WEBVTT

00:00:03.570 --> 00:00:06.570
Chương trình được tài trợ bởi:

00:00:06.510 --> 00:00:11.850
Tài trợ phụ bởi

00:00:32.850 --> 00:00:35.290
lần trước chúng ta đã tranh luận

00:00:35.290 --> 00:00:39.400
về trường hợp vụ Nữ hoàng kiện Dudley và Stephens

00:00:39.400 --> 00:00:45.970
vụ đắm tàu, vụ ăn thịt người trên biển

00:00:45.970 --> 00:00:48.420
và với những lập luận về

00:00:48.420 --> 00:00:49.369
vụ đắm tàu,

00:00:49.369 --> 00:00:53.750
những lập luận ủng hộ và chống lại những suy nghĩ của Dudley và Stephens,

00:00:53.750 --> 00:00:56.890
hãy quay trở lại với

00:00:56.890 --> 00:00:58.480
vấn đề triết học

00:00:58.480 --> 00:01:02.059
triết học vị lợi của Jeremy Bentham

00:01:02.060 --> 00:01:06.130
Bentham sinh ra ở Anh năm 1748,

00:01:06.130 --> 00:01:09.740
12 tuổi ông vào học Oxford, 15 tuổi ông học trường luật.

00:01:09.740 --> 00:01:15.060
ông được nhận vào đoàn luật sư năm 19 tuổi, 
nhưng anh ta chưa bao giờ hành nghề luật sư,

00:01:15.060 --> 00:01:17.470
thay vào đó, ông dâng trọn đời mình

00:01:17.470 --> 00:01:19.920
cho Luật học và

00:01:19.920 --> 00:01:22.170
Triết học đạo đức.

00:01:22.170 --> 00:01:27.690
lần trước chúng ta đã bắt đầu xem xét một phiên bản
về thuyết vị lợi của Bentham

00:01:27.690 --> 00:01:28.810
ý tưởng chính

00:01:28.810 --> 00:01:32.870
đơn giản được phát biểu như thế này,

00:01:32.870 --> 00:01:35.750
nguyên tắc tối cao của đạo đức,

00:01:35.750 --> 00:01:38.909
cho dù là đạo đức cá nhân hay đạo đức chính trị

00:01:38.909 --> 00:01:40.260
Đều là

00:01:40.260 --> 00:01:42.520
tối đa hóa

00:01:42.520 --> 00:01:44.390
phúc lợi chung

00:01:44.390 --> 00:01:46.560
hay hạnh phúc của tập thể,

00:01:46.560 --> 00:01:50.070
hay sự cân bằng tổng thể giữa 
niềm vui và nỗi thống khổ

00:01:50.070 --> 00:01:52.210
Nói cách khác là

00:01:52.210 --> 00:01:53.210
tối đa hóa

00:01:53.210 --> 00:01:56.419
tính có ích

00:01:56.420 --> 00:02:00.750
Bentham đưa ra nguyên tắc này bằng dòng lập luận rằng,

00:02:00.750 --> 00:02:03.150
tất cả chúng ta đều bị chi phối bởi nỗi đau và niềm vui

00:02:03.150 --> 00:02:09.009
chúng là những bậc thầy tối cao của chúng ta, 
và do vậy bất kỳ hệ thống đạo đức nào cũng phải tính đến chúng.

00:02:09.008 --> 00:02:10.999
Tính như thế nào là tốt nhất?

00:02:10.999 --> 00:02:14.209
Bằng cách tối đa hóa

00:02:14.209 --> 00:02:15.739
và điều này dẫn đến nguyên tắc

00:02:15.739 --> 00:02:19.449
rằng lợi ích lớn nhất cho nhiều người nhất

00:02:19.449 --> 00:02:23.029
Vậy chính xác chúng ta nên tối đã hóa tiện ích gì?

00:02:23.029 --> 00:02:24.698
Bentham nói với chúng ta

00:02:24.699 --> 00:02:25.510
đó là hạnh phúc

00:02:25.510 --> 00:02:27.728
hay chính xác hơn là tính có ích.

00:02:27.729 --> 00:02:29.479
tính có ích.

00:02:29.479 --> 00:02:34.239
Tối đa hóa tiện ích là một nguyên tắc không chỉ cho cá nhân mà còn cho cộng đồng, và

00:02:34.239 --> 00:02:36.569
Cả đối với các nhà lập pháp,

00:02:36.569 --> 00:02:38.749
cuối cùng là cho cả mốt cuộc cộng đồng

00:02:38.749 --> 00:02:41.359
mà Bentham yêu cầu

00:02:41.359 --> 00:02:45.309
đó là tổng thể các cá nhân bao gồm trong đó,

00:02:45.309 --> 00:02:46.780
và đó là lý do

00:02:46.780 --> 00:02:53.370
trong việc quyết định chính sách tốt nhất, trong việc quyết định luật lệ nên như thế nào,
trong việc quyết định điều gì là công bằng,

00:02:53.370 --> 00:02:59.029
công dân và các nhà lập pháp nên hỏi chính bản thân họ 
câu hỏi, rằng nếu chúng ta cộng hết,

00:02:59.029 --> 00:03:03.870
tất cả những lợi ích của chính sách này,

00:03:03.870 --> 00:03:05.290
rồi trừ đi

00:03:05.290 --> 00:03:08.828
tất cả các chi phí,

00:03:08.829 --> 00:03:10.669
việc đúng nên làm

00:03:10.669 --> 00:03:11.779
là cái mà

00:03:11.779 --> 00:03:13.439
tối đa hóa được

00:03:13.439 --> 00:03:14.698
sự cân bằng

00:03:14.699 --> 00:03:16.020
giữa hạnh phúc

00:03:16.020 --> 00:03:20.869
và đau khổ.

00:03:20.869 --> 00:03:24.039
Đó là ý nghĩa của việc tối đa hóa tiện ích

00:03:24.039 --> 00:03:24.988
Bây giờ, ngày hôm nay

00:03:24.989 --> 00:03:28.189
tôi muốn xem

00:03:28.189 --> 00:03:31.150
liệu các bạn đồng ý hay không đồng ý với điều đó,

00:03:31.150 --> 00:03:36.650
và suy luận vị lợi này thường diễn ra 
dưới cái tên phân tích phí tổn - lợi ích

00:03:36.650 --> 00:03:39.719
Thường xuyên được sử dụng bởi các công ty

00:03:39.719 --> 00:03:41.219
và bởi

00:03:41.219 --> 00:03:41.978
chính phủ

00:03:41.979 --> 00:03:43.729
Và nó luôn luôn l

00:03:43.729 --> 00:03:45.239
iên quan đến việc

00:03:45.239 --> 00:03:50.789
đặt một giá trị - thường là giá trị tiền bạc - để đại diện cho tính có lợi ích

00:03:50.789 --> 00:03:53.289
Dựa trên chi phí và lợi ích

00:03:53.289 --> 00:03:56.539
của nhiều đề xuất khác nhau.

00:03:56.539 --> 00:03:58.879
Mới gần đây, ở Cộng hòa Séc,

00:03:58.879 --> 00:04:03.370
có một đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá

00:04:03.370 --> 00:04:05.089
Philip Morris,

00:04:05.089 --> 00:04:08.219
Một công ty thuốc lá,

00:04:08.219 --> 00:04:09.779
doanh thu khổng lồ

00:04:09.779 --> 00:04:12.509
Ở Cộng hòa Séc. Họ đã thực hiện

00:04:12.509 --> 00:04:15.429
một nghiên cứu về phân tích lợi ích - chi phí

00:04:15.430 --> 00:04:16.789
Của việc hút thuốc lá

00:04:16.789 --> 00:04:18.678
ở Cộng hòa Séc.

00:04:18.678 --> 00:04:20.899
Và phân tích lợi ích chi phí của họ

00:04:20.899 --> 00:04:22.830
Cho thấy

00:04:22.830 --> 00:04:23.550
rằng

00:04:23.550 --> 00:04:25.660
chính phủ sẽ có lợi

00:04:25.660 --> 00:04:27.349
bằng việc

00:04:27.349 --> 00:04:30.779
có công dân Séc hút thuốc lá.

00:04:30.779 --> 00:04:32.360
Bây giờ, hãy xem xem chính phủ đạt được lợi ích như thế nào?

00:04:32.360 --> 00:04:36.189
Đúng là việc này có những tác động tiêu cực

00:04:36.189 --> 00:04:40.000
cho tài chính công của chính phủ Séc

00:04:40.000 --> 00:04:45.039
bởi vì có sự gia tăng chi phí chăm sóc sức khỏe
cho những người mắc các bệnh liên quan

00:04:45.039 --> 00:04:47.239
đến hút thuốc

00:04:47.239 --> 00:04:50.369
Mặc khác, những bệnh tật này lại tạo ra những tác động tích cực

00:04:50.369 --> 00:04:51.620
và tất cả

00:04:51.620 --> 00:04:53.099
đã được cộng dồn lại

00:04:53.099 --> 00:04:55.378
ở phái bên kia sổ cái

00:04:55.379 --> 00:05:01.960
những tác động tích cực bao gồm, chủ yếu là 
các nguồn thu thuế khác nhau mà chính phủ

00:05:01.960 --> 00:05:06.239
thu được từ doanh số bán các sản phẩm thuốc lá, 
nhưng còn gồm cả khoản tiết kiệm được

00:05:06.240 --> 00:05:09.530
từ chi phí chăm sóc sức khỏe chính phủ không phải chi trả
khi người ta chết sớm

00:05:09.530 --> 00:05:13.339
tiết kiệm lương hưu, 
bạn không phải trả lương hưu trong thời gian dài, và cả tiết kiệm được

00:05:13.339 --> 00:05:14.889
tiết kiệm

00:05:14.889 --> 00:05:19.679
chi phí nhà ở cho người già.

00:05:19.679 --> 00:05:24.539
Và khi tất cả các chi phí và lợi ích được cộng dồn lại

00:05:24.539 --> 00:05:25.969
nghiên cứu của Philip Morris

00:05:25.969 --> 00:05:27.870
cho thấy rằng

00:05:27.870 --> 00:05:32.610
tài chính công ở Cộng hòa Séc có một khoản thu ròng

00:05:32.610 --> 00:05:36.449
147 triệu đô la và còn tiết kiệm được

00:05:36.449 --> 00:05:38.120
và tiết kiệm được

00:05:38.120 --> 00:05:41.479
chi phí nhà ở, chăm sóc sức khỏe và lương hưu.

00:05:41.479 --> 00:05:46.570
Chính phủ được hưởng khoản tiết kiệm hơn 1.200 đô la

00:05:46.570 --> 00:05:52.569
khi mỗi người chết sớm vì hút thuốc.

00:05:52.569 --> 00:05:56.740
phân tích chi phí - lợi ích,

00:05:56.740 --> 00:06:01.729
ngay bây giờ, trong số những bạn ủng hộ thuyết vị lợi 
có thể nghĩ rằng đây là một cuộc kiểm tra không công bằng.

00:06:01.729 --> 00:06:03.389
khảo nghiệm của Philip Morris

00:06:03.389 --> 00:06:09.130
đã bị báo chí chỉ trích
và họ đã phải xin lỗi vì phép tính

00:06:09.130 --> 00:06:10.990
vô nhân đạo này

00:06:10.990 --> 00:06:12.319
bạn có thể nói rằng

00:06:12.319 --> 00:06:17.119
điều thiếu sót ở đây là thứ mà 
thuyết vị lợi có thể dễ dàng kết nối lại với nhau

00:06:17.119 --> 00:06:19.339
chủ yếu là

00:06:19.339 --> 00:06:23.430
giá trị đối với con người và gia đình của những người đã qua đời

00:06:23.430 --> 00:06:25.599
vì ung thư phổi.

00:06:25.599 --> 00:06:29.190
Thế còn giá trị của mạng sống thì sao?

00:06:29.190 --> 00:06:33.099
Một số phân tích lợi ích - chi phí kết hợp

00:06:33.099 --> 00:06:34.560
cả thước đo

00:06:34.560 --> 00:06:36.809
giá trị cuộc sống.

00:06:36.809 --> 00:06:41.330
Một trong những vụ nổi tiếng nhất trong số đó
liên quan đến vụ xe Ford Pinto

00:06:41.330 --> 00:06:45.008
Các bạn đã đọc về vụ đó không? Trở lại vào những năm 1970, chắc các bạn vẫn nhớ

00:06:45.009 --> 00:06:48.210
mẫu xe Ford Pinto, đó là một loại xe hơi?

00:06:48.210 --> 00:06:51.029
Có ai còn nhớ không?

00:06:51.029 --> 00:06:55.879
đó là một mẫu xe nhỏ, xe ô tô nhỏ, rất phổ biến

00:06:55.879 --> 00:06:58.059
nhưng có một vấn đề

00:06:58.059 --> 00:07:01.959
là bình xăng nằm phía sau xe

00:07:01.959 --> 00:07:07.960
và thực tế trong những vụ va chạm từ phía sau, bình xăng đã phát nổ

00:07:07.960 --> 00:07:10.210
Và, một số người đã thiệt mạng,

00:07:10.210 --> 00:07:14.349
một số người bị thương nặng.

00:07:14.349 --> 00:07:18.998
nạn nhân của những vụ tai nạn này đã kiện hãng Ford ra tòa,

00:07:18.999 --> 00:07:21.669
và trong phiên tòa, hóa ra

00:07:21.669 --> 00:07:24.030
Ford đã biết

00:07:24.030 --> 00:07:25.248
từ rất lâu trước đó

00:07:25.249 --> 00:07:27.719
về bình xăng dễ bị nổ

00:07:27.719 --> 00:07:33.599
và đã thực hiện phân tích lợi ích - chi phí
để xác định liệu có đáng

00:07:33.599 --> 00:07:36.300
để đặt một tấm chắn đặc biệt

00:07:36.300 --> 00:07:40.490
để bảo vệ bình xăng và ngăn nó phát nổ không.

00:07:40.490 --> 00:07:42.979
Họ đã làm một phân tích lợi ích - chi phí

00:07:42.979 --> 00:07:46.318
chi phí cho mỗi phần

00:07:46.319 --> 00:07:48.239
để tăng độ an toàn

00:07:48.239 --> 00:07:50.299
của chiếc Pinto,

00:07:50.299 --> 00:07:55.688
họ đã tính toán ra tầm 11 đô la cho mỗi bộ phận

00:07:55.689 --> 00:07:57.189
và đây,

00:07:57.189 --> 00:08:00.609
đây là phân tích - lợi ích chi phí

00:08:00.609 --> 00:08:03.089
được đưa ra ở phiên xét xử,

00:08:03.089 --> 00:08:05.960
Mỗi bộ phận 11 đô la

00:08:05.960 --> 00:08:09.998
cho 12,5 triệu chiếc xe hơi và xe tải

00:08:09.999 --> 00:08:13.559
nên tổng chi phí

00:08:13.370 --> 00:08:17.370
là 137 triệu đô la để cải thiện sự an toàn

00:08:17.370 --> 00:08:18.789
nhưng sau đó họ đã tính toán

00:08:18.789 --> 00:08:20.139
lợi ích

00:08:20.139 --> 00:08:23.300
của việc tiêu tất cả số tiền này để có một mẫu xe an toàn hơn

00:08:23.300 --> 00:08:26.800
và họ đếm được 180 người chết

00:08:26.800 --> 00:08:28.749
và quy ra giá trị bằng tiền

00:08:28.749 --> 00:08:30.449
200 nghìn đô la

00:08:30.449 --> 00:08:32.490
cho mỗi người chết,

00:08:32.490 --> 00:08:35.250
180 người bị thương

00:08:35.250 --> 00:08:37.490
nhận 67 nghìn đô la,

00:08:37.490 --> 00:08:38.909
và tiếp đó là chi phí sửa chữa,

00:08:38.909 --> 00:08:43.289
thay thế cho 2000 chiếc xe bị phá hủy nếu không có

00:08:43.289 --> 00:08:45.030
thiết bị an toàn.

00:08:45.030 --> 00:08:48.060
700 đô la mỗi xe.

00:08:48.060 --> 00:08:50.390
Như vậy, hóa ra những lợi ích

00:08:50.390 --> 00:08:53.930
chỉ khoảng 49,5 triệu.

00:08:53.930 --> 00:08:55.270
Thế nên họ đã

00:08:55.270 --> 00:08:56.329
không lắp đặt

00:08:56.330 --> 00:08:58.140
thiết bị an toàn.

00:08:58.140 --> 00:08:59.840
Không cần phải nói

00:08:59.840 --> 00:09:01.740
khi bản ghi nhớ

00:09:01.160 --> 00:09:09.160
về phân tích lợi ích-chi phí của Công ty Ford Motor
được đưa ra trong buổi xét xử

00:09:09.160 --> 00:09:11.250
nó khiến bồi thẩm viên kinh hoàng.

00:09:11.250 --> 00:09:15.950
Và họ đã yêu cầu một khoản phạt khổng lồ

00:09:15.950 --> 00:09:21.810
Liệu đây có phải là một ví dụ đi ngược lại 
với ý tưởng vị lợi khi tính toán

00:09:21.810 --> 00:09:23.040
vì Ford đã đưa vào phép tính

00:09:23.040 --> 00:09:27.319
thước đo giá trị của mạng sống?

00:09:27.320 --> 00:09:30.770
Bây giờ, bạn nào ở đây muốn bảo vệ

00:09:30.770 --> 00:09:33.240
phân tích lợi - ích chi phí

00:09:33.240 --> 00:09:35.320
Từ ví dụ phản đề rõ ràng này,

00:09:35.320 --> 00:09:38.720
có ai muốn biện hộ không?

00:09:38.720 --> 00:09:41.590
hay bạn nghĩ nó đã hoàn toàn phá hủy

00:09:41.590 --> 00:09:47.410
phép tính tính vị lợi?

00:09:47.410 --> 00:09:48.760
Vâng. Tôi nghĩ rằng,

00:09:48.760 --> 00:09:53.210
một lần nữa họ lại mắc cùng một sai lầm như ở ví dụ trước 
khi họ đã gán một giá trị bằng tiền

00:09:53.210 --> 00:09:56.570
cho sinh mạng con người và một lần nữa họ không tính đến những thứ như

00:09:56.570 --> 00:10:00.580
đau khổ và mất mát về tình cảm gia đình.
Ý tôi là những gia đình đã bị mất đi nguồn sống

00:10:00.580 --> 00:10:03.980
nhưng họ cũng mất đi người thân và điều đó

00:10:03.980 --> 00:10:06.820
còn đáng giá hơn 200 nghìn đô la.

00:10:06.820 --> 00:10:09.170
Tốt, nhưng chờ đã nào, bạn tên gì?

00:10:09.170 --> 00:10:10.479
Julie Roto.

00:10:10.480 --> 00:10:14.400
Vậy nếu là 200 nghìn đô la, Julie,

00:10:14.400 --> 00:10:18.660
Là một con số quá thấp vì chưa bao gồm sự mất mát của một người thân,

00:10:18.660 --> 00:10:21.660
và sự mất mát của những năm tháng cuộc đời,

00:10:21.660 --> 00:10:23.980
Vậy bạn nghĩ con số nào,

00:10:23.980 --> 00:10:27.290
bạn nghĩ con số bao nhiêu sẽ chính xác hơn?

00:10:27.290 --> 00:10:32.430
Tôi không tin là mình có thể đưa ra một con số. 
Tôi nghĩ rằng kiểu phân tích này không nên áp dụng cho

00:10:32.430 --> 00:10:33.560
những vấn đề về sinh mạng con người.

00:10:33.560 --> 00:10:36.199
Tôi nghĩ rằng không thể dung tiền đối với vấn đề này.

00:10:36.200 --> 00:10:39.270
Vậy họ không chỉ đưa ra một con số quá thấp

00:10:39.270 --> 00:10:44.510
Julie nói rằng, họ đã sai khi cố gắng áp đặt bất kỳ một con số nào.

00:10:44.510 --> 00:10:49.540
được rồi, hãy nghe một ý kiến khác. Ai nào?

00:10:49.540 --> 00:10:51.860
Phải tính thêm cả điều chỉnh do lạm phát nữa

00:10:57.700 --> 00:10:59.130
được rồi,

00:10:59.130 --> 00:11:00.050
thế là công bằng.

00:11:00.050 --> 00:11:02.660
Vậy bây giờ con số sẽ là bao nhiêu?

00:11:02.660 --> 00:11:07.640
Đấy là 35 năm trước

00:11:07.640 --> 00:11:10.330
Hai triệu đô la.

00:11:10.330 --> 00:11:12.030
Bạn đưa ra con số hai triệu đô la.

00:11:12.030 --> 00:11:14.079
Và bạn tên gì?

00:11:14.080 --> 00:11:15.410
Voicheck

00:11:15.410 --> 00:11:17.329
Voicheck nói rằng chúng ta phải tính thêm cả lạm phát,

00:11:17.330 --> 00:11:19.640
chúng ta nên hào phóng hơn

00:11:19.640 --> 00:11:25.170
Nếu vậy các bạn có hài lòng xem 
đây là cách nghĩ đúng cho câu hỏi này không?

00:11:25.170 --> 00:11:27.310
Thật không may, tôi đoán là.

00:11:27.310 --> 00:11:29.589
Cần phải

00:11:29.590 --> 00:11:32.980
đặt ra một con số ở đâu đó

00:11:32.980 --> 00:11:37.330
Tôi không chắc sẽ là số nào nhưng tôi đồng ý rằng có thể

00:11:37.330 --> 00:11:39.490
gán cho mạng người

00:11:39.490 --> 00:11:41.060
một con số.

00:11:41.060 --> 00:11:42.439
Được rồi,

00:11:42.440 --> 00:11:44.420
như vậy Voicheck nói,

00:11:44.420 --> 00:11:46.280
và ở đây cậu ấy không đồng ý với

00:11:46.280 --> 00:11:46.649
Julie

00:11:46.649 --> 00:11:49.750
Julie nói rằng chúng ta không thể gán cho mạng người một con số,

00:11:49.750 --> 00:11:53.670
để phân tích lợi ích - chi phí, 
Voicheck nói rằng chúng ta phải làm như vậy

00:11:53.670 --> 00:11:59.870
bởi vì bằng cách này hay cách khác, chúng ta phải quyết định

00:11:59.870 --> 00:12:04.750
những bạn khác nghĩ sao về điều này? 
Có ai sẵn sàng để biện hộ rằng

00:12:04.750 --> 00:12:06.270
phân tích lợi ích - chi phí ở đây

00:12:06.270 --> 00:12:09.810
Là chính xác và thỏa đáng không?

00:12:09.810 --> 00:12:16.000
Tôi nghĩ rằng, nếu Ford và các công ty xe hơi khác không sử dụng phân tích lợi ích - chi phí 
thì cuối cùng họ sẽ bị phá sản

00:12:16.000 --> 00:12:18.949
vì họ sẽ chẳng thể có lợi nhuận

00:12:18.949 --> 00:12:23.139
và hàng triệu người sẽ không có ô tô của hãng này để đi làm,
để có thức ăn trên bàn

00:12:23.139 --> 00:12:27.939
để nuôi con cái của họ, vì vậy tôi nghĩ rằng nếu
phân tích lợi ích - chi phí không được sử dụng,

00:12:27.939 --> 00:12:29.699
thì một lợi ích lớn hơn

00:12:29.700 --> 00:12:31.870
sẽ mất đi

00:12:31.870 --> 00:12:34.810
trong trường hợp đó. Được rồi, cho tôi hỏi, bạn tên gì?

00:12:34.810 --> 00:12:37.599
Raul. Raul.

00:12:37.600 --> 00:12:41.760
Gần đây đã có một nghiên cứu được thực hiện về việc 
sử dụng điện thoại di động của tài xế khi đang lái

00:12:41.760 --> 00:12:43.090
một chiếc ô tô,

00:12:43.090 --> 00:12:47.080
và có một cuộc tranh luận liệu việc đó có nên
bị cấm hay không

00:12:47.080 --> 00:12:48.660
và

00:12:48.660 --> 00:12:50.689
con số là,

00:12:50.690 --> 00:12:54.990
khoảng hai nghìn người chết

00:12:54.990 --> 00:12:57.280
vì tai nạn

00:12:57.280 --> 00:12:59.240
mỗi năm,

00:12:59.240 --> 00:13:02.120
khi sử dụng điện thoại di động

00:13:02.120 --> 00:13:07.860
Và phân tích lợi ích - chi phí
được thực hiện bởi trung tâm phân tích rủi ro ở Harvard

00:13:07.860 --> 00:13:10.520
Cho thấy rằng nếu bạn xem xét các lợi ích

00:13:10.520 --> 00:13:13.560
của việc sử dụng điện thoại di động

00:13:13.560 --> 00:13:15.089
và bạn gán cho mạng sống

00:13:15.090 --> 00:13:19.050
một giá trị, con số hóa ra lại bằng nhau

00:13:19.050 --> 00:13:23.290
Bởi vì lợi ích kinh tế to lớn của việc cho phép người ta tận dụng thời gian

00:13:23.290 --> 00:13:27.370
của họ, không lãng phí thời gian, có thể giao dịch và nói chuyện với bạn bè, v.v.

00:13:27.370 --> 00:13:30.370
trong khi họ đang lái xe.

00:13:30.370 --> 00:13:32.060
Điều đó không có nghĩa

00:13:32.060 --> 00:13:35.619
là sẽ sai lầm khi cố gắng đặt những con số trị giá bằng tiền vào những câu hỏi

00:13:35.620 --> 00:13:37.590
về sinh mạng con người?

00:13:37.590 --> 00:13:39.330
Tôi nghĩ rằng nếu

00:13:39.330 --> 00:13:41.780
đa số mọi người

00:13:41.780 --> 00:13:47.569
cố gắng đạt được tính có ích của một dịch vụ, như sử dụng điện thoại di động, và sự tiện lợi

00:13:47.570 --> 00:13:47.989
mà điện thoại di động mang lại, một cách tối đa

00:13:47.989 --> 00:13:50.400
Miễn là

00:13:50.400 --> 00:13:52.160
sự hy sinh là cần thiết

00:13:52.160 --> 00:13:53.230
để nó xảy ra.

00:13:53.230 --> 00:13:59.200
Bạn hoàn toàn là một người theo thuyết vị lợi. Trong.. vâng đúng ạ.

00:13:59.200 --> 00:14:02.820
được rồi, một câu hỏi cuối cùng cho Raul

00:14:02.820 --> 00:14:05.810
và tôi đưa ý kiến của Voicheck vào để xem xét,

00:14:05.810 --> 00:14:07.829
Có nên gán cho

00:14:07.829 --> 00:14:12.870
mạng sống con người một có số bằng tiền, để quyết định có nên cấm sử dụng điện thoại di động hay không?

00:14:12.870 --> 00:14:14.640
tôi không muốn phán

00:14:14.640 --> 00:14:16.199
một cách tùy tiện,

00:14:16.200 --> 00:14:18.140
tính bừa một con số, ý tôi là ngay lúc này

00:14:18.140 --> 00:14:19.370
Tôi nghĩ rằng.

00:14:21.350 --> 00:14:23.610
Bạn muốn được tư vấn.

00:14:23.610 --> 00:14:24.790
vâng, tôi muốn được nghe lời khuyên.

00:14:24.790 --> 00:14:28.689
Nhưng đại để là bao nhiêu? Đã có 2300 người chết

00:14:28.690 --> 00:14:32.400
bạn phải gán một giá trị bằng tiền để biết liệu mình có muốn ngăn ngừa những cái chết đó,

00:14:32.400 --> 00:14:37.069
bằng cách cấm sử dụng điện thoại di động trong ô tô hay không

00:14:37.070 --> 00:14:38.900
vậy bạn sẽ ước tính khoảng bao nhiêu?

00:14:38.900 --> 00:14:40.350
bao nhiêu?

00:14:40.350 --> 00:14:40.799
Một triệu,

00:14:40.799 --> 00:14:42.280
hai triệu

00:14:42.280 --> 00:14:44.410
Hai triệu là con số của Voitech.

00:14:44.410 --> 00:14:46.120
Đúng không? Vâng có thể là một triệu.

00:14:46.120 --> 00:14:50.500
Một triệu?

00:14:50.500 --> 00:14:55.110
Được rồi, tốt lắm, cảm ơn bạn.

00:14:55.110 --> 00:15:00.440
Vậy nên, có một số tranh cãi ngày nay nổ ra từ những phân tích lợi ích - chi phí, đặc biệt là

00:15:00.440 --> 00:15:01.859
những vấn đề liên quan đến

00:15:01.859 --> 00:15:06.770
việc đặt một giá tiền bạc lên mọi thứ, rồi cộng dồn lại.

00:15:06.770 --> 00:15:08.840
bây giờ tôi muốn chuyển qua

00:15:08.840 --> 00:15:15.110
sự phản đối của bạn, đối với sự phản đối của bạn rằng không nhất thiết phải phân tích lợi ích chi phí một cách cụ thể,

00:15:15.110 --> 00:15:18.400
bởi vì nó chỉ là một phiên bản của

00:15:18.400 --> 00:15:21.959
logic vị lợi trong thực tế ngày nay,

00:15:21.960 --> 00:15:26.830
nhưng với tổng thể toàn bộ lý thuyết, với ý tưởng

00:15:26.830 --> 00:15:30.000
rằng điều đúng nên làm,

00:15:30.000 --> 00:15:33.710
Điều cơ bản của chính sách và pháp luật,

00:15:33.710 --> 00:15:35.559
là tối đa hóa

00:15:35.559 --> 00:15:39.750
tính lợi ích.

00:15:39.750 --> 00:15:41.590
Bao nhiêu bạn không đồng ý?

00:15:41.590 --> 00:15:43.359
với cách

00:15:43.359 --> 00:15:44.330
tiếp cận vị lợi

00:15:44.330 --> 00:15:46.390
đối với luật pháp

00:15:46.390 --> 00:15:48.480
và với lợi ích chung?

00:15:48.480 --> 00:15:52.230
Có bao nhiêu người đồng ý với ý tưởng đó?

00:15:52.230 --> 00:15:55.200
Vậy là, đồng ý nhiều hơn không đồng ý.

00:15:55.200 --> 00:15:59.560
Vậy hãy lắng nghe ý kiến từ bên phê bình.

00:15:59.560 --> 00:16:02.209
Vấn đề chính của tôi với điều này là tôi cảm thấy như

00:16:02.209 --> 00:16:06.280
bạn không thể nói rằng, chỉ vì những người thuộc nhóm thiểu số.

00:16:06.280 --> 00:16:11.650
Điều họ muốn và cần lại ít giá trị hơn so với người thuộc đa số

00:16:11.650 --> 00:16:14.189
vì vậy tôi nghĩ có vấn đề với ý tưởng rằng

00:16:14.190 --> 00:16:16.099
lợi ích tốt nhất cho số đông nhất

00:16:16.099 --> 00:16:18.070
là ổn, bởi vì

00:16:18.070 --> 00:16:21.040
vẫn còn những người

00:16:21.040 --> 00:16:24.719
ở nhóm thiểu số, có vẻ không công bằng với họ cho lắm, khi họ không có tiếng nói theo cách

00:16:24.720 --> 00:16:25.840
mà họ muốn

00:16:25.840 --> 00:16:28.880
được rồi, một phản đối thú vị. Bạn lo lắng về

00:16:28.880 --> 00:16:32.460
tác động đến nhóm thiểu số. Vâng.

00:16:32.460 --> 00:16:34.940
Nhân tiện, bạn tên gì? Anna.

00:16:34.940 --> 00:16:39.819
Được rồi, ai phản hồi cho sự lo lắng của Anna về ảnh hưởng đối với nhóm thiểu số nào?

00:16:39.819 --> 00:16:41.689
Bạn sẽ nói gì với Anna?

00:16:41.690 --> 00:16:42.540
Cô ấy nói rằng,

00:16:42.540 --> 00:16:47.490
nhóm thiểu số ít giá trị hơn, tôi không nghĩ đó là trường hợp này, vì giá trị của từng cá nhân trong nhóm thiểu số

00:16:47.490 --> 00:16:51.339
Bằng với cá nhân trong nhóm đa số. Nhưng chỉ là

00:16:51.339 --> 00:16:54.520
số động đã vượt trội hơn

00:16:54.520 --> 00:16:55.670
thiểu số

00:16:55.670 --> 00:16:58.919
Và ý tôi là, tại một thời điểm nhất định, bạn phải quyết định.

00:16:58.919 --> 00:17:01.510
Và tôi thấy đáng tiếc cho nhóm thiểu số nhưng

00:17:01.510 --> 00:17:02.640
đôi khi,

00:17:02.640 --> 00:17:03.670
vì đại cuộc,

00:17:03.670 --> 00:17:08.839
vì lợi ích lớn hơn. Phải vì lợi ích lớn hơn. 
Anna, bạn thấy sao? Bạn tên gì? Youngda.

00:17:08.839 --> 00:17:10.839
Bạn muốn nói gì với Youngda không?

00:17:10.839 --> 00:17:13.589
Youngda nói rằng bạn chỉ cần cộng dồn sở thích của mọi người,

00:17:13.589 --> 00:17:17.698
và như vậy cũng đã cân nhắc cả sở thích 
của những người thuộc nhóm thiểu số.

00:17:17.699 --> 00:17:22.000
Bạn có thể cho một ví dụ về việc khiến bạn lo lắng, khi bạn nói rằng bạn lo lắng

00:17:22.000 --> 00:17:24.880
rằng thuyết vị lợi vi phạm

00:17:24.880 --> 00:17:27.970
Mối quan tâm hay sự tôn trọng đối với quyền lợi của nhóm thiểu số?

00:17:27.970 --> 00:17:29.730
bạn có thể đưa ra một ví dụ không.

00:17:29.730 --> 00:17:35.179
Được rồi, như bất kỳ ví dụ nào mà chúng ta đã nói đến, 
như vụ đắm tàu,

00:17:35.179 --> 00:17:36.450
Tôi nghĩ rằng

00:17:36.450 --> 00:17:39.700
cậu bé bị ăn thịt

00:17:39.700 --> 00:17:39.980
vẫn có

00:17:39.980 --> 00:17:43.560
quyền được sống như những người khác,... và

00:17:43.560 --> 00:17:44.710
chỉ vì

00:17:44.710 --> 00:17:45.980
anh ta là

00:17:48.120 --> 00:17:50.610
thiểu số trong tình huống đó, người

00:17:50.610 --> 00:17:53.459
có lẽ có ít cơ hội sống tiếp hơn,

00:17:53.460 --> 00:17:54.870
không có nghĩa là

00:17:54.870 --> 00:17:58.449
những người khác nghiễm nhiên có quyền ăn thịt anh ta

00:17:58.450 --> 00:17:59.680
chỉ vì

00:17:59.680 --> 00:18:01.849
nó sẽ mang lại

00:18:01.849 --> 00:18:03.290
cơ hội sống cho nhiều người hơn.

00:18:03.290 --> 00:18:05.740
Như vậy là, có thể có một số quyền

00:18:05.740 --> 00:18:07.850
Thuộc sở hữu của các cá nhân

00:18:07.850 --> 00:18:12.550
trong nhóm thiểu số không nên bị đánh đổi

00:18:12.550 --> 00:18:14.399
Vì mục tiêu lợi ích?

00:18:14.400 --> 00:18:16.520
?

00:18:16.520 --> 00:18:18.210
Đúng không Anna?

00:18:18.210 --> 00:18:21.990
Bây giờ đây sẽ là một bài kiểm tra dành cho bạn,

00:18:21.990 --> 00:18:24.550
trở lại La Mã cổ đại

00:18:24.550 --> 00:18:29.510
Họ đã ném những người Cơ đốc giáo cho sư tử trong các đấu trường thể thao.

00:18:29.510 --> 00:18:33.890
Nếu bạn nghĩ, về phương thức tính toán vị lợi, nó sẽ xảy ra như thế nào?

00:18:33.890 --> 00:18:38.770
Vâng, Những người Cơ đốc giáo bị ném cho sư tử phải chịu đựng nỗi đau tột cùng,

00:18:38.770 --> 00:18:45.770
nhưng hãy nhìn vào niềm vui sướng tập thể của đám đông những người La Mã.

00:18:48.460 --> 00:18:50.580
Youngda. Vâng,

00:18:50.580 --> 00:18:51.889
lúc đó,

00:18:51.890 --> 00:18:53.250
tôi không nghĩ

00:18:54.920 --> 00:19:01.710
Như là trong thời hiện đại, để đánh giá, à… đưa ra một con số nhất định đối với hạnh phúc được tạo ra cho những người chứng kiến

00:19:01.710 --> 00:19:02.900
Tôi không nghĩ

00:19:02.900 --> 00:19:05.300
bất kỳ

00:19:05.300 --> 00:19:07.490
nhà làm luật nào sẽ nói rằng

00:19:07.490 --> 00:19:11.390
Nỗi đau của một người, sự đau khổ của một người là nhiều hơn hẳn

00:19:11.390 --> 00:19:14.680
khi so với hạnh phúc đạt được

00:19:14.680 --> 00:19:20.460
Không nhưng bạn phải thừa nhận rằng nếu có đủ số đông người La Mã cuồng nhiệt với hạnh phúc,

00:19:20.460 --> 00:19:25.220
nó thậm chí còn lớn hơn nỗi đau tột cùng của

00:19:25.220 --> 00:19:28.600
một số ít người Cơ đốc giáo bị ném cho sư tử.

00:19:28.600 --> 00:19:33.570
Như vậy, chúng ta có hai lý luận khác nhau phản đối chủ nghĩa vị lợi.

00:19:33.570 --> 00:19:35.030
Một là cân nhắc rằng

00:19:35.030 --> 00:19:37.850
liệu chủ nghĩa vị lợi

00:19:37.850 --> 00:19:39.559
có tôn trọng đầy đủ

00:19:39.559 --> 00:19:40.740
các quyền cá nhân

00:19:40.740 --> 00:19:42.500
hoặc quyền thiểu số hay không?

00:19:42.500 --> 00:19:45.150
Và phản đối khác thì liên quan

00:19:45.150 --> 00:19:46.940
đến toàn bộ ý tưởng

00:19:46.940 --> 00:19:48.980
Về việc cộng dồn

00:19:48.980 --> 00:19:49.900
tính có ích

00:19:49.900 --> 00:19:51.610
của những sở thích

00:19:51.610 --> 00:19:53.070
hoặc giá trị

00:19:53.070 --> 00:19:56.470
Liệu có thể tổng hợp tất cả các giá trị

00:19:56.470 --> 00:19:58.050
để quy chúng

00:19:58.050 --> 00:20:00.360
thành các khái niệm tính bằng tiền được không?

00:20:00.360 --> 00:20:02.479
Những năm 1930

00:20:02.480 --> 00:20:07.000
có một

00:20:07.000 --> 00:20:09.190
nhà tâm lý học

00:20:09.190 --> 00:20:10.840
đã cố gắng

00:20:10.840 --> 00:20:12.370
giải quyết

00:20:12.370 --> 00:20:15.850
câu hỏi thứ hai. Ông đã cố gắng chứng minh

00:20:15.850 --> 00:20:18.530
những gì chủ nghĩa vị lợi giả định,

00:20:18.530 --> 00:20:22.040
rằng có thể

00:20:22.040 --> 00:20:23.230
quy đổi

00:20:23.230 --> 00:20:27.309
tất cả hàng hóa, tất cả các giá trị, tất cả các mối quan tâm của con người

00:20:27.309 --> 00:20:28.908
Về một thước đo thống nhất, duy nhất.

00:20:28.909 --> 00:20:30.230
Và ông đã làm điều đó

00:20:30.230 --> 00:20:32.660
bằng cách tiến hành một cuộc khảo sát

00:20:32.660 --> 00:20:37.610
về những công thức sơ khởi về niềm tin, đó là vào những năm 1930.

00:20:37.610 --> 00:20:42.000
Và ông ta hỏi họ, ông ta đưa cho họ một danh sách
những trải nghiệm không vui vẻ

00:20:42.000 --> 00:20:45.360
và ông ta hỏi xem họ sẽ muốn được trả bao nhiêu để trải qua

00:20:45.360 --> 00:20:49.899
những trải nghiệm sau đây, và ông theo dõi

00:20:49.900 --> 00:20:51.040
Ví dụ,

00:20:51.040 --> 00:20:57.240
bạn muốn được trả bao nhiêu để bị nhổ một chiếc răng cửa hàm trên

00:20:57.240 --> 00:21:04.240
hoặc bạn muốn được trả bao nhiêu để cắt đứt một ngón chân cái?

00:21:05.030 --> 00:21:11.649
hoặc ăn tươi một con giun đất đang sống, dài sáu inch

00:21:11.650 --> 00:21:18.650
hoặc sống phần đời còn lại của bạn trong một trang trại ở Kansas

00:21:19.430 --> 00:21:24.480
hoặc bóp cổ một con mèo hoang bằng tay không

00:21:24.480 --> 00:21:26.140
Bây giờ, bạn nghĩ sao?

00:21:26.140 --> 00:21:32.900
Bạn cho rằng món nào đắt nhất trong danh sách đó

00:21:32.900 --> 00:21:39.750
Kansas đúng không?

00:21:39.750 --> 00:21:44.840
Đúng rồi, đó là Kansas

00:21:44.840 --> 00:21:46.059
Với lựa chọn Kansas,

00:21:46.059 --> 00:21:47.619
mọi người nói rằng

00:21:47.619 --> 00:21:51.980
họ phải được trả 300 nghìn đô la.

00:21:57.340 --> 00:21:59.800
Theo bạn…

00:21:59.800 --> 00:22:03.139
Theo bạn thì cái gì là đắt tiếp theo đó?

00:22:03.140 --> 00:22:06.010
không phải con mèo,

00:22:06.010 --> 00:22:08.190
không phải là răng hàm

00:22:08.190 --> 00:22:11.250
không phải ngón chân cái!

00:22:11.250 --> 00:22:16.580
giun đất!

00:22:16.580 --> 00:22:20.600
Đa số nói rằng, bạn phải trả cho họ 100 nghìn đô la

00:22:20.600 --> 00:22:23.419
để họ ăn giun đất

00:22:23.420 --> 00:22:28.010
bạn nghĩ cái gì là rẻ nhất?

00:22:28.010 --> 00:22:30.010
không phải con mèo

00:22:30.010 --> 00:22:31.300
Mà là răng hàm.

00:22:31.300 --> 00:22:34.990
Trong thời kỳ suy thoái, mọi người sẵn sàng nhổ răng

00:22:34.990 --> 00:22:39.600
để chỉ đổi lấy 4.500 đô la

00:22:39.600 --> 00:22:40.669
Và bây giờ

00:22:42.020 --> 00:22:45.010
là những gì mà Thorndike

00:22:45.010 --> 00:22:48.460
kết luận được từ nghiên cứu của mình.

00:22:48.460 --> 00:22:51.650
Bất kỳ mong muốn hay sự thỏa mãn nào tồn tại, tồn tại

00:22:51.650 --> 00:22:54.600
Tồn tại thành một lượng nào đó và do đó có thể đo lường được.

00:22:54.600 --> 00:22:55.949
Cuộc sống của một con chó

00:22:55.950 --> 00:22:57.010
hoặc một con mèo

00:22:57.010 --> 00:22:59.430
hoặc một con gà, bao hàm

00:22:59.430 --> 00:23:00.979
những khao khát,

00:23:00.979 --> 00:23:01.880
ham muốn

00:23:01.880 --> 00:23:04.290
và sự hài lòng của nó

00:23:04.290 --> 00:23:05.750
Vậy nên, cuộc sống

00:23:05.750 --> 00:23:06.940
của con người cũng vậy.

00:23:06.940 --> 00:23:09.409
Mặc dù những khao khát và ham muốn ở họ

00:23:09.409 --> 00:23:12.450
là phức tạp hơn.

00:23:12.450 --> 00:23:14.330
Nhưng còn nghiên cứu của Thorndike

00:23:14.330 --> 00:23:15.990
thì sao?

00:23:15.990 --> 00:23:17.870
Liệu nó có hỗ trợ

00:23:17.870 --> 00:23:20.209
quan điểm của Bentham,

00:23:20.210 --> 00:23:22.130
rằng tất cả

00:23:22.130 --> 00:23:28.390
tất cả các giá trị có thể được quy đổi thông qua một đơn vị đo lường giá trị chuẩn, thống nhất, duy nhất

00:23:28.390 --> 00:23:34.289
hay đặc tính khác thường của những đối tượng khác nhau trong danh sách này

00:23:34.289 --> 00:23:37.220
Lại gợi ra những kết luận ngược lại.

00:23:37.220 --> 00:23:40.290
Có thể là, liệu chúng ta đang nói về cuộc sống

00:23:40.290 --> 00:23:42.120
hoặc Kansas

00:23:42.120 --> 00:23:44.179
hoặc con giun đất.

00:23:44.180 --> 00:23:45.440
Có thể

00:23:45.440 --> 00:23:47.810
những thứ chúng ta coi trọng

00:23:47.810 --> 00:23:49.399
và yêu quý

00:23:49.400 --> 00:23:51.350
không thể được tóm gọn

00:23:51.350 --> 00:23:54.280
theo một đơn vị đo lường giá trị chuẩn, thống nhất, duy nhất.

00:23:54.280 --> 00:23:56.129
Và nếu họ không thể làm được như vậy

00:23:56.130 --> 00:23:57.910
thì kết cục là gì

00:23:57.910 --> 00:24:00.740
đối với thuyết vị lợi

00:24:00.740 --> 00:24:02.180
của đạo đức?

00:24:02.180 --> 00:24:09.180
Đó là câu hỏi chúng ta sẽ tiếp tục vào lần tới

00:24:13.179 --> 00:24:15.530
Được rồi bây giờ chúng ta hãy tham gia một phần khác

00:24:15.530 --> 00:24:17.680
của cuộc thăm dò,

00:24:17.680 --> 00:24:19.309
đó là

00:24:19.309 --> 00:24:21.470
trải nghiệm hay niềm vui nào

00:24:21.470 --> 00:24:23.410
có giá trị nhất?

00:24:23.410 --> 00:24:25.659
Bao nhiêu người nói là

00:24:25.659 --> 00:24:31.720
Shakespeare?

00:24:31.720 --> 00:24:38.120
bao nhiêu người nói rằng đó là chương trình “Fear Factor”

00:24:38.120 --> 00:24:39.760
không, bạn nghiêm túc đấy chứ?

00:24:39.760 --> 00:24:46.160
thật à?

00:24:46.160 --> 00:24:48.530
lần trước

00:24:48.530 --> 00:24:53.510
chúng ta đã bắt đầu xem xét một số phản đối

00:24:53.510 --> 00:24:56.570
với phiên bản thuyết vị lợi

00:24:56.570 --> 00:25:01.790
của Jeremy Bentham

00:25:01.790 --> 00:25:04.950
mọi người đưa ra hai lập luận phản đối trong cuộc thảo luận

00:25:04.950 --> 00:25:08.380
mà chúng ta đã tiến hành

00:25:08.380 --> 00:25:10.600
đầu tiên

00:25:10.600 --> 00:25:12.709
là sự phản đối, tuyên bố rằng

00:25:12.710 --> 00:25:14.760
chủ nghĩa vị lợi,

00:25:14.760 --> 00:25:16.970
Chính bản thân nó,

00:25:16.970 --> 00:25:20.110
bằng việc quan tâm đến vấn đề lợi ích lớn nhất cho nhiều nhất

00:25:20.110 --> 00:25:23.120
Đã không tôn trọng đầy đủ

00:25:23.120 --> 00:25:25.479
các quyền cá nhân.

00:25:25.480 --> 00:25:28.880
hôm nay chúng ta có những cuộc tranh luận

00:25:28.880 --> 00:25:29.990
về việc tra tấn

00:25:29.990 --> 00:25:33.610
và khủng bố

00:25:33.610 --> 00:25:35.139
giả sử

00:25:35.140 --> 00:25:41.350
một kẻ bị nghi ngờ khủng bố đã bị bắt vào ngày 10/9

00:25:41.350 --> 00:25:44.189
và bạn có lý do để tin

00:25:44.190 --> 00:25:46.490
rằng nghi phạm

00:25:46.490 --> 00:25:51.230
có thông tin quan trọng về một cuộc tấn công khủng bố sắp xảy ra, sẽ giết chết

00:25:51.230 --> 00:25:52.200
hơn ba nghìn người

00:25:52.200 --> 00:25:55.690
và bạn không thể lấy được thông tin.

00:25:55.690 --> 00:25:57.670
Liệu bạn sẽ

00:25:57.670 --> 00:25:59.440
tra tấn

00:25:59.440 --> 00:26:01.070
nghi phạm

00:26:01.070 --> 00:26:03.060
để lấy thông tin

00:26:03.060 --> 00:26:05.550
hay

00:26:05.550 --> 00:26:07.770
bạn sẽ nói không,

00:26:07.770 --> 00:26:14.550
có những bổn phận về đạo đức tuyệt đối
cần phải tôn trọng quyền của mỗi cá nhân

00:26:14.550 --> 00:26:17.899
theo cách như vậy, chúng ta quay lại với những câu hỏi mà chúng ta đã bắt đầu

00:26:17.900 --> 00:26:23.910
về xe điện và cấy ghép nội tạng. Vậy thì đó là vấn đề đầu tiên

00:26:23.910 --> 00:26:29.250
và bạn nhớ rằng chúng ta đã xem xét một số ví dụ về phân tích lợi ích - chi phí

00:26:29.250 --> 00:26:33.870
nhưng nhiều người không hài lòng với phân tích lợi ích - chi phí

00:26:33.870 --> 00:26:39.969
khi gán cho mạng sống con người một giá trị bằng tiền

00:26:39.970 --> 00:26:42.290
và do đó nó dẫn chúng ta đến

00:26:42.290 --> 00:26:44.500
lập luận phản đối thứ hai,

00:26:44.500 --> 00:26:48.810
nó nghi vấn liệu có thể quy đổi tất cả các giá trị

00:26:48.810 --> 00:26:52.879
theo một một đơn vị đo lường giá trị chuẩn, thống nhất, duy nhất?

00:26:52.880 --> 00:26:57.580
Hay nói cách khác, nó nghi ngờ liệu tất cả các giá trị có thể đo lường được không?

00:26:57.580 --> 00:27:00.080
để tôi cho các bạn một ví dụ khác,

00:27:00.080 --> 00:27:01.299
một ví dụ

00:27:01.299 --> 00:27:07.240
một trải nghiệm, đây thực sự là một câu chuyện có thật, xuất phát từ trải nghiệm cá nhân của tôi

00:27:07.240 --> 00:27:12.900
Làm dấy lên một câu hỏi, ít nhất là liệu rằng tất cả 
các giá trị có thể được quy đổi mà không làm

00:27:12.900 --> 00:27:14.060
mất đi

00:27:14.060 --> 00:27:20.158
yếu tố vị lợi của chúng không

00:27:20.159 --> 00:27:22.390
vài năm trước

00:27:22.390 --> 00:27:28.080
khi còn là một nghiên cứu sinh, tôi đã ở Oxford ở Anh.
Họ có trường nam sinh và nữ sinh riêng

00:27:28.080 --> 00:27:29.800
Các trường đại học chưa cho học chung với nhau.

00:27:29.800 --> 00:27:31.428
Và các trường đại học nữ sinh có quy định

00:27:31.429 --> 00:27:33.590
phản đối

00:27:33.590 --> 00:27:37.470
Không cho phép khách nam ở qua đêm.

00:27:37.470 --> 00:27:40.080
Vào những năm 1970

00:27:40.080 --> 00:27:44.030
Những nguyên tắc hiếm khi được thực thi và dễ dàng bị vi phạm,

00:27:44.030 --> 00:27:51.030
hoặc tôi nghe nói thế,

00:27:51.600 --> 00:27:56.549
vào cuối những năm 1970, khi tôi ở đó, 
áp lực nới lỏng các nguyên tắc này ngày càng gia tăng và nó trở thành

00:27:56.549 --> 00:28:01.100
chủ đề tranh luận giữa các giảng viên tại Đại học St. Anne

00:28:01.100 --> 00:28:03.840
một trong những trường đại học dành cho nữ.

00:28:03.840 --> 00:28:06.629
Những nữ giảng viên lớn tuổi trong trường

00:28:06.630 --> 00:28:10.720
là những người theo chủ nghĩa truyền thống, họ phản đối sự thay đổi

00:28:10.720 --> 00:28:12.820
trên cơ sở đạo đức thông thường

00:28:12.820 --> 00:28:14.320
nhưng thời thế đã thay đổi,

00:28:14.320 --> 00:28:17.110
và họ cảm thấy xấu hổ

00:28:17.110 --> 00:28:20.000
khi đưa ra lý do thực sự cho sự phản đối của mình

00:28:20.000 --> 00:28:22.809
Và, do đó họ đã chuyển nghĩa các lập luận của họ

00:28:22.809 --> 00:28:26.120
thành các ngôn ngữ của thuyết vị lợi

00:28:26.120 --> 00:28:27.419
họ lập luận rằng nếu nam giới ở lại qua đêm,

00:28:27.420 --> 00:28:31.680
chi phí cho trường đại học sẽ tăng lên.

00:28:31.680 --> 00:28:33.490
Hẳn các bạn thắc mắc là tăng thế nào.

00:28:33.490 --> 00:28:39.429
Vâng, họ nói rằng những người này họ sẽ muốn dùng nhà tắm
rồi sẽ dùng hết nước nóng

00:28:39.429 --> 00:28:40.779
hơn nữa, họ lập luận rằng

00:28:40.779 --> 00:28:46.780
họ sẽ phải thay đệm thường xuyên hơn

00:28:46.780 --> 00:28:48.379
các nhà cải cách

00:28:48.380 --> 00:28:52.250
giải tỏa những lập luận này bằng cách áp dụng thỏa hiệp như sau

00:28:52.250 --> 00:28:53.280
mỗi người nữ, mỗi tuần

00:28:53.280 --> 00:29:00.280
có thể có tối đa ba khách nam qua đêm

00:29:01.160 --> 00:29:05.940
họ không nói thêm liệu là cùng một người hay phải ba người khác nhau,

00:29:05.940 --> 00:29:06.800
miễn là

00:29:06.800 --> 00:29:09.240
và đây là thỏa hiệp được đưa ra.

00:29:09.240 --> 00:29:10.400
Với điều kiện khách ở lại

00:29:10.400 --> 00:29:15.340
trả 50 xu để trang trải chi phí của trường đại học

00:29:15.340 --> 00:29:17.179
ngày hôm sau,

00:29:17.180 --> 00:29:23.080
tiêu đề của tờ báo phát hành toàn quốc giật tít 
“Nữ sinh St. Anne, 50 pence một đêm"

00:29:29.500 --> 00:29:31.040
một minh họa khác

00:29:31.040 --> 00:29:31.730
...

00:29:31.730 --> 00:29:34.730
cho thấy khó khăn trong việc quy đổi

00:29:34.730 --> 00:29:36.150
tất cả các giá trị,

00:29:36.150 --> 00:29:38.930
trong trường hợp này là một quan điểm nhất định

00:29:38.930 --> 00:29:44.200
về đạo đức thành ngôn ngữ của thuyết vị lợi

00:29:44.200 --> 00:29:46.980
Vậy thì, tất cả những điều này để minh họa

00:29:46.980 --> 00:29:48.830
phản đối thứ hai

00:29:48.830 --> 00:29:52.679
đối với thuyết vị lợi,
ít nhất là một phần của sự phản đối đó

00:29:52.680 --> 00:29:54.780
là câu hỏi,

00:29:54.780 --> 00:29:56.620
thuyết vị lợi

00:29:56.620 --> 00:29:58.809
có đúng không khi cho rằng

00:29:58.809 --> 00:30:00.670
rằng chúng ta có thể

00:30:00.670 --> 00:30:02.420
công nhận tính đồng nhất của

00:30:02.420 --> 00:30:08.230
giá trị, tính có thể đo lường được của các giá trị 
và quy đổi tất cả các cân nhắc đạo đức

00:30:08.230 --> 00:30:09.740
thành

00:30:09.740 --> 00:30:10.280
đồng đô la

00:30:10.280 --> 00:30:12.220
hoặc tiền bạc.

00:30:12.220 --> 00:30:14.510
Nhưng vẫn còn một khía cạnh thứ hai

00:30:14.510 --> 00:30:19.690
của mối lo lắng trong việc cộng dồn các giá trị và những sở thích

00:30:19.690 --> 00:30:21.990
tại sao chúng ta nên

00:30:21.990 --> 00:30:23.120
cân đong đo đếm

00:30:23.120 --> 00:30:25.260
tất cả các sở thích

00:30:25.260 --> 00:30:27.390
Của mọi người,

00:30:27.390 --> 00:30:32.650
mà không đánh giá xem sở thích của họ là sở thích tốt hay xấu

00:30:32.650 --> 00:30:35.120
chúng ta không nên phân biệt

00:30:35.120 --> 00:30:36.010
giữa

00:30:36.010 --> 00:30:37.590
những niềm vui

00:30:37.590 --> 00:30:38.260
cao quý

00:30:38.260 --> 00:30:41.760
và niềm vui thấp kém.

00:30:41.760 --> 00:30:44.250
Bây giờ, đây là một phần của yêu cầu

00:30:44.250 --> 00:30:49.380
không đưa ra bất kỳ sự phân biệt định tính nào về giá trị của sở thích của con người, một phần của

00:30:49.380 --> 00:30:50.820
Yêu cầu

00:30:50.820 --> 00:30:55.250
là không phán xét và bình đẳng. Người theo chủ nghĩa quân bình

00:30:55.250 --> 00:30:58.110
và thuyết vị lợi Bentham nói rằng,

00:30:58.110 --> 00:31:01.199
sở thích của mọi người đều được tính đến

00:31:01.200 --> 00:31:04.890
và chúng được tính đến bất kể người ta muốn gì,

00:31:04.890 --> 00:31:08.580
bất kể chúng khiến những người khác nhau

00:31:08.580 --> 00:31:09.530
hạnh phúc. Đối với Bentham,

00:31:09.530 --> 00:31:11.250
tất cả những điều đó,

00:31:11.250 --> 00:31:12.960
bạn nhớ lại đi,

00:31:12.960 --> 00:31:16.010
là cường độ và thời lượng

00:31:16.010 --> 00:31:18.270
của một niềm vui hay nỗi đau.

00:31:18.270 --> 00:31:24.040
Cái gọi là những niềm vui cao quý hay tao nhã hơn,
theo Bentham đơn giản là những thứ

00:31:24.040 --> 00:31:25.420
tạo ra niềm vui

00:31:25.420 --> 00:31:26.419
mạnh mẽ hơn,

00:31:26.419 --> 00:31:29.380
lâu dài hơn

00:31:29.380 --> 00:31:32.790
có một thành ngữ nổi tiếng để diễn đạt ý tưởng này,

00:31:32.790 --> 00:31:35.770
“số lượng niềm vui của thơ ca

00:31:35.770 --> 00:31:37.059
cũng chỉ bằng với

00:31:37.059 --> 00:31:39.519
trò chơi đinh ghim”.

00:31:39.519 --> 00:31:41.789
Trò đinh ghim là gì?

00:31:41.789 --> 00:31:46.929
Đó là một trò chơi của trẻ con giống như giật đinh ghim, trò này cũng hay như thơ ca.

00:31:46.929 --> 00:31:48.850
Bentham đã nói như vậy.

00:31:48.850 --> 00:31:50.509
Và ẩn sau ý tưởng này,

00:31:50.509 --> 00:31:51.510
tôi nghĩ

00:31:51.510 --> 00:31:52.779
là tuyên bố

00:31:52.779 --> 00:31:54.090
một cách trực giác

00:31:54.090 --> 00:31:55.870
rằng đó cơ sở giả định

00:31:55.870 --> 00:31:57.949
để phán xét

00:31:57.950 --> 00:31:58.979
niềm vui của ai

00:31:58.979 --> 00:32:00.670
về bản chất là cao hơn,

00:32:00.670 --> 00:32:03.850
hoặc giá trị hơn, hoặc tốt hơn

00:32:03.850 --> 00:32:07.010
và có điều gì đó hấp dẫn trong việc

00:32:07.010 --> 00:32:09.770
từ chối đối với sự phán xét này. Sau khi thấy một số người thích Mozart,

00:32:09.770 --> 00:32:11.790
những người khác thích

00:32:11.790 --> 00:32:12.520
Madonna,

00:32:12.520 --> 00:32:15.090
số khác thích múa ba lê

00:32:15.090 --> 00:32:16.389
số khác lại thích chơi

00:32:16.390 --> 00:32:17.360
bowling.

00:32:17.360 --> 00:32:19.439
Ai sẽ nói

00:32:19.440 --> 00:32:23.140
một người theo thuyết Bentham có thể tranh luận,
ai nói thú vui nào trong những thú vui này

00:32:23.140 --> 00:32:24.260
thú vui của ai

00:32:24.260 --> 00:32:25.460
giá trị hơn,

00:32:25.460 --> 00:32:26.350
cao quý hơn

00:32:26.350 --> 00:32:27.500
và cao sang hơn

00:32:27.500 --> 00:32:31.570
những thú vui khác?

00:32:31.570 --> 00:32:35.980
Nhưng, điều này có đúng không?

00:32:35.980 --> 00:32:40.310
từ chối đưa ra những phân biệt định tính

00:32:40.310 --> 00:32:42.179
chúng ta có thể

00:32:42.180 --> 00:32:45.170
hoàn toàn loại bỏ quan điểm

00:32:45.170 --> 00:32:49.010
rằng một số thứ nhất định mà chúng ta thích, là

00:32:49.010 --> 00:32:50.660
tốt hơn hoặc giá trí

00:32:50.660 --> 00:32:53.890
hơn những thứ người khác thích.

00:32:53.890 --> 00:32:58.640
Thử suy nghĩ lại trường hợp của những người trong đấu trường La Mã, 
một điều làm phiền lòng mọi người rằng

00:32:58.640 --> 00:32:58.960
thực hiện điều đó

00:32:58.960 --> 00:33:01.170
dường như là vi phạm các quyền

00:33:01.170 --> 00:33:04.490
của người Cơ đốc giáo

00:33:04.490 --> 00:33:07.250
một cách khác để phản đối điều đang diễn ra ở đó

00:33:07.250 --> 00:33:10.720
là niềm vui mà những người La Mã có được

00:33:10.720 --> 00:33:13.480
trong quang cảnh đẫm máu đó.

00:33:13.480 --> 00:33:15.850
Vậy thì, niềm vui đó

00:33:15.850 --> 00:33:16.500
Cơ bản mà nói, có nên là

00:33:16.500 --> 00:33:19.130
một kiểu

00:33:19.130 --> 00:33:22.730
niềm vui hạ cấp đồi bại, nếu điều đó thậm chí

00:33:22.730 --> 00:33:26.960
được thẩm định hoặc cân đo khi quyết định

00:33:26.960 --> 00:33:33.770
lợi ích chung là gì?

00:33:33.770 --> 00:33:38.760
Vậy thì, đó là những phản đối đối với thuyết vị lợi của Bentham.

00:33:38.760 --> 00:33:42.800
Và bây giờ chúng ta chuyển qua nói về những người đã cố gắng

00:33:42.800 --> 00:33:45.889
đáp lại những phản đối như vậy.

00:33:45.890 --> 00:33:47.820
Một người theo thuyết vị lợi sau đó

00:33:47.820 --> 00:33:50.120
John Stuart Mill

00:33:50.120 --> 00:33:52.780
Vậy thì, điều chúng ta cần

00:33:52.780 --> 00:33:54.510
xem xét bây giờ

00:33:54.510 --> 00:33:58.809
là liệu John Stuart Mill có câu trả lời thuyết phục

00:33:58.809 --> 00:34:05.090
cho những phản đối về thuyết vị lợi này không?

00:34:05.090 --> 00:34:06.750
John Stuart Mill

00:34:06.750 --> 00:34:08.760
sinh năm 1806,

00:34:08.760 --> 00:34:11.369
cha ông là James Mill

00:34:11.369 --> 00:34:14.079
là học trò của Bentham.

00:34:14.079 --> 00:34:17.389
Và James Mills quyết tâm cho con trai mình

00:34:17.389 --> 00:34:20.329
John Stuart Mill có được một nền giáo dục kiểu mẫu.

00:34:20.329 --> 00:34:22.429
Ông là một thần đồng

00:34:22.429 --> 00:34:23.569
John Stuart Mill

00:34:23.569 --> 00:34:27.859
biết tiếng Latin, xin lỗi, tiếng Hy Lạp năm lên ba, tiếng Latinh năm lên tám

00:34:27.859 --> 00:34:29.139
và năm lên 10,

00:34:29.139 --> 00:34:33.659
ông đã viết lịch sử Pháp luật La Mã.

00:34:33.659 --> 00:34:35.649
Ở tuổi 20,

00:34:35.649 --> 00:34:39.129
ông bị suy nhược thần kinh

00:34:39.129 --> 00:34:43.549
điều này khiến ông ấy rơi vào tình trạng trầm cảm trong suốt năm năm.

00:34:43.549 --> 00:34:46.800
Nhưng rồi ở tuổi 25, điều đã giúp ông ấy thoát khỏi tình trạng trầm cảm đó

00:34:46.800 --> 00:34:49.949
là việc gặp Harriet Taylor,

00:34:49.949 --> 00:34:52.659
không nghi ngờ bà ấy đã kết hôn với ông ấy, 
họ sống hạnh phúc mãi mãi về sau

00:34:52.659 --> 00:34:54.849
và dưới ảnh hưởng

00:34:54.849 --> 00:34:56.659
của bà,

00:34:56.659 --> 00:34:59.859
John Stuart Mill đã cố gắng nhân hóa

00:34:59.859 --> 00:35:01.720
thuyết vị lợi.

00:35:01.720 --> 00:35:05.279
Điều Mill cố gắng làm là muốn xem

00:35:05.279 --> 00:35:07.710
liệu tính toán vị lợi có thể

00:35:07.710 --> 00:35:09.029
được mở rộng

00:35:09.029 --> 00:35:11.200
và hiệu chỉnh hay không?

00:35:11.200 --> 00:35:13.759
để đáp ứng

00:35:13.759 --> 00:35:17.429
các mối quan tâm về vấn đề nhân đạo

00:35:17.429 --> 00:35:20.390
như mối quan tâm về tôn trọng quyền cá nhân.

00:35:20.390 --> 00:35:24.598
Và cũng để giải quyết sự khác biệt giữa

00:35:24.599 --> 00:35:26.439
thú vui cao quý và thấp hèn

00:35:26.439 --> 00:35:30.368
Năm 1859 Mill viết một cuốn sách nổi tiếng về tự do

00:35:30.369 --> 00:35:35.399
điểm chính trong đó là tầm quan trọng của việc bảo vệ quyền lợi cá nhân

00:35:35.399 --> 00:35:36.380
và của nhóm thiểu số

00:35:36.380 --> 00:35:38.329
vào năm 1861

00:35:38.329 --> 00:35:40.339
lúc cuối đời,

00:35:40.339 --> 00:35:43.130
ông đã viết cuốn sách mà chúng ta đọc trong môn học này

00:35:43.130 --> 00:35:45.099
Thuyết vị lợi.

00:35:45.099 --> 00:35:46.599
Nó làm rõ

00:35:46.599 --> 00:35:49.739
rằng tính có lợi là tiêu chuẩn đạo đức duy nhất

00:35:49.739 --> 00:35:50.769
theo quan điểm của ông.

00:35:50.769 --> 00:35:52.549
Vì vậy ông không thách thức

00:35:52.550 --> 00:35:53.949
giả thuyết của Bentham,

00:35:53.949 --> 00:35:55.279
ông đang khẳng định nó.

00:35:55.279 --> 00:35:58.829
ông nói rất rõ ràng rằng, bằng chứng duy nhất,

00:35:58.829 --> 00:36:04.659
có thể tạo ra bất cứ điều gì đáng mong muốn
là điều mà người ta thực sự

00:36:04.659 --> 00:36:05.929
mong muốn nó.

00:36:05.929 --> 00:36:11.679
Vì vậy, ông vẫn giữ quan điểm rằng những mong muốn thực sự 
theo kinh nghiệm thực tế của chúng ta

00:36:11.679 --> 00:36:12.979
là cơ sở duy nhất

00:36:12.979 --> 00:36:15.618
Cho các phán xét đạo đức.

00:36:15.619 --> 00:36:17.549
Nhưng rồi, ở trang tám

00:36:17.549 --> 00:36:18.979
trang tám

00:36:18.979 --> 00:36:24.879
cũng trong Chương hai, ông lập luận rằng 
người theo thuyết vị lợi có thể phân biệt

00:36:24.879 --> 00:36:26.319
thú vui

00:36:26.320 --> 00:36:28.970
cao quý với thấp kém.

00:36:28.970 --> 00:36:30.519
Bây giờ, những bạn đã đọc

00:36:30.519 --> 00:36:32.078
Sách của Mill rồi hãy cho biết, theo ông,

00:36:32.079 --> 00:36:33.329
làm thế nào

00:36:33.329 --> 00:36:36.559
để có thể xác định được sự khác biệt đó?

00:36:36.559 --> 00:36:40.079
Làm thế nào một người theo thuyết vị lợi có thể

00:36:40.079 --> 00:36:42.819
phân biệt được về bản chất những thú vui cao quý

00:36:42.819 --> 00:36:43.540
Với những thú vui ít cao quý hơn,

00:36:43.540 --> 00:36:48.859
thấp kém hơn, hoặc không có giá trị?

00:36:48.859 --> 00:36:50.519
Nếu bạn đã thử cả hai, một cách tự nhiên,

00:36:50.519 --> 00:36:55.308
bạn sẽ luôn thích thú vui cao quý hơn

00:36:55.309 --> 00:36:59.819
Tốt lắm, đúng vậy. Bạn tên gì nhỉ?
John.

00:36:59.819 --> 00:37:01.759
Như John đã chỉ ra

00:37:01.759 --> 00:37:05.019
Mill nói đây là bài kiểm tra,

00:37:05.019 --> 00:37:07.868
bởi vì chúng ta không thể bước ra ngoài

00:37:07.869 --> 00:37:10.490
những mong muốn thực sự, sở thích thực sự.

00:37:10.490 --> 00:37:11.649
Điều đó sẽ

00:37:11.650 --> 00:37:13.670
vi phạm tiền đề của thuyết vị lợi,

00:37:13.670 --> 00:37:16.819
bài kiểm tra duy nhất xem

00:37:16.819 --> 00:37:17.600
liệu

00:37:17.600 --> 00:37:19.769
niềm vui có cao quý hơn

00:37:19.769 --> 00:37:26.468
hay thấp kém hơn là xem xem, liệu một người đã trải nghiệm cả hai

00:37:26.469 --> 00:37:28.109
sẽ thích cái nào hơn.

00:37:28.109 --> 00:37:29.369
Và ở đây,

00:37:29.369 --> 00:37:31.259
trong chương hai,

00:37:31.259 --> 00:37:32.900
chúng ta thấy một đoạn

00:37:32.900 --> 00:37:37.199
mà Mill đưa ra quan điểm John vừa mô tả

00:37:37.199 --> 00:37:42.680
“trong hai niềm vui, nếu có một niềm vui nào 
mà hầu như tất cả những người trải nghiệm cả hai

00:37:42.680 --> 00:37:46.219
đều đưa ra một sự ưu tiên quyết định hơn,

00:37:46.219 --> 00:37:51.859
không xét đến bất kỳ trách nhiệm đạo đức nào để phải thích nó hơn, hay nói cách khác, không phải là tiêu chuẩn bên ngoài,

00:37:51.859 --> 00:37:53.390
tiêu chuẩn không độc lập,

00:37:53.390 --> 00:37:57.529
thì đó là niềm vui được mong đợi hơn."

00:37:57.529 --> 00:37:59.829
Các bạn nghĩ gì về lập luận này.

00:37:59.829 --> 00:38:01.549
Liệu ...

00:38:01.549 --> 00:38:03.489
Liệu nó có ổn không?

00:38:03.489 --> 00:38:06.380
Bao nhiêu người nghĩ rằng nó ổn?

00:38:06.380 --> 00:38:11.489
Trong cuộc tranh cãi thuyết vị lợi 
để phân biệt giữa thú vui cao quý và thấp kém hơn?

00:38:11.489 --> 00:38:12.390
bao nhiêu người

00:38:12.390 --> 00:38:17.788
nghĩ rằng nó không ổn?

00:38:17.789 --> 00:38:20.829
Tôi muốn nghe lý do của các bạn.

00:38:20.829 --> 00:38:22.249
Nhưng trước khi

00:38:22.249 --> 00:38:23.848
chúng ta đưa ra lý do

00:38:23.849 --> 00:38:26.329
hãy làm một thí nghiệm

00:38:26.329 --> 00:38:28.719
về tuyên bố

00:38:28.719 --> 00:38:31.569
của Mills.

00:38:31.569 --> 00:38:35.199
Để thực hiện thí nghiệm này,

00:38:35.199 --> 00:38:39.859
chúng ta sẽ xem xét ba trích đoạn ngắn

00:38:39.859 --> 00:38:41.558
của các loại hình

00:38:41.559 --> 00:38:44.889
giải trí phổ biến

00:38:44.889 --> 00:38:48.170
đầu tiên là độc thoại Hamlet,

00:38:48.170 --> 00:38:52.939
sau đó sẽ là hai trải nghiệm khác

00:38:52.939 --> 00:38:55.420
hãy xem

00:38:55.420 --> 00:38:58.259
các bạn nghĩ gì.

00:38:58.259 --> 00:39:02.249
Loài người phải chăng là một tuyệt phẩm của đáng toàn năng.

00:39:02.249 --> 00:39:05.509
Lý trí cao quý biết bao

00:39:05.509 --> 00:39:07.579
Tài năng vô song

00:39:07.579 --> 00:39:11.439
và dáng vẻ đáng ngưỡng mộ đến nhường nào,

00:39:11.439 --> 00:39:14.949
thật giống một một thiên thần. Hiểu thấu tâm can người khác như thiên thần.

00:39:14.949 --> 00:39:16.430
Ôi phong vẻ của thế gian,

00:39:16.430 --> 00:39:18.348
mẫu mực của muôn loài.

00:39:18.349 --> 00:39:21.259
Và tôi boăn khoăn,

00:39:21.259 --> 00:39:24.689
người chỉ là kết tinh của cát bụi thôi ư?

00:39:24.689 --> 00:39:31.689
Người không cố làm tôi vui.

00:39:43.309 --> 00:39:47.749
Hãy tưởng tượng một thế giới nơi nỗi sợ hãi lớn nhất của bạn trở thành hiện thực.

00:39:47.749 --> 00:39:52.609
Trong mỗi chương trình, sáu người chơi từ khắp đất nước 
chiến đấu với nhau trong ba trò chơi nguy hiểm cực độ

00:39:52.609 --> 00:39:59.609
Những trò chơi nguy hiểm này được thiết kế để 
thử thách người chơi cả về thể chất và tinh thần

00:40:00.419 --> 00:40:02.288
sáu người chơi, ba trò chơi nguy hiểm, một người chiến thắng.

00:40:02.289 --> 00:40:09.289
“Fear Factor”.

00:40:16.449 --> 00:40:22.919
Gia đình Simpsons. Vâng, xin chào "diddly-o peddle to the metal o-philes! Flanders" - từ khi nào anh bắt đầu thích những thứ hay ho vậy?

00:40:22.919 --> 00:40:25.240
Ôi, tôi chả quan tâm đến tốc độ, nhưng tôi lại thích bánh răng an toàn,

00:40:25.240 --> 00:40:28.729
nón bảo hiểm, thanh lăn, cờ cảnh báo. Em thích không khí trong lành.

00:40:28.729 --> 00:40:35.499
và nhìn ngắm những kẻ khốn khó trong nội đồng.

00:40:35.499 --> 00:40:41.319
Dang Cletus, sao anh lại đỗ xe bên cạnh bố mẹ em?

00:40:41.320 --> 00:40:43.029
Nào em yêu, giờ đó cũng là bố mẹ anh mà.

00:40:55.759 --> 00:41:00.629
Tôi thậm chí còn chưa hỏi bạn thích cái nào nhất?

00:41:00.629 --> 00:41:05.109
Gia đình Simson? Có bao nhiêu người thích Simpson nhất?

00:41:05.109 --> 00:41:10.140
Có bao nhiêu người thích Shakespeare?

00:41:10.140 --> 00:41:12.710
Còn “Fear Factor” thì sao?

00:41:12.710 --> 00:41:15.959
Có bao nhiêu bạn thích “Fear Factor”?

00:41:15.959 --> 00:41:22.368
Thật sao?

00:41:22.369 --> 00:41:24.079
Đa số mọi người

00:41:24.079 --> 00:41:25.769
thích Simpsons

00:41:25.769 --> 00:41:29.229
nhiều hơn

00:41:29.229 --> 00:41:31.598
hơn là Shakespeare. Được rồi, bây giờ chúng ta hãy thực hiện

00:41:31.599 --> 00:41:33.749
một phần khác của cuộc bình chọn, đó là

00:41:33.749 --> 00:41:35.799
Đâu sẽ là

00:41:35.799 --> 00:41:37.529
trải nghiệm

00:41:37.529 --> 00:41:39.409
hay niềm vui cao nhất?

00:41:39.409 --> 00:41:41.729
Có bao nhiêu người nói

00:41:41.729 --> 00:41:47.788
Shakespeare?

00:41:47.789 --> 00:41:49.960
Bao nhiêu bạn nói

00:41:49.960 --> 00:41:54.189
“Fear Factor”?

00:41:54.189 --> 00:41:59.069
không, bạn nghiêm túc đấy chứ?

00:41:59.069 --> 00:42:01.038
Thật sao?

00:42:01.039 --> 00:42:02.709
được rồi, bạn cứ phát biểu.

00:42:02.709 --> 00:42:03.439
Tôi thấy

00:42:03.439 --> 00:42:04.709
đó là trải nghiệm có tính giải trí nhất.

00:42:04.709 --> 00:42:09.428
Tôi biết, nhưng bạn nghĩ đâu là trải nghiệm giá trị nhất,
cao quý nhất, tôi biết bạn thấy nó

00:42:09.429 --> 00:42:10.920
giải trí nhất.

00:42:10.920 --> 00:42:15.920
Nếu thứ gì đó tốt chỉ vì nó giải trí,
thì sẽ có vấn đề gì nếu bạn có một số

00:42:15.920 --> 00:42:17.209
quan điểm trừu tượng về việc

00:42:17.209 --> 00:42:21.729
liệu nó có tốt theo cảm nhận của người khác hay không?

00:42:21.729 --> 00:42:25.038
Được rồi, vậy bạn không quan tâm đến quan điểm 
của những người theo thuyết vị lợi,

00:42:25.039 --> 00:42:26.429
niềm vui của ai được phán xét?

00:42:26.429 --> 00:42:29.279
Và tại sao chúng ta nên phán xét?

00:42:29.279 --> 00:42:33.880
ngoài việc chỉ ghi nhận và tổng hợp các sở thích thực tế. Thật công bằng!

00:42:33.880 --> 00:42:35.349
Bạn tên gì?

00:42:35.349 --> 00:42:37.329
Nate?

00:42:37.329 --> 00:42:38.219
Được rồi, thật công bằng. Được rồi, vậy

00:42:38.219 --> 00:42:40.919
có bao nhiêu người nghĩ rằng Simpson thực sự

00:42:40.919 --> 00:42:46.259
Không phải là thích mà thực sự là trải nghiệm cao quý

00:42:46.259 --> 00:42:47.420
cao hơn cả Shakespeare.

00:42:47.420 --> 00:42:49.309
Được rồi, hãy xem bình chọn cho Shakespeare. Một lần nữa,

00:42:49.309 --> 00:42:52.869
có bao nhiêu bạn nghĩ rằng Shakespeare cao quý hơn?

00:42:52.869 --> 00:42:53.869
Được rồi.

00:42:53.869 --> 00:42:55.540
Tại sao?

00:42:55.540 --> 00:42:58.999
Lý tưởng là tôi muốn nghe một ai đó. 
Ai đó không

00:42:58.999 --> 00:43:02.109
nghĩ Shakespeare là cao quý nhất

00:43:02.109 --> 00:43:02.989
nhưng lại

00:43:02.989 --> 00:43:04.060
thích xem

00:43:04.060 --> 00:43:08.739
Simsons hơn

00:43:08.739 --> 00:43:14.160
Vâng, tôi đoán là mình chỉ cần ngồi và xem Simpsons, 
nó thú vị bởi những pha pha trò, chúng khiến ta cười, nhưng

00:43:14.160 --> 00:43:17.839
Đã có người bảo chúng ta rằng Shakespeare là một tác giả vĩ đại,
chúng ta đã được dạy cách để đọc tác phẩm của ông,

00:43:17.839 --> 00:43:20.630
cách hiểu ông, chúng ta đã được dạy cách

00:43:20.630 --> 00:43:23.150
học Rembrandt, cách phân tích một bức tranh.

00:43:23.150 --> 00:43:25.859
Tốt lắm, tên bạn là gì? Aneesha.

00:43:25.859 --> 00:43:27.840
Aneesha, khi bạn nói ai đó

00:43:27.840 --> 00:43:31.259
nói với bạn rằng Shakespeare tốt hơn

00:43:31.259 --> 00:43:37.299
bạn có chấp nhận nó với niềm tin mù quáng không, 
bạn đã bình chọn cho Shakespeare cao quý hơn chỉ vì

00:43:37.299 --> 00:43:41.529
văn hóa nói chobạn điều đó, hay các giáo viên của chúng ta
nói với bạn điều đó, hay chính bạn

00:43:41.529 --> 00:43:44.049
thực sự đồng ý với chính mình

00:43:44.049 --> 00:43:48.319
Thưa thầy, với Shakespeare thì không, nhưng trước đó

00:43:48.319 --> 00:43:49.740
khi thầy lấy ví dụ về Rembrandt

00:43:49.740 --> 00:43:54.479
Em cảm thấy mình thích đọc truyện tranh hơn là bài phân tích về Rembrandt,

00:43:54.479 --> 00:43:58.348
bởi vì ai đó đã nói với tôi rằng nó rất hay, thầy biết đấy ạ.
Được rồi, có vẻ như một kiểu là

00:43:58.349 --> 00:44:01.699
bạn đang đề xuất một loại

00:44:01.699 --> 00:44:05.319
quy ước và áp lực văn hóa. Chúng ta được chỉ bảo

00:44:05.319 --> 00:44:12.319
những cuốn sách nào, những tác phẩm nghệ thuật nào là tuyệt vời.
Một ý kiến khác nào?

00:44:15.309 --> 00:44:19.640
mặc dù tôi thích xem Simpsons hơn, 
nhưng trong thời điểm cụ thể này, khi đang học về Công lý,

00:44:19.640 --> 00:44:23.049
nếu tôi phải dành phần đời còn lại của mình để xem

00:44:23.049 --> 00:44:25.369
ba video clip khác nhau

00:44:25.369 --> 00:44:26.869
được trình chiếu.

00:44:26.869 --> 00:44:29.119
Tôi sẽ không muốn dành

00:44:29.119 --> 00:44:31.869
phần đời còn lại của mình

00:44:31.869 --> 00:44:33.800
để xem hai clip sau.

00:44:33.800 --> 00:44:36.650
Tôi nghĩ rằng tôi sẽ nhận được nhiều niềm vui hơn

00:44:36.650 --> 00:44:38.309
từ việc

00:44:38.309 --> 00:44:39.269
mở rộng tâm trí của mình

00:44:39.269 --> 00:44:40.488
để thưởng thức

00:44:40.489 --> 00:44:44.869
những thú vui sâu sắc hơn, những suy nghĩ sâu sắc hơn.

00:44:44.869 --> 00:44:48.630
và cho tôi biết tên của bạn?

00:44:48.630 --> 00:44:49.630
Joe.

00:44:49.630 --> 00:44:52.559
Joe, vậy là nếu bạn phải dành phần đời còn lại của mình

00:44:52.559 --> 00:44:55.409
trong một trang trại ở Kansas

00:44:55.409 --> 00:44:57.489
chỉ có Shakespeare

00:44:57.489 --> 00:45:02.079
hoặc các tuyển tập phim Simpsons

00:45:02.079 --> 00:45:04.119
bạn sẽ thích

00:45:04.119 --> 00:45:06.599
Shakespeare hơn?

00:45:06.599 --> 00:45:09.849
Bạn kết luận được gì từ đó?

00:45:09.849 --> 00:45:12.149
về bài kiểm tra của John Stuart Mill.

00:45:12.149 --> 00:45:15.078
Nhưng là bài kiểm tra về niềm vui cao quý hơn

00:45:15.079 --> 00:45:16.359
là liệu rằng những

00:45:16.359 --> 00:45:18.369
người đã trải nghiệm

00:45:18.369 --> 00:45:21.509
cả hai có thích nó hơn không.

00:45:21.509 --> 00:45:23.880
tôi có thể trích dẫn một ví dụ ngắn gọn khác được không?

00:45:23.880 --> 00:45:25.130
trong sinh học,

00:45:25.130 --> 00:45:28.769
trong sinh học tế bào thần kinh, năm ngoái chúng tôi đã được kể 
về một con chuột được thí nghiệm

00:45:28.769 --> 00:45:31.209
một bộ phận trung tâm đặc biệt trong não,

00:45:31.209 --> 00:45:35.879
nơi con chuột có thể kích thích não bộ của nó và tự gây cho nó 
niềm vui mãnh liệt một cách liên tục

00:45:35.879 --> 00:45:38.368
con chuột không ăn, không uống cho đến khi nó chết.

00:45:38.369 --> 00:45:42.179
Như vậy, rõ ràng con chuột đã trải qua niềm vui mãnh liệt

00:45:42.179 --> 00:45:46.269
Vậy thì, bây giờ nếu giáo sư hỏi tôi rằng
liệu tôi muốn trải nghiệm niềm vui mãnh liệt

00:45:46.269 --> 00:45:47.140
hay sống cả đời

00:45:47.140 --> 00:45:52.690
với niềm vui cao quý, thì tôi sẽ xem 
niềm vui mãnh liệt là niềm vui thấp kém, đúng không ạ?

00:45:52.690 --> 00:45:55.799
bây giờ hãy tận hưởng niềm vui mãnh liệt,

00:45:55.799 --> 00:46:01.969
vâng chắc chắn tôi sẽ làm vậy

00:46:01.969 --> 00:46:03.159
nhưng trong suốt cuộc đời, tôi nghĩ …

00:46:03.159 --> 00:46:04.360
tôi nghĩ rằng

00:46:04.360 --> 00:46:06.899
số đông ở đây sẽ đồng ý với tôi

00:46:06.899 --> 00:46:11.630
rằng họ thà làm một con người với niềm vui cao quý
hơn là con chuột đó

00:46:11.630 --> 00:46:13.269
với niềm vui mãnh liệt

00:46:13.269 --> 00:46:14.930
trong một khoảng thời gian nhất thời.

00:46:14.930 --> 00:46:15.870
Vậy thì, bây giờ,

00:46:15.870 --> 00:46:18.959
để trả lời câu hỏi của giáo sư, đúng vậy, tôi nghĩ

00:46:18.959 --> 00:46:21.348
điều này chứng minh, hay tôi sẽ không nói là chứng minh.

00:46:21.349 --> 00:46:24.999
Tôi nghĩ rằng, kết luận

00:46:24.999 --> 00:46:28.649
đó là lý thuyết của Mill khi phần lớn mọi người được hỏi

00:46:28.650 --> 00:46:31.439
họ muốn làm gì hơn,

00:46:31.439 --> 00:46:33.118
họ sẽ trả lời

00:46:33.119 --> 00:46:34.689
rằng họ thà tham gia vào một thú vui cao quý.

00:46:34.689 --> 00:46:39.499
Vậy là, bạn nghĩ điều này ủng hộ Mills, rằng ở đây Mills có một số điều có lý?

00:46:39.499 --> 00:46:40.738
Tôi nghĩ vậy.

00:46:40.739 --> 00:46:42.629
Được rồi, có ai khác

00:46:42.629 --> 00:46:46.839
có ai không đồng ý với Joe khi nghĩ rằng thí nghiệm của chúng ta

00:46:46.839 --> 00:46:48.578
bác bỏ

00:46:48.579 --> 00:46:49.959
thí nghiệm

00:46:49.959 --> 00:46:51.098
của Mills,

00:46:51.099 --> 00:46:53.239
cho thấy rằng đây không phải là một cách thỏa đáng,

00:46:53.239 --> 00:46:57.689
rằng bạn không thể phân biệt những niềm vui cao quý

00:46:57.689 --> 00:47:02.649
trong khuôn khổ thuyết vị lợi.

00:47:05.879 --> 00:47:09.509
Nếu bất cứ điều gì là tốt thì thực sự đó chỉ là bất cứ thứ gì 
mà mọi người thích nó hơn. Nó thực sự tương đối

00:47:09.509 --> 00:47:11.519
và sẽ không có một định nghĩa khách quan nào cả

00:47:11.519 --> 00:47:14.888
sẽ có một số xã hội nơi mọi người thích Simpsons

00:47:14.889 --> 00:47:15.849
nhiều hơn

00:47:15.849 --> 00:47:21.380
bất kỳ ai cũng có thể đề cao Simpsons, nhưng tôi nghĩ cần phải 
có giáo dục thì người ta mới đề cao Shakespeare

00:47:21.380 --> 00:47:25.660
Được rồi, bạn đang nói rằng cần phải có giáo dục mới đề cao

00:47:25.660 --> 00:47:27.319
những điều cao quý và chân chính

00:47:27.319 --> 00:47:29.719
Quan điểm của Mill

00:47:29.719 --> 00:47:32.890
là những niềm vui cao quý đòi hỏi

00:47:32.890 --> 00:47:35.089
sự dạy dỗ, khả năng thường thức và cả giáo dục.

00:47:35.090 --> 00:47:37.799
Ông không bàn cãi điều đó

00:47:37.799 --> 00:47:38.650
nhưng

00:47:38.650 --> 00:47:41.660
một khi đã được tu dưỡng

00:47:41.660 --> 00:47:44.029
và giáo dục

00:47:44.029 --> 00:47:45.509
Con người ta sẽ nhìn thấy

00:47:45.509 --> 00:47:48.270
không chỉ thấy sự khác biệt giữa những niềm vui

00:47:48.270 --> 00:47:49.009
thấp kém hay cao quý

00:47:49.009 --> 00:47:51.539
mà còn thực sự

00:47:51.539 --> 00:47:52.769
Sẽ thích

00:47:52.769 --> 00:47:53.970
cái cao quý

00:47:53.970 --> 00:47:55.848
hơn cái thấp kém.

00:47:55.849 --> 00:47:59.519
Các bạn sẽ tìm thấy trích đoạn nổi tiếng này của John Stuart Mill

00:47:59.519 --> 00:48:00.808
“chẳng thà

00:48:00.809 --> 00:48:03.869
làm một người bất mãn

00:48:03.869 --> 00:48:06.109
còn hơn làm một con heo thỏa mãn”.

00:48:06.109 --> 00:48:10.538
chẳng thà làm một Sokrates bất mãn
còn hơn làm một thằng ngốc thỏa mãn.

00:48:10.539 --> 00:48:12.229
Và nếu kẻ ngốc

00:48:12.229 --> 00:48:13.439
hay con lợn

00:48:13.439 --> 00:48:15.538
có ý kiến khác,

00:48:15.539 --> 00:48:18.209
thì đó là bởi vì chúng chỉ mới

00:48:18.209 --> 00:48:20.700
biết mỗi một góc của vấn đề”.

00:48:20.700 --> 00:48:22.339
Như vậy, ở đây các bạn có

00:48:22.339 --> 00:48:23.159
một nỗ lực

00:48:23.159 --> 00:48:24.609
để phân biệt

00:48:24.609 --> 00:48:27.199
Niềm vui cao quý

00:48:27.199 --> 00:48:28.719
với niềm vui thấp kém.

00:48:28.719 --> 00:48:33.169
Vậy nên, đi đến một bảo tàng nghệ thuật hay

00:48:33.169 --> 00:48:35.489
nằm ườn ở nhà, uống bia và dán mắt vào tivi

00:48:35.489 --> 00:48:37.950
Mill đồng ý rằng, đôi khi chúng ta có thể không chống lại được

00:48:37.950 --> 00:48:40.839
các cám dỗ

00:48:40.839 --> 00:48:41.839
để làm điều sau đây ...

00:48:41.839 --> 00:48:46.308
làm một “củ khoai tây lười biếng trên ghế bành”,

00:48:46.309 --> 00:48:47.779
Nhưng, ngay cả khi chúng ta làm điều đó

00:48:47.779 --> 00:48:49.609
vì lười biếng

00:48:49.609 --> 00:48:50.680
và uể oải,

00:48:50.680 --> 00:48:52.200
chúng ta vẫn biết

00:48:52.200 --> 00:48:54.029
rằng niềm vui mà chúng ta có được

00:48:54.029 --> 00:48:55.670
khi chăm chú ngắm nhìn Rembrandts

00:48:55.670 --> 00:48:56.989
ở bảo tàng

00:48:56.989 --> 00:49:00.219
thực sự vẫn cao quý hơn,

00:49:00.219 --> 00:49:03.190
bởi vì chúng ta đã trải nghiệm cả hai.

00:49:03.190 --> 00:49:05.699
Và áp lực lớn hơn

00:49:05.699 --> 00:49:06.940
nhìn chằm chằm vào Rembrandts,

00:49:06.940 --> 00:49:11.499
vì đòi hỏi những khả năng cao hơn của con người chúng ta.

00:49:11.499 --> 00:49:13.848
Vậy còn nỗ lực của Mill

00:49:13.849 --> 00:49:18.890
để đáp lại sự phản đối về quyền cá nhân thì sao?

00:49:18.890 --> 00:49:21.859
Theo một cách nào đó, ông sử dụng

00:49:21.859 --> 00:49:25.319
cùng một cách lập luận

00:49:25.319 --> 00:49:27.859
và điều này xuất hiện ở Chương năm,

00:49:27.859 --> 00:49:33.369
ông nói “trong khi tôi tranh luận quyền đòi hỏi chính đáng
của bất kỳ lý thuyết nào thiết lập một tiêu chuẩn tưởng tượng

00:49:33.369 --> 00:49:34.889
cho công lý

00:49:34.889 --> 00:49:39.719
mà không dựa trên tính có ích,…”

00:49:39.719 --> 00:49:41.389
nhưng

00:49:41.389 --> 00:49:43.429
ông vẫn xem xét

00:49:43.429 --> 00:49:44.599
công lý

00:49:44.599 --> 00:49:48.549
dựa trên tính có ích là thứ mà ông gọi là phần chính yếu

00:49:48.549 --> 00:49:52.679
và không thể so sánh được, là phần thiêng liêng và ràng buộc nhất

00:49:52.679 --> 00:49:54.599
của mọi loại đạo đức.

00:49:54.599 --> 00:49:57.249
vì vậy công lý là cao hơn.

00:49:57.249 --> 00:50:00.049
Quyền cá nhân là được ưu tiên

00:50:00.049 --> 00:50:01.899
nhưng không phải vì

00:50:01.899 --> 00:50:05.310
những lý do đi chệch khỏi những giả định của thuyết vị lợi.

00:50:05.310 --> 00:50:06.769
“Công lý là một cái tên

00:50:06.769 --> 00:50:09.069
cho những yêu cầu đạo đức nhất định,

00:50:09.069 --> 00:50:11.220
được đánh giá một cách tổng thể

00:50:11.220 --> 00:50:14.519
Là đứng cao hơn trong thang đo tính có ích cho xã hội,

00:50:14.519 --> 00:50:17.109
và do đó

00:50:17.109 --> 00:50:19.209
nó càng

00:50:19.209 --> 00:50:20.678
có nghĩa vụ tối quan trọng

00:50:20.679 --> 00:50:23.200
hơn bất kỳ nghĩa vụ nào khác”

00:50:23.200 --> 00:50:28.919
vì vậy công lý là thiêng liêng, nó được ưu tiên, 
được đặc ân, nó không phải là thứ dễ dàng đánh đổi

00:50:28.920 --> 00:50:30.890
Với những thứ thấp kém hơn.

00:50:30.890 --> 00:50:32.239
Nhưng lý do

00:50:32.239 --> 00:50:33.619
sau cùng

00:50:33.619 --> 00:50:35.799
mà Mills tuyên bố là

00:50:35.799 --> 00:50:37.929
một người theo thuyết vị lợi lập luận,

00:50:37.929 --> 00:50:39.239
khi bạn cân nhắc

00:50:39.239 --> 00:50:41.199
lợi ích lâu dài

00:50:41.199 --> 00:50:43.539
của nhân loại,

00:50:43.539 --> 00:50:44.670
của tất cả chúng ta,

00:50:44.670 --> 00:50:46.329
với tư cách là

00:50:46.329 --> 00:50:47.699
giống loài tiến bộ

00:50:47.699 --> 00:50:51.279
Nếu chúng ta thực thi công lý và nếu chúng ta tôn trọng các quyền

00:50:51.279 --> 00:50:52.609
của toàn thể xã hội

00:50:52.609 --> 00:50:55.949
sẽ tốt đẹp hơn về lâu dài.

00:50:55.949 --> 00:50:57.999
Điều đó có thuyết phục không?

00:50:57.999 --> 00:50:59.158
Hay là Mill thực sự,

00:50:59.159 --> 00:51:04.549
đã không thừa nhận nó. Bước ra ngoài

00:51:04.549 --> 00:51:06.219
cân nhắc những quan tâm của thuyết vị lợi

00:51:06.219 --> 00:51:07.789
trong tranh luận

00:51:07.789 --> 00:51:11.129
về những niềm vui định tính

00:51:11.129 --> 00:51:12.788
cao quý hơn

00:51:12.789 --> 00:51:14.479
và cho những quyền cá nhân

00:51:14.479 --> 00:51:16.948
thiêng liêng

00:51:16.949 --> 00:51:18.479
hay đặc biệt quan trọng

00:51:18.479 --> 00:51:21.718
Chúng ta vẫn chưa trả lời đầy đủ câu hỏi đó,

00:51:21.719 --> 00:51:23.809
vì để trả lời nó một cách đầy đủ

00:51:23.809 --> 00:51:26.259
trong trường hợp của quyền và công lý,

00:51:26.259 --> 00:51:28.869
yêu cầu chúng ta phải khám phá

00:51:28.869 --> 00:51:30.419
những cách khác,

00:51:30.419 --> 00:51:33.368
những cách không theo tính toán của thuyết vị lợi,

00:51:33.369 --> 00:51:35.030
tính đến những cơ sở

00:51:35.030 --> 00:51:36.479
hay quyền.

00:51:36.479 --> 00:51:38.269
Rồi sau đó hỏi xem

00:51:38.269 --> 00:51:40.408
liệu chúng có ổn không?

00:51:40.409 --> 00:51:42.949
Như đối với Jeremy Bentham,

00:51:42.949 --> 00:51:44.969
người khởi xướng

00:51:44.969 --> 00:51:46.099
thuyết vị lợi

00:51:46.099 --> 00:51:47.419
như một học thuyết

00:51:47.419 --> 00:51:49.979
trong triết học đạo đức và pháp luật.

00:51:49.979 --> 00:51:53.819
Bentham qua đời năm 1832 ở tuổi 85

00:51:53.819 --> 00:51:57.509
nhưng ngày nay nếu bạn đến London, bạn có thể thăm ông ấy

00:51:57.509 --> 00:51:58.729
theo đúng nghĩa đen.

00:51:58.729 --> 00:52:01.439
Ông để lại di chúc của mình

00:52:01.440 --> 00:52:03.390
theo đó, cơ thể của ông được bảo quản,

00:52:03.390 --> 00:52:05.489
được ướp và trưng bày

00:52:05.489 --> 00:52:07.739
trong trường đại học London

00:52:07.739 --> 00:52:11.069
nơi ông vẫn còn ngự trong một chiếc lồng kính

00:52:11.069 --> 00:52:12.950
với một chiếc đầu bằng sáp

00:52:12.950 --> 00:52:14.989
ăn vận đúng bộ quần áo đời thực của mình.

00:52:14.989 --> 00:52:17.049
Bạn có thể thấy rằng, trước khi chết,

00:52:17.049 --> 00:52:22.339
Bentham đã tự đặt một câu hỏi nhất quán với triết lý của mình,

00:52:22.339 --> 00:52:23.499
ông nói, lợi ích nào

00:52:23.499 --> 00:52:26.839
mà một người chết có để lại cho người sống,

00:52:26.839 --> 00:52:30.499
ông cho rằng đó là cách hiến xác

00:52:30.499 --> 00:52:33.519
cho nghiên cứu giải phẫu học.

00:52:33.519 --> 00:52:37.129
Tuy nhiên, trong trường hợp của các triết gia vĩ đại,

00:52:37.129 --> 00:52:38.159
tốt hơn là

00:52:38.159 --> 00:52:44.919
duy trì sự hiện diện về mặt thể xác của họ để truyền cảm hứng
cho các thế hệ những nhà tư tưởng trong tương lai.

00:52:44.919 --> 00:52:47.618
Bạn muốn xem Bentham được nhồi bên trong như thế nào không?

00:52:47.619 --> 00:52:50.410
Đây, ông ấy trông như thế này

00:52:50.410 --> 00:52:53.549
Ông ấy đây.

00:52:53.549 --> 00:52:55.459
Bây giờ, nếu bạn nhìn gần một chút

00:52:55.459 --> 00:52:57.459
bạn sẽ nhận thấy

00:52:57.459 --> 00:52:58.529
rằng,

00:52:58.529 --> 00:53:05.529
thực tế việc ướp xác ông ấy không thành công lắm. 
Nên họ đã thay thế một cái đầu bằng sáp

00:53:06.910 --> 00:53:10.009
và ở phía dưới,

00:53:10.009 --> 00:53:13.390
bạn có thể nhìn thấy cái đầu thật của ông

00:53:13.390 --> 00:53:14.979
trên một đĩa kim loại.

00:53:16.529 --> 00:53:17.809
Bạn thấy không?

00:53:17.809 --> 00:53:22.599
Ở đây này.

00:53:22.599 --> 00:53:25.709
Vậy thì, khía cạnh đạo đức của câu chuyện là gì?

00:53:25.709 --> 00:53:29.499
Khía cạnh đạo đức của câu chuyện

00:53:29.499 --> 00:53:33.698
Chia sẻ thêm rằng họ cũng mang ông ra ngoài 
trong các cuộc họp hội đồng trường tại trường đại học London

00:53:33.699 --> 00:53:40.659
và biên bản họp vẫn ghi nhận ông có mặt 
nhưng không biểu quyết.

00:53:40.659 --> 00:53:42.539
đây là một triết gia

00:53:42.539 --> 00:53:45.109
khi sống và cả lúc chết vẫn toàn tâm toàn ý

00:53:45.109 --> 00:53:46.769
Với

00:53:46.769 --> 00:53:48.399
những nguyên tắc

00:53:48.400 --> 00:53:55.400
triết lý của mình. Lần tới chúng ta sẽ tiếp tục với các quyền.

00:53:57.439 --> 00:54:00.808
Đừng bỏ lỡ cơ hội giao lưu trực tuyến với những người cùng xem “Công Lý” khác

00:54:00.809 --> 00:54:03.369
tham gia trò chuyện, làm một bài kiểm tra phổ thông,

00:54:03.369 --> 00:54:07.799
xem các bài giảng mà bạn đã bỏ lỡ, v.v. Truy cập www.justiceharvard.org.

00:54:07.799 --> 00:54:14.799
Đó là điều đúng nên làm.

00:54:49.739 --> 00:54:53.789
Chương trình được tài trợ bởi

00:54:53.789 --> 00:54:55.189
Tài trợ phụ bởi