:05.145
Nhưng sự quá kích thích [br]hệ thống tưởng thưởng này

0:02:05.145,0:02:08.435
sẽ đưa đến một loạt [br]các sự kiện không hay:

0:02:08.435,0:02:09.268
mất kiểm soát,

0:02:09.268,0:02:10.199
thèm muốn,

0:02:10.199,0:02:12.711
và tăng khả năng dung nạp đường.

0:02:12.711,0:02:14.963
Hãy trở lại với thức ăn ngũ cốc [br]của chúng ta.

0:02:14.963,0:02:17.069
Nó di chuyển xuống dạ dày

0:02:17.069,0:02:18.912
và cuối cùng vào đến đường ruột.

0:02:18.912,0:02:19.949
Và đoán xem điều gì?

0:02:19.949,0:02:22.380
Ở đây cũng có cơ quan nhận cảm đường.

0:02:22.380,0:02:23.335
Chúng không phải là nụ vị giác,

0:02:23.335,0:02:24.755
nhưng chúng gửi đi những tín hiệu

0:02:24.755,0:02:26.587
cho não bạn biết rằng bạn đã no

0:02:26.587,0:02:28.709
hoặc cơ thể nên sản xuất ra nhiều insulin hơn

0:02:28.709,0:02:31.003
để đối phó với lượng đường dư[br]mà bạn đang hấp thụ.

0:02:31.003,0:02:32.428
Sự lưu thông chủ yếu

0:02:32.428,0:02:34.563
của hệ thống tưởng thưởng[br]là chất dopamine,

0:02:34.563,0:02:37.153
một loại hóa chất quan trọng [br]hay chất dẫn truyền thần kinh.

0:02:37.153,0:02:39.684
Có rất nhiều thụ thể dopamine[br]trong não trước,

0:02:39.684,0:02:41.840
nhưng chúng không phân bố đều.

0:02:41.840,0:02:44.648
Một vài khu vực [br]chứa rất nhiều các nhóm thụ thể dày đặc,

0:02:44.648,0:02:46.312
và những điểm tập trung dopamine này

0:02:46.312,0:02:48.481
là một phần của hệ thống tưởng thưởng.

0:02:48.481,0:02:49.767
Các loại thuốc như rượu,

0:02:49.767,0:02:50.436
nicotine,

0:02:50.436,0:02:51.361
hoặc heroin

0:02:51.361,0:02:53.366
làm cho dopamine hoạt động rất tích cực,

0:02:53.366,0:02:56.449
khiến một số người [br]không ngừng tìm kiếm cảm giác mạnh đó.

0:02:56.449,0:02:58.645
hay nói cách khác là bị nghiện.

0:02:58.645,0:03:01.071
Đường cũng làm cho dopamine bị giải phóng,

0:03:01.071,0:03:03.238
mặc dù không dữ dội như ma túy.

0:03:03.238,0:03:06.400
Và đường rất hiếm[br]trong các thực phẩm tạo ra dopamine.

0:03:06.400,0:03:08.652
Ví dụ, bông cải xanh,

0:03:08.652,0:03:09.738
có lẽ điều đó giải thích

0:03:09.738,0:03:12.837
tại sao rất khó để cho trẻ ăn rau.

0:03:12.837,0:03:14.416
Nói về thực phẩm lành mạnh,

0:03:14.416,0:03:15.620
hãy cho là bạn đang đói

0:03:15.620,0:03:17.597
và quyết định ăn một bữa ăn cân bằng.

0:03:17.597,0:03:19.683
Bạn ăn, và mức độ dopamine tăng đột biến

0:03:19.683,0:03:21.349
trong các điểm tập trung [br]của hệ thống tưởng thưởng.

0:03:21.349,0:03:24.730
Nhưng nếu bạn ăn cùng một món[br]trong nhiều ngày liên tiếp,

0:03:24.730,0:03:27.063
mức độ dopamine sẽ tăng ít dần,

0:03:27.063,0:03:28.998
và cuối cùng là cân bằng.

0:03:28.998,0:03:30.643
Đó là bởi vì khi nói đến thực phẩm,

0:03:30.643,0:03:33.077
não được phát triển để chú ý đặc biệt

0:03:33.077,0:03:34.955
đến những vị giác mới hay khác biệt.

0:03:34.955,0:03:35.900
Tại sao vậy?

0:03:35.900,0:03:37.070
Hai lý do:

0:03:37.070,0:03:39.444
đầu tiên, để phát hiện thực phẩm bị hỏng.

0:03:39.444,0:03:41.731
và thứ hai, bởi vì càng đa dạng

0:03:41.731,0:03:42.753
trong chế độ ăn uống,

0:03:42.753,0:03:43.840
chúng ta càng có thể

0:03:43.840,0:03:45.876
có được tất cả các chất dinh dưỡng cần thiết.

0:03:45.876,0:03:47.251
Để giữ sự đa dạng đó,

0:03:47.251,0:03:49.663
chúng ta cần khả năng nhận biết [br]một thực phẩm mới,

0:03:49.663,0:03:50.839
và quan trọng hơn,

0:03:50.839,0:03:53.544
chúng ta cần muốn ăn [br]những thức ăn mới.

0:03:53.544,0:03:55.505
Và đó là lí do tại sao [br]mức dopamine giảm mạnh

0:03:55.505,0:03:57.367
khi thức ăn trở nên nhàm chán.

0:03:57.367,0:03:58.966
Bây giờ hãy trở lại bữa ăn đó.

0:03:58.966,0:04:00.423
Điều gì xảy ra [br]nếu thay vì ăn

0:04:00.423,0:04:02.092
món ăn cân bằng, lành mạnh,

0:04:02.092,0:04:04.307
bạn lại ăn thức ăn nhiều đường?

0:04:04.307,0:04:05.840
Nếu bạn ít khi ăn đường

0:04:05.840,0:04:07.339
hoặc không ăn nhiều đường cùng một lúc,

0:04:07.339,0:04:09.973
hiệu quả là [br]tương tự như bữa ăn cân bằng.

0:04:09.973,0:04:11.174
Nhưng nếu bạn ăn quá nhiều,

0:04:11.174,0:04:13.726
phản ứng dopamine không cân bằng.

0:04:13.726,0:04:15.493
Hay nói cách khác, ăn nhiều đường

0:04:15.493,0:04:17.745
sẽ tiếp tục cảm thấy thỏa mãn.

0:04:17.745,0:04:21.153
Bằng cách này, đường hơi giống như [br]một loại chất gây nghiện

0:04:21.153,0:04:22.933
Đó là lý do [br]mà con người dường như bị cuốn hút

0:04:22.933,0:04:24.621
bởi những thức ăn có đường.

0:04:24.621,0:04:27.267
Vì vậy, nghĩ lại tất cả [br]những loại đường khác nhau đó.

0:04:27.267,0:04:28.740
Mỗi loại là duy nhất,

0:04:28.740,0:04:30.928
nhưng mỗi khi bất kì lượng đường nào [br]được tiêu thụ

0:04:30.928,0:04:33.382
đều kích hoạt [br]một hiệu ứng domino trong não

0:04:33.382,0:04:35.289
khuấy động cảm giác thỏa mãn.

0:04:35.289,0:04:36.544
Quá nhiều, quá thường xuyên,

0:04:36.544,0:04:38.720
và có thể quá năng suất.

0:04:38.720,0:04:40.922
Thật vậy, quá mức tiêu thụ đường

0:04:40.922,0:04:42.975
có thể gây ra những hiệu ứng nghiện ở não,

0:04:42.975,0:04:46.178
nhưng thỉnh thoảng ăn một miếng bánh nhỏ[br]sẽ không ảnh hưởng gì.