0:00:06.825,0:00:09.077
وێنایی کێکی گەرم و شیرین بکە،

0:00:09.101,0:00:12.052
شیرنی ڕەق، کێکی نەرم،

0:00:12.076,0:00:14.670
پسکیتی قوچەکی پڕکرابێت لە دۆندرمە.

0:00:14.693,0:00:16.646
دەمت ئاوی کرد؟

0:00:16.670,0:00:17.867
ئارەزووت چووە سەر شیرینی؟

0:00:17.891,0:00:18.922
بۆچی؟

0:00:18.946,0:00:23.676
چی ڕوویدا لە مێشکتدا کە وایکرد زۆر لاواز[br]بیت بەرانبەر خواردنە شیرنەمەنییەکان؟

0:00:23.700,0:00:27.089
شەکر چەمکێکی گشتییە[br]بەکاردێت بۆ پەسنکردنی جۆرێک لە ڕیشاڵ

0:00:27.113,0:00:28.403
پێی دەوترێت کاربۆھیدرەیت،

0:00:28.427,0:00:31.254
کە بونی ھەیە لە بەشێکی زۆری[br]خواردن و خواردنەوەکاندا.

0:00:31.278,0:00:34.418
تەنھا سەیری ڕێژەی شەکر بکە[br]لەسەر ئەو بەرھەمانەی دەیکڕیت.

0:00:34.442,0:00:36.910
گلوکەوز، فروکتەوز، سوکرەوز،

0:00:36.934,0:00:39.783
ماڵتەوز، لاکتەوز، دێکسترەوز و ستارچ.

0:00:39.807,0:00:41.762
ھەموویان شێوەی شەکرن.

0:00:41.786,0:00:43.717
و ھەروەھا فروکتەوزی تێر خۆشاوی دانەوێڵە

0:00:43.741,0:00:46.270
شەربەتی میوە، شەکری سروشتی، ھەنگوین.

0:00:46.709,0:00:49.638
و شەکر تەنھا لە نێو[br]نوقڵ و شیرنیەکان دا نییە،

0:00:49.662,0:00:51.186
بەڵکو دەکرێتە نێو دۆشاوی تەماتە،

0:00:51.188,0:00:55.676
ماست، میوەی وشک کراوە[br]ئاوە تامدارەکان، بسکیتی گرانۆلا.

0:00:55.700,0:00:58.663
لەبەرئەوەی شەکر لە ھەموو شوێنێکە،[br]گرنگە تێبگەین

0:00:58.687,0:00:59.882
کە چۆن کار لە مێشک دەکات.

0:00:59.906,0:01:02.251
چی ڕوودەدات کاتێک شەکر بەر زمانت دەکەوێت؟

0:01:02.275,0:01:05.206
و ئایا خواردنی کەمێک شەکر[br]وات لێدەکات زیاتر پەرۆش بیت؟

0:01:05.753,0:01:07.323
گەر تۆ کەمێک دانەوێڵە بخۆیت.

0:01:07.347,0:01:10.504
ئەو شەکرەی کە تیایەتی[br]ھەستەوەری تامی شیرین و

0:01:10.528,0:01:12.946
بەشێک لە مەمیلەکانی چەشتن [br]چالاک دەکات لەسەر زمانت.

0:01:12.946,0:01:15.747
ئەم ھەستەوەرانە ئاماژە دەنێرن[br]بۆ لاسکی مێشک،

0:01:15.771,0:01:19.237
و لەوێوە پەل دەھاوێت[br]بۆ ناوچەی جیاواز لە پێشەوەی مێشک،

0:01:19.261,0:01:21.789
یەک لەوانە توێکڵی مێشکە.

0:01:21.813,0:01:25.983
بەشە جیاوازەکانی توێکڵی مێشک [br]تامی جیاواز وەردەگرن:

0:01:26.007,0:01:27.971
تاڵ، سوێر، خۆشتام،

0:01:27.995,0:01:29.799
و لەم دۆخەی ئێمەدا، شیرین.

0:01:29.823,0:01:33.416
لێرەوە ئاماژەکان بە سیستەمی[br]خەڵات کردنی مێشکی کارادەکەن،

0:01:33.440,0:01:37.101
ئەم سیستەمە زنجیرەیەکە لە[br]ڕێگەی کارەبایی و کیمیایی

0:01:37.125,0:01:39.725
بەرەو چەند ھەرێمێکی[br]جیاوازی مێشک.

0:01:39.749,0:01:41.035
تۆڕێکی ئاڵۆزە،

0:01:41.059,0:01:44.243
بەڵام وەڵامی پرسیارێکی[br]بەپەلە دەداتەوە:

0:01:44.308,0:01:45.853
پێویست دەکات دووبارە تام بکەمەوە؟

0:01:45.877,0:01:49.477
ئەو گەرمی و چێژەی ھەستی پێ دەکەیت[br]کاتێک تامی کێکە قاوەکەی نەنکت دەکەیت،

0:01:49.501,0:01:51.380
ئەوە ڕیوارد سیستەمی مێشکتە دەڵێت،

0:01:51.404,0:01:52.916
"ممم، بەلێ"

0:01:52.940,0:01:55.273
و ئەوە تەنھا بە خواردن چالاک نابێت.

0:01:55.297,0:01:57.583
کۆمەڵایەتی بوون، ئاکاری وروژێنەر،[br]و ھۆشبەرەکان

0:01:57.607,0:02:00.710
تەنھا چەند نموونەیەکی کەمن[br]لەو هۆکارانەی

0:02:00.734,0:02:03.277
کە دەبنە ھۆی چالاککردنی [br]سیستەمی خەڵات کردنی.

0:02:03.301,0:02:08.645
بەڵام زۆر چالاک کردنی ئەم سیستەمە[br]دەبێتە ھۆی زنجیرە ڕوداوێکی ناخۆش:

0:02:08.669,0:02:12.300
لەدەستدانی کۆنترۆڵ، ئارەزوو کردن و[br]زیادکردنی ئارامیگرتن بەرامبەر شەکر.

0:02:13.158,0:02:15.231
با بچینەوە سەر دانەوێڵەکەمان،

0:02:15.255,0:02:18.888
بە ناو گەدەتدا دەچێتە خوارەوە[br]لە کۆتایدا دەگاتە ھەناوت.

0:02:18.912,0:02:19.925
و بڵێ چی؟

0:02:19.949,0:02:22.356
لێرەش ھەستەوەری شەکری لێیە.

0:02:22.380,0:02:24.731
ئەوان تام ناکەن بەڵام[br]ئاماژە دەنێرن

0:02:24.755,0:02:26.563
بە مێشکت دەڵێن کە تۆ تێر بویت

0:02:26.587,0:02:28.954
یان لەشت پێویستی بە دروسکردنی[br]ئینسۆلینی زیاتر ھەیە

0:02:28.954,0:02:31.109
تا مامەڵە بکەت لەگەڵ ڕێژەی[br]ئەو شەکرەی دەیخۆیت.

0:02:31.596,0:02:34.539
گرنگترینی خەڵاتی سیستەمی مێشک دۆپامینە

0:02:34.563,0:02:37.129
کە دەمارێکی کیمیایی گرنگ[br]یان دەمارێکی گەیەنەرە.

0:02:37.153,0:02:39.660
چەندین دۆپامین ھەن[br]لە ھەستەوەرەکانی پێشەوەی مێشک،

0:02:39.684,0:02:41.816
بەڵام بە یەکسانی دابەش نەبوون،

0:02:41.840,0:02:44.624
ناوچەیەکی دیاریکراوی کۆمەڵێک[br]ھەستەوەری شێتی تێدایە،

0:02:44.648,0:02:48.311
و ئەو دۆپامینە گەرمانە[br]بەشێکن لە خەڵاتی سیستەمی مێشکمان.

0:02:48.898,0:02:51.549
ھۆشبەر و ئەلکھوول، یان ھیرۆین و نیکۆتێن

0:02:51.573,0:02:53.342
وا لە دۆپامین دەکەن ھەڵبچن،

0:02:53.366,0:02:56.425
وا لە ھەنێک خەڵک دەکات[br]کە بە بەردەوامی ئەو ھەڵچونە بخوازن،

0:02:56.449,0:02:58.170
بە شێوەیەکی تر، پێوەی ئالودە بن.

0:02:58.645,0:03:03.362
شەکریش ھەروەھا دەبێتە ھۆی ھەڵچوونی دۆپامین[br]بەڵام وەک ھۆشبەر نا.

0:03:03.416,0:03:06.665
شەکر بە دەگمەن ھەیە لە نێو ئەو[br]خواردنانەی دەبنە ھۆی ھەڵچوونی دۆپامین.

0:03:06.689,0:03:08.628
بڕوکلی، بۆ نمونە، ھیچ کاریگەریەکی نییە

0:03:08.652,0:03:10.088
کە ئەمە ڕونیدەکاتەوە

0:03:10.112,0:03:12.813
بۆ ئەونە گرانە منداڵێک[br]سەوزە بخوات.

0:03:13.295,0:03:14.851
بەو بۆنەیەوە،

0:03:14.875,0:03:17.690
با بڵێین تۆ برسیتە[br]و بڕیارت داوە خواردنێکی مامناوەند بخۆیت.

0:03:17.714,0:03:21.325
خواردت و ڕێژەی دۆپامین بەرزبۆوە[br]لە بەشە گەرمەکانی ڕیوارد سیستەمتدا،

0:03:21.349,0:03:24.706
بەڵام تۆ گەر ھەمان خواردن بخۆی[br]چەند ڕۆژێک لەسەر یەک،

0:03:24.730,0:03:28.764
بەرزبوونەوەی دۆپامین [br]کەمتر و کەمتر دەبێتەوە.

0:03:28.788,0:03:30.760
ئەوە لەبەرئەوەیە کاتێ خواردن یەتە ئاراوە،

0:03:30.784,0:03:34.931
مێشک ھەوڵ دەدات بگەڕێت بۆ[br]تامی تازە و جیاواز.

0:03:34.955,0:03:36.061
بۆچی؟

0:03:36.085,0:03:37.290
لەبەر دوو هۆکار:

0:03:37.290,0:03:39.785
یەکەم، بۆ دۆزینەوەی ئەو [br]خواردنانەی خراپ بوون.

0:03:39.809,0:03:42.989
و دووەم، چونکە ھەتا زیاتر ژەمەکانمان[br]دەوڵەمەند بێ بە خۆراکی جیاواز،

0:03:42.989,0:03:45.996
ئەوە زیاتر ئێمە ئەو ئەو مادە [br]خۆراکیانە وەردەگرین کە پێویستمانە.

0:03:45.996,0:03:47.347
بۆ پارێزگاری لەو ھەمەجۆریە،

0:03:47.371,0:03:49.639
پێویستە بتوانین[br]خواردنی نوێ بناسینەوە،

0:03:49.663,0:03:53.520
لە ھەموی گرنگتر، دەبێت[br]بەردوام بین لە تاقیکردنەوەی خواردنی نوێ.

0:03:53.544,0:03:57.343
و لەبەر ئەوەیە پلەی دۆپامین دادەبەزێت[br]کاتێ خواردنەکان دووبارە دەبنەوە.

0:03:57.367,0:03:58.942
ئێستا با باسی ژەم بکەینەوە.

0:03:58.966,0:04:02.068
چی دەبێت ئەگەر لە بری خواردنێکی [br]تەندروست و مامناوەند،

0:04:02.092,0:04:04.283
تۆ خواردنێکی دەوڵەمەند بە شەکر بخۆیت؟

0:04:04.307,0:04:07.315
ئەگەر تۆ بە کەمی شەکر بخۆیت[br]یان بەپێی پێویست نەیخۆیت لەوکاتەدا،

0:04:07.339,0:04:09.949
کاریگەریەکەی ھەمان شتە[br]وەک ئەوەی خواردنە مامناوەندەکە.

0:04:09.973,0:04:13.702
بەڵام گەر زۆر بخۆیت،[br]کاردانەوەی دۆپامین دانابەزێت.

0:04:13.726,0:04:17.721
بە شێوەیەکی تر، خواردنی شەکری زۆر[br]بەردەوام خۆشی دەبەخشێت.

0:04:17.745,0:04:21.129
بەم جۆرە، شەکر کەمێک[br]وەک ھۆشبەر مامەڵە دەکات.

0:04:21.153,0:04:24.597
ئەمە ھۆکاری ئەوەیە کە خەڵک[br]ئەکەونە داوی شەکرەوە.

0:04:24.621,0:04:27.513
کەوابوو، بیر لەو جۆرە [br]جیاوازانەی شەکر بکەوە،

0:04:27.537,0:04:30.904
ھەمویان بێھاوتان، بەڵام [br]ھەرکاتێک ھەر جۆرێک شەکر بخورێت،

0:04:30.928,0:04:35.265
دۆپامین دەست دەکات بە کاریگەری خۆی [br]لەسەر مێشک بە بەخشین ھەستی خۆشی.

0:04:35.289,0:04:38.696
زۆر جار دەبێتە هۆی[br]لەدەست چوونی شتەکان.

0:04:38.720,0:04:42.951
کەوابوو، بەڵێ، زیاد لە پێویست خواردنی شەکر[br]ئەکرێ مێشک ئالودە بکات،

0:04:42.975,0:04:46.178
بەڵام خواردنی کێکێک جار جار[br]زیانت پێ ناگەیەنێت.