1
00:00:00,827 --> 00:00:03,888
Trong chuyến du ngoạn lên vùng
cao nguyên New Guinea,

2
00:00:03,912 --> 00:00:06,406
tôi có nói chuyện với
một người đàn ông có ba vợ.

3
00:00:06,905 --> 00:00:09,994
Tôi hỏi, "Anh muốn lấy
bao nhiêu người vợ?"

4
00:00:10,210 --> 00:00:11,844
Rồi chúng tôi im lặng một lúc lâu,

5
00:00:11,844 --> 00:00:12,993
và tôi tự đoán

6
00:00:13,017 --> 00:00:14,568
"Anh ta muốn có năm,

7
00:00:14,592 --> 00:00:16,019
mười người,

8
00:00:16,043 --> 00:00:17,885
hay 25 người vợ?"

9
00:00:17,909 --> 00:00:19,181
Và anh ta ngả về phía tôi,

10
00:00:19,181 --> 00:00:20,605
thì thầm "Không."

11
00:00:20,629 --> 00:00:22,809
(Cười)

12
00:00:23,514 --> 00:00:27,889
86% cộng đồng trên thế giới 
cho phép đàn ông có nhiều vợ:

13
00:00:27,913 --> 00:00:29,064
đó là chế độ đa thê.

14
00:00:29,088 --> 00:00:31,197
Nhưng trong 86% này chỉ có

15
00:00:31,221 --> 00:00:35,519
khoảng 5% đến 10% 
đàn ông thật sự có nhiều vợ.

16
00:00:35,543 --> 00:00:37,890
Có nhiều bạn đời có khi 
là một vấn đề nhức nhối.

17
00:00:37,914 --> 00:00:41,034
Thật ra, các bà vợ có thể tị nạnh nhau,

18
00:00:41,058 --> 00:00:44,245
có khi bà này còn đầu độc cả
con của bà kia.

19
00:00:44,455 --> 00:00:47,106
Và các ông chồng phải có
thật nhiều bò, dê,

20
00:00:47,130 --> 00:00:49,095
tiền bạc và đất đai,

21
00:00:49,119 --> 00:00:50,945
để xây cả một "hậu cung" cho mình.

22
00:00:51,017 --> 00:00:53,392
Chúng ta là loài kết đôi.

23
00:00:53,416 --> 00:00:56,954
97% động vật có vú không
kết đôi để nuôi con;

24
00:00:56,978 --> 00:00:58,806
nhưng con người thì có.

25
00:00:58,830 --> 00:01:01,020
Tôi không có ý nói
các bạn đừng kết đôi,

26
00:01:01,020 --> 00:01:04,151
vì chúng ta thật sự là loài
chung thủy với bạn đời.

27
00:01:04,175 --> 00:01:07,153
Tôi đã xem xét vấn đề ngoại tình
ở 42 nền văn hoá khác nhau,

28
00:01:07,153 --> 00:01:09,692
và chỉ thật sự thấy được
vài yếu tố liên quan đến gen,

29
00:01:09,692 --> 00:01:11,474
cũng như về tư duy cho hành vi đó.

30
00:01:11,474 --> 00:01:13,331
Ngoại tình rất phổ biến trên thế giới,

31
00:01:13,331 --> 00:01:15,622
nhưng con người 
sinh ra là để yêu thương.

32
00:01:15,716 --> 00:01:19,252
Công nghệ đang 
thay đổi tình yêu như thế nào?

33
00:01:19,515 --> 00:01:22,117
Tôi sẽ nói: gần như không hề.

34
00:01:22,744 --> 00:01:24,098
Tôi nghiên cứu về não bộ.

35
00:01:24,122 --> 00:01:27,852
Tôi và đồng nghiệp đã tiến hành
quét não của hơn 100 người,

36
00:01:27,876 --> 00:01:30,883
gồm những người vừa
bắt đầu tình yêu đẹp,

37
00:01:30,907 --> 00:01:32,862
những người vừa bị tình yêu chối từ

38
00:01:32,862 --> 00:01:35,065
và những người yêu nhau đã lâu.

39
00:01:35,065 --> 00:01:38,446
Và chúng ta có thể
"yêu nhau dài lâu".

40
00:01:38,543 --> 00:01:40,449
Từ lâu, tôi đã xác định được

41
00:01:40,473 --> 00:01:43,498
con người chúng ta có ba hệ
vận hành não riêng biệt

42
00:01:43,522 --> 00:01:45,359
cho việc kết đôi và sinh sản:

43
00:01:45,383 --> 00:01:46,535
ham muốn tình dục,

44
00:01:46,559 --> 00:01:48,495
cảm giác yêu thương mãnh liệt

45
00:01:48,519 --> 00:01:52,265
và sợi dây buộc chặt chúng ta
về mặt tinh thần với bạn tình.

46
00:01:52,289 --> 00:01:54,725
Và ba hệ thống này

47
00:01:54,749 --> 00:01:57,237
cùng với nhiều phần khác của não

48
00:01:57,261 --> 00:02:02,387
sẽ chi phối đời sống tình dục,
tình yêu và gia đình của chúng ta.

49
00:02:02,411 --> 00:02:04,804
Nhưng chúng nằm sâu bên dưới
phần vỏ não,

50
00:02:04,828 --> 00:02:09,049
sâu bên dưới hệ viền, là phần
điều khiển cảm xúc,

51
00:02:09,073 --> 00:02:10,580
cũng như tạo ra cảm xúc của ta.

52
00:02:10,580 --> 00:02:15,199
Chúng thuộc phần quan trọng 
nhất của não, nối với năng lượng,

53
00:02:15,223 --> 00:02:20,479
sự tập trung, khao khát, động cơ,
ham muốn của chúng ta.

54
00:02:20,503 --> 00:02:21,656
Trong trường hợp này,

55
00:02:21,680 --> 00:02:24,411
giải thưởng lớn nhất trong đời chính là:

56
00:02:24,411 --> 00:02:25,669
một người để ghép đôi.

57
00:02:25,693 --> 00:02:30,210
Từ đời tổ tiên đến nay, chúng đã 
được 4,4 triệu tuổi,

58
00:02:30,234 --> 00:02:34,876
và sẽ không đổi dù bạn có vuốt 
sang phải hay trái khi dùng Tinder.

59
00:02:34,876 --> 00:02:36,267
(Cười)

60
00:02:36,291 --> 00:02:38,737
(Vỗ tay)

61
00:02:38,761 --> 00:02:43,376
Không có gì lạ khi nói công nghệ
đang thay đổi cách tán tỉnh nhau:

62
00:02:43,400 --> 00:02:45,324
thư điện tử, tin nhắn,

63
00:02:45,348 --> 00:02:47,523
các biểu tượng ngộ nghĩnh 
để bày tỏ cảm xúc,

64
00:02:47,523 --> 00:02:48,611
các tin nhắn sex,

65
00:02:48,635 --> 00:02:51,311
bấm "thích" khi thấy hình,
ảnh chụp tự sướng của nhau...

66
00:02:51,311 --> 00:02:55,567
Chúng ta đang chứng kiến nhiều
luật và điều cấm mới khi tán tỉnh.

67
00:02:55,936 --> 00:02:57,923
Nhưng, bạn có chắc

68
00:02:57,947 --> 00:03:01,611
điều này đang thay đổi tình yêu
một cách chóng mặt không?

69
00:03:01,730 --> 00:03:04,094
Vậy còn cuối những năm 40,

70
00:03:04,118 --> 00:03:06,679
khi nhà di động đang là cơn sốt

71
00:03:06,703 --> 00:03:09,049
và bỗng nhiên ta có 
phòng ngủ di động thì sao?

72
00:03:09,073 --> 00:03:10,791
(Cười)

73
00:03:10,815 --> 00:03:15,183
Còn phát minh ra thuốc tránh thai nữa?

74
00:03:15,491 --> 00:03:20,788
Nhờ có nó mà nỗi sợ mang thai 
ngoài ý muốn và mất mặt biến mất,

75
00:03:20,812 --> 00:03:25,426
cuối cùng phụ nữ đã có thể thể 
hiện bản năng tình dục của mình.

76
00:03:25,724 --> 00:03:28,741
Kể cả những trang hẹn hò cũng
không thay đổi tình yêu.

77
00:03:28,765 --> 00:03:31,453
Tôi là trưởng ban tư vấn kỷ thuật
cho trang Ghépđôi.com,

78
00:03:31,453 --> 00:03:33,027
cũng được 11 năm rồi.

79
00:03:33,051 --> 00:03:35,285
Tôi luôn nói với họ,
và họ cũng đồng ý với tôi,

80
00:03:35,285 --> 00:03:36,898
rằng đây không phải web hẹn hò,

81
00:03:36,898 --> 00:03:38,855
mà chỉ là web giới thiệu mà thôi.

82
00:03:39,017 --> 00:03:41,280
Khi bạn vào bar ngồi,

83
00:03:41,304 --> 00:03:42,888
hay trong quán cà phê,

84
00:03:42,912 --> 00:03:44,268
hoặc ghế đá công viên,

85
00:03:44,292 --> 00:03:49,297
bộ não cũ kỹ của bạn đột nhiên
tỉnh như con mèo vừa ngủ dậy,

86
00:03:49,321 --> 00:03:50,620
và bạn mỉm cười

87
00:03:50,644 --> 00:03:51,802
hay cười lớn

88
00:03:51,826 --> 00:03:53,008
và lắng nghe

89
00:03:53,032 --> 00:03:58,065
rồi lũ lượt cặp kè nhau như 
ông bà ta cách đây trăm ngàn năm.

90
00:03:58,204 --> 00:04:00,467
Chúng tôi có thể giới thiệu
cho bạn nhiều người,

91
00:04:00,467 --> 00:04:01,966
nhiều web hẹn hò khác nhau,

92
00:04:01,990 --> 00:04:05,903
nhưng thuật toán ghép đôi thật 
duy nhất ở đây là não người.

93
00:04:05,927 --> 00:04:08,649
Công nghệ sẽ không thay đổi được nó.

94
00:04:09,041 --> 00:04:13,685
Công nghệ sẽ không thay đổi
đối tượng chúng ta chọn để yêu.

95
00:04:13,709 --> 00:04:16,405
Tôi nghiên cứu đặc điểm sinh học
của tính cách,

96
00:04:16,429 --> 00:04:17,641
và tôi đã tin

97
00:04:17,665 --> 00:04:21,742
bốn kiểu tư duy, hành xử cơ bản 
nhất của chúng ta phát triển

98
00:04:21,742 --> 00:04:24,232
có liên kết với hệ tác nhân 
dopamine, serotonin,

99
00:04:24,232 --> 00:04:26,214
testosterone và estrogen.

100
00:04:26,358 --> 00:04:30,511
Do đó dựa vào khoa học não bộ,
tôi đã làm ra một bảng khảo sát

101
00:04:30,535 --> 00:04:33,677
để đo độ biểu hiện của
các đặc trưng tính cách

102
00:04:33,701 --> 00:04:35,455
xem thử các tính cách của bạn

103
00:04:35,479 --> 00:04:38,687
có liên quan bao nhiêu đến
bốn hệ thống trong não bộ.

104
00:04:38,829 --> 00:04:43,697
Sau đó tôi đăng bài khảo sát đó
lên nhiều web hẹn hò khác nhau

105
00:04:43,721 --> 00:04:45,543
của 40 quốc gia.

106
00:04:45,969 --> 00:04:49,859
Đã có hơn 14 triệu người
làm bài khảo sát,

107
00:04:49,883 --> 00:04:54,258
và tôi quan sát được ai sẽ bị ai 
thu hút, một cách tự nhiên.

108
00:04:54,462 --> 00:04:55,973
Kết quả thế này,

109
00:04:55,997 --> 00:04:58,566
ai có hệ dopamin
hoạt động mạnh

110
00:04:58,590 --> 00:05:01,725
có xu hướng tò mò, sáng tạo,
tuỳ hứng, năng nổ.

111
00:05:01,749 --> 00:05:05,200
Tôi tưởng tượng căn phòng này
có nhiều người như thế,

112
00:05:05,224 --> 00:05:07,152
họ sẽ để ý những người giống mình.

113
00:05:07,176 --> 00:05:10,559
Những người tò mò, sáng tạo cần
những người giống họ.

114
00:05:10,583 --> 00:05:13,331
Còn những ai có hệ thần kinh
tiết nhiều hormone serotonin

115
00:05:13,331 --> 00:05:16,124
thường sống theo kiểu 
truyền thống, quy củ,

116
00:05:16,148 --> 00:05:18,026
coi trọng tôn ti trật tự,

117
00:05:18,050 --> 00:05:21,436
cũng như có niềm tin mãnh liệt,
lòng mộ đạo do serotonin sinh ra.

118
00:05:21,460 --> 00:05:24,797
Và kiểu người truyền thống sẽ
bị cuốn hút bởi kiểu giống họ.

119
00:05:24,821 --> 00:05:27,485
Hai trường hợp đầu bị thu hút
bởi người giống mình.

120
00:05:27,509 --> 00:05:29,831
Còn hai trường hợp sau, là kiểu
đối lập với mình.

121
00:05:29,831 --> 00:05:32,052
Những ai có tuyến 
testosterone hoạt động mạnh

122
00:05:32,076 --> 00:05:35,853
thường phân tích và suy luận tốt,
thẳng thắn và quyết đoán,

123
00:05:35,853 --> 00:05:37,895
họ sẽ chú ý tới người
có tính cách đối lập:

124
00:05:37,895 --> 00:05:39,782
là người có hàm lượng estrogen cao,

125
00:05:39,806 --> 00:05:42,048
những người không giỏi ăn nói,

126
00:05:42,072 --> 00:05:43,314
không giỏi giao tiếp,

127
00:05:43,338 --> 00:05:44,786
những người có trực giác tốt

128
00:05:44,810 --> 00:05:48,123
cũng như rất tận tâm và giàu cảm xúc.

129
00:05:48,519 --> 00:05:51,331
Bẩm sinh ai cũng có 
cách chọn bạn tình riêng.

130
00:05:51,468 --> 00:05:56,524
Công nghệ ngày nay sẽ không
thay đổi cách chọn ấy.

131
00:05:57,488 --> 00:06:00,041
Nhưng công nghệ đang tạo ra
một xu hướng mới

132
00:06:00,065 --> 00:06:01,921
mà tôi thấy là đặc biệt quan trọng.

133
00:06:02,151 --> 00:06:05,839
Nó có liên hệ với cái gọi là
"Mâu thuẫn của chọn lựa"

134
00:06:06,372 --> 00:06:07,826
Trong nhiều triệu năm,

135
00:06:07,850 --> 00:06:10,117
con người sống trong từng nhóm
săn bắt nhỏ.

136
00:06:10,141 --> 00:06:12,667
Họ không có cơ hội lựa chọn

137
00:06:12,691 --> 00:06:15,891
mình sẽ yêu ai trong số
1000 người trên web hẹn hò.

138
00:06:16,031 --> 00:06:18,708
Sự thật là gần đây tôi nghiên cứu
mâu thuẫn của chọn lựa.

139
00:06:18,708 --> 00:06:21,497
và tôi nghĩ trong não chúng ta
có một nơi chứa sự lãng mạn.

140
00:06:21,521 --> 00:06:25,472
Không biết đó là gì, nhưng rõ ràng,
sau khi đọc hàng loạt dữ liệu,

141
00:06:25,496 --> 00:06:30,647
ta sẽ "khoanh vùng" năm
tới chín đối tượng đặc biệt.

142
00:06:30,671 --> 00:06:33,891
rồi sau đó rơi vào một trạng thái
gọi là "quá tải nhận thức",

143
00:06:33,915 --> 00:06:36,086
và rốt cuộc bạn chẳng chọn ai.

144
00:06:36,175 --> 00:06:39,321
Nên tôi bắt đầu cho rằng
chính sự quá tải thông tin này

145
00:06:39,345 --> 00:06:42,656
đã dẫn đến một kiểu hẹn hò mới

146
00:06:42,680 --> 00:06:44,815
mà tôi gọi là "yêu chậm."

147
00:06:45,219 --> 00:06:48,926
Tôi nghĩ ra khái niệm này
khi làm cho trang Ghépđôi.com.

148
00:06:49,400 --> 00:06:51,081
Mỗi năm trong sáu năm qua,

149
00:06:51,105 --> 00:06:53,798
chúng tôi đã nghiên cứu
về "Người độc thân ở Mỹ".

150
00:06:53,822 --> 00:06:55,920
Thay vì khảo sát người dùng 
của trang Match

151
00:06:55,920 --> 00:06:57,754
chúng tôi khảo sát công dân Mỹ.

152
00:06:57,754 --> 00:07:00,607
Hơn 5000 người được khảo sát

153
00:07:00,631 --> 00:07:04,528
đủ đại diện cho người Mỹ theo 
quy định của phía điều tra dân số.

154
00:07:04,552 --> 00:07:07,444
Chúng tôi thu thập dữ liệu của hơn
30.000 người,

155
00:07:07,468 --> 00:07:09,935
và cứ qua mỗi năm,

156
00:07:09,959 --> 00:07:12,485
tôi lại nhận thấy vài 
nét đặc trưng giống nhau.

157
00:07:12,509 --> 00:07:15,288
Mỗi năm trôi qua tôi đều tự hỏi

158
00:07:15,312 --> 00:07:18,075
trong hơn 50% số người
trải qua "tình một đêm",

159
00:07:18,099 --> 00:07:20,710
không hẳn là năm ngoái,
chỉ là từng trải qua,

160
00:07:20,710 --> 00:07:23,223
thì 50% đó đều có một người
bạn để "thoả mãn nhu cầu"

161
00:07:23,223 --> 00:07:24,694
trong cuộc đời của mình,

162
00:07:24,718 --> 00:07:28,286
và hơn một nửa trong số đó
từng sống chung với bạn tình

163
00:07:28,310 --> 00:07:29,896
một thời gian dài trước hôn nhân.

164
00:07:29,896 --> 00:07:32,192
Người Mỹ cho rằng đây là 
lối sống buông thả.

165
00:07:32,192 --> 00:07:34,915
Nhưng từ lâu tôi không nghĩ 
đây là buông thả,

166
00:07:34,939 --> 00:07:36,831
vì cách sống này quá đặc thù rồi.

167
00:07:36,855 --> 00:07:39,713
Theo thuyết của Darwin,
có một lời giải thích thế này:

168
00:07:39,713 --> 00:07:42,093
con người sẽ không đồng loạt
cư xử điên rồ như thế.

169
00:07:42,093 --> 00:07:46,125
Rồi tôi đọc được một bài thống kê
giúp tôi ngộ ra mọi thứ.

170
00:07:46,267 --> 00:07:48,866
Đó là một bài báo chuyên ngành 
rất thú vị,

171
00:07:48,890 --> 00:07:53,903
viết rằng trong 67% người độc thân
trên đất Mỹ ngày nay,

172
00:07:53,927 --> 00:07:56,341
những người đang sống thử
khá lâu với bạn tình,

173
00:07:56,365 --> 00:08:00,452
chưa kết hôn bởi vì sợ phải ly hôn.

174
00:08:00,476 --> 00:08:02,332
Họ sợ gánh những hậu quả 
về mặt xã hội,

175
00:08:02,356 --> 00:08:03,889
về pháp lý, cảm xúc,

176
00:08:03,913 --> 00:08:06,782
cũng như về kinh tế, sau khi ly hôn.

177
00:08:06,806 --> 00:08:10,564
Và tôi nhận ra, 
đó không hẳn là buông thả

178
00:08:10,588 --> 00:08:12,654
mà chỉ là thận trọng.

179
00:08:12,754 --> 00:08:17,813
Những người độc thân ngày nay
muốn tìm hiểu cặn kẽ về bạn tình

180
00:08:17,837 --> 00:08:19,466
trước khi tiến tới hôn nhân.

181
00:08:19,490 --> 00:08:21,579
Bạn tìm đọc rất nhiều về 
cẩm nang chăn gối,

182
00:08:21,579 --> 00:08:23,955
không chỉ xoay quanh
cách họ "yêu",

183
00:08:23,979 --> 00:08:25,349
mà còn xem họ có tử tế,

184
00:08:25,373 --> 00:08:26,715
có biết lắng nghe bạn không.

185
00:08:26,739 --> 00:08:27,911
và ở tuổi tôi,

186
00:08:27,935 --> 00:08:29,713
còn xem họ có biết giỡn không.

187
00:08:29,737 --> 00:08:31,140
(Cười)

188
00:08:31,164 --> 00:08:34,998
Trong thời đại có quá nhiều
chọn lựa như hôm nay,

189
00:08:35,075 --> 00:08:38,337
chúng ta ít phải đối mặt với
nỗi sợ mang thai hay bệnh tật

190
00:08:38,361 --> 00:08:42,069
và chúng ta chẳng thấy quan hệ
trước hôn nhân là đáng xấu hổ,

191
00:08:42,093 --> 00:08:46,091
Tôi nghĩ chúng ta đang 
tập yêu từ từ.

192
00:08:46,198 --> 00:08:48,109
Và thật ra điều chúng ta
đang chứng kiến

193
00:08:48,109 --> 00:08:51,944
là sự kéo dài của giai đoạn
"ràng buộc thử"

194
00:08:51,968 --> 00:08:54,104
trước khi "ràng buộc thật" 
bằng hôn nhân.

195
00:08:54,104 --> 00:08:56,760
Ngày xưa hôn nhân là cột mốc
bắt đầu một mối quan hệ,

196
00:08:56,784 --> 00:08:59,373
giờ đây, nó là cột mốc kết thúc.

197
00:08:59,413 --> 00:09:01,153
Nhưng não người...

198
00:09:01,177 --> 00:09:03,186
(Cười)

199
00:09:03,210 --> 00:09:05,024
Não người luôn 
nhảy múa hân hoan,

200
00:09:05,048 --> 00:09:06,943
thật vậy, nước Mỹ ngày nay

201
00:09:06,967 --> 00:09:10,465
có 86% người độc thân
sẽ kết hôn ở tuổi 49.

202
00:09:10,489 --> 00:09:14,035
Và ngay cả những nước 
có tỉ lệ kết hôn thấp,

203
00:09:14,059 --> 00:09:17,334
họ đang nghĩ đến chuyện
kết hôn với bạn tình của mình.

204
00:09:17,358 --> 00:09:19,193
Cho nên, tôi thấy rằng:

205
00:09:19,217 --> 00:09:23,784
khi kéo dài giai đoạn 
"ràng buộc thử",

206
00:09:23,808 --> 00:09:26,981
nếu chúng ta có thể rời khỏi
những người không hợp,

207
00:09:27,005 --> 00:09:29,712
có lẽ khi kết hôn rồi, chúng ta
sẽ hạnh phúc hơn.

208
00:09:29,838 --> 00:09:34,617
Tôi đã nghiên cứu 1.100
người đã kết hôn ở Mỹ,

209
00:09:34,617 --> 00:09:36,634
tất nhiên, không phải 
trên trang Match.com

210
00:09:36,634 --> 00:09:38,604
và tôi hỏi họ rất nhiều.

211
00:09:38,628 --> 00:09:40,135
Trong số đó có một câu,

212
00:09:40,159 --> 00:09:44,731
"Nếu được kết hôn lại, bạn có
chọn người ở hiện tại không?"

213
00:09:44,755 --> 00:09:48,220
Và 81% đã trả lời "Có."

214
00:09:48,613 --> 00:09:55,092
Thật ra, thay đổi lớn nhất
trong tình yêu và hôn nhân hiện đại

215
00:09:55,116 --> 00:09:56,846
không phải là trình độ công nghệ.

216
00:09:57,070 --> 00:09:58,764
Cũng chẳng phải "yêu chậm" nữa.

217
00:09:59,047 --> 00:10:01,998
Mà chính là việc phụ nữ có 
chỗ đứng trong thị trường việc làm

218
00:10:02,022 --> 00:10:03,445
ở mọi quốc gia trên thế giới.

219
00:10:03,767 --> 00:10:04,996
Hàng triệu năm trôi qua,

220
00:10:05,020 --> 00:10:07,990
tổ tiên chúng ta sống theo
từng nhóm săn bắt và hái lượm.

221
00:10:08,014 --> 00:10:10,919
Công việc của người phụ nữ là
đi hái quả và tìm rau.

222
00:10:10,943 --> 00:10:14,453
Họ đóng góp 60% - 80% cho
bữa tối của gia đình.

223
00:10:14,477 --> 00:10:17,170
Vợ chồng đều đi làm 
từng là quy luật.

224
00:10:17,194 --> 00:10:21,135
Và người phụ nữ có vai trò
kinh tế, xã hội

225
00:10:21,159 --> 00:10:24,274
và giới tính, ngang với nam giới.

226
00:10:24,298 --> 00:10:27,400
Nhưng rồi xã hội thay đổi từ
khoảng 10.000 năm trước,

227
00:10:27,424 --> 00:10:29,653
chúng ta bắt đầu định cư ở
các nông trại

228
00:10:29,677 --> 00:10:32,868
và cả đàn ông lẫn phụ nữ
đều có một ràng buộc thật sự,

229
00:10:32,892 --> 00:10:34,464
phải lấy đúng người,

230
00:10:34,488 --> 00:10:35,918
hợp gia cảnh,

231
00:10:35,942 --> 00:10:37,245
hợp đạo,

232
00:10:37,269 --> 00:10:40,391
hợp về dòng dõi, quan hệ xã hội, 
chính trị.

233
00:10:40,391 --> 00:10:42,525
Người đàn ông
được xem trọng hơn:

234
00:10:42,525 --> 00:10:45,186
họ làm những 
công việc đội đá vá trời.

235
00:10:45,210 --> 00:10:48,134
Họ mang hàng hoá ra chợ, 
rồi về nhà

236
00:10:48,158 --> 00:10:49,672
với một khoản tiền tương xứng.

237
00:10:49,696 --> 00:10:51,242
Rồi cũng chính thay đổi này

238
00:10:51,266 --> 00:10:54,243
khơi nguồn cho những niềm tin

239
00:10:54,267 --> 00:10:56,449
về chữ "trinh" trước khi lấy chồng,

240
00:10:56,473 --> 00:10:59,416
về những cuộc hôn nhân sắp đặt,
dùng hôn ước để trói buộc;

241
00:10:59,440 --> 00:11:01,967
niềm tin rằng đàn ông 
là trụ cột của gia đình,

242
00:11:01,991 --> 00:11:04,230
rằng phụ nữ chỉ nên làm nội trợ

243
00:11:04,254 --> 00:11:05,407
và quan trọng nhất,

244
00:11:05,431 --> 00:11:08,562
là vợ phải yêu kính chồng,
đến khi "cái chết chia lìa đôi ta".

245
00:11:08,586 --> 00:11:10,308
Xưa rồi.

246
00:11:10,332 --> 00:11:12,881
Những quan niệm này, 
ở nhiều nơi

247
00:11:12,905 --> 00:11:14,293
đang dần và đã bị thủ tiêu.

248
00:11:14,317 --> 00:11:17,740
Chúng ta hiện đang trong
thời kì "cách mạng hôn nhân".

249
00:11:17,764 --> 00:11:22,479
Chúng ta đang bỏ lại sau lưng
10,000 năm văn minh trồng trọt

250
00:11:22,503 --> 00:11:28,129
để tiến về một mối quan hệ
quân bình về giới tính,

251
00:11:28,153 --> 00:11:33,068
điều mà cá nhân tôi thấy phù hợp
với tinh thần ngày xưa của tổ tiên.

252
00:11:33,152 --> 00:11:35,264
Tôi không phải người 
lạc quan hoá mọi thứ;

253
00:11:35,288 --> 00:11:37,023
vẫn còn rất nhiều 
chuyện đáng buồn.

254
00:11:37,023 --> 00:11:39,269
Tôi đã nghiên cứu về ly hôn 
ở 80 nền văn hoá,

255
00:11:39,269 --> 00:11:41,099
về vấn đề ngoại tình của nhiều người.

256
00:11:41,099 --> 00:11:42,819
Có hàng đống vấn đề đằng sau đó.

257
00:11:42,843 --> 00:11:46,035
Như thi hào William Butler Yeats
từng nói,

258
00:11:46,059 --> 00:11:48,794
"Tình yêu là một điều dối lừa."

259
00:11:48,901 --> 00:11:52,111
để tôi bổ sung:
"Không ai hiểu ra mà toàn mạng."

260
00:11:52,111 --> 00:11:53,040
(Cười)

261
00:11:53,064 --> 00:11:54,741
Ai cũng có vấn đề riêng,

262
00:11:54,925 --> 00:11:58,529
nhưng tôi nghĩ nhà thơ
Randa Jarrell đã tóm gọn nó nhất.

263
00:11:58,553 --> 00:12:03,552
Ông nói, "Dưới bầu trời tối tăm, 
phiền hà của hôn nhân,

264
00:12:03,576 --> 00:12:08,274
ai vĩ đại nhất cũng có thể thất bại,
bé nhỏ nhất cũng có thể thắng lợi."

265
00:12:08,779 --> 00:12:10,666
Nhưng tôi sẽ để lại một lời này:

266
00:12:10,690 --> 00:12:13,418
tình yêu và sự gắn bó 
vẫn sẽ chiến thắng,

267
00:12:13,442 --> 00:12:15,975
công nghệ không thể 
thay đổi được.

268
00:12:15,999 --> 00:12:17,837
Và tôi sẽ kết luận rằng

269
00:12:17,861 --> 00:12:23,107
mọi quan niệm về quan hệ 
con người cần phải cân nhắc

270
00:12:23,131 --> 00:12:27,356
những điều bất di bất dịch trong
cách cư xử của loài người:

271
00:12:27,380 --> 00:12:29,018
chính là khao khát mạnh mẽ

272
00:12:29,217 --> 00:12:30,502
nhưng lại mềm dẻo

273
00:12:30,649 --> 00:12:33,795
và căn bản nhất từ khi sinh ra: Yêu.

274
00:12:33,819 --> 00:12:34,971
Cám ơn.

275
00:12:34,995 --> 00:12:38,017
(Vỗ tay)

276
00:12:39,915 --> 00:12:42,296
Kelly Stoetzel: cám ơn rất nhiều, Helen.

277
00:12:42,320 --> 00:12:44,629
chúng ta còn một 
diễn giả nữa ở đây

278
00:12:44,653 --> 00:12:46,203
là đồng nghiệp của cô.

279
00:12:46,227 --> 00:12:48,658
Cô ấy nhìn vấn đề 
với quan điểm khác.

280
00:12:48,682 --> 00:12:53,319
Esther Perel là nhà tâm lý trị liệu
cho các cặp đôi.

281
00:12:53,749 --> 00:12:55,042
Nếu cô phân tích dữ liệu,

282
00:12:55,066 --> 00:12:57,566
thì Esther phân tích 
câu chuyện của các cặp đôi

283
00:12:57,590 --> 00:12:59,618
khi họ tìm đến cô ấy.

284
00:12:59,642 --> 00:13:01,366
Hãy mời cô ấy lên đây nào.

285
00:13:01,390 --> 00:13:02,541
Esther?

286
00:13:02,565 --> 00:13:05,696
(Vỗ tay)

287
00:13:10,249 --> 00:13:11,495
Nào, Esther,

288
00:13:11,519 --> 00:13:13,791
khi xem Helen nói chuyện,

289
00:13:13,815 --> 00:13:15,101
trong đó có điểm nào

290
00:13:15,101 --> 00:13:17,812
là đồng điệu với góc nhìn của chị
trong công việc

291
00:13:17,836 --> 00:13:19,611
mà chị muốn chia sẻ không?

292
00:13:20,062 --> 00:13:23,641
Esther Perel: bài nói chuyện này
rất thú vị, vì một mặt

293
00:13:23,665 --> 00:13:27,854
yêu là một nhu cầu 
mọi lúc mọi nơi của mỗi người.

294
00:13:27,965 --> 00:13:29,929
Nhưng cách chúng ta yêu

295
00:13:29,953 --> 00:13:31,483
cách ta nhìn nhận tình yêu,

296
00:13:31,507 --> 00:13:33,832
những quy luật che lấp tình yêu

297
00:13:33,856 --> 00:13:35,883
tôi nghĩ về căn bản, 
chúng đang thay đổi.

298
00:13:35,907 --> 00:13:38,807
Cho đến giờ, chúng ta vẫn
yêu theo một kiểu hình

299
00:13:38,831 --> 00:13:42,294
xây dựng trên nền tảng về
bổn phận và ràng buộc,

300
00:13:42,318 --> 00:13:44,715
về nhu cầu của mọi người 
và lòng chung thuỷ.

301
00:13:44,739 --> 00:13:45,919
Chúng ta dần chuyển sang

302
00:13:45,943 --> 00:13:50,273
một kiểu hình mới, coi trọng
quyền tự do chọn lựa của cá nhân,

303
00:13:50,297 --> 00:13:53,373
có lợi cho hạnh phúc của cá nhân.

304
00:13:53,397 --> 00:13:55,747
Do đó, suy nghĩ đầu tiên của tôi

305
00:13:55,747 --> 00:13:57,509
là nhu cầu được yêu
không thay đổi,

306
00:13:57,533 --> 00:14:01,341
nhưng bối cảnh và cách thức
điều tiết tình yêu của chúng ta

307
00:14:01,365 --> 00:14:02,643
thay đổi rất nhiều.

308
00:14:02,667 --> 00:14:05,197
Theo mâu thuẫn của chọn lựa,

309
00:14:06,682 --> 00:14:09,009
một mặt, chúng ta thích cái mới lạ

310
00:14:09,033 --> 00:14:10,625
và sự vui vẻ trong tình yêu,

311
00:14:10,649 --> 00:14:13,360
nên chúng ta muốn có nhiều chọn lựa.

312
00:14:13,384 --> 00:14:14,745
Nhưng đồng thời,

313
00:14:14,769 --> 00:14:17,183
khi chị nói về "quá tải thông tin",

314
00:14:17,207 --> 00:14:20,655
tôi cũng thấy có rất nhiều người

315
00:14:22,391 --> 00:14:26,497
sợ phải đối mặt với sự mập mờ,
ngờ vực của bản thân

316
00:14:26,521 --> 00:14:29,070
khi có quá nhiều chọn lựa,

317
00:14:29,094 --> 00:14:31,353
và nỗi sợ có tên là "FOMO" đó

318
00:14:31,377 --> 00:14:33,019
dắt mũi chúng ta đi.

319
00:14:33,043 --> 00:14:36,358
"FOMO" là nỗi sợ 
bỏ lỡ một điều gì đó,

320
00:14:36,382 --> 00:14:39,340
kiểu như "Sao tôi biết được
tôi tìm được "người đó",

321
00:14:39,364 --> 00:14:40,666
"một nửa hoàn hảo" chưa ?"

322
00:14:40,666 --> 00:14:44,243
Do đó, chúng ta tạo ra trạng thái
"Mập mờ ổn định".

323
00:14:44,600 --> 00:14:48,305
"Mập mờ ổn định" là khi bạn
quá sợ ở một mình

324
00:14:48,329 --> 00:14:52,364
nhưng lại chưa sẵn sàng xây dựng
mối quan hệ gần gũi với ai.

325
00:14:52,388 --> 00:14:57,682
Đó là thủ thuật duy trì sự "mờ ám"
của một mối quan hệ

326
00:14:57,706 --> 00:15:00,313
và đồng thời, trì hoãn việc chia tay.

327
00:15:00,337 --> 00:15:03,319
Trên Internet có ba 
trạng thái quan hệ chính:

328
00:15:03,343 --> 00:15:05,664
Một là kiểu đóng băng 
và sôi tăm,

329
00:15:05,688 --> 00:15:08,563
chiến thuật trì hoãn thông minh

330
00:15:08,587 --> 00:15:11,064
cho thấy một kiểu quan hệ

331
00:15:11,088 --> 00:15:14,882
xem trọng bản chất mờ ám,
không định nghĩa được

332
00:15:14,906 --> 00:15:19,013
nhưng đồng thời luôn tạo cho bạn 
đủ cảm giác thoải mái

333
00:15:19,037 --> 00:15:21,794
và đủ không gian tự do
sau những giới hạn mờ ám đó.

334
00:15:21,818 --> 00:15:23,644
(Cười)

335
00:15:24,070 --> 00:15:25,240
Đúng không?

336
00:15:25,264 --> 00:15:26,812
Còn có kiểu ma ám.

337
00:15:26,836 --> 00:15:28,808
Và "ám" ở đây, căn bản là

338
00:15:28,832 --> 00:15:33,352
bạn không công khai
nhắn tin qua lại cho người kia,

339
00:15:33,376 --> 00:15:37,161
không phải đối diện với
sự dằn vặt bạn gây ra cho họ,

340
00:15:37,185 --> 00:15:39,783
vì chính bạn đang tự dằn vặt 
bằng nỗi đau vô hình.

341
00:15:39,807 --> 00:15:40,994
(Cười)

342
00:15:41,018 --> 00:15:42,176
Đúng không?

343
00:15:42,200 --> 00:15:46,937
Trong lúc nghe chị nói, những từ
này xuất hiện trong đầu tôi

344
00:15:46,961 --> 00:15:52,124
giống như từ ngữ có khả năng
tạo ra thực tế vậy,

345
00:15:52,148 --> 00:15:53,703
và đồng thời,

346
00:15:53,727 --> 00:15:55,411
tôi cũng muốn hỏi chị:

347
00:15:55,435 --> 00:15:58,375
Chị có nghĩ khi bối cảnh thay đổi,

348
00:15:58,399 --> 00:16:02,039
thì bản chất của tình yêu vẫn
được giữ nguyên không?

349
00:16:02,063 --> 00:16:06,161
Chị nghiên cứu não, tôi nghiên cứu 
các mối quan hệ và câu chuyện,

350
00:16:06,185 --> 00:16:10,331
nên tôi nghĩ những gì chị nói 
là chính xác một phần.

351
00:16:10,691 --> 00:16:15,233
Nhưng tôi không biết là bối cảnh
thay đổi bao nhiêu...

352
00:16:15,451 --> 00:16:17,981
thì sẽ thay đổi ý nghĩa 
của tình yêu.

353
00:16:18,005 --> 00:16:20,818
Và nếu ý nghĩa của tình yêu
thay đổi, nó có thay đổi nhu cầu

354
00:16:20,818 --> 00:16:23,525
hay nhu cầu yêu không liên quan
gì tới bối cảnh?

355
00:16:23,797 --> 00:16:25,217
HF: Wow! À...

356
00:16:25,241 --> 00:16:27,672
(Cười)

357
00:16:27,696 --> 00:16:30,871
(Vỗ tay)

358
00:16:30,895 --> 00:16:34,003
Chúng ta có ba điều cần bàn, nhỉ?

359
00:16:34,736 --> 00:16:36,336
Điều thứ nhất:

360
00:16:36,336 --> 00:16:40,179
rõ ràng chúng ta đã thay đổi, giờ
chúng ta cần một người để yêu,

361
00:16:40,203 --> 00:16:43,048
và trải qua hàng ngàn năm,
chúng ta cần lấy đúng người,

362
00:16:43,072 --> 00:16:45,287
hợp từ gia cảnh cho đến dòng tộc.

363
00:16:45,287 --> 00:16:48,672
Và thật ra, trong nghiên cứu
5.000 người mỗi năm của tôi,

364
00:16:48,672 --> 00:16:50,868
Tôi đã hỏi: "Bạn đang tìm kiếm gì?"

365
00:16:50,892 --> 00:16:53,650
Và mỗi năm trôi qua,
có hơn 97% số người khảo sát...

366
00:16:53,674 --> 00:16:55,104
EF: mong muốn ngày càng nhiều?

367
00:16:55,104 --> 00:16:56,068
HF: Không phải.

368
00:16:56,092 --> 00:16:59,415
Điều căn bản là: hơn 97%
số người khảo sát

369
00:16:59,439 --> 00:17:01,530
muốn tìm một người trân trọng họ,

370
00:17:01,554 --> 00:17:03,842
một người họ có thể tin tưởng
và tâm sự,

371
00:17:03,866 --> 00:17:05,522
một người có thể làm họ cười,

372
00:17:05,546 --> 00:17:07,428
có thể dành thời gian bên họ,

373
00:17:07,452 --> 00:17:11,449
và cũng nên dễ nhìn nữa.

374
00:17:11,473 --> 00:17:12,756
Luôn luôn là vậy.

375
00:17:12,780 --> 00:17:15,958
Và chắc chắn, có hai phần

376
00:17:15,982 --> 00:17:17,712
EP: Chị biết tôi gọi đó là gì không?

377
00:17:17,712 --> 00:17:19,836
Họ không thường nói như vậy.

378
00:17:19,860 --> 00:17:21,090
HF: Hoàn toàn chính xác.

379
00:17:21,114 --> 00:17:24,413
EP: Họ nói họ cần một người
có thể luôn bên cạnh họ,

380
00:17:24,437 --> 00:17:25,958
hỗ trợ họ về kinh tế, chăm con.

381
00:17:25,958 --> 00:17:28,378
Nền kinh tế chúng ta đi 
từ sản xuất tới dịch vụ.

382
00:17:28,378 --> 00:17:29,371
(Cười)

383
00:17:29,395 --> 00:17:32,376
Nền kinh tế đi theo hướng đó, 
và giờ lại áp dụng vào hôn nhân.

384
00:17:32,400 --> 00:17:33,948
HF: Phải, rõ ràng như vậy.

385
00:17:33,972 --> 00:17:37,882
Nhưng thú vị là, trải qua ngàn năm,
ai cũng muốn làm cha mẹ tốt,

386
00:17:37,906 --> 00:17:42,026
trong khi bề trên lại muốn
ta lấy được người ưng ý

387
00:17:42,050 --> 00:17:44,352
nhưng cũng không nhiều bằng
muốn làm cha mẹ tốt.

388
00:17:44,352 --> 00:17:46,609
Bạn thấy mọi khía cạnh của 
vấn đề này rồi chứ.

389
00:17:46,609 --> 00:17:48,959
Nhân cách có hai phần chính:

390
00:17:48,983 --> 00:17:52,558
thứ nhất là nền văn hoá, nơi mà
bạn lớn lên và học hỏi

391
00:17:52,582 --> 00:17:53,981
thứ hai, bản chất của bạn.

392
00:17:54,005 --> 00:17:56,832
Về cơ bản, những gì tôi
muốn nói là bản chất của bạn.

393
00:17:56,856 --> 00:18:00,148
Và bản chất chắc chắn sẽ thay đổi
khi thời thế thay đổi

394
00:18:00,148 --> 00:18:01,869
và niềm tin trong xã hội thay đổi.

395
00:18:01,891 --> 00:18:05,038
Nói đến mâu thuẫn của lựa chọn,

396
00:18:05,062 --> 00:18:07,469
không cần phải bàn, 
vì nó rất hóc búa.

397
00:18:07,493 --> 00:18:10,357
Nhiều triệu năm trôi qua,
chỉ cần nhìn thấy một người vừa ý

398
00:18:10,381 --> 00:18:12,106
ở phía bên kia quầy bar,

399
00:18:12,130 --> 00:18:13,281
bạn đã "liều mình" rồi.

400
00:18:13,305 --> 00:18:14,526
EP: Thì đúng, nhưng mà...

401
00:18:14,526 --> 00:18:16,227
HF: Tôi muốn nói thêm điều này.

402
00:18:16,251 --> 00:18:18,868
Quan trọng là, trong xã hội
săn bắt hái lượm,

403
00:18:18,892 --> 00:18:22,444
một chồng thường có hai,
hoặc ba vợ.

404
00:18:22,444 --> 00:18:23,672
Không công bằng chút nào!

405
00:18:23,672 --> 00:18:25,312
Và tôi không ủng hộ chế độ đa thê,

406
00:18:25,312 --> 00:18:29,156
nhưng quan trọng là, chúng ta
luôn có lựa chọn khác.

407
00:18:29,156 --> 00:18:30,855
Loài người luôn...

408
00:18:30,879 --> 00:18:34,055
sự thật, bộ não được tạo
ra để cân bằng mọi thứ

409
00:18:34,055 --> 00:18:35,566
khi ta nỗ lực và quyết định:

410
00:18:35,566 --> 00:18:38,124
Tôi nên tiến, hay dừng?
Tôi nên ra đi, hay ở lại?

411
00:18:38,124 --> 00:18:39,276
Cơ hội tôi có là gì?

412
00:18:39,300 --> 00:18:40,602
Tôi sẽ làm sao khi đến đó?

413
00:18:40,626 --> 00:18:43,857
Và tôi nghĩ chúng ta đang
hình dung ra kết quả của vấn đề.

414
00:18:44,052 --> 00:18:45,675
KS: Cám ơn hai người rất nhiều.

415
00:18:45,699 --> 00:18:48,905
Chắc sẽ có một triệu người 
chờ ăn tối cùng hai người đấy!

416
00:18:48,929 --> 00:18:50,908
(Vỗ tay)

417
00:18:50,932 --> 00:18:52,042
Cám ơn, cám ơn.