0:00:03.570,0:00:06.570 Chương trình được tài trợ bởi: 0:00:06.510,0:00:11.850 Tài trợ phụ bởi 0:00:32.850,0:00:35.290 lần trước chúng ta đã tranh luận 0:00:35.290,0:00:39.400 về trường hợp vụ Nữ hoàng kiện Dudley và Stephens 0:00:39.400,0:00:45.970 vụ đắm tàu, vụ ăn thịt người trên biển 0:00:45.970,0:00:48.420 và với những lập luận về 0:00:48.420,0:00:49.369 vụ đắm tàu, 0:00:49.369,0:00:53.750 những lập luận ủng hộ và chống lại những suy nghĩ của Dudley và Stephens, 0:00:53.750,0:00:56.890 hãy quay trở lại với 0:00:56.890,0:00:58.480 vấn đề triết học 0:00:58.480,0:01:02.059 triết học vị lợi của Jeremy Bentham 0:01:02.060,0:01:06.130 Bentham sinh ra ở Anh năm 1748, 0:01:06.130,0:01:09.740 12 tuổi ông vào học Oxford, 15 tuổi ông học trường luật. 0:01:09.740,0:01:15.060 ông được nhận vào đoàn luật sư năm 19 tuổi, [br]nhưng anh ta chưa bao giờ hành nghề luật sư, 0:01:15.060,0:01:17.470 thay vào đó, ông dâng trọn đời mình 0:01:17.470,0:01:19.920 cho Luật học và 0:01:19.920,0:01:22.170 Triết học đạo đức. 0:01:22.170,0:01:27.690 lần trước chúng ta đã bắt đầu xem xét một phiên bản[br]về thuyết vị lợi của Bentham 0:01:27.690,0:01:28.810 ý tưởng chính 0:01:28.810,0:01:32.870 đơn giản được phát biểu như thế này, 0:01:32.870,0:01:35.750 nguyên tắc tối cao của đạo đức, 0:01:35.750,0:01:38.909 cho dù là đạo đức cá nhân hay đạo đức chính trị 0:01:38.909,0:01:40.260 Đều là 0:01:40.260,0:01:42.520 tối đa hóa 0:01:42.520,0:01:44.390 phúc lợi chung 0:01:44.390,0:01:46.560 hay hạnh phúc của tập thể, 0:01:46.560,0:01:50.070 hay sự cân bằng tổng thể giữa [br]niềm vui và nỗi thống khổ 0:01:50.070,0:01:52.210 Nói cách khác là 0:01:52.210,0:01:53.210 tối đa hóa 0:01:53.210,0:01:56.419 tính có ích 0:01:56.420,0:02:00.750 Bentham đưa ra nguyên tắc này bằng dòng lập luận rằng, 0:02:00.750,0:02:03.150 tất cả chúng ta đều bị chi phối bởi nỗi đau và niềm vui 0:02:03.150,0:02:09.009 chúng là những bậc thầy tối cao của chúng ta, [br]và do vậy bất kỳ hệ thống đạo đức nào cũng phải tính đến chúng. 0:02:09.008,0:02:10.999 Tính như thế nào là tốt nhất? 0:02:10.999,0:02:14.209 Bằng cách tối đa hóa 0:02:14.209,0:02:15.739 và điều này dẫn đến nguyên tắc 0:02:15.739,0:02:19.449 rằng lợi ích lớn nhất cho nhiều người nhất 0:02:19.449,0:02:23.029 Vậy chính xác chúng ta nên tối đã hóa tiện ích gì? 0:02:23.029,0:02:24.698 Bentham nói với chúng ta 0:02:24.699,0:02:25.510 đó là hạnh phúc 0:02:25.510,0:02:27.728 hay chính xác hơn là tính có ích. 0:02:27.729,0:02:29.479 tính có ích. 0:02:29.479,0:02:34.239 Tối đa hóa tiện ích là một nguyên tắc không chỉ cho cá nhân mà còn cho cộng đồng, và 0:02:34.239,0:02:36.569 Cả đối với các nhà lập pháp, 0:02:36.569,0:02:38.749 cuối cùng là cho cả mốt cuộc cộng đồng 0:02:38.749,0:02:41.359 mà Bentham yêu cầu 0:02:41.359,0:02:45.309 đó là tổng thể các cá nhân bao gồm trong đó, 0:02:45.309,0:02:46.780 và đó là lý do 0:02:46.780,0:02:53.370 trong việc quyết định chính sách tốt nhất, trong việc quyết định luật lệ nên như thế nào,[br]trong việc quyết định điều gì là công bằng, 0:02:53.370,0:02:59.029 công dân và các nhà lập pháp nên hỏi chính bản thân họ [br]câu hỏi, rằng nếu chúng ta cộng hết, 0:02:59.029,0:03:03.870 tất cả những lợi ích của chính sách này, 0:03:03.870,0:03:05.290 rồi trừ đi 0:03:05.290,0:03:08.828 tất cả các chi phí, 0:03:08.829,0:03:10.669 việc đúng nên làm 0:03:10.669,0:03:11.779 là cái mà 0:03:11.779,0:03:13.439 tối đa hóa được 0:03:13.439,0:03:14.698 sự cân bằng 0:03:14.699,0:03:16.020 giữa hạnh phúc 0:03:16.020,0:03:20.869 và đau khổ. 0:03:20.869,0:03:24.039 Đó là ý nghĩa của việc tối đa hóa tiện ích 0:03:24.039,0:03:24.988 Bây giờ, ngày hôm nay 0:03:24.989,0:03:28.189 tôi muốn xem 0:03:28.189,0:03:31.150 liệu các bạn đồng ý hay không đồng ý với điều đó, 0:03:31.150,0:03:36.650 và suy luận vị lợi này thường diễn ra [br]dưới cái tên phân tích phí tổn - lợi ích 0:03:36.650,0:03:39.719 Thường xuyên được sử dụng bởi các công ty 0:03:39.719,0:03:41.219 và bởi 0:03:41.219,0:03:41.978 chính phủ 0:03:41.979,0:03:43.729 Và nó luôn luôn l 0:03:43.729,0:03:45.239 iên quan đến việc 0:03:45.239,0:03:50.789 đặt một giá trị - thường là giá trị tiền bạc - để đại diện cho tính có lợi ích 0:03:50.789,0:03:53.289 Dựa trên chi phí và lợi ích 0:03:53.289,0:03:56.539 của nhiều đề xuất khác nhau. 0:03:56.539,0:03:58.879 Mới gần đây, ở Cộng hòa Séc, 0:03:58.879,0:04:03.370 có một đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá 0:04:03.370,0:04:05.089 Philip Morris, 0:04:05.089,0:04:08.219 Một công ty thuốc lá, 0:04:08.219,0:04:09.779 doanh thu khổng lồ 0:04:09.779,0:04:12.509 Ở Cộng hòa Séc. Họ đã thực hiện 0:04:12.509,0:04:15.429 một nghiên cứu về phân tích lợi ích - chi phí 0:04:15.430,0:04:16.789 Của việc hút thuốc lá 0:04:16.789,0:04:18.678 ở Cộng hòa Séc. 0:04:18.678,0:04:20.899 Và phân tích lợi ích chi phí của họ 0:04:20.899,0:04:22.830 Cho thấy 0:04:22.830,0:04:23.550 rằng 0:04:23.550,0:04:25.660 chính phủ sẽ có lợi 0:04:25.660,0:04:27.349 bằng việc 0:04:27.349,0:04:30.779 có công dân Séc hút thuốc lá. 0:04:30.779,0:04:32.360 Bây giờ, hãy xem xem chính phủ đạt được lợi ích như thế nào? 0:04:32.360,0:04:36.189 Đúng là việc này có những tác động tiêu cực 0:04:36.189,0:04:40.000 cho tài chính công của chính phủ Séc 0:04:40.000,0:04:45.039 bởi vì có sự gia tăng chi phí chăm sóc sức khỏe[br]cho những người mắc các bệnh liên quan 0:04:45.039,0:04:47.239 đến hút thuốc 0:04:47.239,0:04:50.369 Mặc khác, những bệnh tật này lại tạo ra những tác động tích cực 0:04:50.369,0:04:51.620 và tất cả 0:04:51.620,0:04:53.099 đã được cộng dồn lại 0:04:53.099,0:04:55.378 ở phái bên kia sổ cái 0:04:55.379,0:05:01.960 những tác động tích cực bao gồm, chủ yếu là [br]các nguồn thu thuế khác nhau mà chính phủ 0:05:01.960,0:05:06.239 thu được từ doanh số bán các sản phẩm thuốc lá, [br]nhưng còn gồm cả khoản tiết kiệm được 0:05:06.240,0:05:09.530 từ chi phí chăm sóc sức khỏe chính phủ không phải chi trả[br]khi người ta chết sớm 0:05:09.530,0:05:13.339 tiết kiệm lương hưu, [br]bạn không phải trả lương hưu trong thời gian dài, và cả tiết kiệm được 0:05:13.339,0:05:14.889 tiết kiệm 0:05:14.889,0:05:19.679 chi phí nhà ở cho người già. 0:05:19.679,0:05:24.539 Và khi tất cả các chi phí và lợi ích được cộng dồn lại 0:05:24.539,0:05:25.969 nghiên cứu của Philip Morris 0:05:25.969,0:05:27.870 cho thấy rằng 0:05:27.870,0:05:32.610 tài chính công ở Cộng hòa Séc có một khoản thu ròng 0:05:32.610,0:05:36.449 147 triệu đô la và còn tiết kiệm được 0:05:36.449,0:05:38.120 và tiết kiệm được 0:05:38.120,0:05:41.479 chi phí nhà ở, chăm sóc sức khỏe và lương hưu. 0:05:41.479,0:05:46.570 Chính phủ được hưởng khoản tiết kiệm hơn 1.200 đô la 0:05:46.570,0:05:52.569 khi mỗi người chết sớm vì hút thuốc. 0:05:52.569,0:05:56.740 phân tích chi phí - lợi ích, 0:05:56.740,0:06:01.729 ngay bây giờ, trong số những bạn ủng hộ thuyết vị lợi [br]có thể nghĩ rằng đây là một cuộc kiểm tra không công bằng. 0:06:01.729,0:06:03.389 khảo nghiệm của Philip Morris 0:06:03.389,0:06:09.130 đã bị báo chí chỉ trích[br]và họ đã phải xin lỗi vì phép tính 0:06:09.130,0:06:10.990 vô nhân đạo này 0:06:10.990,0:06:12.319 bạn có thể nói rằng 0:06:12.319,0:06:17.119 điều thiếu sót ở đây là thứ mà [br]thuyết vị lợi có thể dễ dàng kết nối lại với nhau 0:06:17.119,0:06:19.339 chủ yếu là 0:06:19.339,0:06:23.430 giá trị đối với con người và gia đình của những người đã qua đời 0:06:23.430,0:06:25.599 vì ung thư phổi. 0:06:25.599,0:06:29.190 Thế còn giá trị của mạng sống thì sao? 0:06:29.190,0:06:33.099 Một số phân tích lợi ích - chi phí kết hợp 0:06:33.099,0:06:34.560 cả thước đo 0:06:34.560,0:06:36.809 giá trị cuộc sống. 0:06:36.809,0:06:41.330 Một trong những vụ nổi tiếng nhất trong số đó[br]liên quan đến vụ xe Ford Pinto 0:06:41.330,0:06:45.008 Các bạn đã đọc về vụ đó không? Trở lại vào những năm 1970, chắc các bạn vẫn nhớ 0:06:45.009,0:06:48.210 mẫu xe Ford Pinto, đó là một loại xe hơi? 0:06:48.210,0:06:51.029 Có ai còn nhớ không? 0:06:51.029,0:06:55.879 đó là một mẫu xe nhỏ, xe ô tô nhỏ, rất phổ biến 0:06:55.879,0:06:58.059 nhưng có một vấn đề 0:06:58.059,0:07:01.959 là bình xăng nằm phía sau xe 0:07:01.959,0:07:07.960 và thực tế trong những vụ va chạm từ phía sau, bình xăng đã phát nổ 0:07:07.960,0:07:10.210 Và, một số người đã thiệt mạng, 0:07:10.210,0:07:14.349 một số người bị thương nặng. 0:07:14.349,0:07:18.998 nạn nhân của những vụ tai nạn này đã kiện hãng Ford ra tòa, 0:07:18.999,0:07:21.669 và trong phiên tòa, hóa ra 0:07:21.669,0:07:24.030 Ford đã biết 0:07:24.030,0:07:25.248 từ rất lâu trước đó 0:07:25.249,0:07:27.719 về bình xăng dễ bị nổ 0:07:27.719,0:07:33.599 và đã thực hiện phân tích lợi ích - chi phí[br]để xác định liệu có đáng 0:07:33.599,0:07:36.300 để đặt một tấm chắn đặc biệt 0:07:36.300,0:07:40.490 để bảo vệ bình xăng và ngăn nó phát nổ không. 0:07:40.490,0:07:42.979 Họ đã làm một phân tích lợi ích - chi phí 0:07:42.979,0:07:46.318 chi phí cho mỗi phần 0:07:46.319,0:07:48.239 để tăng độ an toàn 0:07:48.239,0:07:50.299 của chiếc Pinto, 0:07:50.299,0:07:55.688 họ đã tính toán ra tầm 11 đô la cho mỗi bộ phận 0:07:55.689,0:07:57.189 và đây, 0:07:57.189,0:08:00.609 đây là phân tích - lợi ích chi phí 0:08:00.609,0:08:03.089 được đưa ra ở phiên xét xử, 0:08:03.089,0:08:05.960 Mỗi bộ phận 11 đô la 0:08:05.960,0:08:09.998 cho 12,5 triệu chiếc xe hơi và xe tải 0:08:09.999,0:08:13.559 nên tổng chi phí 0:08:13.370,0:08:17.370 là 137 triệu đô la để cải thiện sự an toàn 0:08:17.370,0:08:18.789 nhưng sau đó họ đã tính toán 0:08:18.789,0:08:20.139 lợi ích 0:08:20.139,0:08:23.300 của việc tiêu tất cả số tiền này để có một mẫu xe an toàn hơn 0:08:23.300,0:08:26.800 và họ đếm được 180 người chết 0:08:26.800,0:08:28.749 và quy ra giá trị bằng tiền 0:08:28.749,0:08:30.449 200 nghìn đô la 0:08:30.449,0:08:32.490 cho mỗi người chết, 0:08:32.490,0:08:35.250 180 người bị thương 0:08:35.250,0:08:37.490 nhận 67 nghìn đô la, 0:08:37.490,0:08:38.909 và tiếp đó là chi phí sửa chữa, 0:08:38.909,0:08:43.289 thay thế cho 2000 chiếc xe bị phá hủy nếu không có 0:08:43.289,0:08:45.030 thiết bị an toàn. 0:08:45.030,0:08:48.060 700 đô la mỗi xe. 0:08:48.060,0:08:50.390 Như vậy, hóa ra những lợi ích 0:08:50.390,0:08:53.930 chỉ khoảng 49,5 triệu. 0:08:53.930,0:08:55.270 Thế nên họ đã 0:08:55.270,0:08:56.329 không lắp đặt 0:08:56.330,0:08:58.140 thiết bị an toàn. 0:08:58.140,0:08:59.840 Không cần phải nói 0:08:59.840,0:09:01.740 khi bản ghi nhớ 0:09:01.160,0:09:09.160 về phân tích lợi ích-chi phí của Công ty Ford Motor[br]được đưa ra trong buổi xét xử 0:09:09.160,0:09:11.250 nó khiến bồi thẩm viên kinh hoàng. 0:09:11.250,0:09:15.950 Và họ đã yêu cầu một khoản phạt khổng lồ 0:09:15.950,0:09:21.810 Liệu đây có phải là một ví dụ đi ngược lại [br]với ý tưởng vị lợi khi tính toán 0:09:21.810,0:09:23.040 vì Ford đã đưa vào phép tính 0:09:23.040,0:09:27.319 thước đo giá trị của mạng sống? 0:09:27.320,0:09:30.770 Bây giờ, bạn nào ở đây muốn bảo vệ 0:09:30.770,0:09:33.240 phân tích lợi - ích chi phí 0:09:33.240,0:09:35.320 Từ ví dụ phản đề rõ ràng này, 0:09:35.320,0:09:38.720 có ai muốn biện hộ không? 0:09:38.720,0:09:41.590 hay bạn nghĩ nó đã hoàn toàn phá hủy 0:09:41.590,0:09:47.410 phép tính tính vị lợi? 0:09:47.410,0:09:48.760 Vâng. Tôi nghĩ rằng, 0:09:48.760,0:09:53.210 một lần nữa họ lại mắc cùng một sai lầm như ở ví dụ trước [br]khi họ đã gán một giá trị bằng tiền 0:09:53.210,0:09:56.570 cho sinh mạng con người và một lần nữa họ không tính đến những thứ như 0:09:56.570,0:10:00.580 đau khổ và mất mát về tình cảm gia đình.[br]Ý tôi là những gia đình đã bị mất đi nguồn sống 0:10:00.580,0:10:03.980 nhưng họ cũng mất đi người thân và điều đó 0:10:03.980,0:10:06.820 còn đáng giá hơn 200 nghìn đô la. 0:10:06.820,0:10:09.170 Tốt, nhưng chờ đã nào, bạn tên gì? 0:10:09.170,0:10:10.479 Julie Roto. 0:10:10.480,0:10:14.400 Vậy nếu là 200 nghìn đô la, Julie, 0:10:14.400,0:10:18.660 Là một con số quá thấp vì chưa bao gồm sự mất mát của một người thân, 0:10:18.660,0:10:21.660 và sự mất mát của những năm tháng cuộc đời, 0:10:21.660,0:10:23.980 Vậy bạn nghĩ con số nào, 0:10:23.980,0:10:27.290 bạn nghĩ con số bao nhiêu sẽ chính xác hơn? 0:10:27.290,0:10:32.430 Tôi không tin là mình có thể đưa ra một con số. [br]Tôi nghĩ rằng kiểu phân tích này không nên áp dụng cho 0:10:32.430,0:10:33.560 những vấn đề về sinh mạng con người. 0:10:33.560,0:10:36.199 Tôi nghĩ rằng không thể dung tiền đối với vấn đề này. 0:10:36.200,0:10:39.270 Vậy họ không chỉ đưa ra một con số quá thấp 0:10:39.270,0:10:44.510 Julie nói rằng, họ đã sai khi cố gắng áp đặt bất kỳ một con số nào. 0:10:44.510,0:10:49.540 được rồi, hãy nghe một ý kiến khác. Ai nào? 0:10:49.540,0:10:51.860 Phải tính thêm cả điều chỉnh do lạm phát nữa 0:10:57.700,0:10:59.130 được rồi, 0:10:59.130,0:11:00.050 thế là công bằng. 0:11:00.050,0:11:02.660 Vậy bây giờ con số sẽ là bao nhiêu? 0:11:02.660,0:11:07.640 Đấy là 35 năm trước 0:11:07.640,0:11:10.330 Hai triệu đô la. 0:11:10.330,0:11:12.030 Bạn đưa ra con số hai triệu đô la. 0:11:12.030,0:11:14.079 Và bạn tên gì? 0:11:14.080,0:11:15.410 Voicheck 0:11:15.410,0:11:17.329 Voicheck nói rằng chúng ta phải tính thêm cả lạm phát, 0:11:17.330,0:11:19.640 chúng ta nên hào phóng hơn 0:11:19.640,0:11:25.170 Nếu vậy các bạn có hài lòng xem [br]đây là cách nghĩ đúng cho câu hỏi này không? 0:11:25.170,0:11:27.310 Thật không may, tôi đoán là. 0:11:27.310,0:11:29.589 Cần phải 0:11:29.590,0:11:32.980 đặt ra một con số ở đâu đó 0:11:32.980,0:11:37.330 Tôi không chắc sẽ là số nào nhưng tôi đồng ý rằng có thể 0:11:37.330,0:11:39.490 gán cho mạng người 0:11:39.490,0:11:41.060 một con số. 0:11:41.060,0:11:42.439 Được rồi, 0:11:42.440,0:11:44.420 như vậy Voicheck nói, 0:11:44.420,0:11:46.280 và ở đây cậu ấy không đồng ý với 0:11:46.280,0:11:46.649 Julie 0:11:46.649,0:11:49.750 Julie nói rằng chúng ta không thể gán cho mạng người một con số, 0:11:49.750,0:11:53.670 để phân tích lợi ích - chi phí, [br]Voicheck nói rằng chúng ta phải làm như vậy 0:11:53.670,0:11:59.870 bởi vì bằng cách này hay cách khác, chúng ta phải quyết định 0:11:59.870,0:12:04.750 những bạn khác nghĩ sao về điều này? [br]Có ai sẵn sàng để biện hộ rằng 0:12:04.750,0:12:06.270 phân tích lợi ích - chi phí ở đây 0:12:06.270,0:12:09.810 Là chính xác và thỏa đáng không? 0:12:09.810,0:12:16.000 Tôi nghĩ rằng, nếu Ford và các công ty xe hơi khác không sử dụng phân tích lợi ích - chi phí [br]thì cuối cùng họ sẽ bị phá sản 0:12:16.000,0:12:18.949 vì họ sẽ chẳng thể có lợi nhuận 0:12:18.949,0:12:23.139 và hàng triệu người sẽ không có ô tô của hãng này để đi làm,[br]để có thức ăn trên bàn 0:12:23.139,0:12:27.939 để nuôi con cái của họ, vì vậy tôi nghĩ rằng nếu[br]phân tích lợi ích - chi phí không được sử dụng, 0:12:27.939,0:12:29.699 thì một lợi ích lớn hơn 0:12:29.700,0:12:31.870 sẽ mất đi 0:12:31.870,0:12:34.810 trong trường hợp đó. Được rồi, cho tôi hỏi, bạn tên gì? 0:12:34.810,0:12:37.599 Raul. Raul. 0:12:37.600,0:12:41.760 Gần đây đã có một nghiên cứu được thực hiện về việc [br]sử dụng điện thoại di động của tài xế khi đang lái 0:12:41.760,0:12:43.090 một chiếc ô tô, 0:12:43.090,0:12:47.080 và có một cuộc tranh luận liệu việc đó có nên[br]bị cấm hay không 0:12:47.080,0:12:48.660 và 0:12:48.660,0:12:50.689 con số là, 0:12:50.690,0:12:54.990 khoảng hai nghìn người chết 0:12:54.990,0:12:57.280 vì tai nạn 0:12:57.280,0:12:59.240 mỗi năm, 0:12:59.240,0:13:02.120 khi sử dụng điện thoại di động 0:13:02.120,0:13:07.860 Và phân tích lợi ích - chi phí[br]được thực hiện bởi trung tâm phân tích rủi ro ở Harvard 0:13:07.860,0:13:10.520 Cho thấy rằng nếu bạn xem xét các lợi ích 0:13:10.520,0:13:13.560 của việc sử dụng điện thoại di động 0:13:13.560,0:13:15.089 và bạn gán cho mạng sống 0:13:15.090,0:13:19.050 một giá trị, con số hóa ra lại bằng nhau 0:13:19.050,0:13:23.290 Bởi vì lợi ích kinh tế to lớn của việc cho phép người ta tận dụng thời gian 0:13:23.290,0:13:27.370 của họ, không lãng phí thời gian, có thể giao dịch và nói chuyện với bạn bè, v.v. 0:13:27.370,0:13:30.370 trong khi họ đang lái xe. 0:13:30.370,0:13:32.060 Điều đó không có nghĩa 0:13:32.060,0:13:35.619 là sẽ sai lầm khi cố gắng đặt những con số trị giá bằng tiền vào những câu hỏi 0:13:35.620,0:13:37.590 về sinh mạng con người? 0:13:37.590,0:13:39.330 Tôi nghĩ rằng nếu 0:13:39.330,0:13:41.780 đa số mọi người 0:13:41.780,0:13:47.569 cố gắng đạt được tính có ích của một dịch vụ, như sử dụng điện thoại di động, và sự tiện lợi 0:13:47.570,0:13:47.989 mà điện thoại di động mang lại, một cách tối đa 0:13:47.989,0:13:50.400 Miễn là 0:13:50.400,0:13:52.160 sự hy sinh là cần thiết 0:13:52.160,0:13:53.230 để nó xảy ra. 0:13:53.230,0:13:59.200 Bạn hoàn toàn là một người theo thuyết vị lợi. Trong.. vâng đúng ạ. 0:13:59.200,0:14:02.820 được rồi, một câu hỏi cuối cùng cho Raul 0:14:02.820,0:14:05.810 và tôi đưa ý kiến của Voicheck vào để xem xét, 0:14:05.810,0:14:07.829 Có nên gán cho 0:14:07.829,0:14:12.870 mạng sống con người một có số bằng tiền, để quyết định có nên cấm sử dụng điện thoại di động hay không? 0:14:12.870,0:14:14.640 tôi không muốn phán 0:14:14.640,0:14:16.199 một cách tùy tiện, 0:14:16.200,0:14:18.140 tính bừa một con số, ý tôi là ngay lúc này 0:14:18.140,0:14:19.370 Tôi nghĩ rằng. 0:14:21.350,0:14:23.610 Bạn muốn được tư vấn. 0:14:23.610,0:14:24.790 vâng, tôi muốn được nghe lời khuyên. 0:14:24.790,0:14:28.689 Nhưng đại để là bao nhiêu? Đã có 2300 người chết 0:14:28.690,0:14:32.400 bạn phải gán một giá trị bằng tiền để biết liệu mình có muốn ngăn ngừa những cái chết đó, 0:14:32.400,0:14:37.069 bằng cách cấm sử dụng điện thoại di động trong ô tô hay không 0:14:37.070,0:14:38.900 vậy bạn sẽ ước tính khoảng bao nhiêu? 0:14:38.900,0:14:40.350 bao nhiêu? 0:14:40.350,0:14:40.799 Một triệu, 0:14:40.799,0:14:42.280 hai triệu 0:14:42.280,0:14:44.410 Hai triệu là con số của Voitech. 0:14:44.410,0:14:46.120 Đúng không? Vâng có thể là một triệu. 0:14:46.120,0:14:50.500 Một triệu? 0:14:50.500,0:14:55.110 Được rồi, tốt lắm, cảm ơn bạn. 0:14:55.110,0:15:00.440 Vậy nên, có một số tranh cãi ngày nay nổ ra từ những phân tích lợi ích - chi phí, đặc biệt là 0:15:00.440,0:15:01.859 những vấn đề liên quan đến 0:15:01.859,0:15:06.770 việc đặt một giá tiền bạc lên mọi thứ, rồi cộng dồn lại. 0:15:06.770,0:15:08.840 bây giờ tôi muốn chuyển qua 0:15:08.840,0:15:15.110 sự phản đối của bạn, đối với sự phản đối của bạn rằng không nhất thiết phải phân tích lợi ích chi phí một cách cụ thể, 0:15:15.110,0:15:18.400 bởi vì nó chỉ là một phiên bản của 0:15:18.400,0:15:21.959 logic vị lợi trong thực tế ngày nay, 0:15:21.960,0:15:26.830 nhưng với tổng thể toàn bộ lý thuyết, với ý tưởng 0:15:26.830,0:15:30.000 rằng điều đúng nên làm, 0:15:30.000,0:15:33.710 Điều cơ bản của chính sách và pháp luật, 0:15:33.710,0:15:35.559 là tối đa hóa 0:15:35.559,0:15:39.750 tính lợi ích. 0:15:39.750,0:15:41.590 Bao nhiêu bạn không đồng ý? 0:15:41.590,0:15:43.359 với cách 0:15:43.359,0:15:44.330 tiếp cận vị lợi 0:15:44.330,0:15:46.390 đối với luật pháp 0:15:46.390,0:15:48.480 và với lợi ích chung? 0:15:48.480,0:15:52.230 Có bao nhiêu người đồng ý với ý tưởng đó? 0:15:52.230,0:15:55.200 Vậy là, đồng ý nhiều hơn không đồng ý. 0:15:55.200,0:15:59.560 Vậy hãy lắng nghe ý kiến từ bên phê bình. 0:15:59.560,0:16:02.209 Vấn đề chính của tôi với điều này là tôi cảm thấy như 0:16:02.209,0:16:06.280 bạn không thể nói rằng, chỉ vì những người thuộc nhóm thiểu số. 0:16:06.280,0:16:11.650 Điều họ muốn và cần lại ít giá trị hơn so với người thuộc đa số 0:16:11.650,0:16:14.189 vì vậy tôi nghĩ có vấn đề với ý tưởng rằng 0:16:14.190,0:16:16.099 lợi ích tốt nhất cho số đông nhất 0:16:16.099,0:16:18.070 là ổn, bởi vì 0:16:18.070,0:16:21.040 vẫn còn những người 0:16:21.040,0:16:24.719 ở nhóm thiểu số, có vẻ không công bằng với họ cho lắm, khi họ không có tiếng nói theo cách 0:16:24.720,0:16:25.840 mà họ muốn 0:16:25.840,0:16:28.880 được rồi, một phản đối thú vị. Bạn lo lắng về 0:16:28.880,0:16:32.460 tác động đến nhóm thiểu số. Vâng. 0:16:32.460,0:16:34.940 Nhân tiện, bạn tên gì? Anna. 0:16:34.940,0:16:39.819 Được rồi, ai phản hồi cho sự lo lắng của Anna về ảnh hưởng đối với nhóm thiểu số nào? 0:16:39.819,0:16:41.689 Bạn sẽ nói gì với Anna? 0:16:41.690,0:16:42.540 Cô ấy nói rằng, 0:16:42.540,0:16:47.490 nhóm thiểu số ít giá trị hơn, tôi không nghĩ đó là trường hợp này, vì giá trị của từng cá nhân trong nhóm thiểu số 0:16:47.490,0:16:51.339 Bằng với cá nhân trong nhóm đa số. Nhưng chỉ là 0:16:51.339,0:16:54.520 số động đã vượt trội hơn 0:16:54.520,0:16:55.670 thiểu số 0:16:55.670,0:16:58.919 Và ý tôi là, tại một thời điểm nhất định, bạn phải quyết định. 0:16:58.919,0:17:01.510 Và tôi thấy đáng tiếc cho nhóm thiểu số nhưng 0:17:01.510,0:17:02.640 đôi khi, 0:17:02.640,0:17:03.670 vì đại cuộc, 0:17:03.670,0:17:08.839 vì lợi ích lớn hơn. Phải vì lợi ích lớn hơn. [br]Anna, bạn thấy sao? Bạn tên gì? Youngda. 0:17:08.839,0:17:10.839 Bạn muốn nói gì với Youngda không? 0:17:10.839,0:17:13.589 Youngda nói rằng bạn chỉ cần cộng dồn sở thích của mọi người, 0:17:13.589,0:17:17.698 và như vậy cũng đã cân nhắc cả sở thích [br]của những người thuộc nhóm thiểu số. 0:17:17.699,0:17:22.000 Bạn có thể cho một ví dụ về việc khiến bạn lo lắng, khi bạn nói rằng bạn lo lắng 0:17:22.000,0:17:24.880 rằng thuyết vị lợi vi phạm 0:17:24.880,0:17:27.970 Mối quan tâm hay sự tôn trọng đối với quyền lợi của nhóm thiểu số? 0:17:27.970,0:17:29.730 bạn có thể đưa ra một ví dụ không. 0:17:29.730,0:17:35.179 Được rồi, như bất kỳ ví dụ nào mà chúng ta đã nói đến, [br]như vụ đắm tàu, 0:17:35.179,0:17:36.450 Tôi nghĩ rằng 0:17:36.450,0:17:39.700 cậu bé bị ăn thịt 0:17:39.700,0:17:39.980 vẫn có 0:17:39.980,0:17:43.560 quyền được sống như những người khác,... và 0:17:43.560,0:17:44.710 chỉ vì 0:17:44.710,0:17:45.980 anh ta là 0:17:48.120,0:17:50.610 thiểu số trong tình huống đó, người 0:17:50.610,0:17:53.459 có lẽ có ít cơ hội sống tiếp hơn, 0:17:53.460,0:17:54.870 không có nghĩa là 0:17:54.870,0:17:58.449 những người khác nghiễm nhiên có quyền ăn thịt anh ta 0:17:58.450,0:17:59.680 chỉ vì 0:17:59.680,0:18:01.849 nó sẽ mang lại 0:18:01.849,0:18:03.290 cơ hội sống cho nhiều người hơn. 0:18:03.290,0:18:05.740 Như vậy là, có thể có một số quyền 0:18:05.740,0:18:07.850 Thuộc sở hữu của các cá nhân 0:18:07.850,0:18:12.550 trong nhóm thiểu số không nên bị đánh đổi 0:18:12.550,0:18:14.399 Vì mục tiêu lợi ích? 0:18:14.400,0:18:16.520 ? 0:18:16.520,0:18:18.210 Đúng không Anna? 0:18:18.210,0:18:21.990 Bây giờ đây sẽ là một bài kiểm tra dành cho bạn, 0:18:21.990,0:18:24.550 trở lại La Mã cổ đại 0:18:24.550,0:18:29.510 Họ đã ném những người Cơ đốc giáo cho sư tử trong các đấu trường thể thao. 0:18:29.510,0:18:33.890 Nếu bạn nghĩ, về phương thức tính toán vị lợi, nó sẽ xảy ra như thế nào? 0:18:33.890,0:18:38.770 Vâng, Những người Cơ đốc giáo bị ném cho sư tử phải chịu đựng nỗi đau tột cùng, 0:18:38.770,0:18:45.770 nhưng hãy nhìn vào niềm vui sướng tập thể của đám đông những người La Mã. 0:18:48.460,0:18:50.580 Youngda. Vâng, 0:18:50.580,0:18:51.889 lúc đó, 0:18:51.890,0:18:53.250 tôi không nghĩ 0:18:54.920,0:19:01.710 Như là trong thời hiện đại, để đánh giá, à… đưa ra một con số nhất định đối với hạnh phúc được tạo ra cho những người chứng kiến 0:19:01.710,0:19:02.900 Tôi không nghĩ 0:19:02.900,0:19:05.300 bất kỳ 0:19:05.300,0:19:07.490 nhà làm luật nào sẽ nói rằng 0:19:07.490,0:19:11.390 Nỗi đau của một người, sự đau khổ của một người là nhiều hơn hẳn 0:19:11.390,0:19:14.680 khi so với hạnh phúc đạt được 0:19:14.680,0:19:20.460 Không nhưng bạn phải thừa nhận rằng nếu có đủ số đông người La Mã cuồng nhiệt với hạnh phúc, 0:19:20.460,0:19:25.220 nó thậm chí còn lớn hơn nỗi đau tột cùng của 0:19:25.220,0:19:28.600 một số ít người Cơ đốc giáo bị ném cho sư tử. 0:19:28.600,0:19:33.570 Như vậy, chúng ta có hai lý luận khác nhau phản đối chủ nghĩa vị lợi. 0:19:33.570,0:19:35.030 Một là cân nhắc rằng 0:19:35.030,0:19:37.850 liệu chủ nghĩa vị lợi 0:19:37.850,0:19:39.559 có tôn trọng đầy đủ 0:19:39.559,0:19:40.740 các quyền cá nhân 0:19:40.740,0:19:42.500 hoặc quyền thiểu số hay không? 0:19:42.500,0:19:45.150 Và phản đối khác thì liên quan 0:19:45.150,0:19:46.940 đến toàn bộ ý tưởng 0:19:46.940,0:19:48.980 Về việc cộng dồn 0:19:48.980,0:19:49.900 tính có ích 0:19:49.900,0:19:51.610 của những sở thích 0:19:51.610,0:19:53.070 hoặc giá trị 0:19:53.070,0:19:56.470 Liệu có thể tổng hợp tất cả các giá trị 0:19:56.470,0:19:58.050 để quy chúng 0:19:58.050,0:20:00.360 thành các khái niệm tính bằng tiền được không? 0:20:00.360,0:20:02.479 Những năm 1930 0:20:02.480,0:20:07.000 có một 0:20:07.000,0:20:09.190 nhà tâm lý học 0:20:09.190,0:20:10.840 đã cố gắng 0:20:10.840,0:20:12.370 giải quyết 0:20:12.370,0:20:15.850 câu hỏi thứ hai. Ông đã cố gắng chứng minh 0:20:15.850,0:20:18.530 những gì chủ nghĩa vị lợi giả định, 0:20:18.530,0:20:22.040 rằng có thể 0:20:22.040,0:20:23.230 quy đổi 0:20:23.230,0:20:27.309 tất cả hàng hóa, tất cả các giá trị, tất cả các mối quan tâm của con người 0:20:27.309,0:20:28.908 Về một thước đo thống nhất, duy nhất. 0:20:28.909,0:20:30.230 Và ông đã làm điều đó 0:20:30.230,0:20:32.660 bằng cách tiến hành một cuộc khảo sát 0:20:32.660,0:20:37.610 về những công thức sơ khởi về niềm tin, đó là vào những năm 1930. 0:20:37.610,0:20:42.000 Và ông ta hỏi họ, ông ta đưa cho họ một danh sách[br]những trải nghiệm không vui vẻ 0:20:42.000,0:20:45.360 và ông ta hỏi xem họ sẽ muốn được trả bao nhiêu để trải qua 0:20:45.360,0:20:49.899 những trải nghiệm sau đây, và ông theo dõi 0:20:49.900,0:20:51.040 Ví dụ, 0:20:51.040,0:20:57.240 bạn muốn được trả bao nhiêu để bị nhổ một chiếc răng cửa hàm trên 0:20:57.240,0:21:04.240 hoặc bạn muốn được trả bao nhiêu để cắt đứt một ngón chân cái? 0:21:05.030,0:21:11.649 hoặc ăn tươi một con giun đất đang sống, dài sáu inch 0:21:11.650,0:21:18.650 hoặc sống phần đời còn lại của bạn trong một trang trại ở Kansas 0:21:19.430,0:21:24.480 hoặc bóp cổ một con mèo hoang bằng tay không 0:21:24.480,0:21:26.140 Bây giờ, bạn nghĩ sao? 0:21:26.140,0:21:32.900 Bạn cho rằng món nào đắt nhất trong danh sách đó 0:21:32.900,0:21:39.750 Kansas đúng không? 0:21:39.750,0:21:44.840 Đúng rồi, đó là Kansas 0:21:44.840,0:21:46.059 Với lựa chọn Kansas, 0:21:46.059,0:21:47.619 mọi người nói rằng 0:21:47.619,0:21:51.980 họ phải được trả 300 nghìn đô la. 0:21:57.340,0:21:59.800 Theo bạn… 0:21:59.800,0:22:03.139 Theo bạn thì cái gì là đắt tiếp theo đó? 0:22:03.140,0:22:06.010 không phải con mèo, 0:22:06.010,0:22:08.190 không phải là răng hàm 0:22:08.190,0:22:11.250 không phải ngón chân cái! 0:22:11.250,0:22:16.580 giun đất! 0:22:16.580,0:22:20.600 Đa số nói rằng, bạn phải trả cho họ 100 nghìn đô la 0:22:20.600,0:22:23.419 để họ ăn giun đất 0:22:23.420,0:22:28.010 bạn nghĩ cái gì là rẻ nhất? 0:22:28.010,0:22:30.010 không phải con mèo 0:22:30.010,0:22:31.300 Mà là răng hàm. 0:22:31.300,0:22:34.990 Trong thời kỳ suy thoái, mọi người sẵn sàng nhổ răng 0:22:34.990,0:22:39.600 để chỉ đổi lấy 4.500 đô la 0:22:39.600,0:22:40.669 Và bây giờ 0:22:42.020,0:22:45.010 là những gì mà Thorndike 0:22:45.010,0:22:48.460 kết luận được từ nghiên cứu của mình. 0:22:48.460,0:22:51.650 Bất kỳ mong muốn hay sự thỏa mãn nào tồn tại, tồn tại 0:22:51.650,0:22:54.600 Tồn tại thành một lượng nào đó và do đó có thể đo lường được. 0:22:54.600,0:22:55.949 Cuộc sống của một con chó 0:22:55.950,0:22:57.010 hoặc một con mèo 0:22:57.010,0:22:59.430 hoặc một con gà, bao hàm 0:22:59.430,0:23:00.979 những khao khát, 0:23:00.979,0:23:01.880 ham muốn 0:23:01.880,0:23:04.290 và sự hài lòng của nó 0:23:04.290,0:23:05.750 Vậy nên, cuộc sống 0:23:05.750,0:23:06.940 của con người cũng vậy. 0:23:06.940,0:23:09.409 Mặc dù những khao khát và ham muốn ở họ 0:23:09.409,0:23:12.450 là phức tạp hơn. 0:23:12.450,0:23:14.330 Nhưng còn nghiên cứu của Thorndike 0:23:14.330,0:23:15.990 thì sao? 0:23:15.990,0:23:17.870 Liệu nó có hỗ trợ 0:23:17.870,0:23:20.209 quan điểm của Bentham, 0:23:20.210,0:23:22.130 rằng tất cả 0:23:22.130,0:23:28.390 tất cả các giá trị có thể được quy đổi thông qua một đơn vị đo lường giá trị chuẩn, thống nhất, duy nhất 0:23:28.390,0:23:34.289 hay đặc tính khác thường của những đối tượng khác nhau trong danh sách này 0:23:34.289,0:23:37.220 Lại gợi ra những kết luận ngược lại. 0:23:37.220,0:23:40.290 Có thể là, liệu chúng ta đang nói về cuộc sống 0:23:40.290,0:23:42.120 hoặc Kansas 0:23:42.120,0:23:44.179 hoặc con giun đất. 0:23:44.180,0:23:45.440 Có thể 0:23:45.440,0:23:47.810 những thứ chúng ta coi trọng 0:23:47.810,0:23:49.399 và yêu quý 0:23:49.400,0:23:51.350 không thể được tóm gọn 0:23:51.350,0:23:54.280 theo một đơn vị đo lường giá trị chuẩn, thống nhất, duy nhất. 0:23:54.280,0:23:56.129 Và nếu họ không thể làm được như vậy 0:23:56.130,0:23:57.910 thì kết cục là gì 0:23:57.910,0:24:00.740 đối với thuyết vị lợi 0:24:00.740,0:24:02.180 của đạo đức? 0:24:02.180,0:24:09.180 Đó là câu hỏi chúng ta sẽ tiếp tục vào lần tới 0:24:13.179,0:24:15.530 Được rồi bây giờ chúng ta hãy tham gia một phần khác 0:24:15.530,0:24:17.680 của cuộc thăm dò, 0:24:17.680,0:24:19.309 đó là 0:24:19.309,0:24:21.470 trải nghiệm hay niềm vui nào 0:24:21.470,0:24:23.410 có giá trị nhất? 0:24:23.410,0:24:25.659 Bao nhiêu người nói là 0:24:25.659,0:24:31.720 Shakespeare? 0:24:31.720,0:24:38.120 bao nhiêu người nói rằng đó là chương trình “Fear Factor” 0:24:38.120,0:24:39.760 không, bạn nghiêm túc đấy chứ? 0:24:39.760,0:24:46.160 thật à? 0:24:46.160,0:24:48.530 lần trước 0:24:48.530,0:24:53.510 chúng ta đã bắt đầu xem xét một số phản đối 0:24:53.510,0:24:56.570 với phiên bản thuyết vị lợi 0:24:56.570,0:25:01.790 của Jeremy Bentham 0:25:01.790,0:25:04.950 mọi người đưa ra hai lập luận phản đối trong cuộc thảo luận 0:25:04.950,0:25:08.380 mà chúng ta đã tiến hành 0:25:08.380,0:25:10.600 đầu tiên 0:25:10.600,0:25:12.709 là sự phản đối, tuyên bố rằng 0:25:12.710,0:25:14.760 chủ nghĩa vị lợi, 0:25:14.760,0:25:16.970 Chính bản thân nó, 0:25:16.970,0:25:20.110 bằng việc quan tâm đến vấn đề lợi ích lớn nhất cho nhiều nhất 0:25:20.110,0:25:23.120 Đã không tôn trọng đầy đủ 0:25:23.120,0:25:25.479 các quyền cá nhân. 0:25:25.480,0:25:28.880 hôm nay chúng ta có những cuộc tranh luận 0:25:28.880,0:25:29.990 về việc tra tấn 0:25:29.990,0:25:33.610 và khủng bố 0:25:33.610,0:25:35.139 giả sử 0:25:35.140,0:25:41.350 một kẻ bị nghi ngờ khủng bố đã bị bắt vào ngày 10/9 0:25:41.350,0:25:44.189 và bạn có lý do để tin 0:25:44.190,0:25:46.490 rằng nghi phạm 0:25:46.490,0:25:51.230 có thông tin quan trọng về một cuộc tấn công khủng bố sắp xảy ra, sẽ giết chết 0:25:51.230,0:25:52.200 hơn ba nghìn người 0:25:52.200,0:25:55.690 và bạn không thể lấy được thông tin. 0:25:55.690,0:25:57.670 Liệu bạn sẽ 0:25:57.670,0:25:59.440 tra tấn 0:25:59.440,0:26:01.070 nghi phạm 0:26:01.070,0:26:03.060 để lấy thông tin 0:26:03.060,0:26:05.550 hay 0:26:05.550,0:26:07.770 bạn sẽ nói không, 0:26:07.770,0:26:14.550 có những bổn phận về đạo đức tuyệt đối[br]cần phải tôn trọng quyền của mỗi cá nhân 0:26:14.550,0:26:17.899 theo cách như vậy, chúng ta quay lại với những câu hỏi mà chúng ta đã bắt đầu 0:26:17.900,0:26:23.910 về xe điện và cấy ghép nội tạng. Vậy thì đó là vấn đề đầu tiên 0:26:23.910,0:26:29.250 và bạn nhớ rằng chúng ta đã xem xét một số ví dụ về phân tích lợi ích - chi phí 0:26:29.250,0:26:33.870 nhưng nhiều người không hài lòng với phân tích lợi ích - chi phí 0:26:33.870,0:26:39.969 khi gán cho mạng sống con người một giá trị bằng tiền 0:26:39.970,0:26:42.290 và do đó nó dẫn chúng ta đến 0:26:42.290,0:26:44.500 lập luận phản đối thứ hai, 0:26:44.500,0:26:48.810 nó nghi vấn liệu có thể quy đổi tất cả các giá trị 0:26:48.810,0:26:52.879 theo một một đơn vị đo lường giá trị chuẩn, thống nhất, duy nhất? 0:26:52.880,0:26:57.580 Hay nói cách khác, nó nghi ngờ liệu tất cả các giá trị có thể đo lường được không? 0:26:57.580,0:27:00.080 để tôi cho các bạn một ví dụ khác, 0:27:00.080,0:27:01.299 một ví dụ 0:27:01.299,0:27:07.240 một trải nghiệm, đây thực sự là một câu chuyện có thật, xuất phát từ trải nghiệm cá nhân của tôi 0:27:07.240,0:27:12.900 Làm dấy lên một câu hỏi, ít nhất là liệu rằng tất cả [br]các giá trị có thể được quy đổi mà không làm 0:27:12.900,0:27:14.060 mất đi 0:27:14.060,0:27:20.158 yếu tố vị lợi của chúng không 0:27:20.159,0:27:22.390 vài năm trước 0:27:22.390,0:27:28.080 khi còn là một nghiên cứu sinh, tôi đã ở Oxford ở Anh.[br]Họ có trường nam sinh và nữ sinh riêng 0:27:28.080,0:27:29.800 Các trường đại học chưa cho học chung với nhau. 0:27:29.800,0:27:31.428 Và các trường đại học nữ sinh có quy định 0:27:31.429,0:27:33.590 phản đối 0:27:33.590,0:27:37.470 Không cho phép khách nam ở qua đêm. 0:27:37.470,0:27:40.080 Vào những năm 1970 0:27:40.080,0:27:44.030 Những nguyên tắc hiếm khi được thực thi và dễ dàng bị vi phạm, 0:27:44.030,0:27:51.030 hoặc tôi nghe nói thế, 0:27:51.600,0:27:56.549 vào cuối những năm 1970, khi tôi ở đó, [br]áp lực nới lỏng các nguyên tắc này ngày càng gia tăng và nó trở thành 0:27:56.549,0:28:01.100 chủ đề tranh luận giữa các giảng viên tại Đại học St. Anne 0:28:01.100,0:28:03.840 một trong những trường đại học dành cho nữ. 0:28:03.840,0:28:06.629 Những nữ giảng viên lớn tuổi trong trường 0:28:06.630,0:28:10.720 là những người theo chủ nghĩa truyền thống, họ phản đối sự thay đổi 0:28:10.720,0:28:12.820 trên cơ sở đạo đức thông thường 0:28:12.820,0:28:14.320 nhưng thời thế đã thay đổi, 0:28:14.320,0:28:17.110 và họ cảm thấy xấu hổ 0:28:17.110,0:28:20.000 khi đưa ra lý do thực sự cho sự phản đối của mình 0:28:20.000,0:28:22.809 Và, do đó họ đã chuyển nghĩa các lập luận của họ 0:28:22.809,0:28:26.120 thành các ngôn ngữ của thuyết vị lợi 0:28:26.120,0:28:27.419 họ lập luận rằng nếu nam giới ở lại qua đêm, 0:28:27.420,0:28:31.680 chi phí cho trường đại học sẽ tăng lên. 0:28:31.680,0:28:33.490 Hẳn các bạn thắc mắc là tăng thế nào. 0:28:33.490,0:28:39.429 Vâng, họ nói rằng những người này họ sẽ muốn dùng nhà tắm[br]rồi sẽ dùng hết nước nóng 0:28:39.429,0:28:40.779 hơn nữa, họ lập luận rằng 0:28:40.779,0:28:46.780 họ sẽ phải thay đệm thường xuyên hơn 0:28:46.780,0:28:48.379 các nhà cải cách 0:28:48.380,0:28:52.250 giải tỏa những lập luận này bằng cách áp dụng thỏa hiệp như sau 0:28:52.250,0:28:53.280 mỗi người nữ, mỗi tuần 0:28:53.280,0:29:00.280 có thể có tối đa ba khách nam qua đêm 0:29:01.160,0:29:05.940 họ không nói thêm liệu là cùng một người hay phải ba người khác nhau, 0:29:05.940,0:29:06.800 miễn là 0:29:06.800,0:29:09.240 và đây là thỏa hiệp được đưa ra. 0:29:09.240,0:29:10.400 Với điều kiện khách ở lại 0:29:10.400,0:29:15.340 trả 50 xu để trang trải chi phí của trường đại học 0:29:15.340,0:29:17.179 ngày hôm sau, 0:29:17.180,0:29:23.080 tiêu đề của tờ báo phát hành toàn quốc giật tít [br]“Nữ sinh St. Anne, 50 pence một đêm" 0:29:29.500,0:29:31.040 một minh họa khác 0:29:31.040,0:29:31.730 ... 0:29:31.730,0:29:34.730 cho thấy khó khăn trong việc quy đổi 0:29:34.730,0:29:36.150 tất cả các giá trị, 0:29:36.150,0:29:38.930 trong trường hợp này là một quan điểm nhất định 0:29:38.930,0:29:44.200 về đạo đức thành ngôn ngữ của thuyết vị lợi 0:29:44.200,0:29:46.980 Vậy thì, tất cả những điều này để minh họa 0:29:46.980,0:29:48.830 phản đối thứ hai 0:29:48.830,0:29:52.679 đối với thuyết vị lợi,[br]ít nhất là một phần của sự phản đối đó 0:29:52.680,0:29:54.780 là câu hỏi, 0:29:54.780,0:29:56.620 thuyết vị lợi 0:29:56.620,0:29:58.809 có đúng không khi cho rằng 0:29:58.809,0:30:00.670 rằng chúng ta có thể 0:30:00.670,0:30:02.420 công nhận tính đồng nhất của 0:30:02.420,0:30:08.230 giá trị, tính có thể đo lường được của các giá trị [br]và quy đổi tất cả các cân nhắc đạo đức 0:30:08.230,0:30:09.740 thành 0:30:09.740,0:30:10.280 đồng đô la 0:30:10.280,0:30:12.220 hoặc tiền bạc. 0:30:12.220,0:30:14.510 Nhưng vẫn còn một khía cạnh thứ hai 0:30:14.510,0:30:19.690 của mối lo lắng trong việc cộng dồn các giá trị và những sở thích 0:30:19.690,0:30:21.990 tại sao chúng ta nên 0:30:21.990,0:30:23.120 cân đong đo đếm 0:30:23.120,0:30:25.260 tất cả các sở thích 0:30:25.260,0:30:27.390 Của mọi người, 0:30:27.390,0:30:32.650 mà không đánh giá xem sở thích của họ là sở thích tốt hay xấu 0:30:32.650,0:30:35.120 chúng ta không nên phân biệt 0:30:35.120,0:30:36.010 giữa 0:30:36.010,0:30:37.590 những niềm vui 0:30:37.590,0:30:38.260 cao quý 0:30:38.260,0:30:41.760 và niềm vui thấp kém. 0:30:41.760,0:30:44.250 Bây giờ, đây là một phần của yêu cầu 0:30:44.250,0:30:49.380 không đưa ra bất kỳ sự phân biệt định tính nào về giá trị của sở thích của con người, một phần của 0:30:49.380,0:30:50.820 Yêu cầu 0:30:50.820,0:30:55.250 là không phán xét và bình đẳng. Người theo chủ nghĩa quân bình 0:30:55.250,0:30:58.110 và thuyết vị lợi Bentham nói rằng, 0:30:58.110,0:31:01.199 sở thích của mọi người đều được tính đến 0:31:01.200,0:31:04.890 và chúng được tính đến bất kể người ta muốn gì, 0:31:04.890,0:31:08.580 bất kể chúng khiến những người khác nhau 0:31:08.580,0:31:09.530 hạnh phúc. Đối với Bentham, 0:31:09.530,0:31:11.250 tất cả những điều đó, 0:31:11.250,0:31:12.960 bạn nhớ lại đi, 0:31:12.960,0:31:16.010 là cường độ và thời lượng 0:31:16.010,0:31:18.270 của một niềm vui hay nỗi đau. 0:31:18.270,0:31:24.040 Cái gọi là những niềm vui cao quý hay tao nhã hơn,[br]theo Bentham đơn giản là những thứ 0:31:24.040,0:31:25.420 tạo ra niềm vui 0:31:25.420,0:31:26.419 mạnh mẽ hơn, 0:31:26.419,0:31:29.380 lâu dài hơn 0:31:29.380,0:31:32.790 có một thành ngữ nổi tiếng để diễn đạt ý tưởng này, 0:31:32.790,0:31:35.770 “số lượng niềm vui của thơ ca 0:31:35.770,0:31:37.059 cũng chỉ bằng với 0:31:37.059,0:31:39.519 trò chơi đinh ghim”. 0:31:39.519,0:31:41.789 Trò đinh ghim là gì? 0:31:41.789,0:31:46.929 Đó là một trò chơi của trẻ con giống như giật đinh ghim, trò này cũng hay như thơ ca. 0:31:46.929,0:31:48.850 Bentham đã nói như vậy. 0:31:48.850,0:31:50.509 Và ẩn sau ý tưởng này, 0:31:50.509,0:31:51.510 tôi nghĩ 0:31:51.510,0:31:52.779 là tuyên bố 0:31:52.779,0:31:54.090 một cách trực giác 0:31:54.090,0:31:55.870 rằng đó cơ sở giả định 0:31:55.870,0:31:57.949 để phán xét 0:31:57.950,0:31:58.979 niềm vui của ai 0:31:58.979,0:32:00.670 về bản chất là cao hơn, 0:32:00.670,0:32:03.850 hoặc giá trị hơn, hoặc tốt hơn 0:32:03.850,0:32:07.010 và có điều gì đó hấp dẫn trong việc 0:32:07.010,0:32:09.770 từ chối đối với sự phán xét này. Sau khi thấy một số người thích Mozart, 0:32:09.770,0:32:11.790 những người khác thích 0:32:11.790,0:32:12.520 Madonna, 0:32:12.520,0:32:15.090 số khác thích múa ba lê 0:32:15.090,0:32:16.389 số khác lại thích chơi 0:32:16.390,0:32:17.360 bowling. 0:32:17.360,0:32:19.439 Ai sẽ nói 0:32:19.440,0:32:23.140 một người theo thuyết Bentham có thể tranh luận,[br]ai nói thú vui nào trong những thú vui này 0:32:23.140,0:32:24.260 thú vui của ai 0:32:24.260,0:32:25.460 giá trị hơn, 0:32:25.460,0:32:26.350 cao quý hơn 0:32:26.350,0:32:27.500 và cao sang hơn 0:32:27.500,0:32:31.570 những thú vui khác? 0:32:31.570,0:32:35.980 Nhưng, điều này có đúng không? 0:32:35.980,0:32:40.310 từ chối đưa ra những phân biệt định tính 0:32:40.310,0:32:42.179 chúng ta có thể 0:32:42.180,0:32:45.170 hoàn toàn loại bỏ quan điểm 0:32:45.170,0:32:49.010 rằng một số thứ nhất định mà chúng ta thích, là 0:32:49.010,0:32:50.660 tốt hơn hoặc giá trí 0:32:50.660,0:32:53.890 hơn những thứ người khác thích. 0:32:53.890,0:32:58.640 Thử suy nghĩ lại trường hợp của những người trong đấu trường La Mã, [br]một điều làm phiền lòng mọi người rằng 0:32:58.640,0:32:58.960 thực hiện điều đó 0:32:58.960,0:33:01.170 dường như là vi phạm các quyền 0:33:01.170,0:33:04.490 của người Cơ đốc giáo 0:33:04.490,0:33:07.250 một cách khác để phản đối điều đang diễn ra ở đó 0:33:07.250,0:33:10.720 là niềm vui mà những người La Mã có được 0:33:10.720,0:33:13.480 trong quang cảnh đẫm máu đó. 0:33:13.480,0:33:15.850 Vậy thì, niềm vui đó 0:33:15.850,0:33:16.500 Cơ bản mà nói, có nên là 0:33:16.500,0:33:19.130 một kiểu 0:33:19.130,0:33:22.730 niềm vui hạ cấp đồi bại, nếu điều đó thậm chí 0:33:22.730,0:33:26.960 được thẩm định hoặc cân đo khi quyết định 0:33:26.960,0:33:33.770 lợi ích chung là gì? 0:33:33.770,0:33:38.760 Vậy thì, đó là những phản đối đối với thuyết vị lợi của Bentham. 0:33:38.760,0:33:42.800 Và bây giờ chúng ta chuyển qua nói về những người đã cố gắng 0:33:42.800,0:33:45.889 đáp lại những phản đối như vậy. 0:33:45.890,0:33:47.820 Một người theo thuyết vị lợi sau đó 0:33:47.820,0:33:50.120 John Stuart Mill 0:33:50.120,0:33:52.780 Vậy thì, điều chúng ta cần 0:33:52.780,0:33:54.510 xem xét bây giờ 0:33:54.510,0:33:58.809 là liệu John Stuart Mill có câu trả lời thuyết phục 0:33:58.809,0:34:05.090 cho những phản đối về thuyết vị lợi này không? 0:34:05.090,0:34:06.750 John Stuart Mill 0:34:06.750,0:34:08.760 sinh năm 1806, 0:34:08.760,0:34:11.369 cha ông là James Mill 0:34:11.369,0:34:14.079 là học trò của Bentham. 0:34:14.079,0:34:17.389 Và James Mills quyết tâm cho con trai mình 0:34:17.389,0:34:20.329 John Stuart Mill có được một nền giáo dục kiểu mẫu. 0:34:20.329,0:34:22.429 Ông là một thần đồng 0:34:22.429,0:34:23.569 John Stuart Mill 0:34:23.569,0:34:27.859 biết tiếng Latin, xin lỗi, tiếng Hy Lạp năm lên ba, tiếng Latinh năm lên tám 0:34:27.859,0:34:29.139 và năm lên 10, 0:34:29.139,0:34:33.659 ông đã viết lịch sử Pháp luật La Mã. 0:34:33.659,0:34:35.649 Ở tuổi 20, 0:34:35.649,0:34:39.129 ông bị suy nhược thần kinh 0:34:39.129,0:34:43.549 điều này khiến ông ấy rơi vào tình trạng trầm cảm trong suốt năm năm. 0:34:43.549,0:34:46.800 Nhưng rồi ở tuổi 25, điều đã giúp ông ấy thoát khỏi tình trạng trầm cảm đó 0:34:46.800,0:34:49.949 là việc gặp Harriet Taylor, 0:34:49.949,0:34:52.659 không nghi ngờ bà ấy đã kết hôn với ông ấy, [br]họ sống hạnh phúc mãi mãi về sau 0:34:52.659,0:34:54.849 và dưới ảnh hưởng 0:34:54.849,0:34:56.659 của bà, 0:34:56.659,0:34:59.859 John Stuart Mill đã cố gắng nhân hóa 0:34:59.859,0:35:01.720 thuyết vị lợi. 0:35:01.720,0:35:05.279 Điều Mill cố gắng làm là muốn xem 0:35:05.279,0:35:07.710 liệu tính toán vị lợi có thể 0:35:07.710,0:35:09.029 được mở rộng 0:35:09.029,0:35:11.200 và hiệu chỉnh hay không? 0:35:11.200,0:35:13.759 để đáp ứng 0:35:13.759,0:35:17.429 các mối quan tâm về vấn đề nhân đạo 0:35:17.429,0:35:20.390 như mối quan tâm về tôn trọng quyền cá nhân. 0:35:20.390,0:35:24.598 Và cũng để giải quyết sự khác biệt giữa 0:35:24.599,0:35:26.439 thú vui cao quý và thấp hèn 0:35:26.439,0:35:30.368 Năm 1859 Mill viết một cuốn sách nổi tiếng về tự do 0:35:30.369,0:35:35.399 điểm chính trong đó là tầm quan trọng của việc bảo vệ quyền lợi cá nhân 0:35:35.399,0:35:36.380 và của nhóm thiểu số 0:35:36.380,0:35:38.329 vào năm 1861 0:35:38.329,0:35:40.339 lúc cuối đời, 0:35:40.339,0:35:43.130 ông đã viết cuốn sách mà chúng ta đọc trong môn học này 0:35:43.130,0:35:45.099 Thuyết vị lợi. 0:35:45.099,0:35:46.599 Nó làm rõ 0:35:46.599,0:35:49.739 rằng tính có lợi là tiêu chuẩn đạo đức duy nhất 0:35:49.739,0:35:50.769 theo quan điểm của ông. 0:35:50.769,0:35:52.549 Vì vậy ông không thách thức 0:35:52.550,0:35:53.949 giả thuyết của Bentham, 0:35:53.949,0:35:55.279 ông đang khẳng định nó. 0:35:55.279,0:35:58.829 ông nói rất rõ ràng rằng, bằng chứng duy nhất, 0:35:58.829,0:36:04.659 có thể tạo ra bất cứ điều gì đáng mong muốn[br]là điều mà người ta thực sự 0:36:04.659,0:36:05.929 mong muốn nó. 0:36:05.929,0:36:11.679 Vì vậy, ông vẫn giữ quan điểm rằng những mong muốn thực sự [br]theo kinh nghiệm thực tế của chúng ta 0:36:11.679,0:36:12.979 là cơ sở duy nhất 0:36:12.979,0:36:15.618 Cho các phán xét đạo đức. 0:36:15.619,0:36:17.549 Nhưng rồi, ở trang tám 0:36:17.549,0:36:18.979 trang tám 0:36:18.979,0:36:24.879 cũng trong Chương hai, ông lập luận rằng [br]người theo thuyết vị lợi có thể phân biệt 0:36:24.879,0:36:26.319 thú vui 0:36:26.320,0:36:28.970 cao quý với thấp kém. 0:36:28.970,0:36:30.519 Bây giờ, những bạn đã đọc 0:36:30.519,0:36:32.078 Sách của Mill rồi hãy cho biết, theo ông, 0:36:32.079,0:36:33.329 làm thế nào 0:36:33.329,0:36:36.559 để có thể xác định được sự khác biệt đó? 0:36:36.559,0:36:40.079 Làm thế nào một người theo thuyết vị lợi có thể 0:36:40.079,0:36:42.819 phân biệt được về bản chất những thú vui cao quý 0:36:42.819,0:36:43.540 Với những thú vui ít cao quý hơn, 0:36:43.540,0:36:48.859 thấp kém hơn, hoặc không có giá trị? 0:36:48.859,0:36:50.519 Nếu bạn đã thử cả hai, một cách tự nhiên, 0:36:50.519,0:36:55.308 bạn sẽ luôn thích thú vui cao quý hơn 0:36:55.309,0:36:59.819 Tốt lắm, đúng vậy. Bạn tên gì nhỉ?[br]John. 0:36:59.819,0:37:01.759 Như John đã chỉ ra 0:37:01.759,0:37:05.019 Mill nói đây là bài kiểm tra, 0:37:05.019,0:37:07.868 bởi vì chúng ta không thể bước ra ngoài 0:37:07.869,0:37:10.490 những mong muốn thực sự, sở thích thực sự. 0:37:10.490,0:37:11.649 Điều đó sẽ 0:37:11.650,0:37:13.670 vi phạm tiền đề của thuyết vị lợi, 0:37:13.670,0:37:16.819 bài kiểm tra duy nhất xem 0:37:16.819,0:37:17.600 liệu 0:37:17.600,0:37:19.769 niềm vui có cao quý hơn 0:37:19.769,0:37:26.468 hay thấp kém hơn là xem xem, liệu một người đã trải nghiệm cả hai 0:37:26.469,0:37:28.109 sẽ thích cái nào hơn. 0:37:28.109,0:37:29.369 Và ở đây, 0:37:29.369,0:37:31.259 trong chương hai, 0:37:31.259,0:37:32.900 chúng ta thấy một đoạn 0:37:32.900,0:37:37.199 mà Mill đưa ra quan điểm John vừa mô tả 0:37:37.199,0:37:42.680 “trong hai niềm vui, nếu có một niềm vui nào [br]mà hầu như tất cả những người trải nghiệm cả hai 0:37:42.680,0:37:46.219 đều đưa ra một sự ưu tiên quyết định hơn, 0:37:46.219,0:37:51.859 không xét đến bất kỳ trách nhiệm đạo đức nào để phải thích nó hơn, hay nói cách khác, không phải là tiêu chuẩn bên ngoài, 0:37:51.859,0:37:53.390 tiêu chuẩn không độc lập, 0:37:53.390,0:37:57.529 thì đó là niềm vui được mong đợi hơn." 0:37:57.529,0:37:59.829 Các bạn nghĩ gì về lập luận này. 0:37:59.829,0:38:01.549 Liệu ... 0:38:01.549,0:38:03.489 Liệu nó có ổn không? 0:38:03.489,0:38:06.380 Bao nhiêu người nghĩ rằng nó ổn? 0:38:06.380,0:38:11.489 Trong cuộc tranh cãi thuyết vị lợi [br]để phân biệt giữa thú vui cao quý và thấp kém hơn? 0:38:11.489,0:38:12.390 bao nhiêu người 0:38:12.390,0:38:17.788 nghĩ rằng nó không ổn? 0:38:17.789,0:38:20.829 Tôi muốn nghe lý do của các bạn. 0:38:20.829,0:38:22.249 Nhưng trước khi 0:38:22.249,0:38:23.848 chúng ta đưa ra lý do 0:38:23.849,0:38:26.329 hãy làm một thí nghiệm 0:38:26.329,0:38:28.719 về tuyên bố 0:38:28.719,0:38:31.569 của Mills. 0:38:31.569,0:38:35.199 Để thực hiện thí nghiệm này, 0:38:35.199,0:38:39.859 chúng ta sẽ xem xét ba trích đoạn ngắn 0:38:39.859,0:38:41.558 của các loại hình 0:38:41.559,0:38:44.889 giải trí phổ biến 0:38:44.889,0:38:48.170 đầu tiên là độc thoại Hamlet, 0:38:48.170,0:38:52.939 sau đó sẽ là hai trải nghiệm khác 0:38:52.939,0:38:55.420 hãy xem 0:38:55.420,0:38:58.259 các bạn nghĩ gì. 0:38:58.259,0:39:02.249 Loài người phải chăng là một tuyệt phẩm của đáng toàn năng. 0:39:02.249,0:39:05.509 Lý trí cao quý biết bao 0:39:05.509,0:39:07.579 Tài năng vô song 0:39:07.579,0:39:11.439 và dáng vẻ đáng ngưỡng mộ đến nhường nào, 0:39:11.439,0:39:14.949 thật giống một một thiên thần. Hiểu thấu tâm can người khác như thiên thần. 0:39:14.949,0:39:16.430 Ôi phong vẻ của thế gian, 0:39:16.430,0:39:18.348 mẫu mực của muôn loài. 0:39:18.349,0:39:21.259 Và tôi boăn khoăn, 0:39:21.259,0:39:24.689 người chỉ là kết tinh của cát bụi thôi ư? 0:39:24.689,0:39:31.689 Người không cố làm tôi vui. 0:39:43.309,0:39:47.749 Hãy tưởng tượng một thế giới nơi nỗi sợ hãi lớn nhất của bạn trở thành hiện thực. 0:39:47.749,0:39:52.609 Trong mỗi chương trình, sáu người chơi từ khắp đất nước [br]chiến đấu với nhau trong ba trò chơi nguy hiểm cực độ 0:39:52.609,0:39:59.609 Những trò chơi nguy hiểm này được thiết kế để [br]thử thách người chơi cả về thể chất và tinh thần 0:40:00.419,0:40:02.288 sáu người chơi, ba trò chơi nguy hiểm, một người chiến thắng. 0:40:02.289,0:40:09.289 “Fear Factor”. 0:40:16.449,0:40:22.919 Gia đình Simpsons. Vâng, xin chào "diddly-o peddle to the metal o-philes! Flanders" - từ khi nào anh bắt đầu thích những thứ hay ho vậy? 0:40:22.919,0:40:25.240 Ôi, tôi chả quan tâm đến tốc độ, nhưng tôi lại thích bánh răng an toàn, 0:40:25.240,0:40:28.729 nón bảo hiểm, thanh lăn, cờ cảnh báo. Em thích không khí trong lành. 0:40:28.729,0:40:35.499 và nhìn ngắm những kẻ khốn khó trong nội đồng. 0:40:35.499,0:40:41.319 Dang Cletus, sao anh lại đỗ xe bên cạnh bố mẹ em? 0:40:41.320,0:40:43.029 Nào em yêu, giờ đó cũng là bố mẹ anh mà. 0:40:55.759,0:41:00.629 Tôi thậm chí còn chưa hỏi bạn thích cái nào nhất? 0:41:00.629,0:41:05.109 Gia đình Simson? Có bao nhiêu người thích Simpson nhất? 0:41:05.109,0:41:10.140 Có bao nhiêu người thích Shakespeare? 0:41:10.140,0:41:12.710 Còn “Fear Factor” thì sao? 0:41:12.710,0:41:15.959 Có bao nhiêu bạn thích “Fear Factor”? 0:41:15.959,0:41:22.368 Thật sao? 0:41:22.369,0:41:24.079 Đa số mọi người 0:41:24.079,0:41:25.769 thích Simpsons 0:41:25.769,0:41:29.229 nhiều hơn 0:41:29.229,0:41:31.598 hơn là Shakespeare. Được rồi, bây giờ chúng ta hãy thực hiện 0:41:31.599,0:41:33.749 một phần khác của cuộc bình chọn, đó là 0:41:33.749,0:41:35.799 Đâu sẽ là 0:41:35.799,0:41:37.529 trải nghiệm 0:41:37.529,0:41:39.409 hay niềm vui cao nhất? 0:41:39.409,0:41:41.729 Có bao nhiêu người nói 0:41:41.729,0:41:47.788 Shakespeare? 0:41:47.789,0:41:49.960 Bao nhiêu bạn nói 0:41:49.960,0:41:54.189 “Fear Factor”? 0:41:54.189,0:41:59.069 không, bạn nghiêm túc đấy chứ? 0:41:59.069,0:42:01.038 Thật sao? 0:42:01.039,0:42:02.709 được rồi, bạn cứ phát biểu. 0:42:02.709,0:42:03.439 Tôi thấy 0:42:03.439,0:42:04.709 đó là trải nghiệm có tính giải trí nhất. 0:42:04.709,0:42:09.428 Tôi biết, nhưng bạn nghĩ đâu là trải nghiệm giá trị nhất,[br]cao quý nhất, tôi biết bạn thấy nó 0:42:09.429,0:42:10.920 giải trí nhất. 0:42:10.920,0:42:15.920 Nếu thứ gì đó tốt chỉ vì nó giải trí,[br]thì sẽ có vấn đề gì nếu bạn có một số 0:42:15.920,0:42:17.209 quan điểm trừu tượng về việc 0:42:17.209,0:42:21.729 liệu nó có tốt theo cảm nhận của người khác hay không? 0:42:21.729,0:42:25.038 Được rồi, vậy bạn không quan tâm đến quan điểm [br]của những người theo thuyết vị lợi, 0:42:25.039,0:42:26.429 niềm vui của ai được phán xét? 0:42:26.429,0:42:29.279 Và tại sao chúng ta nên phán xét? 0:42:29.279,0:42:33.880 ngoài việc chỉ ghi nhận và tổng hợp các sở thích thực tế. Thật công bằng! 0:42:33.880,0:42:35.349 Bạn tên gì? 0:42:35.349,0:42:37.329 Nate? 0:42:37.329,0:42:38.219 Được rồi, thật công bằng. Được rồi, vậy 0:42:38.219,0:42:40.919 có bao nhiêu người nghĩ rằng Simpson thực sự 0:42:40.919,0:42:46.259 Không phải là thích mà thực sự là trải nghiệm cao quý 0:42:46.259,0:42:47.420 cao hơn cả Shakespeare. 0:42:47.420,0:42:49.309 Được rồi, hãy xem bình chọn cho Shakespeare. Một lần nữa, 0:42:49.309,0:42:52.869 có bao nhiêu bạn nghĩ rằng Shakespeare cao quý hơn? 0:42:52.869,0:42:53.869 Được rồi. 0:42:53.869,0:42:55.540 Tại sao? 0:42:55.540,0:42:58.999 Lý tưởng là tôi muốn nghe một ai đó. [br]Ai đó không 0:42:58.999,0:43:02.109 nghĩ Shakespeare là cao quý nhất 0:43:02.109,0:43:02.989 nhưng lại 0:43:02.989,0:43:04.060 thích xem 0:43:04.060,0:43:08.739 Simsons hơn 0:43:08.739,0:43:14.160 Vâng, tôi đoán là mình chỉ cần ngồi và xem Simpsons, [br]nó thú vị bởi những pha pha trò, chúng khiến ta cười, nhưng 0:43:14.160,0:43:17.839 Đã có người bảo chúng ta rằng Shakespeare là một tác giả vĩ đại,[br]chúng ta đã được dạy cách để đọc tác phẩm của ông, 0:43:17.839,0:43:20.630 cách hiểu ông, chúng ta đã được dạy cách 0:43:20.630,0:43:23.150 học Rembrandt, cách phân tích một bức tranh. 0:43:23.150,0:43:25.859 Tốt lắm, tên bạn là gì? Aneesha. 0:43:25.859,0:43:27.840 Aneesha, khi bạn nói ai đó 0:43:27.840,0:43:31.259 nói với bạn rằng Shakespeare tốt hơn 0:43:31.259,0:43:37.299 bạn có chấp nhận nó với niềm tin mù quáng không, [br]bạn đã bình chọn cho Shakespeare cao quý hơn chỉ vì 0:43:37.299,0:43:41.529 văn hóa nói chobạn điều đó, hay các giáo viên của chúng ta[br]nói với bạn điều đó, hay chính bạn 0:43:41.529,0:43:44.049 thực sự đồng ý với chính mình 0:43:44.049,0:43:48.319 Thưa thầy, với Shakespeare thì không, nhưng trước đó 0:43:48.319,0:43:49.740 khi thầy lấy ví dụ về Rembrandt 0:43:49.740,0:43:54.479 Em cảm thấy mình thích đọc truyện tranh hơn là bài phân tích về Rembrandt, 0:43:54.479,0:43:58.348 bởi vì ai đó đã nói với tôi rằng nó rất hay, thầy biết đấy ạ.[br]Được rồi, có vẻ như một kiểu là 0:43:58.349,0:44:01.699 bạn đang đề xuất một loại 0:44:01.699,0:44:05.319 quy ước và áp lực văn hóa. Chúng ta được chỉ bảo 0:44:05.319,0:44:12.319 những cuốn sách nào, những tác phẩm nghệ thuật nào là tuyệt vời.[br]Một ý kiến khác nào? 0:44:15.309,0:44:19.640 mặc dù tôi thích xem Simpsons hơn, [br]nhưng trong thời điểm cụ thể này, khi đang học về Công lý, 0:44:19.640,0:44:23.049 nếu tôi phải dành phần đời còn lại của mình để xem 0:44:23.049,0:44:25.369 ba video clip khác nhau 0:44:25.369,0:44:26.869 được trình chiếu. 0:44:26.869,0:44:29.119 Tôi sẽ không muốn dành 0:44:29.119,0:44:31.869 phần đời còn lại của mình 0:44:31.869,0:44:33.800 để xem hai clip sau. 0:44:33.800,0:44:36.650 Tôi nghĩ rằng tôi sẽ nhận được nhiều niềm vui hơn 0:44:36.650,0:44:38.309 từ việc 0:44:38.309,0:44:39.269 mở rộng tâm trí của mình 0:44:39.269,0:44:40.488 để thưởng thức 0:44:40.489,0:44:44.869 những thú vui sâu sắc hơn, những suy nghĩ sâu sắc hơn. 0:44:44.869,0:44:48.630 và cho tôi biết tên của bạn? 0:44:48.630,0:44:49.630 Joe. 0:44:49.630,0:44:52.559 Joe, vậy là nếu bạn phải dành phần đời còn lại của mình 0:44:52.559,0:44:55.409 trong một trang trại ở Kansas 0:44:55.409,0:44:57.489 chỉ có Shakespeare 0:44:57.489,0:45:02.079 hoặc các tuyển tập phim Simpsons 0:45:02.079,0:45:04.119 bạn sẽ thích 0:45:04.119,0:45:06.599 Shakespeare hơn? 0:45:06.599,0:45:09.849 Bạn kết luận được gì từ đó? 0:45:09.849,0:45:12.149 về bài kiểm tra của John Stuart Mill. 0:45:12.149,0:45:15.078 Nhưng là bài kiểm tra về niềm vui cao quý hơn 0:45:15.079,0:45:16.359 là liệu rằng những 0:45:16.359,0:45:18.369 người đã trải nghiệm 0:45:18.369,0:45:21.509 cả hai có thích nó hơn không. 0:45:21.509,0:45:23.880 tôi có thể trích dẫn một ví dụ ngắn gọn khác được không? 0:45:23.880,0:45:25.130 trong sinh học, 0:45:25.130,0:45:28.769 trong sinh học tế bào thần kinh, năm ngoái chúng tôi đã được kể [br]về một con chuột được thí nghiệm 0:45:28.769,0:45:31.209 một bộ phận trung tâm đặc biệt trong não, 0:45:31.209,0:45:35.879 nơi con chuột có thể kích thích não bộ của nó và tự gây cho nó [br]niềm vui mãnh liệt một cách liên tục 0:45:35.879,0:45:38.368 con chuột không ăn, không uống cho đến khi nó chết. 0:45:38.369,0:45:42.179 Như vậy, rõ ràng con chuột đã trải qua niềm vui mãnh liệt 0:45:42.179,0:45:46.269 Vậy thì, bây giờ nếu giáo sư hỏi tôi rằng[br]liệu tôi muốn trải nghiệm niềm vui mãnh liệt 0:45:46.269,0:45:47.140 hay sống cả đời 0:45:47.140,0:45:52.690 với niềm vui cao quý, thì tôi sẽ xem [br]niềm vui mãnh liệt là niềm vui thấp kém, đúng không ạ? 0:45:52.690,0:45:55.799 bây giờ hãy tận hưởng niềm vui mãnh liệt, 0:45:55.799,0:46:01.969 vâng chắc chắn tôi sẽ làm vậy 0:46:01.969,0:46:03.159 nhưng trong suốt cuộc đời, tôi nghĩ … 0:46:03.159,0:46:04.360 tôi nghĩ rằng 0:46:04.360,0:46:06.899 số đông ở đây sẽ đồng ý với tôi 0:46:06.899,0:46:11.630 rằng họ thà làm một con người với niềm vui cao quý[br]hơn là con chuột đó 0:46:11.630,0:46:13.269 với niềm vui mãnh liệt 0:46:13.269,0:46:14.930 trong một khoảng thời gian nhất thời. 0:46:14.930,0:46:15.870 Vậy thì, bây giờ, 0:46:15.870,0:46:18.959 để trả lời câu hỏi của giáo sư, đúng vậy, tôi nghĩ 0:46:18.959,0:46:21.348 điều này chứng minh, hay tôi sẽ không nói là chứng minh. 0:46:21.349,0:46:24.999 Tôi nghĩ rằng, kết luận 0:46:24.999,0:46:28.649 đó là lý thuyết của Mill khi phần lớn mọi người được hỏi 0:46:28.650,0:46:31.439 họ muốn làm gì hơn, 0:46:31.439,0:46:33.118 họ sẽ trả lời 0:46:33.119,0:46:34.689 rằng họ thà tham gia vào một thú vui cao quý. 0:46:34.689,0:46:39.499 Vậy là, bạn nghĩ điều này ủng hộ Mills, rằng ở đây Mills có một số điều có lý? 0:46:39.499,0:46:40.738 Tôi nghĩ vậy. 0:46:40.739,0:46:42.629 Được rồi, có ai khác 0:46:42.629,0:46:46.839 có ai không đồng ý với Joe khi nghĩ rằng thí nghiệm của chúng ta 0:46:46.839,0:46:48.578 bác bỏ 0:46:48.579,0:46:49.959 thí nghiệm 0:46:49.959,0:46:51.098 của Mills, 0:46:51.099,0:46:53.239 cho thấy rằng đây không phải là một cách thỏa đáng, 0:46:53.239,0:46:57.689 rằng bạn không thể phân biệt những niềm vui cao quý 0:46:57.689,0:47:02.649 trong khuôn khổ thuyết vị lợi. 0:47:05.879,0:47:09.509 Nếu bất cứ điều gì là tốt thì thực sự đó chỉ là bất cứ thứ gì [br]mà mọi người thích nó hơn. Nó thực sự tương đối 0:47:09.509,0:47:11.519 và sẽ không có một định nghĩa khách quan nào cả 0:47:11.519,0:47:14.888 sẽ có một số xã hội nơi mọi người thích Simpsons 0:47:14.889,0:47:15.849 nhiều hơn 0:47:15.849,0:47:21.380 bất kỳ ai cũng có thể đề cao Simpsons, nhưng tôi nghĩ cần phải [br]có giáo dục thì người ta mới đề cao Shakespeare 0:47:21.380,0:47:25.660 Được rồi, bạn đang nói rằng cần phải có giáo dục mới đề cao 0:47:25.660,0:47:27.319 những điều cao quý và chân chính 0:47:27.319,0:47:29.719 Quan điểm của Mill 0:47:29.719,0:47:32.890 là những niềm vui cao quý đòi hỏi 0:47:32.890,0:47:35.089 sự dạy dỗ, khả năng thường thức và cả giáo dục. 0:47:35.090,0:47:37.799 Ông không bàn cãi điều đó 0:47:37.799,0:47:38.650 nhưng 0:47:38.650,0:47:41.660 một khi đã được tu dưỡng 0:47:41.660,0:47:44.029 và giáo dục 0:47:44.029,0:47:45.509 Con người ta sẽ nhìn thấy 0:47:45.509,0:47:48.270 không chỉ thấy sự khác biệt giữa những niềm vui 0:47:48.270,0:47:49.009 thấp kém hay cao quý 0:47:49.009,0:47:51.539 mà còn thực sự 0:47:51.539,0:47:52.769 Sẽ thích 0:47:52.769,0:47:53.970 cái cao quý 0:47:53.970,0:47:55.848 hơn cái thấp kém. 0:47:55.849,0:47:59.519 Các bạn sẽ tìm thấy trích đoạn nổi tiếng này của John Stuart Mill 0:47:59.519,0:48:00.808 “chẳng thà 0:48:00.809,0:48:03.869 làm một người bất mãn 0:48:03.869,0:48:06.109 còn hơn làm một con heo thỏa mãn”. 0:48:06.109,0:48:10.538 chẳng thà làm một Sokrates bất mãn[br]còn hơn làm một thằng ngốc thỏa mãn. 0:48:10.539,0:48:12.229 Và nếu kẻ ngốc 0:48:12.229,0:48:13.439 hay con lợn 0:48:13.439,0:48:15.538 có ý kiến khác, 0:48:15.539,0:48:18.209 thì đó là bởi vì chúng chỉ mới 0:48:18.209,0:48:20.700 biết mỗi một góc của vấn đề”. 0:48:20.700,0:48:22.339 Như vậy, ở đây các bạn có 0:48:22.339,0:48:23.159 một nỗ lực 0:48:23.159,0:48:24.609 để phân biệt 0:48:24.609,0:48:27.199 Niềm vui cao quý 0:48:27.199,0:48:28.719 với niềm vui thấp kém. 0:48:28.719,0:48:33.169 Vậy nên, đi đến một bảo tàng nghệ thuật hay 0:48:33.169,0:48:35.489 nằm ườn ở nhà, uống bia và dán mắt vào tivi 0:48:35.489,0:48:37.950 Mill đồng ý rằng, đôi khi chúng ta có thể không chống lại được 0:48:37.950,0:48:40.839 các cám dỗ 0:48:40.839,0:48:41.839 để làm điều sau đây ... 0:48:41.839,0:48:46.308 làm một “củ khoai tây lười biếng trên ghế bành”, 0:48:46.309,0:48:47.779 Nhưng, ngay cả khi chúng ta làm điều đó 0:48:47.779,0:48:49.609 vì lười biếng 0:48:49.609,0:48:50.680 và uể oải, 0:48:50.680,0:48:52.200 chúng ta vẫn biết 0:48:52.200,0:48:54.029 rằng niềm vui mà chúng ta có được 0:48:54.029,0:48:55.670 khi chăm chú ngắm nhìn Rembrandts 0:48:55.670,0:48:56.989 ở bảo tàng 0:48:56.989,0:49:00.219 thực sự vẫn cao quý hơn, 0:49:00.219,0:49:03.190 bởi vì chúng ta đã trải nghiệm cả hai. 0:49:03.190,0:49:05.699 Và áp lực lớn hơn 0:49:05.699,0:49:06.940 nhìn chằm chằm vào Rembrandts, 0:49:06.940,0:49:11.499 vì đòi hỏi những khả năng cao hơn của con người chúng ta. 0:49:11.499,0:49:13.848 Vậy còn nỗ lực của Mill 0:49:13.849,0:49:18.890 để đáp lại sự phản đối về quyền cá nhân thì sao? 0:49:18.890,0:49:21.859 Theo một cách nào đó, ông sử dụng 0:49:21.859,0:49:25.319 cùng một cách lập luận 0:49:25.319,0:49:27.859 và điều này xuất hiện ở Chương năm, 0:49:27.859,0:49:33.369 ông nói “trong khi tôi tranh luận quyền đòi hỏi chính đáng[br]của bất kỳ lý thuyết nào thiết lập một tiêu chuẩn tưởng tượng 0:49:33.369,0:49:34.889 cho công lý 0:49:34.889,0:49:39.719 mà không dựa trên tính có ích,…” 0:49:39.719,0:49:41.389 nhưng 0:49:41.389,0:49:43.429 ông vẫn xem xét 0:49:43.429,0:49:44.599 công lý 0:49:44.599,0:49:48.549 dựa trên tính có ích là thứ mà ông gọi là phần chính yếu 0:49:48.549,0:49:52.679 và không thể so sánh được, là phần thiêng liêng và ràng buộc nhất 0:49:52.679,0:49:54.599 của mọi loại đạo đức. 0:49:54.599,0:49:57.249 vì vậy công lý là cao hơn. 0:49:57.249,0:50:00.049 Quyền cá nhân là được ưu tiên 0:50:00.049,0:50:01.899 nhưng không phải vì 0:50:01.899,0:50:05.310 những lý do đi chệch khỏi những giả định của thuyết vị lợi. 0:50:05.310,0:50:06.769 “Công lý là một cái tên 0:50:06.769,0:50:09.069 cho những yêu cầu đạo đức nhất định, 0:50:09.069,0:50:11.220 được đánh giá một cách tổng thể 0:50:11.220,0:50:14.519 Là đứng cao hơn trong thang đo tính có ích cho xã hội, 0:50:14.519,0:50:17.109 và do đó 0:50:17.109,0:50:19.209 nó càng 0:50:19.209,0:50:20.678 có nghĩa vụ tối quan trọng 0:50:20.679,0:50:23.200 hơn bất kỳ nghĩa vụ nào khác” 0:50:23.200,0:50:28.919 vì vậy công lý là thiêng liêng, nó được ưu tiên, [br]được đặc ân, nó không phải là thứ dễ dàng đánh đổi 0:50:28.920,0:50:30.890 Với những thứ thấp kém hơn. 0:50:30.890,0:50:32.239 Nhưng lý do 0:50:32.239,0:50:33.619 sau cùng 0:50:33.619,0:50:35.799 mà Mills tuyên bố là 0:50:35.799,0:50:37.929 một người theo thuyết vị lợi lập luận, 0:50:37.929,0:50:39.239 khi bạn cân nhắc 0:50:39.239,0:50:41.199 lợi ích lâu dài 0:50:41.199,0:50:43.539 của nhân loại, 0:50:43.539,0:50:44.670 của tất cả chúng ta, 0:50:44.670,0:50:46.329 với tư cách là 0:50:46.329,0:50:47.699 giống loài tiến bộ 0:50:47.699,0:50:51.279 Nếu chúng ta thực thi công lý và nếu chúng ta tôn trọng các quyền 0:50:51.279,0:50:52.609 của toàn thể xã hội 0:50:52.609,0:50:55.949 sẽ tốt đẹp hơn về lâu dài. 0:50:55.949,0:50:57.999 Điều đó có thuyết phục không? 0:50:57.999,0:50:59.158 Hay là Mill thực sự, 0:50:59.159,0:51:04.549 đã không thừa nhận nó. Bước ra ngoài 0:51:04.549,0:51:06.219 cân nhắc những quan tâm của thuyết vị lợi 0:51:06.219,0:51:07.789 trong tranh luận 0:51:07.789,0:51:11.129 về những niềm vui định tính 0:51:11.129,0:51:12.788 cao quý hơn 0:51:12.789,0:51:14.479 và cho những quyền cá nhân 0:51:14.479,0:51:16.948 thiêng liêng 0:51:16.949,0:51:18.479 hay đặc biệt quan trọng 0:51:18.479,0:51:21.718 Chúng ta vẫn chưa trả lời đầy đủ câu hỏi đó, 0:51:21.719,0:51:23.809 vì để trả lời nó một cách đầy đủ 0:51:23.809,0:51:26.259 trong trường hợp của quyền và công lý, 0:51:26.259,0:51:28.869 yêu cầu chúng ta phải khám phá 0:51:28.869,0:51:30.419 những cách khác, 0:51:30.419,0:51:33.368 những cách không theo tính toán của thuyết vị lợi, 0:51:33.369,0:51:35.030 tính đến những cơ sở 0:51:35.030,0:51:36.479 hay quyền. 0:51:36.479,0:51:38.269 Rồi sau đó hỏi xem 0:51:38.269,0:51:40.408 liệu chúng có ổn không? 0:51:40.409,0:51:42.949 Như đối với Jeremy Bentham, 0:51:42.949,0:51:44.969 người khởi xướng 0:51:44.969,0:51:46.099 thuyết vị lợi 0:51:46.099,0:51:47.419 như một học thuyết 0:51:47.419,0:51:49.979 trong triết học đạo đức và pháp luật. 0:51:49.979,0:51:53.819 Bentham qua đời năm 1832 ở tuổi 85 0:51:53.819,0:51:57.509 nhưng ngày nay nếu bạn đến London, bạn có thể thăm ông ấy 0:51:57.509,0:51:58.729 theo đúng nghĩa đen. 0:51:58.729,0:52:01.439 Ông để lại di chúc của mình 0:52:01.440,0:52:03.390 theo đó, cơ thể của ông được bảo quản, 0:52:03.390,0:52:05.489 được ướp và trưng bày 0:52:05.489,0:52:07.739 trong trường đại học London 0:52:07.739,0:52:11.069 nơi ông vẫn còn ngự trong một chiếc lồng kính 0:52:11.069,0:52:12.950 với một chiếc đầu bằng sáp 0:52:12.950,0:52:14.989 ăn vận đúng bộ quần áo đời thực của mình. 0:52:14.989,0:52:17.049 Bạn có thể thấy rằng, trước khi chết, 0:52:17.049,0:52:22.339 Bentham đã tự đặt một câu hỏi nhất quán với triết lý của mình, 0:52:22.339,0:52:23.499 ông nói, lợi ích nào 0:52:23.499,0:52:26.839 mà một người chết có để lại cho người sống, 0:52:26.839,0:52:30.499 ông cho rằng đó là cách hiến xác 0:52:30.499,0:52:33.519 cho nghiên cứu giải phẫu học. 0:52:33.519,0:52:37.129 Tuy nhiên, trong trường hợp của các triết gia vĩ đại, 0:52:37.129,0:52:38.159 tốt hơn là 0:52:38.159,0:52:44.919 duy trì sự hiện diện về mặt thể xác của họ để truyền cảm hứng[br]cho các thế hệ những nhà tư tưởng trong tương lai. 0:52:44.919,0:52:47.618 Bạn muốn xem Bentham được nhồi bên trong như thế nào không? 0:52:47.619,0:52:50.410 Đây, ông ấy trông như thế này 0:52:50.410,0:52:53.549 Ông ấy đây. 0:52:53.549,0:52:55.459 Bây giờ, nếu bạn nhìn gần một chút 0:52:55.459,0:52:57.459 bạn sẽ nhận thấy 0:52:57.459,0:52:58.529 rằng, 0:52:58.529,0:53:05.529 thực tế việc ướp xác ông ấy không thành công lắm. [br]Nên họ đã thay thế một cái đầu bằng sáp 0:53:06.910,0:53:10.009 và ở phía dưới, 0:53:10.009,0:53:13.390 bạn có thể nhìn thấy cái đầu thật của ông 0:53:13.390,0:53:14.979 trên một đĩa kim loại. 0:53:16.529,0:53:17.809 Bạn thấy không? 0:53:17.809,0:53:22.599 Ở đây này. 0:53:22.599,0:53:25.709 Vậy thì, khía cạnh đạo đức của câu chuyện là gì? 0:53:25.709,0:53:29.499 Khía cạnh đạo đức của câu chuyện 0:53:29.499,0:53:33.698 Chia sẻ thêm rằng họ cũng mang ông ra ngoài [br]trong các cuộc họp hội đồng trường tại trường đại học London 0:53:33.699,0:53:40.659 và biên bản họp vẫn ghi nhận ông có mặt [br]nhưng không biểu quyết. 0:53:40.659,0:53:42.539 đây là một triết gia 0:53:42.539,0:53:45.109 khi sống và cả lúc chết vẫn toàn tâm toàn ý 0:53:45.109,0:53:46.769 Với 0:53:46.769,0:53:48.399 những nguyên tắc 0:53:48.400,0:53:55.400 triết lý của mình. Lần tới chúng ta sẽ tiếp tục với các quyền. 0:53:57.439,0:54:00.808 Đừng bỏ lỡ cơ hội giao lưu trực tuyến với những người cùng xem “Công Lý” khác 0:54:00.809,0:54:03.369 tham gia trò chuyện, làm một bài kiểm tra phổ thông, 0:54:03.369,0:54:07.799 xem các bài giảng mà bạn đã bỏ lỡ, v.v. Truy cập www.justiceharvard.org. 0:54:07.799,0:54:14.799 Đó là điều đúng nên làm. 0:54:49.739,0:54:53.789 Chương trình được tài trợ bởi 0:54:53.789,0:54:55.189 Tài trợ phụ bởi