WEBVTT

00:00:03.570 --> 00:00:06.570
Chương trình được tài trợ bởi:

00:00:06.510 --> 00:00:11.850
Tài trợ phụ bởi

00:00:32.850 --> 00:00:35.290
lần trước chúng ta đã tranh luận

00:00:35.290 --> 00:00:39.400
về trường hợp vụ Nữ hoàng kiện Dudley và Stephens

00:00:39.400 --> 00:00:45.970
vụ đắm tàu, vụ ăn thịt người trên biển

00:00:45.970 --> 00:00:48.420
và với những lập luận về

00:00:48.420 --> 00:00:49.369
vụ đắm tàu,

00:00:49.369 --> 00:00:53.750
những lập luận ủng hộ và chống lại những suy nghĩ của Dudley và Stephens,

00:00:53.750 --> 00:00:56.890
hãy quay trở lại với

00:00:56.890 --> 00:00:58.480
vấn đề triết học

00:00:58.480 --> 00:01:02.059
triết học vị lợi của Jeremy Bentham

00:01:02.060 --> 00:01:06.130
Bentham sinh ra ở Anh năm 1748,

00:01:06.130 --> 00:01:09.740
12 tuổi ông vào học Oxford, 15 tuổi ông học trường luật.

00:01:09.740 --> 00:01:15.060
ông được nhận vào đoàn luật sư năm 19 tuổi, 
nhưng anh ta chưa bao giờ hành nghề luật sư,

00:01:15.060 --> 00:01:17.470
thay vào đó, ông dâng trọn đời mình

00:01:17.470 --> 00:01:19.920
cho Luật học và

00:01:19.920 --> 00:01:22.170
Triết học đạo đức.

00:01:22.170 --> 00:01:27.690
lần trước chúng ta đã bắt đầu xem xét một phiên bản
về thuyết vị lợi của Bentham

00:01:27.690 --> 00:01:28.810
ý tưởng chính

00:01:28.810 --> 00:01:32.870
đơn giản được phát biểu như thế này,

00:01:32.870 --> 00:01:35.750
nguyên tắc tối cao của đạo đức,

00:01:35.750 --> 00:01:38.909
cho dù là đạo đức cá nhân hay đạo đức chính trị

00:01:38.909 --> 00:01:40.260
Đều là

00:01:40.260 --> 00:01:42.520
tối đa hóa

00:01:42.520 --> 00:01:44.390
phúc lợi chung

00:01:44.390 --> 00:01:46.560
hay hạnh phúc của tập thể,

00:01:46.560 --> 00:01:50.070
hay sự cân bằng tổng thể giữa 
niềm vui và nỗi thống khổ

00:01:50.070 --> 00:01:52.210
Nói cách khác là

00:01:52.210 --> 00:01:53.210
tối đa hóa

00:01:53.210 --> 00:01:56.419
tính có ích

00:01:56.420 --> 00:02:00.750
Bentham đưa ra nguyên tắc này bằng dòng lập luận rằng,

00:02:00.750 --> 00:02:03.150
tất cả chúng ta đều bị chi phối bởi nỗi đau và niềm vui

00:02:03.150 --> 00:02:09.009
chúng là những bậc thầy tối cao của chúng ta, 
và do vậy bất kỳ hệ thống đạo đức nào cũng phải tính đến chúng.

00:02:09.008 --> 00:02:10.999
Tính như thế nào là tốt nhất?

00:02:10.999 --> 00:02:14.209
Bằng cách tối đa hóa

00:02:14.209 --> 00:02:15.739
và điều này dẫn đến nguyên tắc

00:02:15.739 --> 00:02:19.449
rằng lợi ích lớn nhất cho nhiều người nhất

00:02:19.449 --> 00:02:23.029
Vậy chính xác chúng ta nên tối đã hóa tiện ích gì?

00:02:23.029 --> 00:02:24.698
Bentham nói với chúng ta

00:02:24.699 --> 00:02:25.510
đó là hạnh phúc

00:02:25.510 --> 00:02:27.728
hay chính xác hơn là tính có ích.

00:02:27.729 --> 00:02:29.479
tính có ích.

00:02:29.479 --> 00:02:34.239
Tối đa hóa tiện ích là một nguyên tắc không chỉ cho cá nhân mà còn cho cộng đồng, và

00:02:34.239 --> 00:02:36.569
Cả đối với các nhà lập pháp,

00:02:36.569 --> 00:02:38.749
cuối cùng là cho cả mốt cuộc cộng đồng

00:02:38.749 --> 00:02:41.359
mà Bentham yêu cầu

00:02:41.359 --> 00:02:45.309
đó là tổng thể các cá nhân bao gồm trong đó,

00:02:45.309 --> 00:02:46.780
và đó là lý do

00:02:46.780 --> 00:02:53.370
trong việc quyết định chính sách tốt nhất, trong việc quyết định luật lệ nên như thế nào,
trong việc quyết định điều gì là công bằng,

00:02:53.370 --> 00:02:59.029
công dân và các nhà lập pháp nên hỏi chính bản thân họ 
câu hỏi, rằng nếu chúng ta cộng hết,

00:02:59.029 --> 00:03:03.870
tất cả những lợi ích của chính sách này,

00:03:03.870 --> 00:03:05.290
rồi trừ đi

00:03:05.290 --> 00:03:08.828
tất cả các chi phí,

00:03:08.829 --> 00:03:10.669
việc đúng nên làm

00:03:10.669 --> 00:03:11.779
là cái mà

00:03:11.779 --> 00:03:13.439
tối đa hóa được

00:03:13.439 --> 00:03:14.698
sự cân bằng

00:03:14.699 --> 00:03:16.020
giữa hạnh phúc

00:03:16.020 --> 00:03:20.869
và đau khổ.

00:03:20.869 --> 00:03:24.039
Đó là ý nghĩa của việc tối đa hóa tiện ích

00:03:24.039 --> 00:03:24.988
Bây giờ, ngày hôm nay

00:03:24.989 --> 00:03:28.189
tôi muốn xem

00:03:28.189 --> 00:03:31.150
liệu các bạn đồng ý hay không đồng ý với điều đó,

00:03:31.150 --> 00:03:36.650
và suy luận vị lợi này thường diễn ra 
dưới cái tên phân tích phí tổn - lợi ích

00:03:36.650 --> 00:03:39.719
Thường xuyên được sử dụng bởi các công ty

00:03:39.719 --> 00:03:41.219
và bởi

00:03:41.219 --> 00:03:41.978
chính phủ

00:03:41.979 --> 00:03:43.729
Và nó luôn luôn l

00:03:43.729 --> 00:03:45.239
iên quan đến việc

00:03:45.239 --> 00:03:50.789
đặt một giá trị - thường là giá trị tiền bạc - để đại diện cho tính có lợi ích

00:03:50.789 --> 00:03:53.289
Dựa trên chi phí và lợi ích

00:03:53.289 --> 00:03:56.539
của nhiều đề xuất khác nhau.

00:03:56.539 --> 00:03:58.879
Mới gần đây, ở Cộng hòa Séc,

00:03:58.879 --> 00:04:03.370
có một đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá

00:04:03.370 --> 00:04:05.089
Philip Morris,

00:04:05.089 --> 00:04:08.219
Một công ty thuốc lá,

00:04:08.219 --> 00:04:09.779
doanh thu khổng lồ

00:04:09.779 --> 00:04:12.509
Ở Cộng hòa Séc. Họ đã thực hiện

00:04:12.509 --> 00:04:15.429
một nghiên cứu về phân tích lợi ích - chi phí

00:04:15.430 --> 00:04:16.789
Của việc hút thuốc lá

00:04:16.789 --> 00:04:18.678
ở Cộng hòa Séc.

00:04:18.678 --> 00:04:20.899
Và phân tích lợi ích chi phí của họ

00:04:20.899 --> 00:04:22.830
Cho thấy

00:04:22.830 --> 00:04:23.550
rằng

00:04:23.550 --> 00:04:25.660
chính phủ sẽ có lợi

00:04:25.660 --> 00:04:27.349
bằng việc

00:04:27.349 --> 00:04:30.779
có công dân Séc hút thuốc lá.

00:04:30.779 --> 00:04:32.360
Bây giờ, hãy xem xem chính phủ đạt được lợi ích như thế nào?

00:04:32.360 --> 00:04:36.189
Đúng là việc này có những tác động tiêu cực

00:04:36.189 --> 00:04:40.000
cho tài chính công của chính phủ Séc

00:04:40.000 --> 00:04:45.039
bởi vì có sự gia tăng chi phí chăm sóc sức khỏe
cho những người mắc các bệnh liên quan

00:04:45.039 --> 00:04:47.239
đến hút thuốc

00:04:47.239 --> 00:04:50.369
Mặc khác, những bệnh tật này lại tạo ra những tác động tích cực

00:04:50.369 --> 00:04:51.620
và tất cả

00:04:51.620 --> 00:04:53.099
đã được cộng dồn lại

00:04:53.099 --> 00:04:55.378
ở phái bên kia sổ cái

00:04:55.379 --> 00:05:01.960
những tác động tích cực bao gồm, chủ yếu là 
các nguồn thu thuế khác nhau mà chính phủ

00:05:01.960 --> 00:05:06.239
thu được từ doanh số bán các sản phẩm thuốc lá, 
nhưng còn gồm cả khoản tiết kiệm được

00:05:06.240 --> 00:05:09.530
từ chi phí chăm sóc sức khỏe chính phủ không phải chi trả
khi người ta chết sớm

00:05:09.530 --> 00:05:13.339
tiết kiệm lương hưu, 
bạn không phải trả lương hưu trong thời gian dài, và cả tiết kiệm được

00:05:13.339 --> 00:05:14.889
tiết kiệm

00:05:14.889 --> 00:05:19.679
chi phí nhà ở cho người già.

00:05:19.679 --> 00:05:24.539
Và khi tất cả các chi phí và lợi ích được cộng dồn lại

00:05:24.539 --> 00:05:25.969
nghiên cứu của Philip Morris

00:05:25.969 --> 00:05:27.870
cho thấy rằng

00:05:27.870 --> 00:05:32.610
tài chính công ở Cộng hòa Séc có một khoản thu ròng

00:05:32.610 --> 00:05:36.449
147 triệu đô la và còn tiết kiệm được

00:05:36.449 --> 00:05:38.120
và tiết kiệm được

00:05:38.120 --> 00:05:41.479
chi phí nhà ở, chăm sóc sức khỏe và lương hưu.

00:05:41.479 --> 00:05:46.570
Chính phủ được hưởng khoản tiết kiệm hơn 1.200 đô la

00:05:46.570 --> 00:05:52.569
khi mỗi người chết sớm vì hút thuốc.

00:05:52.569 --> 00:05:56.740
phân tích chi phí - lợi ích,

00:05:56.740 --> 00:06:01.729
ngay bây giờ, trong số những bạn ủng hộ thuyết vị lợi 
có thể nghĩ rằng đây là một cuộc kiểm tra không công bằng.

00:06:01.729 --> 00:06:03.389
khảo nghiệm của Philip Morris

00:06:03.389 --> 00:06:09.130
đã bị báo chí chỉ trích
và họ đã phải xin lỗi vì phép tính

00:06:09.130 --> 00:06:10.990
vô nhân đạo này

00:06:10.990 --> 00:06:12.319
bạn có thể nói rằng

00:06:12.319 --> 00:06:17.119
điều thiếu sót ở đây là thứ mà 
thuyết vị lợi có thể dễ dàng kết nối lại với nhau

00:06:17.119 --> 00:06:19.339
chủ yếu là

00:06:19.339 --> 00:06:23.430
giá trị đối với con người và gia đình của những người đã qua đời

00:06:23.430 --> 00:06:25.599
vì ung thư phổi.

00:06:25.599 --> 00:06:29.190
Thế còn giá trị của mạng sống thì sao?

00:06:29.190 --> 00:06:33.099
Một số phân tích lợi ích - chi phí kết hợp

00:06:33.099 --> 00:06:34.560
cả thước đo

00:06:34.560 --> 00:06:36.809
giá trị cuộc sống.

00:06:36.809 --> 00:06:41.330
Một trong những vụ nổi tiếng nhất trong số đó
liên quan đến vụ xe Ford Pinto

00:06:41.330 --> 00:06:45.008
Các bạn đã đọc về vụ đó không? Trở lại vào những năm 1970, chắc các bạn vẫn nhớ

00:06:45.009 --> 00:06:48.210
mẫu xe Ford Pinto, đó là một loại xe hơi?

00:06:48.210 --> 00:06:51.029
Có ai còn nhớ không?

00:06:51.029 --> 00:06:55.879
đó là một mẫu xe nhỏ, xe ô tô nhỏ, rất phổ biến

00:06:55.879 --> 00:06:58.059
nhưng có một vấn đề

00:06:58.059 --> 00:07:01.959
là bình xăng nằm phía sau xe

00:07:01.959 --> 00:07:07.960
và thực tế trong những vụ va chạm từ phía sau, bình xăng đã phát nổ

00:07:07.960 --> 00:07:10.210
Và, một số người đã thiệt mạng,

00:07:10.210 --> 00:07:14.349
một số người bị thương nặng.

00:07:14.349 --> 00:07:18.998
nạn nhân của những vụ tai nạn này đã kiện hãng Ford ra tòa,

00:07:18.999 --> 00:07:21.669
và trong phiên tòa, hóa ra

00:07:21.669 --> 00:07:24.030
Ford đã biết

00:07:24.030 --> 00:07:25.248
từ rất lâu trước đó

00:07:25.249 --> 00:07:27.719
về bình xăng dễ bị nổ

00:07:27.719 --> 00:07:33.599
và đã thực hiện phân tích lợi ích - chi phí
để xác định liệu có đáng

00:07:33.599 --> 00:07:36.300
để đặt một tấm chắn đặc biệt

00:07:36.300 --> 00:07:40.490
để bảo vệ bình xăng và ngăn nó phát nổ không.

00:07:40.490 --> 00:07:42.979
Họ đã làm một phân tích lợi ích - chi phí

00:07:42.979 --> 00:07:46.318
chi phí cho mỗi phần

00:07:46.319 --> 00:07:48.239
để tăng độ an toàn

00:07:48.239 --> 00:07:50.299
của chiếc Pinto,

00:07:50.299 --> 00:07:55.688
họ đã tính toán ra tầm 11 đô la cho mỗi bộ phận

00:07:55.689 --> 00:07:57.189
và đây,

00:07:57.189 --> 00:08:00.609
đây là phân tích - lợi ích chi phí

00:08:00.609 --> 00:08:03.089
được đưa ra ở phiên xét xử,

00:08:03.089 --> 00:08:05.960
Mỗi bộ phận 11 đô la

00:08:05.960 --> 00:08:09.998
cho 12,5 triệu chiếc xe hơi và xe tải

00:08:09.999 --> 00:08:13.559
nên tổng chi phí

00:08:13.370 --> 00:08:17.370
là 137 triệu đô la để cải thiện sự an toàn

00:08:17.370 --> 00:08:18.789
nhưng sau đó họ đã tính toán

00:08:18.789 --> 00:08:20.139
lợi ích

00:08:20.139 --> 00:08:23.300
của việc tiêu tất cả số tiền này để có một mẫu xe an toàn hơn

00:08:23.300 --> 00:08:26.800
và họ đếm được 180 người chết

00:08:26.800 --> 00:08:28.749
và quy ra giá trị bằng tiền

00:08:28.749 --> 00:08:30.449
200 nghìn đô la

00:08:30.449 --> 00:08:32.490
cho mỗi người chết,

00:08:32.490 --> 00:08:35.250
180 người bị thương

00:08:35.250 --> 00:08:37.490
nhận 67 nghìn đô la,

00:08:37.490 --> 00:08:38.909
và tiếp đó là chi phí sửa chữa,

00:08:38.909 --> 00:08:43.289
thay thế cho 2000 chiếc xe bị phá hủy nếu không có

00:08:43.289 --> 00:08:45.030
thiết bị an toàn.

00:08:45.030 --> 00:08:48.060
700 đô la mỗi xe.

00:08:48.060 --> 00:08:50.390
Như vậy, hóa ra những lợi ích

00:08:50.390 --> 00:08:53.930
chỉ khoảng 49,5 triệu.

00:08:53.930 --> 00:08:55.270
Thế nên họ đã

00:08:55.270 --> 00:08:56.329
không lắp đặt

00:08:56.330 --> 00:08:58.140
thiết bị an toàn.

00:08:58.140 --> 00:08:59.840
Không cần phải nói

00:08:59.840 --> 00:09:01.740
khi bản ghi nhớ

00:09:01.160 --> 00:09:09.160
về phân tích lợi ích-chi phí của Công ty Ford Motor
được đưa ra trong buổi xét xử

00:09:09.160 --> 00:09:11.250
nó khiến bồi thẩm viên kinh hoàng.

00:09:11.250 --> 00:09:15.950
Và họ đã yêu cầu một khoản phạt khổng lồ

00:09:15.950 --> 00:09:21.810
Liệu đây có phải là một ví dụ đi ngược lại 
với ý tưởng vị lợi khi tính toán

00:09:21.810 --> 00:09:23.040
vì Ford đã đưa vào phép tính

00:09:23.040 --> 00:09:27.319
thước đo giá trị của mạng sống?

00:09:27.320 --> 00:09:30.770
Bây giờ, bạn nào ở đây muốn bảo vệ

00:09:30.770 --> 00:09:33.240
phân tích lợi - ích chi phí

00:09:33.240 --> 00:09:35.320
Từ ví dụ phản đề rõ ràng này,

00:09:35.320 --> 00:09:38.720
có ai muốn biện hộ không?

00:09:38.720 --> 00:09:41.590
hay bạn nghĩ nó đã hoàn toàn phá hủy

00:09:41.590 --> 00:09:47.410
phép tính tính vị lợi?

00:09:47.410 --> 00:09:48.760
Vâng. Tôi nghĩ rằng,

00:09:48.760 --> 00:09:53.210
một lần nữa họ lại mắc cùng một sai lầm như ở ví dụ trước 
khi họ đã gán một giá trị bằng tiền

00:09:53.210 --> 00:09:56.570
cho sinh mạng con người và một lần nữa họ không tính đến những thứ như

00:09:56.570 --> 00:10:00.580
đau khổ và mất mát về tình cảm gia đình.
Ý tôi là những gia đình đã bị mất đi nguồn sống

00:10:00.580 --> 00:10:03.980
nhưng họ cũng mất đi người thân và điều đó

00:10:03.980 --> 00:10:06.820
còn đáng giá hơn 200 nghìn đô la.

00:10:06.820 --> 00:10:09.170
Tốt, nhưng chờ đã nào, bạn tên gì?

00:10:09.170 --> 00:10:10.479
Julie Roto.

00:10:10.480 --> 00:10:14.400
Vậy nếu là 200 nghìn đô la, Julie,

00:10:14.400 --> 00:10:18.660
Là một con số quá thấp vì chưa bao gồm sự mất mát của một người thân,

00:10:18.660 --> 00:10:21.660
và sự mất mát của những năm tháng cuộc đời,

00:10:21.660 --> 00:10:23.980
Vậy bạn nghĩ con số nào,

00:10:23.980 --> 00:10:27.290
bạn nghĩ con số bao nhiêu sẽ chính xác hơn?

00:10:27.290 --> 00:10:32.430
Tôi không tin là mình có thể đưa ra một con số. 
Tôi nghĩ rằng kiểu phân tích này không nên áp dụng cho

00:10:32.430 --> 00:10:33.560
những vấn đề về sinh mạng con người.

00:10:33.560 --> 00:10:36.199
Tôi nghĩ rằng không thể dung tiền đối với vấn đề này.

00:10:36.200 --> 00:10:39.270
Vậy họ không chỉ đưa ra một con số quá thấp

00:10:39.270 --> 00:10:44.510
Julie nói rằng, họ đã sai khi cố gắng áp đặt bất kỳ một con số nào.

00:10:44.510 --> 00:10:49.540
được rồi, hãy nghe một ý kiến khác. Ai nào?

00:10:49.540 --> 00:10:51.860
Phải tính thêm cả điều chỉnh do lạm phát nữa

00:10:57.700 --> 00:10:59.130
được rồi,

00:10:59.130 --> 00:11:00.050
thế là công bằng.

00:11:00.050 --> 00:11:02.660
Vậy bây giờ con số sẽ là bao nhiêu?

00:11:02.660 --> 00:11:07.640
Đấy là 35 năm trước

00:11:07.640 --> 00:11:10.330
Hai triệu đô la.

00:11:10.330 --> 00:11:12.030
Bạn đưa ra con số hai triệu đô la.

00:11:12.030 --> 00:11:14.079
Và bạn tên gì?

00:11:14.080 --> 00:11:15.410
Voicheck

00:11:15.410 --> 00:11:17.329
Voicheck nói rằng chúng ta phải tính thêm cả lạm phát,

00:11:17.330 --> 00:11:19.640
chúng ta nên hào phóng hơn

00:11:19.640 --> 00:11:25.170
Nếu vậy các bạn có hài lòng xem 
đây là cách nghĩ đúng cho câu hỏi này không?

00:11:25.170 --> 00:11:27.310
Thật không may, tôi đoán là.

00:11:27.310 --> 00:11:29.589
Cần phải

00:11:29.590 --> 00:11:32.980
đặt ra một con số ở đâu đó

00:11:32.980 --> 00:11:37.330
Tôi không chắc sẽ là số nào nhưng tôi đồng ý rằng có thể

00:11:37.330 --> 00:11:39.490
gán cho mạng người

00:11:39.490 --> 00:11:41.060
một con số.

00:11:41.060 --> 00:11:42.439
Được rồi,

00:11:42.440 --> 00:11:44.420
như vậy Voicheck nói,

00:11:44.420 --> 00:11:46.280
và ở đây cậu ấy không đồng ý với

00:11:46.280 --> 00:11:46.649
Julie

00:11:46.649 --> 00:11:49.750
Julie nói rằng chúng ta không thể gán cho mạng người một con số,

00:11:49.750 --> 00:11:53.670
để phân tích lợi ích - chi phí, 
Voicheck nói rằng chúng ta phải làm như vậy

00:11:53.670 --> 00:11:59.870
bởi vì bằng cách này hay cách khác, chúng ta phải quyết định

00:11:59.870 --> 00:12:04.750
những bạn khác nghĩ sao về điều này? 
Có ai sẵn sàng để biện hộ rằng

00:12:04.750 --> 00:12:06.270
phân tích lợi ích - chi phí ở đây

00:12:06.270 --> 00:12:09.810
Là chính xác và thỏa đáng không?

00:12:09.810 --> 00:12:16.000
Tôi nghĩ rằng, nếu Ford và các công ty xe hơi khác không sử dụng phân tích lợi ích - chi phí 
thì cuối cùng họ sẽ bị phá sản

00:12:16.000 --> 00:12:18.949
vì họ sẽ chẳng thể có lợi nhuận

00:12:18.949 --> 00:12:23.139
và hàng triệu người sẽ không có ô tô của hãng này để đi làm,
để có thức ăn trên bàn

00:12:23.139 --> 00:12:27.939
để nuôi con cái của họ, vì vậy tôi nghĩ rằng nếu
phân tích lợi ích - chi phí không được sử dụng,

00:12:27.939 --> 00:12:29.699
thì một lợi ích lớn hơn

00:12:29.700 --> 00:12:31.870
sẽ mất đi

00:12:31.870 --> 00:12:34.810
trong trường hợp đó. Được rồi, cho tôi hỏi, bạn tên gì?

00:12:34.810 --> 00:12:37.599
Raul. Raul.

00:12:37.600 --> 00:12:41.760
Gần đây đã có một nghiên cứu được thực hiện về việc 
sử dụng điện thoại di động của tài xế khi đang lái

00:12:41.760 --> 00:12:43.090
một chiếc ô tô,

00:12:43.090 --> 00:12:47.080
và có một cuộc tranh luận liệu việc đó có nên
bị cấm hay không

00:12:47.080 --> 00:12:48.660
và

00:12:48.660 --> 00:12:50.689
con số là,

00:12:50.690 --> 00:12:54.990
khoảng hai nghìn người chết

00:12:54.990 --> 00:12:57.280
vì tai nạn

00:12:57.280 --> 00:12:59.240
mỗi năm,

00:12:59.240 --> 00:13:02.120
khi sử dụng điện thoại di động

00:13:02.120 --> 00:13:07.860
Và phân tích lợi ích - chi phí
được thực hiện bởi trung tâm phân tích rủi ro ở Harvard

00:13:07.860 --> 00:13:10.520
Cho thấy rằng nếu bạn xem xét các lợi ích

00:13:10.520 --> 00:13:13.560
của việc sử dụng điện thoại di động

00:13:13.560 --> 00:13:15.089
và bạn gán cho mạng sống

00:13:15.090 --> 00:13:19.050
một giá trị, con số hóa ra lại bằng nhau

00:13:19.050 --> 00:13:23.290
Bởi vì lợi ích kinh tế to lớn của việc cho phép người ta tận dụng thời gian

00:13:23.290 --> 00:13:27.370
của họ, không lãng phí thời gian, có thể giao dịch và nói chuyện với bạn bè, v.v.

00:13:27.370 --> 00:13:30.370
trong khi họ đang lái xe.

00:13:30.370 --> 00:13:32.060
Điều đó không có nghĩa

00:13:32.060 --> 00:13:35.619
là sẽ sai lầm khi cố gắng đặt những con số trị giá bằng tiền vào những câu hỏi

00:13:35.620 --> 00:13:37.590
về sinh mạng con người?

00:13:37.590 --> 00:13:39.330
Tôi nghĩ rằng nếu

00:13:39.330 --> 00:13:41.780
đa số mọi người

00:13:41.780 --> 00:13:47.569
cố gắng đạt được tính có ích của một dịch vụ, như sử dụng điện thoại di động, và sự tiện lợi

00:13:47.570 --> 00:13:47.989
mà điện thoại di động mang lại, một cách tối đa

00:13:47.989 --> 00:13:50.400
Miễn là sự hy sinh là cần thiết để nó xảy ra.

00:13:50.400 --> 00:13:52.160
for

00:13:52.160 --> 00:13:53.230
satisfaction to occur.

00:13:53.230 --> 00:13:59.200
Bạn hoàn toàn là một người theo thuyết vị lợi. Trong.. vâng đúng ạ.

00:13:59.200 --> 00:14:02.820
được rồi, một câu hỏi cuối cùng cho Raul và tôi đưa ý kiến của Voicheck vào để xem xét,

00:14:02.820 --> 00:14:05.810
and I put this to Voicheck,

00:14:05.810 --> 00:14:07.829
Có nên gán cho mạng sống con người một có số bằng tiền, để quyết định có nên cấm sử dụng điện thoại di động hay không?

00:14:07.829 --> 00:14:12.870
on human life to decide whether to ban the
use of cell phones

00:14:12.870 --> 00:14:14.640
tôi không muốn phán một cách tùy tiện, tính bừa một con số, ý tôi là ngay lúc này

00:14:14.640 --> 00:14:16.199
arbitrarily

00:14:16.200 --> 00:14:18.140
calculate a figure, I mean right now

00:14:18.140 --> 00:14:19.370
Tôi nghĩ rằng. Bạn muốn được tư vấn.

00:14:21.350 --> 00:14:23.610
you want to take it under advisement.

00:14:23.610 --> 00:14:24.790
vâng, tôi muốn được nghe lời khuyên. Nhưng đại để là bao nhiêu? Đã có 2300 người chết

00:14:24.790 --> 00:14:28.689
but what roughly speaking would it be? you've
got 23 hundred deaths

00:14:28.690 --> 00:14:32.400
bạn phải gán một giá trị bằng tiền để biết liệu mình có muốn ngăn ngừa những cái chết đó, bằng cách cấm sử dụng điện thoại di động trong ô tô hay không

00:14:32.400 --> 00:14:37.069
banning the use of cell phones in cars

00:14:37.070 --> 00:14:38.900
vậy bạn sẽ ước tính khoảng bao nhiêu? bao nhiêu? Một triệu, hai triệu

00:14:38.900 --> 00:14:40.350
how much?

00:14:40.350 --> 00:14:40.799
million

00:14:40.799 --> 00:14:42.280
two million

00:14:42.280 --> 00:14:44.410
Hai triệu là con số của Voitech. Đúng không? Vâng có thể là một triệu. Một triệu?

00:14:44.410 --> 00:14:46.120
is that about right? maybe a million.

00:14:46.120 --> 00:14:50.500
a million.?!

00:14:50.500 --> 00:14:55.110
Được rồi, tốt lắm, cảm ơn bạn. Vậy nên, có một số tranh cãi ngày nay nổ ra từ những phân tích lợi ích - chi phí, đặc biệt là

00:14:55.110 --> 00:15:00.440
So these are some of the controversies that arise
these days from cost-benefit analysis especially

00:15:00.440 --> 00:15:01.859
những vấn đề liên quan đến việc đặt một giá tiền bạc lên mọi thứ, rồi cộng dồn lại.

00:15:01.859 --> 00:15:06.770
placing a dollar value on everything to be
added up.

00:15:06.770 --> 00:15:08.840
bây giờ tôi muốn chuyển qua sự phản đối của bạn, đối với sự phản đối của bạn rằng không nhất thiết phải phân tích lợi ích chi phí một cách cụ thể,

00:15:08.840 --> 00:15:15.110
to your objections, to your objections not necessarily
to cost benefit analysis specifically,

00:15:15.110 --> 00:15:18.400
bởi vì nó chỉ là một phiên bản của logic vị lợi trong thực tế ngày nay,

00:15:18.400 --> 00:15:21.959
utilitarian logic in practice today,

00:15:21.960 --> 00:15:26.830
nhưng với tổng thể toàn bộ lý thuyết, với ý tưởng rằng điều đúng nên làm,

00:15:26.830 --> 00:15:30.000
that the right thing to do,

00:15:30.000 --> 00:15:33.710
Điều cơ bản của chính sách và pháp luật, là tối đa hóa

00:15:33.710 --> 00:15:35.559
is to maximize

00:15:35.559 --> 00:15:39.750
tính lợi ích. Bao nhiêu bạn không đồng ý?

00:15:39.750 --> 00:15:41.590
How many disagree

00:15:41.590 --> 00:15:43.359
với cách tiếp cận vị lợi đối với luật pháp và với lợi ích chung?

00:15:43.359 --> 00:15:44.330
approach

00:15:44.330 --> 00:15:46.390
to law

00:15:46.390 --> 00:15:48.480
and to the common good?

00:15:48.480 --> 00:15:52.230
Có bao nhiêu người đồng ý với ý tưởng đó? Vậy là, đồng ý nhiều hơn không đồng ý.

00:15:52.230 --> 00:15:55.200
so more agree than disagree.

00:15:55.200 --> 00:15:59.560
Vậy hãy lắng nghe ý kiến từ bên phê bình. Vấn đề chính của tôi với điều này là tôi cảm thấy như

00:15:59.560 --> 00:16:02.209
my main issue with it is that I feel like

00:16:02.209 --> 00:16:06.280
bạn không thể nói rằng, chỉ vì những người thuộc nhóm thiểu số. Điều họ muốn và cần lại ít giá trị hơn so với người thuộc đa số

00:16:06.280 --> 00:16:11.650
what they want and need is less valuable than
someone who's in the majority

00:16:11.650 --> 00:16:14.189
vì vậy tôi nghĩ có vấn đề với ý tưởng rằng lợi ích tốt nhất cho số đông nhất là ổn, bởi vì

00:16:14.190 --> 00:16:16.099
the greatest good for the greatest number

00:16:16.099 --> 00:16:18.070
is okay because

00:16:18.070 --> 00:16:21.040
vẫn còn những người ở nhóm thiểu số, có vẻ không công bằng với họ cho lắm, khi họ không có tiếng nói theo cách mà họ muốn

00:16:21.040 --> 00:16:24.719
the lesser number, like it's not fair to them
they didn't have a say in where they wanted

00:16:24.720 --> 00:16:25.840
to be.

00:16:25.840 --> 00:16:28.880
được rồi, một phản đối thú vị. Bạn lo lắng về tác động đến nhóm thiểu số. Vâng.

00:16:28.880 --> 00:16:32.460
the effect on minority. yes.

00:16:32.460 --> 00:16:34.940
Nhân tiện, bạn tên gì? Anna. Được rồi, ai phản hồi cho sự lo lắng của Anna về ảnh hưởng đối với nhóm thiểu số nào?

00:16:34.940 --> 00:16:39.819
alright who has an answer to Anna's worry about
the effect on the minority

00:16:39.819 --> 00:16:41.689
Bạn sẽ nói gì với Anna? Cô ấy nói rằng, nhóm thiểu số ít giá trị hơn, tôi không nghĩ đó là trường hợp này, vì giá trị của từng cá nhân trong nhóm thiểu số

00:16:41.690 --> 00:16:42.540
she said that

00:16:42.540 --> 00:16:47.490
the minorities value less, I don't think that's
the case because individually the minorities

00:16:47.490 --> 00:16:51.339
Bằng với cá nhân trong nhóm đa số. Nhưng chỉ là số động đã vượt trội hơn thiểu số

00:16:51.339 --> 00:16:54.520
the numbers outweigh the

00:16:54.520 --> 00:16:55.670
minority

00:16:55.670 --> 00:16:58.919
Và ý tôi là, tại một thời điểm nhất định, bạn phải quyết định. Và tôi thấy đáng tiếc cho nhóm thiểu số nhưng

00:16:58.919 --> 00:17:01.510
and I'm sorry for the minority but

00:17:01.510 --> 00:17:02.640
đôi khi, vì đại cuộc, vì lợi ích lớn hơn. Phải vì lợi ích lớn hơn. Anna, bạn thấy sao? Bạn tên gì? Youngda.

00:17:02.640 --> 00:17:03.670
it's for the general

00:17:03.670 --> 00:17:08.839
for the greater good. For the greater good, Anna what do you
say? what's your name? Youngda.

00:17:08.839 --> 00:17:10.839
Bạn muốn nói gì với Youngda không? Youngda nói rằng bạn chỉ cần cộng dồn sở thích của mọi người, và như vậy cũng đã cân nhắc cả sở thích của những người thuộc nhóm thiểu số.

00:17:10.839 --> 00:17:13.589
Youngda says you just have to add up people's
preferences

00:17:13.589 --> 00:17:17.698
and those in the minority do have their preferences
weighed.

00:17:17.699 --> 00:17:22.000
Bạn có thể cho một ví dụ về việc khiến bạn lo lắng, khi bạn nói rằng bạn lo lắng rằng thuyết vị lợi vi phạm

00:17:22.000 --> 00:17:24.880
about utilitarianism violating

00:17:24.880 --> 00:17:27.970
Mối quan tâm hay sự tôn trọng đối với quyền lợi của nhóm thiểu số? bạn có thể đưa ra một ví dụ không. Được rồi, như bất kỳ ví dụ nào mà chúng ta đã nói đến, như vụ đắm tàu,

00:17:27.970 --> 00:17:29.730
can you give an example.

00:17:29.730 --> 00:17:35.179
so well with any of the cases that we've talked
about, like with the shipwreck one,

00:17:35.179 --> 00:17:36.450
Tôi nghĩ rằng cậu bé bị ăn thịt vẫn có quyền được sống như những người khác và

00:17:36.450 --> 00:17:39.700
the boy who was eaten

00:17:39.700 --> 00:17:39.980
still had

00:17:39.980 --> 00:17:43.560
just as much of a right to live as the other people
and

00:17:43.560 --> 00:17:44.710
chỉ vì anh ta là thiểu số trong tình huống đó, người

00:17:44.710 --> 00:17:45.980
he was the

00:17:48.120 --> 00:17:50.610
minority in that case the one who

00:17:50.610 --> 00:17:53.459
có lẽ có ít cơ hội sống tiếp hơn, không có nghĩa là những người khác nghiễm nhiên có quyền ăn thịt anh ta

00:17:53.460 --> 00:17:54.870
that doesn't mean

00:17:54.870 --> 00:17:58.449
that the others automatically have a right
to eat him

00:17:58.450 --> 00:17:59.680
chỉ vì nó sẽ mang lại cơ hội sống cho nhiều người hơn. Như vậy là, có thể có một số quyền

00:17:59.680 --> 00:18:01.849
it would give a greater amount of people

00:18:01.849 --> 00:18:03.290
the chance to live.

00:18:03.290 --> 00:18:05.740
so there may be a certain rights

00:18:05.740 --> 00:18:07.850
Thuộc sở hữu của các cá nhân trong nhóm thiểu số không nên bị đánh đổi

00:18:07.850 --> 00:18:12.550
members have that the individual has that
shouldn't be traded off

00:18:12.550 --> 00:18:14.399
Vì mục tiêu lợi ích? Đúng không Anna?

00:18:14.400 --> 00:18:16.520
utility?

00:18:16.520 --> 00:18:18.210
yes Anna?

00:18:18.210 --> 00:18:21.990
Bây giờ đây sẽ là một bài kiểm tra dành cho bạn, trở lại La Mã cổ đại

00:18:21.990 --> 00:18:24.550
back in ancient Rome

00:18:24.550 --> 00:18:29.510
Họ đã ném những người Cơ đốc giáo cho sư tử trong các đấu trường thể thao. Nếu bạn nghĩ, về phương thức tính toán vị lợi, nó sẽ xảy ra như thế nào?

00:18:29.510 --> 00:18:33.890
if you think how the utilitarian calculus
would go

00:18:33.890 --> 00:18:38.770
Vâng, Những người Cơ đốc giáo bị ném cho sư tử phải chịu đựng nỗi đau tột cùng, nhưng hãy nhìn vào niềm vui sướng tập thể của đám đông những người La Mã.

00:18:38.770 --> 00:18:45.770
but look at the collective ecstasy of the Romans.

00:18:48.460 --> 00:18:50.580
Youngda. Vâng, lúc đó, tôi không nghĩ

00:18:50.580 --> 00:18:51.889
in that time

00:18:51.890 --> 00:18:53.250
I don't think

00:18:54.920 --> 00:19:01.710
Như là trong thời hiện đại, để đánh giá, à… đưa ra một con số nhất định đối với hạnh phúc được tạo ra cho những người chứng kiến

00:19:01.710 --> 00:19:02.900
Tôi không nghĩ bất kỳ nhà làm luật nào sẽ nói rằng

00:19:02.900 --> 00:19:05.300
any

00:19:05.300 --> 00:19:07.490
policy maker would say

00:19:07.490 --> 00:19:11.390
Nỗi đau của một người, sự đau khổ của một người là nhiều hơn hẳn khi so với hạnh phúc đạt được

00:19:11.390 --> 00:19:14.680
in comparison to the happiness gained

00:19:14.680 --> 00:19:20.460
Không nhưng bạn phải thừa nhận rằng nếu có đủ số đông người La Mã cuồng nhiệt với hạnh phúc,

00:19:20.460 --> 00:19:25.220
nó thậm chí còn lớn hơn nỗi đau tột cùng của một số ít người Cơ đốc giáo bị ném cho sư tử.

00:19:25.220 --> 00:19:28.600
Christians thrown to the lion.

00:19:28.600 --> 00:19:33.570
Như vậy, chúng ta có hai lý luận khác nhau phản đối chủ nghĩa vị lợi. Một là cân nhắc rằng

00:19:33.570 --> 00:19:35.030
one has to do

00:19:35.030 --> 00:19:37.850
liệu chủ nghĩa vị lợi có tôn trọng đầy đủ các quyền cá nhân hay không?

00:19:37.850 --> 00:19:39.559
adequately respects

00:19:39.559 --> 00:19:40.740
individual rights

00:19:40.740 --> 00:19:42.500
hoặc quyền thiểu số. Và phản đối khác thì liên quan đến toàn bộ ý tưởng

00:19:42.500 --> 00:19:45.150
and the other has to do

00:19:45.150 --> 00:19:46.940
with the whole idea

00:19:46.940 --> 00:19:48.980
Về việc cộng dồn tính có ích của những sở thích hoặc giá trị

00:19:48.980 --> 00:19:49.900
utility

00:19:49.900 --> 00:19:51.610
for preferences

00:19:51.610 --> 00:19:53.070
or values

00:19:53.070 --> 00:19:56.470
Liệu có thể tổng hợp tất cả các giá trị để quy chúng thành các khai niệm tính bằng tiền được không?

00:19:56.470 --> 00:19:58.050
to translate them

00:19:58.050 --> 00:20:00.360
into dollar terms?

00:20:00.360 --> 00:20:02.479
there was

00:20:02.480 --> 00:20:07.000
Những năm 1930

00:20:07.000 --> 00:20:09.190
một nhà tâm lý học đã cố gắng giải quyết

00:20:09.190 --> 00:20:10.840
who tried

00:20:10.840 --> 00:20:12.370
to address

00:20:12.370 --> 00:20:15.850
câu hỏi thứ hai. Ông đã cố gắng chứng minh những gì chủ nghĩa vị lợi giả định,

00:20:15.850 --> 00:20:18.530
what utilitarianism assumes,

00:20:18.530 --> 00:20:22.040
rằng có thể quy tất cả hàng hóa, tất cả các giá trị, tất cả các mối quan tâm của con người

00:20:22.040 --> 00:20:23.230
to translate

00:20:23.230 --> 00:20:27.309
all goods, all values, all human concerns

00:20:27.309 --> 00:20:28.908
Về một thước đo thống nhất, duy nhất. Và ông đã làm điều đó bằng cách tiến hành một cuộc khảo sát

00:20:28.909 --> 00:20:30.230
and he did this

00:20:30.230 --> 00:20:32.660
by conducting a survey

00:20:32.660 --> 00:20:37.610
về những công thức sơ khởi về niềm tin, đó là vào những năm 1930. Và ông ta hỏi họ, ông ta đưa cho họ một danh sách những trải nghiệm không vui vẻ

00:20:37.610 --> 00:20:42.000
and he asked them, he gave them a list of
unpleasant experiences

00:20:42.000 --> 00:20:45.360
và ông ta hỏi xem họ sẽ muốn được trả bao nhiêu để trải qua những trải nghiệm sau đây, và ông theo dõi

00:20:45.360 --> 00:20:49.899
the following experiences and he kept track

00:20:49.900 --> 00:20:51.040
Ví dụ, bạn muốn được trả bao nhiêu để bị nhổ một chiếc răng cửa hàm trên

00:20:51.040 --> 00:20:57.240
how much would you have to be paid to have
one upper front tooth pulled out

00:20:57.240 --> 00:21:04.240
hoặc bạn muốn được trả bao nhiêu để cắt đứt một ngón chân cái?

00:21:05.030 --> 00:21:11.649
hoặc ăn tươi một con giun đất đang sống, dài sáu inch

00:21:11.650 --> 00:21:18.650
hoặc sống phần đời còn lại của bạn trong một trang trại ở Kansas

00:21:19.430 --> 00:21:24.480
hoặc bóp cổ một con mèo hoang bằng tay không

00:21:24.480 --> 00:21:26.140
Bây giờ, bạn nghĩ sao? Bạn cho rằng món nào đắt nhất trong danh sách đó

00:21:26.140 --> 00:21:32.900
what do you suppose was the most expensive
item on that list

00:21:32.900 --> 00:21:39.750
Kansas đúng không?

00:21:39.750 --> 00:21:44.840
Đúng rồi, đó là Kansas

00:21:44.840 --> 00:21:46.059
Với lựa chọn Kansas, mọi người nói rằng họ phải được trả 300 nghìn đô la.

00:21:46.059 --> 00:21:47.619
people said they'd have to pay them

00:21:47.619 --> 00:21:51.980
they have to be paid three hundred
thousand dollars

00:21:57.340 --> 00:21:59.800
Theo bạn… Theo bạn thì cái gì là đắt nhất tiếp theo đó?

00:21:59.800 --> 00:22:03.139
what do you think was the next most expensive?

00:22:03.140 --> 00:22:06.010
không phải con mèo, không phải là răng hàm

00:22:06.010 --> 00:22:08.190
not the tooth

00:22:08.190 --> 00:22:11.250
không phải ngón chân cái!

00:22:11.250 --> 00:22:16.580
the worm!

00:22:16.580 --> 00:22:20.600
Đa số nói rằng, bạn phải trả cho họ 100 nghìn đô la để họ ăn giun đất

00:22:20.600 --> 00:22:23.419
to eat the worm

00:22:23.420 --> 00:22:28.010
bạn nghĩ cái gì là rẻ nhất? không phải con mèo

00:22:28.010 --> 00:22:30.010
not the cat

00:22:30.010 --> 00:22:31.300
Mà là răng hàm. Trong thời kỳ suy thoái, mọi người sẵn sàng nhổ răng để chỉ đổi lấy 4.500 đô la

00:22:31.300 --> 00:22:34.990
during the depression people were willing
to have their tooth pulled

00:22:34.990 --> 00:22:39.600
for only forty five hundred dollars

00:22:39.600 --> 00:22:40.669
Và bây giờ là những gì mà Thorndike

00:22:42.020 --> 00:22:45.010
here's what Thorndike

00:22:45.010 --> 00:22:48.460
kết luận được từ nghiên cứu của mình. Bất kỳ mong muốn hay sự thỏa mãn nào tồn tại, tồn tại

00:22:48.460 --> 00:22:51.650
any want or satisfaction which exists, exists

00:22:51.650 --> 00:22:54.600
Tồn tại thành một lượng nào đó và do đó có thể đo lường được. Cuộc sống của một con chó hoặc một con mèo

00:22:54.600 --> 00:22:55.949
the life of a dog

00:22:55.950 --> 00:22:57.010
or a cat

00:22:57.010 --> 00:22:59.430
hoặc một con gà, bao hàm những khao khát, ham muốn và sự hài lòng của nó

00:22:59.430 --> 00:23:00.979
of appetites

00:23:00.979 --> 00:23:01.880
cravings

00:23:01.880 --> 00:23:04.290
desires and their gratifications

00:23:04.290 --> 00:23:05.750
Vậy nên, cuộc sống của con người cũng vậy. Mặc dù những khao khát và ham muốn ở họ

00:23:05.750 --> 00:23:06.940
of human beings

00:23:06.940 --> 00:23:09.409
though the appetites and desires

00:23:09.409 --> 00:23:12.450
là phức tạp hơn. Nhưng còn nghiên cứu của Thorndike thì sao?

00:23:12.450 --> 00:23:14.330
but what about

00:23:14.330 --> 00:23:15.990
Thorndike's study?

00:23:15.990 --> 00:23:17.870
Liệu nó có hỗ trợ quan điểm của Bentham, rằng tất cả

00:23:17.870 --> 00:23:20.209
Bentham's idea

00:23:20.210 --> 00:23:22.130
that all

00:23:22.130 --> 00:23:28.390
tất cả các giá trị có thể được quy đổi thông qua một đơn vị đo lường giá trị chuẩn, thống nhất, duy nhất

00:23:28.390 --> 00:23:34.289
hay đặc tính khác thường của những đối tượng khác nhau trong danh sách này

00:23:34.289 --> 00:23:37.220
Lại gợi ra những kết luận ngược lại. Có thể là, liệu chúng ta đang nói về cuộc sống

00:23:37.220 --> 00:23:40.290
that may be whether we're talking about life

00:23:40.290 --> 00:23:42.120
hoặc Kansas hoặc con giun đất. Có thể

00:23:42.120 --> 00:23:44.179
or the worm

00:23:44.180 --> 00:23:45.440
maybe

00:23:45.440 --> 00:23:47.810
những thứ chúng ta coi trọng và yêu quý không thể được tóm gọn

00:23:47.810 --> 00:23:49.399
and cherish

00:23:49.400 --> 00:23:51.350
can't be captured

00:23:51.350 --> 00:23:54.280
theo một đơn vị đo lường giá trị chuẩn, thống nhất, duy nhất. Và nếu họ không thể làm được như vậy thì kết cục là gì

00:23:54.280 --> 00:23:56.129
and if they can't

00:23:56.130 --> 00:23:57.910
what are the consequences

00:23:57.910 --> 00:24:00.740
đối với thuyết vị lợi của đạo đức? Đó là câu hỏi chúng ta sẽ tiếp tục vào lần tới

00:24:00.740 --> 00:24:02.180
of morality

00:24:02.180 --> 00:24:09.180
that's a question we'll continue with next
time

00:24:13.179 --> 00:24:15.530
Được rồi bây giờ chúng ta hãy tham gia một phần khác của cuộc thăm dò, đó là

00:24:15.530 --> 00:24:17.680
part of the poll

00:24:17.680 --> 00:24:19.309
which is the

00:24:19.309 --> 00:24:21.470
trải nghiệm hay niềm vui có giá trị nhất? Bao nhiêu người nói là

00:24:21.470 --> 00:24:23.410
experience or pleasure?

00:24:23.410 --> 00:24:25.659
how many say

00:24:25.659 --> 00:24:31.720
Shakespeare

00:24:31.720 --> 00:24:38.120
bao nhiêu người nói rằng đó là chương trình “Fear Factor”

00:24:38.120 --> 00:24:39.760
không, bạn không nghiêm túc đấy chứ?

00:24:39.760 --> 00:24:46.160
really?

00:24:46.160 --> 00:24:48.530
không, bạn không nghiêm túc đấy chứ?

00:24:48.530 --> 00:24:53.510
last time we began to consider some objections

00:24:53.510 --> 00:24:56.570
với phiên bản thuyết vị lợi của Jeremy Bentham

00:24:56.570 --> 00:25:01.790
of utilitarianism

00:25:01.790 --> 00:25:04.950
mọi người đưa ra hai lập luận phản đối trong cuộc thảo luận mà chúng ta đã làm

00:25:04.950 --> 00:25:08.380
we had

00:25:08.380 --> 00:25:10.600
đầu tiên là sự phản đối, tuyên bố rằng chủ nghĩa vị lợi,

00:25:10.600 --> 00:25:12.709
was the objection, the claim

00:25:12.710 --> 00:25:14.760
that utilitarianism,

00:25:14.760 --> 00:25:16.970
Chính bản thân nó, bằng việc quan tâm đến vấn đề lợi ích lớn nhất cho nhiều nhất

00:25:16.970 --> 00:25:20.110
with the greatest good for the greatest number

00:25:20.110 --> 00:25:23.120
Đã không tôn trọng đầy đủ các quyền cá nhân.

00:25:23.120 --> 00:25:25.479
individual rights.

00:25:25.480 --> 00:25:28.880
hôm nay chúng ta có những cuộc tranh luận về việc tra tấn và khủng bố

00:25:28.880 --> 00:25:29.990
about torture

00:25:29.990 --> 00:25:33.610
and terrorism

00:25:33.610 --> 00:25:35.139
giả sử một kẻ bị nghi ngờ khủng bố đã bị bắt vào ngày 10/9

00:25:35.140 --> 00:25:41.350
a suspected terrorists was apprehended
on September tenth

00:25:41.350 --> 00:25:44.189
và bạn có lý do để tin rằng nghi phạm

00:25:44.190 --> 00:25:46.490
that the suspect

00:25:46.490 --> 00:25:51.230
có thông tin quan trọng về một cuộc tấn công khủng bố sắp xảy ra, sẽ giết chết hơn ba nghìn người

00:25:51.230 --> 00:25:52.200
people

00:25:52.200 --> 00:25:55.690
và bạn không thể lấy được thông tin. Liệu bạn sẽ

00:25:55.690 --> 00:25:57.670
would it be just

00:25:57.670 --> 00:25:59.440
tra tấn nghi phạm để lấy thông tin

00:25:59.440 --> 00:26:01.070
the suspect

00:26:01.070 --> 00:26:03.060
to get the information

00:26:03.060 --> 00:26:05.550
hay bạn sẽ nói không, có những bổn phận về đạo đức tuyệt đối cần phải tôn trọng quyền của mỗi cá nhân

00:26:05.550 --> 00:26:07.770
do you say no

00:26:07.770 --> 00:26:14.550
there is a categorical moral duty of 
respect for individual rights

00:26:14.550 --> 00:26:17.899
theo cách như vậy, chúng ta quay lại với những câu hỏi mà chúng ta đã bắt đầu về xe điện và cấy ghép nội tạng. Vậy thì đó là vấn đề đầu tiên

00:26:17.900 --> 00:26:23.910
about trolley cars and organ transplants so that's
the first issue

00:26:23.910 --> 00:26:29.250
và bạn nhớ rằng chúng ta đã xem xét một số ví dụ về phân tích lợi ích - chi phí

00:26:29.250 --> 00:26:33.870
nhưng nhiều người không hài lòng với phân tích lợi ích - chi phí khi gán cho mạng sống con người một giá trị bằng tiền

00:26:33.870 --> 00:26:39.969
when it came to placing a dollar value on
human life

00:26:39.970 --> 00:26:42.290
và do đó nó dẫn chúng ta đến lập luận phản đối thứ hai, nó nghi vấn liệu có thể quy đổi tất cả các giá trị

00:26:42.290 --> 00:26:44.500
second objection,

00:26:44.500 --> 00:26:48.810
it questioned whether it's possible to translate
all values

00:26:48.810 --> 00:26:52.879
theo một một đơn vị đo lường giá trị chuẩn, thống nhất, duy nhất? Hay nói cách khác, nó nghi ngờ liệu tất cả các giá trị có thể đo lường được không?

00:26:52.880 --> 00:26:57.580
it asks in other words whether all values
are commensurable

00:26:57.580 --> 00:27:00.080
để tôi cho các bạn một ví dụ khác, một trải nghiệm, đây thực sự là một câu chuyện có thật, xuất phát từ trải nghiệm cá nhân của tôi

00:27:00.080 --> 00:27:01.299
example

00:27:01.299 --> 00:27:07.240
of an experience, this actually is a true
story, it comes from personal experience

00:27:07.240 --> 00:27:12.900
Làm dấy lên một câu hỏi, ít nhất là liệu rằng tất cả các giá trị có thể được quy đổi mà không làm

00:27:12.900 --> 00:27:14.060
mất yếu tố vị lợi của chúng không

00:27:14.060 --> 00:27:20.158
into utilitarian terms

00:27:20.159 --> 00:27:22.390
vài năm trước khi còn là một nghiên cứu sinh, tôi đã ở Oxford ở Anh. Họ có trường nam sinh và nữ sinh riêng

00:27:22.390 --> 00:27:28.080
when I was a graduate student I was at Oxford
in England and they had menâs and women's

00:27:28.080 --> 00:27:29.800
Các trường đại học chưa cho học chung với nhau. Và các trường đại học nữ sinh có quy định phản đối

00:27:29.800 --> 00:27:31.428
and the women's colleges had rules

00:27:31.429 --> 00:27:33.590
against

00:27:33.590 --> 00:27:37.470
Không cho phép khách nam ở qua đêm. Vào những năm 1970

00:27:37.470 --> 00:27:40.080
by the nineteen seventies these

00:27:40.080 --> 00:27:44.030
Những nguyên tắc hiếm khi được thực thi và dễ dàng bị vi phạm, hoặc tôi nghe nói thế,

00:27:44.030 --> 00:27:51.030
or so I was told,

00:27:51.600 --> 00:27:56.549
vào cuối những năm 1970, khi tôi ở đó, áp lực nới lỏng các nguyên tắc này ngày càng gia tăng và nó trở thành chủ đề tranh luận giữa các giảng viên tại Đại học St. Anne

00:27:56.549 --> 00:28:01.100
the subject of debate among the faculty at St. Anne's College

00:28:01.100 --> 00:28:03.840
một trong những trường đại học dành cho nữ. Những nữ giảng viên lớn tuổi trong trường

00:28:03.840 --> 00:28:06.629
the older women on the faculty

00:28:06.630 --> 00:28:10.720
là những người theo chủ nghĩa truyền thống, họ phản đối sự thay đổi trên cơ sở đạo đức thông thường

00:28:10.720 --> 00:28:12.820
on conventional moral grounds

00:28:12.820 --> 00:28:14.320
nhưng thời thế đã thay đổi, và họ cảm thấy xấu hổ khi đưa ra lý do thực sự cho sự phản đối của mình

00:28:14.320 --> 00:28:17.110
and they were embarrassed

00:28:17.110 --> 00:28:20.000
to give the true grounds of their objection

00:28:20.000 --> 00:28:22.809
Và, do đó họ đã chuyển nghĩa các lập luận của họ thành các ngôn ngữ của thuyết vị lợi

00:28:22.809 --> 00:28:26.120
into utilitarian terms

00:28:26.120 --> 00:28:27.419
họ lập luận rằng nếu nam giới ở lại qua đêm, chi phí cho trường đại học sẽ tăng lên.

00:28:27.420 --> 00:28:31.680
they argued, the costs to the college will increase.

00:28:31.680 --> 00:28:33.490
Hẳn các bạn thắc mắc là tăng thế nào. Vâng, họ nói rằng những người này họ sẽ muốn dùng nhà tắmrồi sẽ dùng hết nước nóng

00:28:33.490 --> 00:28:39.429
well they'll want to take baths, and that
will use up hot water they said

00:28:39.429 --> 00:28:40.779
hơn nữa, họ lập luận rằng họ sẽ phải thay đệm thường xuyên hơn

00:28:40.779 --> 00:28:46.780
we'll have to replace the mattresses more often

00:28:46.780 --> 00:28:48.379
các nhà cải cách giải tỏa những lập luận này bằng cách áp dụng thỏa hiệp như sau

00:28:48.380 --> 00:28:52.250
met these arguments by adopting the following
compromise

00:28:52.250 --> 00:28:53.280
mỗi người nữ, mỗi tuần có thể có tối đa ba khách nam qua đêm

00:28:53.280 --> 00:29:00.280
could have a maximum of three overnight male
guest each week

00:29:01.160 --> 00:29:05.940
họ không nói thêm liệu là cùng một người hay phải ba người khác nhau, miễn là

00:29:05.940 --> 00:29:06.800
provided

00:29:06.800 --> 00:29:09.240
và đây là thỏa hiệp được đưa ra. Với điều kiện khách ở lại trả 50 xu để trang trải chi phí của trường đại học

00:29:09.240 --> 00:29:10.400
the guest

00:29:10.400 --> 00:29:15.340
paid fifty pence to defray the cost to the college

00:29:15.340 --> 00:29:17.179
ngày hôm sau, tiêu đề của tờ báo phát hành toàn quốc giật tít “Nữ sinh St. Anne, 50 pence một đêm

00:29:17.180 --> 00:29:23.080
the national headline in the national newspaper
read St. Anne's girls, fifty pence a night

00:29:29.500 --> 00:29:31.040
một minh họa khác cho thấy khó khăn trong việc quy đổi

00:29:31.040 --> 00:29:31.730
illustration

00:29:31.730 --> 00:29:34.730
of the difficulty of translating

00:29:34.730 --> 00:29:36.150
tất cả các giá trị, trong trường hợp này là một quan điểm nhất định về đạo đức thành ngôn ngữ của thuyết vị lơi

00:29:36.150 --> 00:29:38.930
in this case a certain idea of virtue

00:29:38.930 --> 00:29:44.200
into utilitarian terms

00:29:44.200 --> 00:29:46.980
Vậy thì, tất cả những điều này để minh họa phản đối thứ hai đối với thuyết vị lợi, ít nhất là một phần của sự phản đối đó

00:29:46.980 --> 00:29:48.830
the second objection

00:29:48.830 --> 00:29:52.679
to utilitarianism, at least the
part of that objection

00:29:52.680 --> 00:29:54.780
là câu hỏi, thuyết vị lợi có đúng không khi cho rằng

00:29:54.780 --> 00:29:56.620
the utilitarianism

00:29:56.620 --> 00:29:58.809
is right to assume

00:29:58.809 --> 00:30:00.670
rằng chúng ta có thể công nhận tính đồng nhất của giá trị, tính có thể đo lường được của các giá trị và quy đổi tất cả các cân nhắc đạo đức

00:30:00.670 --> 00:30:02.420
assume the uniformity of

00:30:02.420 --> 00:30:08.230
value, the commensurability of values
and translate all moral considerations

00:30:08.230 --> 00:30:09.740
thành đồng đô la hoặc tiền bạc. Nhưng vẫn còn một khía cạnh thứ hai

00:30:09.740 --> 00:30:10.280
dollars

00:30:10.280 --> 00:30:12.220
or money.

00:30:12.220 --> 00:30:14.510
But there is a second

00:30:14.510 --> 00:30:19.690
của mối lo lắng trong việc cộng dồn các giá trị và những sở thích

00:30:19.690 --> 00:30:21.990
tại sao chúng ta nên cân đong đo đếm tất cả các sở thích

00:30:21.990 --> 00:30:23.120
weigh

00:30:23.120 --> 00:30:25.260
all preferences

00:30:25.260 --> 00:30:27.390
Của mọi người, mà không đánh giá xem sở thích của họ là sở thích tốt hay xấu

00:30:27.390 --> 00:30:32.650
without assessing whether they're good preferences
or bad preferences

00:30:32.650 --> 00:30:35.120
chúng ta không nên phân biệt giữa những niềm vui cao quý

00:30:35.120 --> 00:30:36.010
between

00:30:36.010 --> 00:30:37.590
higher

00:30:37.590 --> 00:30:38.260
pleasures

00:30:38.260 --> 00:30:41.760
và niềm vui thấp kém. Bây giờ, đây là một phần của yêu cầu

00:30:41.760 --> 00:30:44.250
Now, part of the appeal of

00:30:44.250 --> 00:30:49.380
không đưa ra bất kỳ sự phân biệt định tính nào về giá trị của sở thích của con người, một phần của

00:30:49.380 --> 00:30:50.820
Yêu cầu là không phán xét và bình đẳng

00:30:50.820 --> 00:30:55.250
is that it is non-judgmental and egalitarian

00:30:55.250 --> 00:30:58.110
người theo chủ nghĩa quân bình và thuyết vị lợi Bentham nói rằng, sở thích của mọi người đều được tính đến

00:30:58.110 --> 00:31:01.199
everybody's preferences count

00:31:01.200 --> 00:31:04.890
và chúng được tính đến bất kể người ta muốn gì, bất kể chúng khiến những người khác nhau

00:31:04.890 --> 00:31:08.580
regardless of what makes it different people

00:31:08.580 --> 00:31:09.530
hạnh phúc. Đối với Bentham, tất cả những điều đó, bạn nhớ lại đi, là cường độ và thời lượng

00:31:09.530 --> 00:31:11.250
all that matters

00:31:11.250 --> 00:31:12.960
you'll remember

00:31:12.960 --> 00:31:16.010
are the intensity and the duration

00:31:16.010 --> 00:31:18.270
của một niềm vui hay nỗi đau. Cái gọi là những niềm vui cao quý hay tao nhã hơn, theo Bentham đơn giản là những thứ

00:31:18.270 --> 00:31:24.040
the so-called higher pleasures or nobler
virtues are simply those, according to Bentham

00:31:24.040 --> 00:31:25.420
tạo ra niềm vui mạnh mẽ hơn, lâu dài hơn

00:31:25.420 --> 00:31:26.419
stronger,

00:31:26.419 --> 00:31:29.380
longer, pleasure

00:31:29.380 --> 00:31:32.790
có một thành ngữ nổi tiếng để diễn đạt ý tưởng này, “số lượng niềm vui của thơ ca cũng chỉ bằng với

00:31:32.790 --> 00:31:35.770
the quantity of pleasure being equal

00:31:35.770 --> 00:31:37.059
trò chơi đinh ghim”. Trò đinh ghim là gì?

00:31:37.059 --> 00:31:39.519
is as good as poetry.

00:31:39.519 --> 00:31:41.789
What was pushpin?

00:31:41.789 --> 00:31:46.929
Đó là một trò chơi của trẻ con giống như giật đinh ghim, trò này cũng hay như thơ ca.

00:31:46.929 --> 00:31:48.850
Bentham đã nói như vậy. Và ẩn sau ý tưởng này, tôi nghĩ là tuyên bố

00:31:48.850 --> 00:31:50.509
and lying behind this idea

00:31:50.509 --> 00:31:51.510
I think

00:31:51.510 --> 00:31:52.779
is the claim

00:31:52.779 --> 00:31:54.090
trực giác rằng đó cơ sở giả định để phán xét

00:31:54.090 --> 00:31:55.870
that it's a presumption

00:31:55.870 --> 00:31:57.949
to judge

00:31:57.950 --> 00:31:58.979
niềm vui của ai về bản chất là cao hơn, hoặc giá trị hơn, hoặc tốt hơn

00:31:58.979 --> 00:32:00.670
are intrinsically higher

00:32:00.670 --> 00:32:03.850
or worthier or better

00:32:03.850 --> 00:32:07.010
và có điều gì đó hấp dẫn trong việc từ chối đối với sự phán xét này, sau khi thấy một số người thích

00:32:07.010 --> 00:32:09.770
refusal to judge, after all some people like

00:32:09.770 --> 00:32:11.790
Mozart, những người khác thích Madonna, số khác thích múa ba lê

00:32:11.790 --> 00:32:12.520
Madonna

00:32:12.520 --> 00:32:15.090
some people like ballet

00:32:15.090 --> 00:32:16.389
số khác lại thích chơi bowling. Ai sẽ nói một người theo thuyết Bentham có thể tranh luận, ai nói thú vui nào trong những thú vui này

00:32:16.390 --> 00:32:17.360
bowling,

00:32:17.360 --> 00:32:19.439
who's to say

00:32:19.440 --> 00:32:23.140
a Benthamite might argue, who's to say which 
of these pleasures

00:32:23.140 --> 00:32:24.260
thú vui của ai giá trị hơn, cao quý hơn những thú vui khác?

00:32:24.260 --> 00:32:25.460
are higher

00:32:25.460 --> 00:32:26.350
worthier

00:32:26.350 --> 00:32:27.500
nobler

00:32:27.500 --> 00:32:31.570
than others?

00:32:31.570 --> 00:32:35.980
Nhưng, điều này có đúng không? từ chối đưa ra những phân biệt định tính

00:32:35.980 --> 00:32:40.310
this refusal to make qualitative distinctions

00:32:40.310 --> 00:32:42.179
chúng ta có thể hoàn toàn loại bỏ quan điểm rằng một số thứ nhất định mà chúng ta thích, là

00:32:42.180 --> 00:32:45.170
altogether dispense with the idea

00:32:45.170 --> 00:32:49.010
that certain things we take pleasure in are

00:32:49.010 --> 00:32:50.660
tốt hơn hoặc giá trí hơn những thứ người khác thích. Thử suy nghĩ lại trường hợp của những người trong đấu trường La Mã, một điều làm phiền lòng mọi người rằng

00:32:50.660 --> 00:32:53.890
than others

00:32:53.890 --> 00:32:58.640
think back to the case of the Romans in the coliseum,
one thing that troubled people about that

00:32:58.640 --> 00:32:58.960
thực hiện điều đó dường như là vi phạm các quyền của người Cơ đốc giáo

00:32:58.960 --> 00:33:01.170
is that it seemed to violate the rights

00:33:01.170 --> 00:33:04.490
of the Christian

00:33:04.490 --> 00:33:07.250
một cách khác để phản đối điều đang diễn ra ở đó là niềm vui mà những người La Mã có được

00:33:07.250 --> 00:33:10.720
is that the pleasure that the Romans
take

00:33:10.720 --> 00:33:13.480
trong quang cảnh đẫm máu đó. Vậy thì, niềm vui đó

00:33:13.480 --> 00:33:15.850
should that pleasure

00:33:15.850 --> 00:33:16.500
Cơ bản mà nói, có nên là một kiểu niềm vui hạ cấp đồi bại, nếu điều đó thậm chí

00:33:16.500 --> 00:33:19.130
kind of corrupt

00:33:19.130 --> 00:33:22.730
degrading pleasure, should that even

00:33:22.730 --> 00:33:26.960
được thẩm định hoặc cân đo khi quyết định lợi ích chung là gì?

00:33:26.960 --> 00:33:33.770
the general welfare is?

00:33:33.770 --> 00:33:38.760
Vậy thì, đó là những phản đối đối với thuyết vị lợi của Bentham. Và bây giờ chúng ta chuyển qua nói về những người đã cố gắng

00:33:38.760 --> 00:33:42.800
and now we turn to someone who tried to

00:33:42.800 --> 00:33:45.889
đáp lại những phản đối như vậy. Một người theo thuyết vị lợi sau đó - John Stuart Mill

00:33:45.890 --> 00:33:47.820
a later day utilitarian

00:33:47.820 --> 00:33:50.120
John Stuart Mill

00:33:50.120 --> 00:33:52.780
Vậy thì, điều chúng ta cần xem xét bây giờ

00:33:52.780 --> 00:33:54.510
examine now

00:33:54.510 --> 00:33:58.809
là liệu John Stuart Mill có câu trả lời thuyết phục cho những phản đối về thuyết vị lợi này không?

00:33:58.809 --> 00:34:05.090
to these objections to utilitarianism.

00:34:05.090 --> 00:34:06.750
John Stuart Mill

00:34:06.750 --> 00:34:08.760
sinh năm 1806, cha ông là James Mill

00:34:08.760 --> 00:34:11.369
his father James Mill

00:34:11.369 --> 00:34:14.079
là học trò của Bentham. Và James Mills quyết tâm cho con trai mình

00:34:14.079 --> 00:34:17.389
and James Mills set about giving his son

00:34:17.389 --> 00:34:20.329
John Stuart Mill có được một nền giáo dục kiểu mẫu. Ông là một thần đồng

00:34:20.329 --> 00:34:22.429
he was a child prodigy

00:34:22.429 --> 00:34:23.569
John Stuart Mill biết tiếng Latin, xin lỗi, tiếng Hy Lạp năm lên ba, tiếng Latinh năm lên tám

00:34:23.569 --> 00:34:27.859
the knew Latin, sorry, Greek at the age of three, 
Latin at eight

00:34:27.859 --> 00:34:29.139
và năm lên 10, ông đã viết lịch sử Pháp luật La Mã.

00:34:29.139 --> 00:34:33.659
he wrote a history of Roman law.

00:34:33.659 --> 00:34:35.649
Ở tuổi 20, ông bị suy nhược thần kinh

00:34:35.649 --> 00:34:39.129
he had a nervous breakdown

00:34:39.129 --> 00:34:43.549
điều này khiến ông ấy rơi vào tình trạng trầm cảm trong suốt năm năm. Nhưng rồi ở tuổi 25, điều đã giúp ông ấy thoát khỏi tình trạng trầm cảm đó

00:34:43.549 --> 00:34:46.800
but at age twenty five what helped lift him
out of this depression

00:34:46.800 --> 00:34:49.949
là việc gặp Harriet Taylor, không nghi ngờ bà ấy đã kết hôn với ông ấy, họ sống hạnh phúc mãi mãi về sau

00:34:49.949 --> 00:34:52.659
she in no doubt married him, they lived happily ever after

00:34:52.659 --> 00:34:54.849
và dưới ảnh hưởng của bà, John Stuart Mill đã cố gắng nhân hóa

00:34:54.849 --> 00:34:56.659
influence

00:34:56.659 --> 00:34:59.859
the John Stuart Mill try to humanize

00:34:59.859 --> 00:35:01.720
thuyết vị lợi. Điều Mill cố gắng làm là muốn xem

00:35:01.720 --> 00:35:05.279
what Mill tried to do was to see

00:35:05.279 --> 00:35:07.710
liệu tính toán vị lợi có thể được mở rộng và hiệu chỉnh hay không?

00:35:07.710 --> 00:35:09.029
enlarged

00:35:09.029 --> 00:35:11.200
and modified

00:35:11.200 --> 00:35:13.759
để đáp ứng các mối quan tâm về vấn đề nhân đạo

00:35:13.759 --> 00:35:17.429
humanitarian concerns

00:35:17.429 --> 00:35:20.390
như mối quan tâm về tôn trọng quyền cá nhân. Và cũng để giải quyết sự khác biệt giữa thú vui cao quý và thấp hèn

00:35:20.390 --> 00:35:24.598
and also to address the distinction between
higher and lower

00:35:24.599 --> 00:35:26.439
pleasures.

00:35:26.439 --> 00:35:30.368
Năm 1859 Mill viết một cuốn sách nổi tiếng về tự do

00:35:30.369 --> 00:35:35.399
điểm chính trong đó là tầm quan trọng của việc bảo vệ quyền lợi cá nhân và của nhóm thiểu số

00:35:35.399 --> 00:35:36.380
rights

00:35:36.380 --> 00:35:38.329
vào năm 1861 lúc cuối đời, ông đã viết cuốn sách mà chúng ta đọc trong môn học này

00:35:38.329 --> 00:35:40.339
toward the end of his life

00:35:40.339 --> 00:35:43.130
he wrote the book we read is part of this course

00:35:43.130 --> 00:35:45.099
Thuyết vị lợi. Nó làm rõ rằng tính có lợi là tiêu chuẩn đạo đức duy nhất

00:35:45.099 --> 00:35:46.599
It makes it clear

00:35:46.599 --> 00:35:49.739
that utility is the only standard of morality

00:35:49.739 --> 00:35:50.769
theo quan điểm của ông. Vì vậy ông không thách thức giả thuyết của Bentham, ông đang khẳng định nó.

00:35:50.769 --> 00:35:52.549
so he's not challenging

00:35:52.550 --> 00:35:53.949
Bentham's premise,

00:35:53.949 --> 00:35:55.279
he's affirming it.

00:35:55.279 --> 00:35:58.829
ông nói rất rõ ràng rằng, bằng chứng duy nhất, có thể tạo ra bất cứ điều gì đáng mong muốn là điều mà người ta thực sự

00:35:58.829 --> 00:36:04.659
it is possible to produce that anything is
desirable is that people actually do

00:36:04.659 --> 00:36:05.929
mong muốn nó. Vì vậy, ông vẫn giữ quan điểm rằng những mong muốn thực sự theo kinh nghiệm thực tế của chúng ta là cơ sở duy nhất

00:36:05.929 --> 00:36:11.679
so he stays with the idea that our de facto
actual empirical desires are the only

00:36:11.679 --> 00:36:12.979
basis

00:36:12.979 --> 00:36:15.618
Cho các phán xét đạo đức. Nhưng rồi, ở trang tám

00:36:15.619 --> 00:36:17.549
but then

00:36:17.549 --> 00:36:18.979
trang tám cũng trong Chương hai, ông lập luận rằng người theo thuyết vị lợi có thể phân biệt

00:36:18.979 --> 00:36:24.879
also in chapter two, he argues that it is possible
for a utilitarian to distinguish

00:36:24.879 --> 00:36:26.319
thú vui cao quý với thấp kém. Bây giờ, những bạn đã đọc

00:36:26.320 --> 00:36:28.970
pleasures.

00:36:28.970 --> 00:36:30.519
now, those of you who've read

00:36:30.519 --> 00:36:32.078
Sách của Mill rồi hãy cho biết, theo ông, làm thế nào để có thể xác định được sự khác biệt đó?

00:36:32.079 --> 00:36:33.329
how

00:36:33.329 --> 00:36:36.559
according to him is it possible to draw that
distinction?

00:36:36.559 --> 00:36:40.079
Làm thế nào một người theo thuyết vị lợi có thể phân biệt được về bản chất những thú vui cao quý

00:36:40.079 --> 00:36:42.819
distinguish qualitatively higher pleasures

00:36:42.819 --> 00:36:43.540
Với những thú vui ít cao quý hơn, thấp kém hơn, hoặc không có giá trị?

00:36:43.540 --> 00:36:48.859
lesser ones, base ones, unworthy ones?

00:36:48.859 --> 00:36:50.519
Nếu bạn đã thử cả hai, một cách tự nhiên, bạn sẽ luôn thích thú vui cao quý hơn

00:36:50.519 --> 00:36:55.308
and you'll prefer the higher one naturally
always

00:36:55.309 --> 00:36:59.819
Tốt lắm, đúng vậy. Bạn tên gì nhỏ? John. Như John đã chỉ ra

00:36:59.819 --> 00:37:01.759
so as John points out

00:37:01.759 --> 00:37:05.019
Mill nói đây là bài kiểm tra, bởi vì chúng ta không thể bước ra ngoài

00:37:05.019 --> 00:37:07.868
since we can't step outside

00:37:07.869 --> 00:37:10.490
những mong muốn thực sự, sở thích thực sự. Điều đó sẽ vi phạm tiền đề của thuyết vị lợi,

00:37:10.490 --> 00:37:11.649
that would

00:37:11.650 --> 00:37:13.670
violate utilitarian premises,

00:37:13.670 --> 00:37:16.819
bài kiểm tra duy nhất xem niềm vui có cao quý hơn

00:37:16.819 --> 00:37:17.600
of whether

00:37:17.600 --> 00:37:19.769
a pleasure is higher

00:37:19.769 --> 00:37:26.468
Hay thấp kém hơn là xem xem, liệu một người đã trải nghiệm cả hai

00:37:26.469 --> 00:37:28.109
sẽ thích cái nào hơn. Và ở đây, trong chương hai, chúng ta thấy một đoạn

00:37:28.109 --> 00:37:29.369
And here,

00:37:29.369 --> 00:37:31.259
in chapter two

00:37:31.259 --> 00:37:32.900
we see the passage

00:37:32.900 --> 00:37:37.199
mà Mill đưa ra quan điểm John vừa mô tả “trong hai niềm vui, nếu có một niềm vui nào mà hầu như tất cả những người trải nghiệm

00:37:37.199 --> 00:37:42.680
of two pleasures, if there be one to which all
are almost all who have experience

00:37:42.680 --> 00:37:46.219
cả hai đều đưa ra một sự ưu tiên quyết định hơn, không xét đến bất kỳ trách nhiệm đạo đức nào để phải thích nó hơn, hay nói cách khác, không phải là tiêu chuẩn bên ngoài,

00:37:46.219 --> 00:37:51.859
irrespective of any feeling of moral obligation to
prefer it, in other words no outside, no independent

00:37:51.859 --> 00:37:53.390
tiêu chuẩn không độc lập, thì đó là niềm vui được mong đợi hơn.

00:37:53.390 --> 00:37:57.529
then that is the more desirable pleasure.

00:37:57.529 --> 00:37:59.829
Các bạn nghĩ gì về lập luận này. Liệu nó có ổn không?

00:37:59.829 --> 00:38:01.549
does that

00:38:01.549 --> 00:38:03.489
does it succeeded?

00:38:03.489 --> 00:38:06.380
Bao nhiêu người nghĩ rằng nó ổn? Trong cuộc tranh cãi thuyết vị lợi để phân biệt giữa thú vui cao quý và thấp kém hơn?

00:38:06.380 --> 00:38:11.489
of arguing within utilitarian terms for a
distinction between higher and lower pleasures.

00:38:11.489 --> 00:38:12.390
bao nhiêu người nghĩ rằng nó không ổn?

00:38:12.390 --> 00:38:17.788
think it doesn't succeed?

00:38:17.789 --> 00:38:20.829
Tôi muốn nghe lý do của các bạn. Nhưng trước khi chúng ta đưa ra lý do

00:38:20.829 --> 00:38:22.249
but before

00:38:22.249 --> 00:38:23.848
we give the reasons

00:38:23.849 --> 00:38:26.329
hãy làm một thí nghiệm về tuyên bố của Mills.

00:38:26.329 --> 00:38:28.719
of Mills'

00:38:28.719 --> 00:38:31.569
claim.

00:38:31.569 --> 00:38:35.199
Để thực hiện thí nghiệm này, chúng ta sẽ xem xét ba

00:38:35.199 --> 00:38:39.859
we're going to look that three

00:38:39.859 --> 00:38:41.558
trích đoạn ngắn của các loại hình giải trí phổ biến

00:38:41.559 --> 00:38:44.889
of popular entertainment

00:38:44.889 --> 00:38:48.170
đầu tiên là độc thoại Hamlet, sau đó sẽ là hai trải nghiệm khác

00:38:48.170 --> 00:38:52.939
it'll be followed by two other

00:38:52.939 --> 00:38:55.420
hãy xem các bạn nghĩ gì.

00:38:55.420 --> 00:38:58.259
see what you think.

00:38:58.259 --> 00:39:02.249
Loài người phải chăng là một tuyệt phẩm của đáng toàn năng. Lý trí cao quý biết bao

00:39:02.249 --> 00:39:05.509
how noble in reason

00:39:05.509 --> 00:39:07.579
Tài năng vô song và dáng vẻ đáng ngưỡng mộ đến nhường nào,

00:39:07.579 --> 00:39:11.439
in form and moving, how express and admirable

00:39:11.439 --> 00:39:14.949
thật giống một một thiên thần. Hiểu thấu tâm can người khác như thiên thần. Ôi phong vẻ của thế gian, mẫu mực của muôn loài.

00:39:14.949 --> 00:39:16.430
the beauty of the world

00:39:16.430 --> 00:39:18.348
the paragon of animals

00:39:18.349 --> 00:39:21.259
Và tôi boăn khoăn, người chỉ là kết tinh của cát bụi thôi ư?

00:39:21.259 --> 00:39:24.689
what is this quintessence of dust?

00:39:24.689 --> 00:39:31.689
Người không cố làm tôi vui.

00:39:43.309 --> 00:39:47.749
Hãy tưởng tượng một thế giới nơi nỗi sợ hãi lớn nhất của bạn trở thành hiện thực. Tong mỗi chương trình, sáu người chơi từ khắp đất nước chiến đấu với nhau trong ba

00:39:47.749 --> 00:39:52.609
each show, six contestants from around the country battle
each other in three

00:39:52.609 --> 00:39:59.609
trò chơi nguy hiểm cực độ. Những trò chơi nguy hiểm này được thiết kế để thử thách người chơi cả về thể chất và tinh thần

00:40:00.419 --> 00:40:02.288
sáu người chơi, ba trò chơi nguy hiểm, một người chiến thắng. “Fear Factor”.

00:40:02.289 --> 00:40:09.289
Fear factor.

00:40:16.449 --> 00:40:22.919
Gia đình Simpsons. Vâng, xin chào diddly-o peddle to the metal o-philes! Flanders - từ khi nào anh bắt đầu thích những thứ hay ho vậy?

00:40:22.919 --> 00:40:25.240
Ôi, tôi chả quan tâm đến tốc độ, nhưng tôi lại thích bánh răng an toàn, nón bảo hiểm, thanh lăn, cờ cảnh báo. Em thích không khí trong lành.

00:40:25.240 --> 00:40:28.729
helmets, roll bars, caution flags. I like the fresh
air

00:40:28.729 --> 00:40:35.499
và nhìn ngắm những kẻ khốn khó trong nội đồng.

00:40:35.499 --> 00:40:41.319
Dang Cletus, sao anh lại đỗ xe bên cạnh bố mẹ em?

00:40:41.320 --> 00:40:43.029
Nào em yêu, giờ đó cũng là bố mẹ anh mà.

00:40:55.759 --> 00:41:00.629
Tôi thậm chí còn chưa hỏi bạn thích cái nào nhất? Gia đình Simson? Có bao nhiêu người thích Simpson nhất?

00:41:00.629 --> 00:41:05.109
the Simpsons? How many like the Simpson's most?

00:41:05.109 --> 00:41:10.140
Có bao nhiêu người thích Shakespeare?

00:41:10.140 --> 00:41:12.710
Còn “Fear Factor” thì sao? Có bao nhiêu bạn thích “Fear Factor”?

00:41:12.710 --> 00:41:15.959
how many preferred fear factor?

00:41:15.959 --> 00:41:22.368
Thật sao?

00:41:22.369 --> 00:41:24.079
Đa số mọi người thích Simpsons hơn

00:41:24.079 --> 00:41:25.769
like the Simpsons

00:41:25.769 --> 00:41:29.229
better

00:41:29.229 --> 00:41:31.598
hơn là Shakespeare. Được rồi, bây giờ chúng ta hãy thực hiện một phần khác của cuộc bình chọn, đó là

00:41:31.599 --> 00:41:33.749
part of the poll

00:41:33.749 --> 00:41:35.799
Đâu là trải nghiệm hay niềm vui cao nhất? Có bao nhiêu người nóiwhich is the

00:41:35.799 --> 00:41:37.529
highest

00:41:37.529 --> 00:41:39.409
experience or pleasure?

00:41:39.409 --> 00:41:41.729
how many say

00:41:41.729 --> 00:41:47.788
Shakespeare?

00:41:47.789 --> 00:41:49.960
Bao nhiêu bạn nói “Fear Factor”?

00:41:49.960 --> 00:41:54.189
fear factor?

00:41:54.189 --> 00:41:59.069
không, bạn nghiêm túc đấy chứ? Thật sao?

00:41:59.069 --> 00:42:01.038
really?

00:42:01.039 --> 00:42:02.709
được rồi, bạn cứ phát biểu. Tôi thấy đó là trải nghiệm có tính giải trí nhất. Tôi biết, nhưng bạn nghĩ đâu là trải nghiệm giá trị nhất, cao quý nhất, tôi biết bạn thấy nó

00:42:02.709 --> 00:42:03.439
I found that one

00:42:03.439 --> 00:42:04.709
the most entertaining

00:42:04.709 --> 00:42:09.428
I know but which do you think was the worthiest, 
the noblest experience, I know you find it

00:42:09.429 --> 00:42:10.920
giải trí nhất. Nếu thứ gì đó tốt chỉ vì nó giải trí, thì sẽ có vấn đề gì nếu bạn có một số

00:42:10.920 --> 00:42:15.920
if something is good just because it is pleasurable
what is the matter if you have some kind of

00:42:15.920 --> 00:42:17.209
quan điểm trừu tượng về việc liệu nó có tốt theo cảm nhận của người khác hay không.

00:42:17.209 --> 00:42:21.729
idea of whether it is good by someone else's
sense or not.

00:42:21.729 --> 00:42:25.038
Được rồi, vậy bạn không quan tâm đến quan điểm của những người theo thuyết vị lợi, niềm vui của ai được phán xét? Tại sao chúng ta nên phán xét?

00:42:25.039 --> 00:42:26.429
whose to judge

00:42:26.429 --> 00:42:29.279
and why should we judge

00:42:29.279 --> 00:42:33.880
ngoài việc chỉ ghi nhận và tổng hợp các sở thích thực tế. Thật công bằng! Bạn tên gì?

00:42:33.880 --> 00:42:35.349
what's your name?

00:42:35.349 --> 00:42:37.329
Nate? Được rồi, thật công bằng. Được rồi, vậy có bao nhiêu người nghĩ rằng Simpson thực sự

00:42:37.329 --> 00:42:38.219
Alright so

00:42:38.219 --> 00:42:40.919
how many think that the Simpson's is actually

00:42:40.919 --> 00:42:46.259
Không phải là thích mà thực sự là trải nghiệm cao quý

00:42:46.259 --> 00:42:47.420
cao hơn cả Shakespeare. Được rồi, hãy xem bình chọn cho Shakespeare. Một lần nữa, có bao nhiêu bạn nghĩ rằng Shakespeare cao quý hơn?

00:42:47.420 --> 00:42:49.309
Alright let's see the vote for Shakespeare again

00:42:49.309 --> 00:42:52.869
how many think Shakespeare is higher?

00:42:52.869 --> 00:42:53.869
Được rồi. Tại sao? Lý tưởng là tôi muốn nghe một ai đó. Ai đó không

00:42:53.869 --> 00:42:55.540
why is it

00:42:55.540 --> 00:42:58.999
ideally I'd like to hear from someone is there
someone

00:42:58.999 --> 00:43:02.109
nghĩ Shakespeare là cao quý nhất nhưng lại thích xem Simsons hơn

00:43:02.109 --> 00:43:02.989
but who preferred

00:43:02.989 --> 00:43:04.060
watching

00:43:04.060 --> 00:43:08.739
the Simpsons

00:43:08.739 --> 00:43:14.160
Vâng, tôi đoán là mình chỉ cần ngồi và xem Simpsons, nó thú vị bởi những pha pha trò, chúng khiến ta cười, nhưng

00:43:14.160 --> 00:43:17.839
Đã có người bảo chúng ta rằng Shakespeare là một tác giả vĩ đại, chúng ta đã được dạy cách để đọc tác phẩm của ông, cách hiểu ông, chúng ta đã được dạy cách

00:43:17.839 --> 00:43:20.630
understand him, we had to be taught how to

00:43:20.630 --> 00:43:23.150
học Rembrandt, cách phân tích một bức tranh. Tốt lắm, tên bạn là gì? Aneesha.

00:43:23.150 --> 00:43:25.859
well how do, what's your name? Aneesha.

00:43:25.859 --> 00:43:27.840
Aneesha, khi bạn nói ai đó nói với bạn rằng Shakespeare tốt hơn

00:43:27.840 --> 00:43:31.259
told you that Shakespeare's better

00:43:31.259 --> 00:43:37.299
bạn có chấp nhận nó với niềm tin mù quáng không, bạn đã bình chọn cho Shakespeare cao quý hơn chỉ vì văn hóa

00:43:37.299 --> 00:43:41.529
nói với bạn điều đó, hay các giáo viên của chúng ta nói với bạn điều đó, hay chính bạn thực sự đồng ý với mình

00:43:41.529 --> 00:43:44.049
actually agree with that yourself

00:43:44.049 --> 00:43:48.319
Thưa thầy, với Shakespeare thì không, nhưng trước đó khi thầy lấy ví dụ về Rembrandt

00:43:48.319 --> 00:43:49.740
an example of Rembrandt

00:43:49.740 --> 00:43:54.479
Em cảm thấy mình thích đọc truyện tranh hơn là bài phân tích về Rembrandt, bởi vì ai đó đã nói với tôi rằng nó rất hay, thầy biết đấy ạ. Được rồi, có vẻ như một kiểu

00:43:54.479 --> 00:43:58.348
Rembrandt because someone told me it was
great, you know. Right so of some this seems

00:43:58.349 --> 00:44:01.699
là, bạn đang đề xuất một loại quy ước và áp lực văn hóa. Chúng ta được chỉ bảo

00:44:01.699 --> 00:44:05.319
cultural convention and pressure. We're told

00:44:05.319 --> 00:44:12.319
những cuốn sách nào, những tác phẩm nghệ thuật nào là tuyệt vời. Một ý kiến khác nào?

00:44:15.309 --> 00:44:19.640
mặc dù tôi thích xem Simpsons hơn, nhưng trong thời điểm cụ thể này, khi đang học về Công lý, nếu tôi phải dành phần đời còn lại của mình để xem

00:44:19.640 --> 00:44:23.049
if I were to spend the rest of my life
considering

00:44:23.049 --> 00:44:25.369
ba video clip khác nhau đã được trình chiếu. Tôi sẽ không muốn dành

00:44:25.369 --> 00:44:26.869
video clips shown

00:44:26.869 --> 00:44:29.119
I would not want to spend

00:44:29.119 --> 00:44:31.869
ba video clip khác nhau đã được trình chiếu. Tôi sẽ không muốn dành

00:44:31.869 --> 00:44:33.800
the latter two clips.

00:44:33.800 --> 00:44:36.650
I think I would derive more pleasure

00:44:36.650 --> 00:44:38.309
từ việc mở rộng tâm trí của mình để thưởng thức những thú vui sâu sắc hơn, những suy nghĩ sâu sắc hơn.

00:44:38.309 --> 00:44:39.269
branch out in my own mind

00:44:39.269 --> 00:44:40.488
sort of

00:44:40.489 --> 00:44:44.869
considering more deep pleasures, more
deep thoughts.

00:44:44.869 --> 00:44:48.630
và cho tôi biết tên của bạn? Joe. Joe, vậy là nếu bạn phải dành phần đời còn lại của mình cho

00:44:48.630 --> 00:44:49.630
Joe.

00:44:49.630 --> 00:44:52.559
Joe, so if you had to spend the rest of your life
on

00:44:52.559 --> 00:44:55.409
trong một trang trại ở Kansas chỉ có Shakespeare hoặc các tập phim Simpsons đã được chọn lọc

00:44:55.409 --> 00:44:57.489
with only Shakespeare

00:44:57.489 --> 00:45:02.079
or the collected episodes of the Simpsons

00:45:02.079 --> 00:45:04.119
bạn sẽ thích Shakespeare hơn? Bạn kết luận được gì từ đó?

00:45:04.119 --> 00:45:06.599
Shakespeare

00:45:06.599 --> 00:45:09.849
what do you conclude from that

00:45:09.849 --> 00:45:12.149
về bài kiểm tra của John Stuart Mill. Nhưng là bài kiểm tra về niềm vui cao quý hơn

00:45:12.149 --> 00:45:15.078
but the test of a higher pleasure

00:45:15.079 --> 00:45:16.359
là liệu rằng những người đã trải nghiệm cả hai có thích nó hơn không.

00:45:16.359 --> 00:45:18.369
people who have experienced

00:45:18.369 --> 00:45:21.509
both prefer it.

00:45:21.509 --> 00:45:23.880
tôi có thể trích dẫn một ví dụ ngắn gọn khác được không? trong sinh học, trong sinh học tế bào thần kinh, năm ngoái chúng tôi đã được kể về một con chuột được thí nghiệm

00:45:23.880 --> 00:45:25.130
in biology

00:45:25.130 --> 00:45:28.769
in neuro biology last year we were told of a rat who was
tested

00:45:28.769 --> 00:45:31.209
một bộ phận trung tâm đặc biệt trong não, nơi con chuột có thể kích thích não bộ của nó và tự gây cho nó niềm vui mãnh liệt một cách liên tục

00:45:31.209 --> 00:45:35.879
where the rat was able to stimulate its
brain and cause itself intense pleasure repeatedly

00:45:35.879 --> 00:45:38.368
con chuột không ăn, không uống cho đến khi nó chết. Như vậy, rõ ràng con chuột đã trải qua niềm vui mãnh liệt

00:45:38.369 --> 00:45:42.179
so the rat was clearly experiencing intense
pleasure

00:45:42.179 --> 00:45:46.269
Vậy thì, bây giờ nếu giáo sư hỏi tôi rằng liệu tôi muốn trải nghiệm niềm vui mãnh liệt hay sống cả đời với niềm vui cao quý, thì tôi sẽ coi niềm vui mãnh liệt là niềm vui thấp kém, đúng không ạ?

00:45:46.269 --> 00:45:47.140
or have

00:45:47.140 --> 00:45:52.690
a full lifetime of higher pleasure, I would consider
intense pleasure to be lower pleasure, right

00:45:52.690 --> 00:45:55.799
bây giờ hãy tận hưởng niềm vui mãnh liệt, vâng chắc chắn tôi sẽ làm vậy

00:45:55.799 --> 00:46:01.969
yes I would

00:46:01.969 --> 00:46:03.159
nhưng trong suốt cuộc đời, tôi nghĩ … tôi nghĩ rằng số đông ở đây sẽ đồng ý với tôi rằng họ thà làm một con người với niềm vui cao quý hơn là con chuột đó

00:46:03.159 --> 00:46:04.360
I would think

00:46:04.360 --> 00:46:06.899
almost a complete majority here would agree

00:46:06.899 --> 00:46:11.630
that they would rather be a human
with higher pleasure that rat

00:46:11.630 --> 00:46:13.269
với niềm vui mãnh liệt trong một khoảng thời gian nhất thời. Vậy thì, bây giờ, để trả lời câu hỏi của giáo sư, đúng vậy, tôi nghĩ

00:46:13.269 --> 00:46:14.930
for a momentary period of time

00:46:14.930 --> 00:46:15.870
so now

00:46:15.870 --> 00:46:18.959
in answer to your question, right, I think

00:46:18.959 --> 00:46:21.348
điều này chứng minh, hay tôi sẽ không nói là chứng minh. Tôi nghĩ rằng, kết luận

00:46:21.349 --> 00:46:24.999
I think the conclusion

00:46:24.999 --> 00:46:28.649
đó là lý thuyết của Mill khi phần lớn mọi người được hỏi họ muốn làm gì hơn,

00:46:28.650 --> 00:46:31.439
what they would rather do,

00:46:31.439 --> 00:46:33.118
họ sẽ trả lời rằng họ thà tham gia vào một thú vui cao quý. Vậy là, bạn nghĩ điều này ủng hộ Mills, rằng ở đây Mills có một số điều có lý?

00:46:33.119 --> 00:46:34.689
that they would rather

00:46:34.689 --> 00:46:39.499
engage in a higher pleasure. So you think that this
supports Mills, that Mills was on to something here

00:46:39.499 --> 00:46:40.738
Tôi nghĩ vậy. Được rồi, có ai không đồng ý với Joe khi nghĩ rằng thí nghiệm của chúng ta

00:46:40.739 --> 00:46:42.629
all right is there anyone

00:46:42.629 --> 00:46:46.839
who disagrees with Joe who thinks that
our experiment

00:46:46.839 --> 00:46:48.578
bác bỏ thí nghiệm của Mills, cho thấy rằng đây không phải là một cách thỏa đáng,

00:46:48.579 --> 00:46:49.959
Mills'

00:46:49.959 --> 00:46:51.098
test

00:46:51.099 --> 00:46:53.239
shows that that's not an adequate way

00:46:53.239 --> 00:46:57.689
rằng bạn không thể phân biệt những niềm vui cao quý trong khuôn khổ thuyết vị lợi.

00:46:57.689 --> 00:47:02.649
framework.

00:47:05.879 --> 00:47:09.509
Nếu bất cứ điều gì là tốt thì thực sự đó chỉ là bất cứ thứ gì mà mọi người thích nó hơn. Nó thực sự tương đối và sẽ không có một định nghĩa khách quan nào cả

00:47:09.509 --> 00:47:11.519
no objective definition then

00:47:11.519 --> 00:47:14.888
sẽ có một số xã hội nơi mọi người thích Simpsons hơn, bất kỳ ai cũng có thể đề cao Simpsons, nhưng tôi nghĩ cần phải có giáo dục thì người ta mới đề cao Shakespeare

00:47:14.889 --> 00:47:15.849
more

00:47:15.849 --> 00:47:21.380
anyone can appreciate the Simpsons, but I think
it does take education to appreciate Shakespeare

00:47:21.380 --> 00:47:25.660
Được rồi, bạn đang nói rằng cần phải có giáo dục mới đề cao những điều cao quý và chân chính

00:47:25.660 --> 00:47:27.319
true thing

00:47:27.319 --> 00:47:29.719
Quan điểm của Mill là những niềm vui cao quý đòi hỏi

00:47:29.719 --> 00:47:32.890
that the higher pleasures do require

00:47:32.890 --> 00:47:35.089
sự dạy dỗ, khả năng thường thức và cả giáo dục. Ông không bàn cãi điều đó nhưng

00:47:35.090 --> 00:47:37.799
he doesn't dispute that

00:47:37.799 --> 00:47:38.650
but

00:47:38.650 --> 00:47:41.660
một khi đã được tu dưỡng và giáo dục

00:47:41.660 --> 00:47:44.029
and educated

00:47:44.029 --> 00:47:45.509
Con người ta sẽ nhìn thấy không chỉ thấy sự khác biệt giữa những niềm vui thấp kém hay cao quý mà còn thực sự

00:47:45.509 --> 00:47:48.270
not only see the difference between higher
lower

00:47:48.270 --> 00:47:49.009
pleasures

00:47:49.009 --> 00:47:51.539
but will it actually

00:47:51.539 --> 00:47:52.769
Sẽ thích cái cao quý hơn cái thấp kém. Các bạn sẽ tìm thấy trích đoạn nổi tiếng này của John Stuart Mill

00:47:52.769 --> 00:47:53.970
the higher

00:47:53.970 --> 00:47:55.848
to the lower.

00:47:55.849 --> 00:47:59.519
you find this famous passage from John Stuart
Mill-

00:47:59.519 --> 00:48:00.808
“chẳng thà làm một người bất mãn còn hơn làm một con heo thỏa mãn”.

00:48:00.809 --> 00:48:03.869
to be a human being dissatisfied

00:48:03.869 --> 00:48:06.109
then a pig satisfied.

00:48:06.109 --> 00:48:10.538
chẳng thà làm một Socrate bất mãn còn hơn làm một thằng ngốc thỏa mãn. Và nếu kẻ ngốc

00:48:10.539 --> 00:48:12.229
and if the fool

00:48:12.229 --> 00:48:13.439
hay con lợn có ý kiến khác, thì đó là vì chúng chỉ mới

00:48:13.439 --> 00:48:15.538
are of a different opinion

00:48:15.539 --> 00:48:18.209
it is because they only know

00:48:18.209 --> 00:48:20.700
Biết mỗi một góc của vấn đề”. Như vậy, ở đây các bạn có một nỗ lực để phân biệt

00:48:20.700 --> 00:48:22.339
so here you have

00:48:22.339 --> 00:48:23.159
an attempt

00:48:23.159 --> 00:48:24.609
to distinguish

00:48:24.609 --> 00:48:27.199
Niềm vui cao quý với niềm vui thấp kém. Vậy nên, đi đến một bảo tàng nghệ thuật hay nằm ườn ở nhà, uống bia và dán mắt vào tivi

00:48:27.199 --> 00:48:28.719
pleasures

00:48:28.719 --> 00:48:33.169
so going to an art museum or being a couch
potato, swilling beer watching television

00:48:33.169 --> 00:48:35.489
at home

00:48:35.489 --> 00:48:37.950
Mill đồng ý rằng, đôi khi chúng ta có thể không chống cự được với sự cám dỗ

00:48:37.950 --> 00:48:40.839
to the temptation

00:48:40.839 --> 00:48:41.839
để làm điều sau, làm một “củ khoai tây lười biếng trên ghế bành”,

00:48:41.839 --> 00:48:46.308
to be couch potatoes,

00:48:46.309 --> 00:48:47.779
Nhưng, ngay cả khi chúng ta làm điều đó vì lười biếng và uể oải, chúng ta vẫn biết

00:48:47.779 --> 00:48:49.609
out of indolence

00:48:49.609 --> 00:48:50.680
and sloth,

00:48:50.680 --> 00:48:52.200
we know

00:48:52.200 --> 00:48:54.029
rằng niềm vui mà chúng ta có được khi chăm chú ngắm nhìn Rembrandts ở bảo tàng thực sự vẫn cao quý hơn,

00:48:54.029 --> 00:48:55.670
gazing at Rembrandts

00:48:55.670 --> 00:48:56.989
in the museum

00:48:56.989 --> 00:49:00.219
is actually higher,

00:49:00.219 --> 00:49:03.190
bởi vì chúng ta đã trải nghiệm cả hai. Và áp lực lớn hơn

00:49:03.190 --> 00:49:05.699
And is a higher pressure

00:49:05.699 --> 00:49:06.940
nhìn chằm chằm vào Rembrandts, vì đòi hỏi những khả năng cao hơn của con người chúng ta.

00:49:06.940 --> 00:49:11.499
because of engages our higher human faculties

00:49:11.499 --> 00:49:13.848
Vậy còn nỗ lực của Mill để đáp lại sự phản đối về quyền cá nhân thì sao?

00:49:13.849 --> 00:49:18.890
to reply to the objection about individual rights?

00:49:18.890 --> 00:49:21.859
Theo một cách nào đó, ông sử dụng cùng một cách lập luận

00:49:21.859 --> 00:49:25.319
kind of argument

00:49:25.319 --> 00:49:27.859
và điều này xuất hiện ở Chương năm, ông nói “trong khi tôi tranh luận quyền đòi hỏi chính đáng của bất kỳ lý thuyết nào thiết lập một chuẩn mực tưởng tượng

00:49:27.859 --> 00:49:33.369
he says while I dispute the pretensions of any
theory which sets up an imaginary standard

00:49:33.369 --> 00:49:34.889
của công lý không dựa trên tính có ích,…”

00:49:34.889 --> 00:49:39.719
not grounded on utility,

00:49:39.719 --> 00:49:41.389
nhưng ông vẫn xem xét công lý dựa trên tính có ích là thứ mà ông gọi là phần chính yếu

00:49:41.389 --> 00:49:43.429
he considers

00:49:43.429 --> 00:49:44.599
justice

00:49:44.599 --> 00:49:48.549
grounded on utility to be what he calls the
chief part

00:49:48.549 --> 00:49:52.679
và không thể so sánh được, là phần thiêng liêng và ràng buộc nhất của mọi loại đạo đức.

00:49:52.679 --> 00:49:54.599
of all morality.

00:49:54.599 --> 00:49:57.249
vì vậy công lý là cao hơn. Quyền cá nhân là được ưu tiên

00:49:57.249 --> 00:50:00.049
individual rights are privileged

00:50:00.049 --> 00:50:01.899
nhưng không phải vì những lý do đi chệch khỏi những giả định của thuyết vị lợi.

00:50:01.899 --> 00:50:05.310
reasons that depart from utilitarian assumptions.

00:50:05.310 --> 00:50:06.769
“Công lý là một cái tên cho những yêu cầu đạo đức nhất định, được đánh giá một cách chung chung

00:50:06.769 --> 00:50:09.069
for certain moral requirements

00:50:09.069 --> 00:50:11.220
which, regarded collectively

00:50:11.220 --> 00:50:14.519
Là đứng cao hơn trong thang đo tính có ích cho xã hội, và do đó

00:50:14.519 --> 00:50:17.109
and are therefore

00:50:17.109 --> 00:50:19.209
càng có nghĩa vụ tối quan trọng hơn bất kỳ nghĩa vụ nào khác”

00:50:19.209 --> 00:50:20.678
paramount obligation

00:50:20.679 --> 00:50:23.200
than any others

00:50:23.200 --> 00:50:28.919
vì vậy công lý là thiêng liêng, nó được ưu tiên, được đặc ân, nó không phải là thứ dễ dàng đánh đổi

00:50:28.920 --> 00:50:30.890
Với những thứ thấp kém hơn. Nhưng lý do sau cùng mà Mills tuyên bố là

00:50:30.890 --> 00:50:32.239
but the reason

00:50:32.239 --> 00:50:33.619
is ultimately

00:50:33.619 --> 00:50:35.799
Mills Claims

00:50:35.799 --> 00:50:37.929
một người theo thuyết vị lợi lập luận, khi bạn cân nhắc lợi ích lâu dài

00:50:37.929 --> 00:50:39.239
once you consider

00:50:39.239 --> 00:50:41.199
the long run interests

00:50:41.199 --> 00:50:43.539
của nhân loại, của tất cả chúng ta, với tư cách là giống loài tiến bộ

00:50:43.539 --> 00:50:44.670
of all of us,

00:50:44.670 --> 00:50:46.329
as progressive

00:50:46.329 --> 00:50:47.699
beings.

00:50:47.699 --> 00:50:51.279
Nếu chúng ta thực thi công lý và nếu chúng ta tôn trọng các quyền của toàn thể xã hội

00:50:51.279 --> 00:50:52.609
society as a whole

00:50:52.609 --> 00:50:55.949
sẽ tốt đẹp hơn về lâu dài. Điều đó có thuyết phục không?

00:50:55.949 --> 00:50:57.999
Well is that convincing?

00:50:57.999 --> 00:50:59.158
Hay là Mill thực sự, đã không thừa nhận nó, bước ra ngoài

00:50:59.159 --> 00:51:04.549
is Mill actually, without admitting it, stepping
outside

00:51:04.549 --> 00:51:06.219
cân nhắc những quan tâm của thuyết vị lợi trong tranh luận về những niềm vui

00:51:06.219 --> 00:51:07.789
in arguing

00:51:07.789 --> 00:51:11.129
for qualitatively higher

00:51:11.129 --> 00:51:12.788
cao quý hơn và cho những quyền cá nhân thiêng liêng hay

00:51:12.789 --> 00:51:14.479
and for sacred

00:51:14.479 --> 00:51:16.948
or specially important

00:51:16.949 --> 00:51:18.479
đặc biệt quan trọng? Chúng ta vẫn chưa trả lời đầy đủ câu hỏi đó, vì để trả lời nó một cách đầy đủ

00:51:18.479 --> 00:51:21.718
we haven't fully answered that question

00:51:21.719 --> 00:51:23.809
because to answer that question

00:51:23.809 --> 00:51:26.259
trong trường hợp của quyền và công lý, yêu cầu chúng ta phải khám phá

00:51:26.259 --> 00:51:28.869
will require that we explore

00:51:28.869 --> 00:51:30.419
những cách khác, những cách không theo tính toán của thuyết vị lợi, tính đến những cơ sở

00:51:30.419 --> 00:51:33.368
non utilitarian ways

00:51:33.369 --> 00:51:35.030
of accounting for the basis

00:51:35.030 --> 00:51:36.479
hay quyền. Rồi sau đó hỏi xem liệu họ có thành công không?

00:51:36.479 --> 00:51:38.269
and then asking

00:51:38.269 --> 00:51:40.408
whether they succeed

00:51:40.409 --> 00:51:42.949
Như đối với Jeremy Bentham, người khởi xướng thuyết vị lợi

00:51:42.949 --> 00:51:44.969
who launched

00:51:44.969 --> 00:51:46.099
utilitarianism

00:51:46.099 --> 00:51:47.419
như một học thuyết trong triết học đạo đức và pháp luật. Bentham qua đời năm 1832 ở tuổi 85

00:51:47.419 --> 00:51:49.979
in moral and legal philosophy

00:51:49.979 --> 00:51:53.819
Bentham died in 1832 at the
age of eighty five

00:51:53.819 --> 00:51:57.509
nhưng ngày nay nếu bạn đến London, bạn có thể thăm ông ấy theo đúng nghĩa đen. Ông để lại di chúc của mình

00:51:57.509 --> 00:51:58.729
literally.

00:51:58.729 --> 00:52:01.439
he provided in his will

00:52:01.440 --> 00:52:03.390
theo đó, cơ thể của ông được bảo quản, được ướp và trưng bày trong trường đại học London

00:52:03.390 --> 00:52:05.489
embalmed and displayed

00:52:05.489 --> 00:52:07.739
in the university of London

00:52:07.739 --> 00:52:11.069
nơi ông vẫn còn ngự trong một chiếc lồng kính với một chiếc đầu bằng sáp

00:52:11.069 --> 00:52:12.950
with a wax head

00:52:12.950 --> 00:52:14.989
ăn vận đúng bộ quần áo đời thực của mình. Bạn có thể thấy rằng, trước khi chết, bản thân Bentham đã đặt một câu hỏi nhất quán với triết lý của mình,

00:52:14.989 --> 00:52:17.049
you see before he died,

00:52:17.049 --> 00:52:22.339
Bentham addressed himself to a question consistent
with his philosophy,

00:52:22.339 --> 00:52:23.499
ông nói, lợi ích nào mà một người chết có để lại cho người sống, đó là cách hiến xác

00:52:23.499 --> 00:52:26.839
could a dead man be to the living

00:52:26.839 --> 00:52:30.499
one use, he said, would be to make one's corpse
available

00:52:30.499 --> 00:52:33.519
cho nghiên cứu giải phẫu học. Tuy nhiên, trong trường hợp của những nhà triết học vĩ đại,

00:52:33.519 --> 00:52:37.129
in the case of great philosophers, however,

00:52:37.129 --> 00:52:38.159
tốt hơn hết là duy trì sự hiện diện về mặt thể xác của một người để truyền cảm hứng cho các thế hệ những nhà tư tưởng trong tương lai.

00:52:38.159 --> 00:52:44.919
to preserve one's physical presence in order
to inspire future generations of thinkers.

00:52:44.919 --> 00:52:47.618
Bạn muốn xem Bentham được nhồi bên trong như thế nào không? Đây, ông ấy trông như thế này

00:52:47.619 --> 00:52:50.410
Here's what he looks like

00:52:50.410 --> 00:52:53.549
Ông ấy đây. Bây giờ, nếu bạn nhìn gàn một chút

00:52:53.549 --> 00:52:55.459
now, if you look closely

00:52:55.459 --> 00:52:57.459
bạn sẽ nhận thấy rằng, thực tế việc ướp xác ông ấy không thành công lắm. Nên họ đã thay thế một cái đầu bằng sáp

00:52:57.459 --> 00:52:58.529
that

00:52:58.529 --> 00:53:05.529
the embalming up his actual had was not a
success so they substituted a waxed head

00:53:06.910 --> 00:53:10.009
và để cho thật, thì ở phía dưới, bạn có thể nhìn thấy cái đầu thực của ông ấy

00:53:10.009 --> 00:53:13.390
you can actually see his actual had

00:53:13.390 --> 00:53:14.979
trên một đĩa kim loại. Bạn thấy không? Ở đây này.

00:53:16.529 --> 00:53:17.809
you see it?

00:53:17.809 --> 00:53:22.599
right there

00:53:22.599 --> 00:53:25.709
Vậy thì, khía cạnh đạo đức của câu chuyện là gì? Khía cạnh đạo đức của câu chuyện

00:53:25.709 --> 00:53:29.499
the moral of the story

00:53:29.499 --> 00:53:33.698
Nhân tiện đây họ cũng mang ông ra ngoài trong các cuộc họp hội đồng trường tại trường đại học London và biên bản họp vẫn ghi nhận ông có mặt nhưng không biểu quyết.

00:53:33.699 --> 00:53:40.659
and the minutes record him as present but
not voting.

00:53:40.659 --> 00:53:42.539
đây là một triết gia khi sống và cả lúc chết vẫn toàn tâm toàn ý

00:53:42.539 --> 00:53:45.109
in life and in death

00:53:45.109 --> 00:53:46.769
Với những nguyên tắc triết lý của mình. Lần tới chúng ta sẽ tiếp tục với các quyền.

00:53:46.769 --> 00:53:48.399
to the principles

00:53:48.400 --> 00:53:55.400
of his philosophy. we'll continue with rights next time.

00:53:57.439 --> 00:54:00.808
Đừng bỏ lỡ cơ hội giao lưu trực tuyến với những người cùng xem “Công Lý” khác

00:54:00.809 --> 00:54:03.369
tham gia trò chuyện, làm một bài kiểm tra phổ thông,

00:54:03.369 --> 00:54:07.799
xem các bài giảng mà bạn đã bỏ lỡ, v.v. Truy cập www.justiceharvard.org.

00:54:07.799 --> 00:54:14.799
Đó là điều đúng nên làm.

00:54:49.739 --> 00:54:53.789
Chương trình được tài trợ bởi

00:54:53.789 --> 00:54:55.189
Tài trợ phụ bởi