0:00:06.909,0:00:08.911
Yükselen sıcaklıklar ve denizler,

0:00:08.911,0:00:10.357
büyük kuraklıklar,

0:00:10.357,0:00:12.069
değişen tabiat.

0:00:12.069,0:00:16.897
İklim değişikliğine başarıyla adapte [br]olmanın önemi gitgide artıyor.

0:00:16.897,0:00:20.625
Bu insanlar için[br]teknolojik gelişmelerimizi kullanarak

0:00:20.625,0:00:22.360
çözümler bulmak anlamına geliyor;

0:00:22.360,0:00:25.419
daha akıllı şehirler ve [br]daha iyi su yönetimi gibi.

0:00:25.419,0:00:27.201
Ancak bazı bitkiler ve hayvanlar için

0:00:27.201,0:00:32.082
bu küresel değişimlere adapte olmak [br]hepsinden eski bir çözümü gerektirir:

0:00:32.082,0:00:33.735
Evrim.

0:00:33.735,0:00:37.621
Evrimsel adaptasyon genellikle [br]binlerce ila

0:00:37.621,0:00:41.195
yüzbinlerce yıl arası[br]bir ölçekte gerçekleşir.

0:00:41.195,0:00:45.358
Ancak hızla değişen iklim gibi

0:00:45.358,0:00:48.857
güçlü seçici şartların[br]söz konusu olduğu durumlarda

0:00:48.857,0:00:52.202
uyumsal evrim daha hızlı gerçekleşebilir.

0:00:52.202,0:00:53.302
Geçtiğimiz on yıllarda,

0:00:53.302,0:00:54.580
pek çok bitkinin,

0:00:54.580,0:00:55.391
hayvanın

0:00:55.391,0:00:56.572
ve böceğin

0:00:56.572,0:01:00.253
yerlerini değiştirdiklerini, [br]vücut ölçülerinde ve çiçek açtıkları

0:01:00.253,0:01:03.495
ya da üredikleri tarihlerde değişime[br]maruz kalmış olduklarını gördük.

0:01:03.495,0:01:06.322
Fakat bunların çoğu canlının [br]fiziksel özellikleri için

0:01:06.322,0:01:09.461
esnek ya da kalıtsal olmayan [br]değişimlerdir.

0:01:09.461,0:01:12.893
Bir canlının çevresel gereklilikleri[br]karşılamak için kendi fizyolojisini

0:01:12.893,0:01:15.768
ne kadar değiştirebileceğinin de[br]bir sınırı vardır.

0:01:15.768,0:01:18.305
Bu nedenle bilim adamları,

0:01:18.305,0:01:21.432
türlerin DNA'sında kodlanan kalıtsal,

0:01:21.432,0:01:23.029
uzun ömürlü

0:01:23.029,0:01:27.414
ve gelecekleri için anahtar olabilecek [br]evrimsel değişiklik örnekleri arıyorlar.

0:01:27.414,0:01:29.286
Alaca Baykuş'u ele alalım.

0:01:29.286,0:01:32.914
30 yıl önce Kuzey Avrupa’daki [br]çok soğuk bir ormandan

0:01:32.914,0:01:36.500
geçiyor olsaydınız, [br]bu ele avuca geçmez kuşu,

0:01:36.500,0:01:38.452
görmekten ziyade duymanız olasıydı.

0:01:38.452,0:01:40.519
Karlı zemine karşı [br]tüylerini fark etmeniz

0:01:40.519,0:01:43.798
neredeyse imkânsızdır.

0:01:43.798,0:01:46.444
Bugünse, tabiat çok daha farklı.

0:01:46.444,0:01:47.916
1980’lerden bu yana,

0:01:47.916,0:01:51.076
iklim değişikliği kar yağışında[br]ciddi bir azalmaya yol açtı,

0:01:51.076,0:01:54.194
fakat hâlâ bir alaca baykuşu[br]fark etmekte zorlanırsınız,

0:01:54.194,0:01:57.024
çünkü günümüzde kahverengilerdir.

0:01:57.024,0:02:02.405
Kahverengi renk değişkeni genetik olarak [br]bu türlerde baskın olan tüy rengidir,

0:02:02.405,0:02:03.785
fakat tarihsel olarak

0:02:03.785,0:02:06.683
çekinik soluk gri değişkeni

0:02:06.683,0:02:11.225
bu yırtıcı kuşlara doğada tanıdığı karışma[br]seçiçi avantajı nedeniyle üstün geldi.

0:02:11.225,0:02:15.284
Ancak azalan kar örtüsü[br]kamuflaj fırsatını azalttı

0:02:15.284,0:02:17.533
ve son zamanlarda gri renk değişkeni [br]

0:02:17.533,0:02:20.561
doğal seçilimle olan [br]mücadelesini kaybetmekte.

0:02:20.561,0:02:23.418
Öte yandan [br]kahverengi renk değişimlerinin kuşağı

0:02:23.418,0:02:25.991
açık olan ormanlarda avantaja sahiptir,

0:02:25.991,0:02:29.734
bu nedenle kahverengi alaca baykuşlar [br]bugün hâlâ gelişmektedirler.

0:02:29.734,0:02:32.575
Diğer birçok tür son yıllarda,[br]iklim değişikliği sebebiyle

0:02:32.575,0:02:36.296
benzer uyumsal genetik değişimler geçirdi.

0:02:36.296,0:02:38.937
Etobur bitki sinekleri

0:02:38.937,0:02:41.388
daha ılık sıcaklıklardan yararlanmak için

0:02:41.388,0:02:44.892
giderek daha geç uykuya girerek[br]çabucak evrimleştiler.

0:02:44.892,0:02:47.171
İki noktalı uğur böceği toplulukları,

0:02:47.171,0:02:51.972
bir zamanlar eşit sayıda siyahımsı ve [br]siyahımsı olmayan biçimlerden oluşurken

0:02:51.972,0:02:56.223
şimdilerde neredeyse tamamen siyahımsı[br]olmayan renk kombinasyonuna kaydılar.

0:02:56.223,0:02:59.668
Bilim insanları bunun onları [br]aşırı ısınmadan koruduğunu düşünüyor.

0:02:59.668,0:03:03.302
Bu sırada pempe somon balığı [br]hassas yumurtalarını korumak için

0:03:03.302,0:03:07.620
mevsim başlarında yumurtlayarak [br]daha sıcak sulara adapte oldu.

0:03:07.620,0:03:11.837
Avrupa'daki yabani kekik bitkileri ise [br]sıcaklarda daha yaygın hâle gelen

0:03:11.837,0:03:14.374
otoburlara karşı kendilerini korumak için

0:03:14.374,0:03:17.304
daha fazla kovucu yağ üretmeye başladı.

0:03:17.304,0:03:21.837
Bu bitki ve hayvanlar ani iklim [br]değişikliğiyle evrimsel adaptasyon geçiren

0:03:21.837,0:03:25.898
tanımlanmış yaklaşık 20 türle [br]aynı gruba aittir;

0:03:25.898,0:03:27.314
kapan kaplumbağagiller,

0:03:27.314,0:03:28.601
ağaç kurbağası,

0:03:28.601,0:03:29.697
madımak

0:03:29.697,0:03:32.849
ve gümüş benekli zıpzıp kelebekleri de [br]dâhil olmak üzere.

0:03:32.849,0:03:36.838
Yine de bilim insanları, dünyadaki [br]8,7 milyon türün içinden

0:03:36.838,0:03:41.704
iklim değişikliğine cevaben evrimleşmiş [br]olan daha fazla türü keşfetmeyi umuyor.

0:03:41.704,0:03:44.980
Gezegenimizin değerli ve [br]muazzam biyoçeşitliliğinin

0:03:44.980,0:03:47.465
büyük bir kısmı için [br]cevap evrim olmayacak.

0:03:47.465,0:03:51.133
Bunun yerine bu türlerin çoğu [br]hayatta kalmak için

0:03:51.133,0:03:53.902
bizim yardımımıza güvenmek zorunda kalacak[br]

0:03:53.902,0:03:56.744
ya da nesillerinin tükenme tehlikesiyle [br]karşı karşıya gelecek.

0:03:56.744,0:03:59.044
İyi haber şu ki [br]hâlihazırda gerekenlere sahibiz.

0:03:59.044,0:04:01.689
Dünyanın her yerinde, [br]tüm ekosistemin adapte olmasına

0:04:01.689,0:04:04.820
yardımcı olacak yerinde kararlar alıyoruz.

0:04:04.820,0:04:08.679
Kritik iklim sığınakları [br]tespit edildi ve ayrıldı,

0:04:08.679,0:04:11.507
gezici türlerin daha uygun iklimlere

0:04:11.507,0:04:13.795
göç etmesine yardım projesi ise sürüyor.

0:04:13.795,0:04:17.018
Mevcut parklar ve korunan alanlar da [br]vahşi yaşamın başa çıkmasına

0:04:17.018,0:04:20.878
yardımcı olmak için [br]iklim değişikliği kontrolleri yapıyor.

0:04:20.878,0:04:23.789
Neyse ki, her şeye rağmen [br]bizi ayakta tutan

0:04:23.789,0:04:26.571
bu gezegenin mükemmel [br]biyoçeşitliliğinin çoğunu

0:04:26.571,0:04:30.467
koruyacak güç hâlâ bizim elimizde.