1
00:00:06,825 --> 00:00:09,101
Φανταστείτε ζεστά,
μαλακά μπισκότα,

2
00:00:09,101 --> 00:00:10,513
τραγανές καραμέλες,

3
00:00:10,513 --> 00:00:12,076
βελούδινα κέικ,

4
00:00:12,076 --> 00:00:14,694
βάφλες με βουνά παγωτού.

5
00:00:14,694 --> 00:00:16,670
Τρέχουν τα σάλια σας;

6
00:00:16,670 --> 00:00:17,538
Έχετε λαχταρίσει το γλυκό;

7
00:00:17,538 --> 00:00:18,843
Γιατί;

8
00:00:18,843 --> 00:00:19,924
Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο

9
00:00:19,924 --> 00:00:23,700
που κάνει τα ζαχαρώδη φαγητά
τόσο ακαταμάχητα;

10
00:00:23,700 --> 00:00:24,421
Τα σάκχαρα είναι μία γενική ορολογία

11
00:00:24,421 --> 00:00:26,549
που χρησιμοποιείται για να περιγράψει
μια κατηγορία μορίων

12
00:00:26,549 --> 00:00:28,427
που ονομάζονται υδατάνθρακες,

13
00:00:28,427 --> 00:00:31,278
και βρίσκεται σε μεγάλη ποικιλία 
τροφίμων και ποτών.

14
00:00:31,278 --> 00:00:34,212
Απλά ελέγξτε τις ετικέτες 
των γλυκών προϊόντων που αγοράζετε.

15
00:00:34,212 --> 00:00:34,913
Γλυκόζη,

16
00:00:34,913 --> 00:00:35,695
φρουκτόζη,

17
00:00:35,695 --> 00:00:36,627
σουκρόζη,

18
00:00:36,627 --> 00:00:37,495
μαλτόζη,

19
00:00:37,495 --> 00:00:38,295
λακτόζη,

20
00:00:38,295 --> 00:00:38,969
δεξτρόζη,

21
00:00:38,969 --> 00:00:39,681
και άμυλο

22
00:00:39,681 --> 00:00:41,445
είναι όλα μορφές σακχάρων.

23
00:00:41,445 --> 00:00:43,525
Το ίδιο και το σιρόπι καλαμποκιού
υψηλής φρουκτόζης,

24
00:00:43,525 --> 00:00:44,309
ο φρουτοχυμός,

25
00:00:44,309 --> 00:00:45,294
η ακατέργαστη ζάχαρη,

26
00:00:45,294 --> 00:00:46,521
και το μέλι.

27
00:00:46,521 --> 00:00:49,073
Τα σάκχαρα δεν είναι μόνο
στα ζαχαρωτά και στα γλυκά,

28
00:00:49,073 --> 00:00:51,188
τα προσθέτουν και 
στις σάλτσες ντομάτας,

29
00:00:51,188 --> 00:00:51,846
στο γιαούρτι,

30
00:00:51,846 --> 00:00:52,777
στα αποξηραμένα φρούτα,

31
00:00:52,777 --> 00:00:53,856
στο νερό με γεύση,

32
00:00:53,856 --> 00:00:55,700
ή στις μπάρες δημητριακών.

33
00:00:55,700 --> 00:00:56,603
Εφόσον τα σάκχαρα είναι παντού,

34
00:00:56,603 --> 00:00:58,026
είναι σημαντικό να καταλάβουμε

35
00:00:58,026 --> 00:00:59,906
πώς επηρεάζουν τον εγκέφαλο.

36
00:00:59,906 --> 00:01:02,275
Τι συμβαίνει όταν τα σάκχαρα
φτάνουν στην γλώσσα σας;

37
00:01:02,275 --> 00:01:03,528
Και γιατί αν φάμε μικρή ποσότητα σακχάρων

38
00:01:03,528 --> 00:01:05,480
μας κάνει να λαχταρούμε περισσότερη;

39
00:01:05,480 --> 00:01:07,025
Τρώτε μια κουταλιά δημητριακά.

40
00:01:07,025 --> 00:01:08,276
Τα σάκχαρα που περιέχουν

41
00:01:08,276 --> 00:01:10,528
ενεργοποιούν τους γλυκούς
γευστικούς υποδοχείς,

42
00:01:10,528 --> 00:01:12,770
μέρος των γευστικών καλύκων
πάνω στη γλώσσα.

43
00:01:12,770 --> 00:01:15,771
Αυτοί οι υποδοχείς στέλνουν
ένα σήμα στο εγκεφαλικό στέλεχος,

44
00:01:15,771 --> 00:01:17,375
και από εκεί διακλαδώνεται

45
00:01:17,375 --> 00:01:19,261
σε πολλά σημεία του προσθεγκεφάλου,

46
00:01:19,261 --> 00:01:21,813
όπου ένα από αυτά είναι 
ο εγκεφαλικός φλοιός.

47
00:01:21,813 --> 00:01:23,964
Διαφορετικά σημεία 
του εγκεφαλικού φλοιού

48
00:01:23,964 --> 00:01:25,864
επεξεργάζονται διαφορετικές γεύσεις:

49
00:01:25,864 --> 00:01:26,399
πικρό,

50
00:01:26,399 --> 00:01:26,985
αλμυρό,

51
00:01:26,985 --> 00:01:27,711
ουμάμι,

52
00:01:27,711 --> 00:01:29,823
και στην περίπτωσή μας, γλυκό.

53
00:01:29,823 --> 00:01:31,328
Από εκεί, το σήμα ενεργοποιεί

54
00:01:31,328 --> 00:01:33,440
το σύστημα επιβράβευσης του εγκεφάλου.

55
00:01:33,440 --> 00:01:34,909
Αυτό το σύστημα επιβράβευσης 
είναι μία σειρά

56
00:01:34,909 --> 00:01:37,125
ηλεκτρικών και χημικών μονοπατιών

57
00:01:37,125 --> 00:01:39,749
κατά μήκος διαφόρων 
περιοχών του εγκεφάλου.

58
00:01:39,749 --> 00:01:40,873
Είναι ένα πολύπλοκο δίκτυο,

59
00:01:40,873 --> 00:01:44,171
αλλά βοηθάει να απαντηθεί μία μοναδική,
υποσυνείδητη ερώτηση:

60
00:01:44,171 --> 00:01:45,877
Πρέπει να το ξανακάνω;

61
00:01:45,877 --> 00:01:47,413
Αυτό το ζεστό, ασαφές
αίσθημα που έχετε

62
00:01:47,413 --> 00:01:49,501
όταν γεύεστε 
το κέικ σοκολάτας της γιαγιάς;

63
00:01:49,501 --> 00:01:51,295
Αυτό είναι το σύστημα 
επιβράβευσης σας που λέει,

64
00:01:51,295 --> 00:01:52,753
«Μμμ, ναι!»

65
00:01:52,753 --> 00:01:55,090
Και δεν ενεργοποιείται 
μόνο από το φαγητό.

66
00:01:55,090 --> 00:01:55,935
Η κοινωνικοποίηση,

67
00:01:55,935 --> 00:01:56,795
η σεξουαλική συμπεριφορά

68
00:01:56,795 --> 00:01:57,469
και τα ναρκωτικά

69
00:01:57,469 --> 00:01:58,931
είναι απλώς μερικά παραδείγματα

70
00:01:58,931 --> 00:02:00,346
πραγμάτων και εμπειριών

71
00:02:00,346 --> 00:02:02,959
που ενεργοποιούν επίσης το σύστημα
επιβράβευσης.

72
00:02:02,959 --> 00:02:05,145
Αλλά η υπερενεργοποίηση
του συστήματος επιβράβευσης

73
00:02:05,145 --> 00:02:08,435
ενεργοποιεί μια σειρά
από δυσάρεστα γεγονότα:

74
00:02:08,435 --> 00:02:09,268
απώλεια ελέγχου,

75
00:02:09,268 --> 00:02:10,200
ακατάσχετη επιθυμία

76
00:02:10,200 --> 00:02:12,711
και αυξημένη ανοχή στη ζάχαρη.

77
00:02:12,711 --> 00:02:14,963
Ας πάμε πίσω 
στην κουταλιά των δημητριακών.

78
00:02:14,963 --> 00:02:17,069
Ταξιδεύει κάτω, στο στομάχι σας

79
00:02:17,069 --> 00:02:18,912
και εντέλει στο έντερό σας.

80
00:02:18,912 --> 00:02:19,949
Για μαντέψτε;

81
00:02:19,949 --> 00:02:22,380
Κι εδώ υπάρχουν υποδοχείς σακχάρων.

82
00:02:22,380 --> 00:02:23,335
Δεν είναι γευστικοί κάλυκες,

83
00:02:23,335 --> 00:02:24,755
αλλά στέλνουν σήματα

84
00:02:24,755 --> 00:02:26,587
στον εγκέφαλό σας λέγοντάς του
ότι έχετε φτάσει σε αίσθημα κορεσμού

85
00:02:26,587 --> 00:02:28,709
ή ότι το σώμα σας θα πρέπει 
να παράγει περισσότερη ινσουλίνη

86
00:02:28,709 --> 00:02:31,003
για να αντιμετωπίσει
τα επιπλέον σάκχαρα που τρώτε.

87
00:02:31,003 --> 00:02:32,428
Η κύρια οργανική ουσία

88
00:02:32,428 --> 00:02:34,563
του συστήματος επιβράβευσής μας
είναι η ντοπαμίνη,

89
00:02:34,563 --> 00:02:37,153
μια σημαντική χημική ουσία
ή νευροδιαβιβαστής.

90
00:02:37,153 --> 00:02:39,684
Υπάρχουν πολλοί υποδοχείς ντοπαμίνης
στον προσθεγκέφαλο

91
00:02:39,684 --> 00:02:41,840
αλλά δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμημένοι.

92
00:02:41,840 --> 00:02:44,648
Μερικές περιοχές έχουν 
πυκνές συστάδες υποδοχέων,

93
00:02:44,648 --> 00:02:46,312
και αυτά τα καυτά σημεία ντοπαμίνης

94
00:02:46,312 --> 00:02:48,481
είναι μέρος του συστήματος επιβράβευσής μας.

95
00:02:48,481 --> 00:02:49,767
Ναρκωτικά όπως το αλκοόλ,

96
00:02:49,767 --> 00:02:50,436
η νικοτίνη,

97
00:02:50,436 --> 00:02:51,361
ή η ηρωίνη,

98
00:02:51,361 --> 00:02:53,366
προκαλούν υπερέκκριση της ντοπαμίνης,

99
00:02:53,366 --> 00:02:56,449
κάνοντας μερικούς ανθρώπους
να αναζητούν συνεχώς αυτή την ανύψωση,

100
00:02:56,449 --> 00:02:58,645
με άλλα λόγια, 
να εθιστούν.

101
00:02:58,645 --> 00:03:01,071
Και τα σάκχαρα δημιουργούν
έκκριση ντοπαμίνης,

102
00:03:01,071 --> 00:03:03,238
όμως όχι τόσο βίαια όσο τα ναρκωτικά.

103
00:03:03,238 --> 00:03:06,400
Και τα σάκχαρα ανευρίσκονται σπάνια σε φαγητά
που προκαλούν έκκριση ντοπαμίνης.

104
00:03:06,400 --> 00:03:08,652
Το μπρόκολο για παράδειγμα,
δεν έχει καμία επίδραση,

105
00:03:08,652 --> 00:03:09,738
που μάλλον εξηγεί

106
00:03:09,738 --> 00:03:12,837
γιατί είναι τόσο δύσκολο να κάνουμε
τα παιδιά να φάνε τα λαχανικά τους.

107
00:03:12,837 --> 00:03:14,416
Μιλώντας για υγιεινά φαγητά,

108
00:03:14,416 --> 00:03:15,620
ας πούμε ότι πεινάτε

109
00:03:15,620 --> 00:03:17,597
και αποφασίζετε να φάτε
ένα ισορροπημένο γεύμα.

110
00:03:17,597 --> 00:03:19,683
Το κάνετε και τα επίπεδα
ντοπαμίνης αυξάνονται

111
00:03:19,683 --> 00:03:21,349
στα σημεία του συστήματος επιβράβευσης.

112
00:03:21,349 --> 00:03:24,730
Αλλά αν φάτε το ίδιο φαγητό
συνεχόμενα, για πολλές ημέρες

113
00:03:24,730 --> 00:03:27,063
τα επίπεδα ντοπαμίνης 
θα αυξάνονται όλο και λιγότερο,

114
00:03:27,063 --> 00:03:28,998
μέχρι τελικά να εξισορροπηθούν.

115
00:03:28,998 --> 00:03:30,643
Αυτό γίνεται επειδή
όταν πρόκειται για φαγητό,

116
00:03:30,643 --> 00:03:33,077
ο εγκέφαλος εξελίχθηκε 
να δίνει ιδιαίτερη προσοχή

117
00:03:33,077 --> 00:03:34,955
σε νέες ή διαφορετικές γεύσεις.

118
00:03:34,955 --> 00:03:35,900
Γιατί;

119
00:03:35,900 --> 00:03:37,070
Δύο λόγοι:

120
00:03:37,070 --> 00:03:39,444
πρώτον, για να εντοπίζει
τρόφιμα που έχουν χαλάσει,

121
00:03:39,444 --> 00:03:41,731
και δεύτερον, επειδή
όσο μεγαλύτερη ποικιλία

122
00:03:41,731 --> 00:03:42,753
έχουμε στη δίαιτά μας,

123
00:03:42,753 --> 00:03:43,840
τόσο πιο πιθανό είναι

124
00:03:43,840 --> 00:03:45,876
να πάρουμε όλα τα θρεπτικά
συστατικά που χρειαζόμαστε.

125
00:03:45,876 --> 00:03:47,251
Για να έχουμε ποικιλία,

126
00:03:47,251 --> 00:03:49,663
πρέπει να μπορούμε να αναγνωρίζουμε
ένα καινούργιο φαγητό,

127
00:03:49,663 --> 00:03:50,839
και πιο σημαντικό,

128
00:03:50,839 --> 00:03:53,544
χρειάζεται να θέλουμε να συνεχίσουμε
να τρώμε καινούργια φαγητά.

129
00:03:53,544 --> 00:03:55,505
Και γι' αυτό το λόγο
η ντοπαμίνη εξισορροπείται

130
00:03:55,505 --> 00:03:57,367
όταν ένα φαγητό γίνεται βαρετό.

131
00:03:57,367 --> 00:03:58,966
Τώρα, πίσω σε αυτό το γεύμα.

132
00:03:58,966 --> 00:04:00,423
Τι συμβαίνει αν στην θέση

133
00:04:00,423 --> 00:04:02,092
του υγιεινού, ισορροπημένου γεύματος,

134
00:04:02,092 --> 00:04:04,307
φάτε φαγητό πλούσιο σε σάκχαρα;

135
00:04:04,307 --> 00:04:05,840
Αν τρώτε σπάνια σάκχαρα

136
00:04:05,840 --> 00:04:07,339
ή δεν τρώτε πολλά κάθε φορά,

137
00:04:07,339 --> 00:04:09,973
η επίδραση είναι παρόμοια
με αυτή του ισορροπημένου γεύματος.

138
00:04:09,973 --> 00:04:11,174
Αλλά αν φάτε πάρα πολλά,

139
00:04:11,174 --> 00:04:13,726
η αντίδραση της ντοπαμίνης
δεν εξισορροπείται.

140
00:04:13,726 --> 00:04:15,493
Με άλλα λόγια,
αν τρώμε πολλά σάκχαρα

141
00:04:15,493 --> 00:04:17,745
θα συνεχίσουμε να αισθανόμαστε
επιβράβευση.

142
00:04:17,745 --> 00:04:21,153
Με αυτό τον τρόπο, τα σάκχαρα
συμπεριφέρονται λιγάκι σαν ένα ναρκωτικό.

143
00:04:21,153 --> 00:04:22,933
Είναι ένας λόγος για τον οποίο
φαίνεται πως εθίζεται ο κόσμος

144
00:04:22,933 --> 00:04:24,621
στα σακχαρώδη φαγητά.

145
00:04:24,621 --> 00:04:27,267
Έτσι, αναλογιστείτε όλα αυτά
τα διαφορετικά είδη σακχάρων.

146
00:04:27,267 --> 00:04:28,740
Κάθε ένα είναι μοναδικό,

147
00:04:28,740 --> 00:04:30,928
αλλά κάθε φορά που καταναλώνετε
οποιοδήποτε σάκχαρο,

148
00:04:30,928 --> 00:04:33,382
ξεκινάει μία επίδραση ντόμινο
στον εγκέφαλο

149
00:04:33,382 --> 00:04:35,289
που πυροδοτεί μια ικανοποιητική αίσθηση.

150
00:04:35,289 --> 00:04:36,544
Υπερβολικά, πολύ συχνά,

151
00:04:36,544 --> 00:04:38,720
και τα πράγματα μπορεί να ξεφύγουν.

152
00:04:38,720 --> 00:04:40,922
Έτσι, ναι, η υπερβολική
κατανάλωση σακχάρων

153
00:04:40,922 --> 00:04:42,975
μπορεί να έχει εθιστικές επιδράσεις 
στον εγκέφαλο,

154
00:04:42,975 --> 00:04:46,178
αλλά ένα κομμάτι κέικ,
πού και πού, δεν θα σας κάνει κακό.