WEBVTT

00:00:06.825 --> 00:00:09.101
Φανταστείτε ζεστά,
μαλακά μπισκότα,

00:00:09.101 --> 00:00:10.513
τραγανές καραμέλες,

00:00:10.513 --> 00:00:12.076
βελούδινα κέικ,

00:00:12.076 --> 00:00:14.694
βάφλες με βουνά παγωτού.

00:00:14.694 --> 00:00:16.670
Τρέχουν τα σάλια σας;

00:00:16.670 --> 00:00:17.538
Έχετε λαχταρίσει το γλυκό;

00:00:17.538 --> 00:00:18.843
Γιατί;

00:00:18.843 --> 00:00:19.924
Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο

00:00:19.924 --> 00:00:23.700
που κάνει τα ζαχαρώδη φαγητά
τόσο ακαταμάχητα;

NOTE Paragraph

00:00:23.700 --> 00:00:24.421
Τα σάκχαρα είναι μία γενική ορολογία

00:00:24.421 --> 00:00:26.549
που χρησιμοποιείται για να περιγράψει
μια κατηγορία μορίων

00:00:26.549 --> 00:00:28.427
που ονομάζονται υδατάνθρακες,

00:00:28.427 --> 00:00:31.278
και βρίσκεται σε μεγάλη ποικιλία 
τροφίμων και ποτών.

00:00:31.278 --> 00:00:34.212
Απλά ελέγξτε τις ετικέτες 
των γλυκών προϊόντων που αγοράζετε.

00:00:34.212 --> 00:00:34.913
Γλυκόζη,

00:00:34.913 --> 00:00:35.695
φρουκτόζη,

00:00:35.695 --> 00:00:36.627
σουκρόζη,

00:00:36.627 --> 00:00:37.495
μαλτόζη,

00:00:37.495 --> 00:00:38.295
λακτόζη,

00:00:38.295 --> 00:00:38.969
δεξτρόζη,

00:00:38.969 --> 00:00:39.681
και άμυλο

00:00:39.681 --> 00:00:41.445
είναι όλα μορφές σακχάρων.

00:00:41.445 --> 00:00:43.525
Το ίδιο και το σιρόπι καλαμποκιού
υψηλής φρουκτόζης,

00:00:43.525 --> 00:00:44.309
ο φρουτοχυμός,

00:00:44.309 --> 00:00:45.294
η ακατέργαστη ζάχαρη,

00:00:45.294 --> 00:00:46.521
και το μέλι.

00:00:46.521 --> 00:00:49.073
Τα σάκχαρα δεν είναι μόνο
στα ζαχαρωτά και στα γλυκά,

00:00:49.073 --> 00:00:51.188
τα προσθέτουν και 
στις σάλτσες ντομάτας,

00:00:51.188 --> 00:00:51.846
στο γιαούρτι,

00:00:51.846 --> 00:00:52.777
στα αποξηραμένα φρούτα,

00:00:52.777 --> 00:00:53.856
στο νερό με γεύση,

00:00:53.856 --> 00:00:55.700
ή στις μπάρες δημητριακών.

NOTE Paragraph

00:00:55.700 --> 00:00:56.603
Εφόσον τα σάκχαρα είναι παντού,

00:00:56.603 --> 00:00:58.026
είναι σημαντικό να καταλάβουμε

00:00:58.026 --> 00:00:59.906
πώς επηρεάζουν τον εγκέφαλο.

00:00:59.906 --> 00:01:02.275
Τι συμβαίνει όταν τα σάκχαρα
φτάνουν στην γλώσσα σας;

00:01:02.275 --> 00:01:03.528
Και γιατί αν φάμε μικρή ποσότητα σακχάρων

00:01:03.528 --> 00:01:05.480
μας κάνει να λαχταρούμε περισσότερη;

NOTE Paragraph

00:01:05.480 --> 00:01:07.025
Τρώτε μια κουταλιά δημητριακά.

00:01:07.025 --> 00:01:08.276
Τα σάκχαρα που περιέχουν

00:01:08.276 --> 00:01:10.528
ενεργοποιούν τους γλυκούς
γευστικούς υποδοχείς,

00:01:10.528 --> 00:01:12.770
μέρος των γευστικών καλύκων
πάνω στη γλώσσα.

00:01:12.770 --> 00:01:15.771
Αυτοί οι υποδοχείς στέλνουν
ένα σήμα στο εγκεφαλικό στέλεχος,

00:01:15.771 --> 00:01:17.375
και από εκεί διακλαδώνεται

00:01:17.375 --> 00:01:19.261
σε πολλά σημεία του προσθεγκεφάλου,

00:01:19.261 --> 00:01:21.813
όπου ένα από αυτά είναι 
ο εγκεφαλικός φλοιός.

00:01:21.813 --> 00:01:23.964
Διαφορετικά σημεία 
του εγκεφαλικού φλοιού

00:01:23.964 --> 00:01:25.864
επεξεργάζονται διαφορετικές γεύσεις:

00:01:25.864 --> 00:01:26.399
πικρό,

00:01:26.399 --> 00:01:26.985
αλμυρό,

00:01:26.985 --> 00:01:27.711
ουμάμι,

00:01:27.711 --> 00:01:29.823
και στην περίπτωσή μας, γλυκό.

00:01:29.823 --> 00:01:31.328
Από εκεί, το σήμα ενεργοποιεί

00:01:31.328 --> 00:01:33.440
το σύστημα επιβράβευσης του εγκεφάλου.

00:01:33.440 --> 00:01:34.909
Αυτό το σύστημα επιβράβευσης 
είναι μία σειρά

00:01:34.909 --> 00:01:37.125
ηλεκτρικών και χημικών μονοπατιών

00:01:37.125 --> 00:01:39.749
κατά μήκος διαφόρων 
περιοχών του εγκεφάλου.

00:01:39.749 --> 00:01:40.873
Είναι ένα πολύπλοκο δίκτυο,

00:01:40.873 --> 00:01:44.171
αλλά βοηθάει να απαντηθεί μία μοναδική,
υποσυνείδητη ερώτηση:

00:01:44.171 --> 00:01:45.877
Πρέπει να το ξανακάνω;

00:01:45.877 --> 00:01:47.413
Αυτό το ζεστό, ασαφές
αίσθημα που έχετε

00:01:47.413 --> 00:01:49.501
όταν γεύεστε 
το κέικ σοκολάτας της γιαγιάς;

00:01:49.501 --> 00:01:51.295
Αυτό είναι το σύστημα 
επιβράβευσης σας που λέει,

00:01:51.295 --> 00:01:52.753
«Μμμ, ναι!»

00:01:52.753 --> 00:01:55.090
Και δεν ενεργοποιείται 
μόνο από το φαγητό.

00:01:55.090 --> 00:01:55.935
Η κοινωνικοποίηση,

00:01:55.935 --> 00:01:56.795
η σεξουαλική συμπεριφορά

00:01:56.795 --> 00:01:57.469
και τα ναρκωτικά

00:01:57.469 --> 00:01:58.931
είναι απλώς μερικά παραδείγματα

00:01:58.931 --> 00:02:00.346
πραγμάτων και εμπειριών

00:02:00.346 --> 00:02:02.959
που ενεργοποιούν επίσης το σύστημα
επιβράβευσης.

00:02:02.959 --> 00:02:05.145
Αλλά η υπερενεργοποίηση
του συστήματος επιβράβευσης

00:02:05.145 --> 00:02:08.435
ενεργοποιεί μια σειρά
από δυσάρεστα γεγονότα:

00:02:08.435 --> 00:02:09.268
απώλεια ελέγχου,

00:02:09.268 --> 00:02:10.200
ακατάσχετη επιθυμία

00:02:10.200 --> 00:02:12.711
και αυξημένη ανοχή στη ζάχαρη.

NOTE Paragraph

00:02:12.711 --> 00:02:14.963
Ας πάμε πίσω 
στην κουταλιά των δημητριακών.

00:02:14.963 --> 00:02:17.069
Ταξιδεύει κάτω, στο στομάχι σας

00:02:17.069 --> 00:02:18.912
και εντέλει στο έντερό σας.

00:02:18.912 --> 00:02:19.949
Για μαντέψτε;

00:02:19.949 --> 00:02:22.380
Κι εδώ υπάρχουν υποδοχείς σακχάρων.

00:02:22.380 --> 00:02:23.335
Δεν είναι γευστικοί κάλυκες,

00:02:23.335 --> 00:02:24.755
αλλά στέλνουν σήματα

00:02:24.755 --> 00:02:26.587
στον εγκέφαλό σας λέγοντάς του
ότι έχετε φτάσει σε αίσθημα κορεσμού

00:02:26.587 --> 00:02:28.709
ή ότι το σώμα σας θα πρέπει 
να παράγει περισσότερη ινσουλίνη

00:02:28.709 --> 00:02:31.003
για να αντιμετωπίσει
τα επιπλέον σάκχαρα που τρώτε.

NOTE Paragraph

00:02:31.003 --> 00:02:32.428
Η κύρια οργανική ουσία

00:02:32.428 --> 00:02:34.563
του συστήματος επιβράβευσής μας
είναι η ντοπαμίνη,

00:02:34.563 --> 00:02:37.153
μια σημαντική χημική ουσία
ή νευροδιαβιβαστής.

00:02:37.153 --> 00:02:39.684
Υπάρχουν πολλοί υποδοχείς ντοπαμίνης
στον προσθεγκέφαλο

00:02:39.684 --> 00:02:41.840
αλλά δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμημένοι.

00:02:41.840 --> 00:02:44.648
Μερικές περιοχές έχουν 
πυκνές συστάδες υποδοχέων,

00:02:44.648 --> 00:02:46.312
και αυτά τα καυτά σημεία ντοπαμίνης

00:02:46.312 --> 00:02:48.481
είναι μέρος του συστήματος επιβράβευσής μας.

00:02:48.481 --> 00:02:49.767
Ναρκωτικά όπως το αλκοόλ,

00:02:49.767 --> 00:02:50.436
η νικοτίνη,

00:02:50.436 --> 00:02:51.361
ή η ηρωίνη,

00:02:51.361 --> 00:02:53.366
προκαλούν υπερέκκριση της ντοπαμίνης,

00:02:53.366 --> 00:02:56.449
κάνοντας μερικούς ανθρώπους
να αναζητούν συνεχώς αυτή την ανύψωση,

00:02:56.449 --> 00:02:58.645
με άλλα λόγια, 
να εθιστούν.

00:02:58.645 --> 00:03:01.071
Και τα σάκχαρα δημιουργούν
έκκριση ντοπαμίνης,

00:03:01.071 --> 00:03:03.238
όμως όχι τόσο βίαια όσο τα ναρκωτικά.

00:03:03.238 --> 00:03:06.400
Και τα σάκχαρα ανευρίσκονται σπάνια σε φαγητά
που προκαλούν έκκριση ντοπαμίνης.

00:03:06.400 --> 00:03:08.652
Το μπρόκολο για παράδειγμα,
δεν έχει καμία επίδραση,

00:03:08.652 --> 00:03:09.738
που μάλλον εξηγεί

00:03:09.738 --> 00:03:12.837
γιατί είναι τόσο δύσκολο να κάνουμε
τα παιδιά να φάνε τα λαχανικά τους.

NOTE Paragraph

00:03:12.837 --> 00:03:14.416
Μιλώντας για υγιεινά φαγητά,

00:03:14.416 --> 00:03:15.620
ας πούμε ότι πεινάτε

00:03:15.620 --> 00:03:17.597
και αποφασίζετε να φάτε
ένα ισορροπημένο γεύμα.

00:03:17.597 --> 00:03:19.683
Το κάνετε και τα επίπεδα
ντοπαμίνης αυξάνονται

00:03:19.683 --> 00:03:21.349
στα σημεία του συστήματος επιβράβευσης.

00:03:21.349 --> 00:03:24.730
Αλλά αν φάτε το ίδιο φαγητό
συνεχόμενα, για πολλές ημέρες

00:03:24.730 --> 00:03:27.063
τα επίπεδα ντοπαμίνης 
θα αυξάνονται όλο και λιγότερο,

00:03:27.063 --> 00:03:28.998
μέχρι τελικά να εξισορροπηθούν.

00:03:28.998 --> 00:03:30.643
Αυτό γίνεται επειδή
όταν πρόκειται για φαγητό,

00:03:30.643 --> 00:03:33.077
ο εγκέφαλος εξελίχθηκε 
να δίνει ιδιαίτερη προσοχή

00:03:33.077 --> 00:03:34.955
σε νέες ή διαφορετικές γεύσεις.

00:03:34.955 --> 00:03:35.900
Γιατί;

00:03:35.900 --> 00:03:37.070
Δύο λόγοι:

00:03:37.070 --> 00:03:39.444
πρώτον, για να εντοπίζει
τρόφιμα που έχουν χαλάσει,

00:03:39.444 --> 00:03:41.731
και δεύτερον, επειδή
όσο μεγαλύτερη ποικιλία

00:03:41.731 --> 00:03:42.753
έχουμε στη δίαιτά μας,

00:03:42.753 --> 00:03:43.840
τόσο πιο πιθανό είναι

00:03:43.840 --> 00:03:45.876
να πάρουμε όλα τα θρεπτικά
συστατικά που χρειαζόμαστε.

00:03:45.876 --> 00:03:47.251
Για να έχουμε ποικιλία,

00:03:47.251 --> 00:03:49.663
πρέπει να μπορούμε να αναγνωρίζουμε
ένα καινούργιο φαγητό,

00:03:49.663 --> 00:03:50.839
και πιο σημαντικό,

00:03:50.839 --> 00:03:53.544
χρειάζεται να θέλουμε να συνεχίσουμε
να τρώμε καινούργια φαγητά.

00:03:53.544 --> 00:03:55.505
Και γι' αυτό το λόγο
η ντοπαμίνη εξισορροπείται

00:03:55.505 --> 00:03:57.367
όταν ένα φαγητό γίνεται βαρετό.

NOTE Paragraph

00:03:57.367 --> 00:03:58.966
Τώρα, πίσω σε αυτό το γεύμα.

00:03:58.966 --> 00:04:00.423
Τι συμβαίνει αν στην θέση

00:04:00.423 --> 00:04:02.092
του υγιεινού, ισορροπημένου γεύματος,

00:04:02.092 --> 00:04:04.307
φάτε φαγητό πλούσιο σε σάκχαρα;

00:04:04.307 --> 00:04:05.840
Αν τρώτε σπάνια σάκχαρα

00:04:05.840 --> 00:04:07.339
ή δεν τρώτε πολλά κάθε φορά,

00:04:07.339 --> 00:04:09.973
η επίδραση είναι παρόμοια
με αυτή του ισορροπημένου γεύματος.

00:04:09.973 --> 00:04:11.174
Αλλά αν φάτε πάρα πολλά,

00:04:11.174 --> 00:04:13.726
η αντίδραση της ντοπαμίνης
δεν εξισορροπείται.

00:04:13.726 --> 00:04:15.493
Με άλλα λόγια,
αν τρώμε πολλά σάκχαρα

00:04:15.493 --> 00:04:17.745
θα συνεχίσουμε να αισθανόμαστε
επιβράβευση.

00:04:17.745 --> 00:04:21.153
Με αυτό τον τρόπο, τα σάκχαρα
συμπεριφέρονται λιγάκι σαν ένα ναρκωτικό.

00:04:21.153 --> 00:04:22.933
Είναι ένας λόγος για τον οποίο
φαίνεται πως εθίζεται ο κόσμος

00:04:22.933 --> 00:04:24.621
στα σακχαρώδη φαγητά.

NOTE Paragraph

00:04:24.621 --> 00:04:27.267
Έτσι, αναλογιστείτε όλα αυτά
τα διαφορετικά είδη σακχάρων.

00:04:27.267 --> 00:04:28.740
Κάθε ένα είναι μοναδικό,

00:04:28.740 --> 00:04:30.928
αλλά κάθε φορά που καταναλώνετε
οποιοδήποτε σάκχαρο,

00:04:30.928 --> 00:04:33.382
ξεκινάει μία επίδραση ντόμινο
στον εγκέφαλο

00:04:33.382 --> 00:04:35.289
που πυροδοτεί μια ικανοποιητική αίσθηση.

00:04:35.289 --> 00:04:36.544
Υπερβολικά, πολύ συχνά,

00:04:36.544 --> 00:04:38.720
και τα πράγματα μπορεί να ξεφύγουν.

00:04:38.720 --> 00:04:40.922
Έτσι, ναι, η υπερβολική
κατανάλωση σακχάρων

00:04:40.922 --> 00:04:42.975
μπορεί να έχει εθιστικές επιδράσεις 
στον εγκέφαλο,

00:04:42.975 --> 00:04:46.178
αλλά ένα κομμάτι κέικ,
πού και πού, δεν θα σας κάνει κακό.