WEBVTT

00:00:00.827 --> 00:00:03.888
Nedavno sam putovala
u visoravni Nove Gvineje

00:00:03.912 --> 00:00:06.406
i razgovarala sam sa čovekom
koji ima tri supruge.

00:00:06.905 --> 00:00:09.994
Upitala sam ga: "Koliko žena
bi voleo da imaš?"

00:00:10.340 --> 00:00:11.774
I usledila je duga pauza,

00:00:11.798 --> 00:00:12.993
i pomislila sam u sebi:

00:00:13.017 --> 00:00:14.568
"Hoće li da kaže pet?

00:00:14.592 --> 00:00:16.019
Da li će reći 10?

00:00:16.043 --> 00:00:17.885
Da li će reći 25?"

00:00:17.909 --> 00:00:19.071
A on se nageo prema meni

00:00:19.095 --> 00:00:20.605
i prošaputao: "Nijednu."

NOTE Paragraph

00:00:20.629 --> 00:00:22.809
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:00:23.514 --> 00:00:27.889
Osamdeset šest procenata ljudskih društava
dozvoljava muškarcu da ima više supruga -

00:00:27.913 --> 00:00:29.064
poligamiju.

00:00:29.088 --> 00:00:31.197
Ali u značajnoj većini ovih kultura

00:00:31.221 --> 00:00:35.519
svega pet do deset procenata muškaraca
zapravo ima nekoliko supruga.

00:00:35.543 --> 00:00:37.890
Imati nekoliko partnera
može da bude zubobolja.

00:00:37.914 --> 00:00:41.034
Zapravo, supruge mogu
međusobno da se svađaju,

00:00:41.058 --> 00:00:43.995
ponekad čak mogu
i da potruju jedna drugoj decu.

00:00:44.455 --> 00:00:47.106
I morate da imate mnogo krava, mnogo koza,

00:00:47.130 --> 00:00:49.095
mnogo novca, mnogo zemlje

00:00:49.119 --> 00:00:50.655
kako biste sagradili harem.

NOTE Paragraph

00:00:51.017 --> 00:00:53.392
Mi smo vrsta koja se sparuje.

00:00:53.416 --> 00:00:56.954
Devedeset sedam procenata sisara
se ne sparuje kako bi podizali svoje mlade

00:00:56.978 --> 00:00:58.806
a ljudska bića to rade.

00:00:58.830 --> 00:01:00.980
Ne sugerišem da nismo -

00:01:01.004 --> 00:01:04.151
da smo nužno
seksualno verni našim partnerima.

00:01:04.175 --> 00:01:06.923
Posmatrala sam preljubu u 42 kulture,

00:01:06.947 --> 00:01:09.382
zapravo razumem delom genetiku iza nje,

00:01:09.406 --> 00:01:11.254
kao i neke od njenih moždanih tokova.

00:01:11.278 --> 00:01:13.221
Veoma je uobičajena širom sveta,

00:01:13.245 --> 00:01:15.182
ali stvoreni smo da volimo.

NOTE Paragraph

00:01:15.716 --> 00:01:19.032
Kako tehnologija menja ljubav?

00:01:19.515 --> 00:01:21.987
Reći ću da skoro uopšte ne menja.

00:01:22.744 --> 00:01:24.098
Izučavam mozak.

00:01:24.122 --> 00:01:27.852
Moje kolega i ja smo stavili
preko 100 ljudi na skener mozga -

00:01:27.876 --> 00:01:30.883
ljude koji su se upravo srećno zaljubili,

00:01:30.907 --> 00:01:32.938
ljude čiju su ljubav upravo odbili

00:01:32.962 --> 00:01:34.835
i ljude koji su već dugo zaljubljeni.

00:01:34.859 --> 00:01:38.046
I moguće je ostati "zaljubljen" na duže.

00:01:38.543 --> 00:01:40.449
I davno sam utvrdila

00:01:40.473 --> 00:01:43.498
da su kod nas evoluirala tri
vidno različita moždana sistema

00:01:43.522 --> 00:01:45.359
za parenje i razmnožavanje:

00:01:45.383 --> 00:01:46.535
nagon za seksom,

00:01:46.559 --> 00:01:48.495
osećanja snažne romantične ljubavi

00:01:48.519 --> 00:01:52.265
i osećanja duboke kosmičke
vezanosti za dugogodišnjeg partnera.

00:01:52.289 --> 00:01:54.725
A ova tri moždana sistema zajedno -

00:01:54.749 --> 00:01:57.237
uz mnoge druge delove mozga -

00:01:57.261 --> 00:02:02.387
upravljaju našim seksualnim,
romantičnim i porodičnim životima.

NOTE Paragraph

00:02:02.411 --> 00:02:04.804
Međutim, nalaze se daleko ispod korteksa,

00:02:04.828 --> 00:02:09.049
daleko ispod limbičkog sistema
gde osećamo naše emocije,

00:02:09.073 --> 00:02:10.360
gde nastaju naše emocije.

00:02:10.384 --> 00:02:15.199
Oni leže u najprimitivnijim delovima
mozga povezanim s energijom,

00:02:15.223 --> 00:02:20.479
usredsređenošću, žudnjom,
motivacijom, željom i nagonom.

00:02:20.503 --> 00:02:21.656
U ovom slučaju

00:02:21.680 --> 00:02:24.211
to je nagon da se dođe
do najveće životne nagrade:

00:02:24.235 --> 00:02:25.669
partnera za parenje.

00:02:25.693 --> 00:02:30.210
Evoluirali su pre više od 4,4 miliona god.
kod naših prvih predaka,

00:02:30.234 --> 00:02:34.696
i neće se promeniti ako prstom povučete
nalevo ili nadesno na Tinderu.

NOTE Paragraph

00:02:34.720 --> 00:02:36.267
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:02:36.291 --> 00:02:38.737
(Aplauz)

NOTE Paragraph

00:02:38.761 --> 00:02:43.376
Nesumnjivo je da tehnologija
menja način na koji se udvaramo:

00:02:43.400 --> 00:02:45.324
imejlovi, poruke,

00:02:45.348 --> 00:02:47.323
emotikoni za izražavanje emocija,

00:02:47.347 --> 00:02:48.611
seksualne poruke,

00:02:48.635 --> 00:02:51.071
"sviđanje" fotografija, selfiji...

00:02:51.095 --> 00:02:55.207
Svedoci smo novih pravila
i tabua udvaranja.

00:02:55.936 --> 00:02:57.923
Međutim, znate -

00:02:57.947 --> 00:03:01.091
da li ovo zapravo drastično menja ljubav?

00:03:01.730 --> 00:03:04.094
Šta je sa kasnim 1940-im,

00:03:04.118 --> 00:03:06.679
kad je automobil postao veoma popularan

00:03:06.703 --> 00:03:09.049
i kad smo iznenada dobili
pokretne spavaće sobe?

NOTE Paragraph

00:03:09.073 --> 00:03:10.791
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:03:10.815 --> 00:03:15.053
Šta je sa dolaskom kontraceptivne pilule?

00:03:15.491 --> 00:03:20.788
Oslobođene velike opasnosti
trudnoće i društvene propasti,

00:03:20.812 --> 00:03:25.236
žene su konačno mogle da ispolje
svoju primitivnu i iskonsku seksualnost.

NOTE Paragraph

00:03:25.724 --> 00:03:28.741
Čak ni sajtovi za zabavljanje
ne menjaju ljubav.

00:03:28.765 --> 00:03:31.323
Ja sam glavna naučna savetnica
na Match.com-u,

00:03:31.347 --> 00:03:33.027
to sam već skoro 11 godina.

00:03:33.051 --> 00:03:35.049
Stalno im govorim, i oni se slažu sa mnom,

00:03:35.049 --> 00:03:36.688
da to nisu sajtovi za zabavljanje,

00:03:36.688 --> 00:03:38.655
to su sajtovi za upoznavanje.

00:03:39.017 --> 00:03:41.280
Kad sedite u baru,

00:03:41.304 --> 00:03:42.888
u kafiću,

00:03:42.912 --> 00:03:44.268
na klupi u parku,

00:03:44.292 --> 00:03:49.297
vaš drevni mozak namah kreće u akciju
kao kad se uspavana mačka probudi

00:03:49.321 --> 00:03:50.620
i smešite se

00:03:50.644 --> 00:03:51.802
i smejete se

00:03:51.826 --> 00:03:53.008
i slušate

00:03:53.032 --> 00:03:57.905
i šepurite se na isti način
kao i naši preci pre 100 000 godina.

00:03:58.424 --> 00:04:00.377
Možemo vam ponuditi više ljudi -

00:04:00.401 --> 00:04:02.006
svi sajtovi za zabavljanje mogu -

00:04:02.006 --> 00:04:05.903
ali jedini istinski algoritam
je vaš vlastiti ljudski mozak.

00:04:05.927 --> 00:04:08.499
Tehnologija to neće promeniti.

NOTE Paragraph

00:04:09.041 --> 00:04:13.685
Tehnologija takođe neće promeniti
koga birate da volite.

00:04:13.709 --> 00:04:16.405
Izučavam biologiju ličnosti

00:04:16.429 --> 00:04:17.641
i stigla sam do uverenja

00:04:17.665 --> 00:04:21.942
da su kod nas evoluirala četiri veoma
široka načina razmišljanja i ponašanja,

00:04:21.942 --> 00:04:23.922
u vezi sa sistemima dopamina, serotonina,

00:04:23.922 --> 00:04:26.004
testosterona i estrogena.

00:04:26.358 --> 00:04:30.511
Pa sam napravila upitnik
direktno na osnovu nauke o mozgu

00:04:30.535 --> 00:04:33.677
kako bih izmerila stepen
do kog ispoljavate osobine -

00:04:33.701 --> 00:04:35.455
skupine osobina -

00:04:35.479 --> 00:04:38.487
povezane sa svakim
od ova četiri moždana sistema.

00:04:38.829 --> 00:04:43.697
Potom sam postavila taj upitnik
na više sajtova za zabavljanje

00:04:43.721 --> 00:04:45.363
u 40 država.

00:04:45.969 --> 00:04:49.859
Za sad je više od 14 miliona ljudi
ispunilo upitnik,

00:04:49.883 --> 00:04:53.808
i mogla sam da imam uvid u to
koga prirodno privlači ko.

NOTE Paragraph

00:04:54.462 --> 00:04:55.973
I ispostavilo se

00:04:55.997 --> 00:04:58.566
da su oni kod kojih je izražen
dopaminski sistem

00:04:58.590 --> 00:05:01.725
više znatiželjni, kreativni,
spontani, energični -

00:05:01.749 --> 00:05:05.200
pretpostavljam da ima poprilično
sličnih ljudi u ovoj prostoriji -

00:05:05.224 --> 00:05:07.152
privlače ih ljudi slični njima.

00:05:07.176 --> 00:05:10.559
Znatiželjnim, kreativnim ljudima
su potrebni ljudi nalik njima.

00:05:10.583 --> 00:05:13.221
Ljudi kod kojih je izražen
serotoninski sistem

00:05:13.245 --> 00:05:16.124
su više tradicionalni, konvencionalni,
oni poštuju pravila,

00:05:16.148 --> 00:05:18.026
poštuju autoritete,

00:05:18.050 --> 00:05:21.436
često su religiozni - religioznost
je u serotoninskom sistemu -

00:05:21.460 --> 00:05:24.797
a tradicionalne ljude
privlače tradicionalni ljudi.

00:05:24.821 --> 00:05:27.485
U tom slučaju se sličnosti privlače.

00:05:27.509 --> 00:05:29.731
U druga dva slučaja
se suprotnosti privlače.

00:05:29.755 --> 00:05:32.052
Ljudi kod koji je izražen
testosteronski sistem

00:05:32.076 --> 00:05:35.999
su često analitični,
logični, direktni, odlučni

00:05:36.023 --> 00:05:37.505
i privlače ih suprotnosti:

00:05:37.529 --> 00:05:39.782
privlače ih oni sa izraženim estrogenom,

00:05:39.806 --> 00:05:42.048
oni koji imaju veoma dobre
verbalne veštine

00:05:42.072 --> 00:05:43.314
i vešti su s ljudima,

00:05:43.338 --> 00:05:44.786
koji su izuzetno intuitivni

00:05:44.810 --> 00:05:48.123
i koji su veoma brižni
i emotivno izražajni.

00:05:48.519 --> 00:05:51.091
Imamo prirodne obrasce izbora za parenje.

00:05:51.468 --> 00:05:56.524
Moderna tehnologija neće promeniti
koga biramo da volimo.

NOTE Paragraph

00:05:57.488 --> 00:06:00.041
Ali tehnologija proizvodi
jedan savremeni trend

00:06:00.065 --> 00:06:01.801
koji smatram naročito važnim.

00:06:02.151 --> 00:06:05.839
Povezan je sa konceptom paradoksa izbora.

00:06:06.372 --> 00:06:07.826
Milionima godina

00:06:07.850 --> 00:06:10.117
smo živeli u malim grupama
za lov i sakupljanje.

00:06:10.141 --> 00:06:12.667
Niste imali mogućnost da birate

00:06:12.691 --> 00:06:15.801
između 1000 ljudi na sajtu za zabavljanje.

00:06:16.261 --> 00:06:18.318
Zapravo, ovo sam nedavno istraživala,

00:06:18.342 --> 00:06:21.497
i zapravo smatram da postoji
nekakva tačka zasićenosti u mozgu;

00:06:21.521 --> 00:06:25.472
ne znam o čemu se radi, ali očito,
iz uvida u mnoštvo podataka,

00:06:25.496 --> 00:06:30.647
možemo da prigrlimo između pet
i devet alternativa i nakon toga

00:06:30.671 --> 00:06:33.891
zapadate u ono što akademici nazivaju
"kognitivnim preopterećenjem",

00:06:33.915 --> 00:06:35.716
i uopšte ne odabirate bilo koga.

NOTE Paragraph

00:06:36.175 --> 00:06:39.321
Pa sam shvatila da zbog ovog
kognitivnog preopterećenja

00:06:39.345 --> 00:06:42.656
ulazimo u novi oblik udvaranja

00:06:42.680 --> 00:06:44.625
koji nazivam "spora ljubav".

00:06:45.219 --> 00:06:48.766
Do ovog sam stigla
radeći sa Match.com-om.

00:06:49.380 --> 00:06:51.101
Svake godine u proteklih šest godina

00:06:51.105 --> 00:06:53.798
smo radili istraživanje pod nazivom
"Samci u Americi".

00:06:53.822 --> 00:06:55.630
Ne anketiramo populaciju sa Match-a,

00:06:55.654 --> 00:06:57.614
anketiramo američku populaciju.

00:06:57.638 --> 00:07:00.607
Koristimo više od 5000 ljudi,

00:07:00.631 --> 00:07:04.528
reprezentativan uzorak Amerikanaca
zasnovan na popisu SAD-a.

NOTE Paragraph

00:07:04.552 --> 00:07:07.444
Trenutno imamo podatke
za preko 30 000 ljudi

00:07:07.468 --> 00:07:09.935
i svake godine

00:07:09.959 --> 00:07:12.485
gledam iste obrasce.

00:07:12.509 --> 00:07:15.288
Svake godine kad postavim pitanje,

00:07:15.312 --> 00:07:18.075
preko 50 procenata ljudi
koji su imali šemu za jednu noć -

00:07:18.079 --> 00:07:20.796
ne nužno u poslednjih godinu dana,
već u njihovom životu -

00:07:20.796 --> 00:07:23.063
50% je imalo prijatelje
sa kojima imaju seks

00:07:23.087 --> 00:07:24.694
tokom svog života,

00:07:24.718 --> 00:07:28.286
a preko 50 procenata
je živelo dugo godina s nekim

00:07:28.310 --> 00:07:29.746
pre venčanja.

00:07:29.770 --> 00:07:31.972
Amerikanci ovo smatraju nesmotrenošću.

00:07:31.996 --> 00:07:34.915
Dugo sam sumnjala u to;

00:07:34.939 --> 00:07:36.831
obrasci su tako dosledni.

00:07:36.855 --> 00:07:39.583
Mora da postoji nekakvo
darvinovsko objašnjenje -

00:07:39.607 --> 00:07:41.933
Ne može toliko ljudi da bude ludo.

NOTE Paragraph

00:07:41.957 --> 00:07:45.845
I onda sam nabasala na statistiku
koja mi je bila bliska.

00:07:46.267 --> 00:07:48.866
Radilo se o zanimljivom akademskom članku

00:07:48.890 --> 00:07:53.903
iz kog sam saznala da 67 procenata
samaca u Americi danas,

00:07:53.927 --> 00:07:56.341
koji dugo žive s nekim,

00:07:56.365 --> 00:08:00.452
još uvek se nisu venčali
jer se užasavaju razvoda.

00:08:00.476 --> 00:08:02.332
Užasavaju se društvenih,

00:08:02.356 --> 00:08:03.889
pravnih, emotivnih,

00:08:03.913 --> 00:08:06.782
ekonomskih posledica razvoda.

00:08:06.806 --> 00:08:10.564
Pa sam shvatila da ne verujem
da se radi o nesmotrenosti;

00:08:10.588 --> 00:08:12.264
Mislim da se radi o oprezu.

00:08:12.791 --> 00:08:17.813
Današnji samci žele da znaju
sve živo o svom partneru

00:08:17.837 --> 00:08:19.466
pre nego što se venčaju.

00:08:19.490 --> 00:08:21.419
Saznate mnogo ispod jorgana,

00:08:21.443 --> 00:08:23.955
ne samo o tome kako neko vodi ljubav,

00:08:23.979 --> 00:08:25.349
već i da li su srdačni,

00:08:25.373 --> 00:08:26.715
znaju li da slušaju,

00:08:26.739 --> 00:08:27.911
i u mojim godinama,

00:08:27.935 --> 00:08:29.713
imaju li smisla za humor.

NOTE Paragraph

00:08:29.737 --> 00:08:31.140
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:08:31.164 --> 00:08:34.618
A u dobu u kom imamo
isuviše velik izbor,

00:08:35.075 --> 00:08:38.337
imamo neznatan strah
od trudnoće i bolesti

00:08:38.361 --> 00:08:42.069
i ne stidimo se zbog seksa pre braka,

00:08:42.093 --> 00:08:45.791
mislim da ljudi ne srljaju u ljubav.

00:08:46.408 --> 00:08:48.059
A zapravo se događa sledeće,

00:08:48.083 --> 00:08:51.944
ono što viđamo je istinska ekspanzija
faze pred vezivanje,

00:08:51.968 --> 00:08:53.704
pre nego što stanete na ludi kamen.

00:08:54.034 --> 00:08:56.760
Nekad je brak bio početak veze -

00:08:56.784 --> 00:08:58.453
sad je finale.

00:08:59.413 --> 00:09:01.153
No ljudski mozak -

NOTE Paragraph

00:09:01.177 --> 00:09:03.186
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:09:03.210 --> 00:09:05.024
Ljudski mozak uvek trijumfuje,

00:09:05.048 --> 00:09:06.943
i zaista u SAD-u danas

00:09:06.967 --> 00:09:10.465
86 procenata Amerikanaca
će se venčati do 49 godine,

00:09:10.489 --> 00:09:14.035
pa čak i u kulturama širom sveta
gde se tako često ne venčavaju,

00:09:14.059 --> 00:09:17.334
kad-tad se skrase sa dugoročnim partnerom.

NOTE Paragraph

00:09:17.358 --> 00:09:19.193
Pa sam počela da uviđam:

00:09:19.217 --> 00:09:23.784
tokom ove duge ekstenzije
faze pred vezivanje,

00:09:23.808 --> 00:09:26.981
ako možete da se otarasite
loših veza pre nego što se venčate,

00:09:27.005 --> 00:09:29.452
možda ćemo da otkrijemo
više srećnih brakova.

00:09:29.838 --> 00:09:34.713
Pa sam uradila istraživanje
na 1100 venčanih ljudi u Americi -

00:09:34.737 --> 00:09:36.464
ne sa Match.com-a, naravno -

00:09:36.488 --> 00:09:38.604
i postavila sam im mnogo pitanja.

00:09:38.628 --> 00:09:40.135
No jedno od pitanja je glasilo:

00:09:40.159 --> 00:09:44.731
"Da li biste se ponovo venčali
sa osobom s kojom ste trenutno?"

00:09:44.755 --> 00:09:47.620
I 81 procenat je odgovorilo: "Da".

NOTE Paragraph

00:09:48.613 --> 00:09:55.092
Zapravo, najveća promena
u savremenoj ljubavi i porodičnom životu

00:09:55.116 --> 00:09:56.516
nije tehnologija.

00:09:57.070 --> 00:09:58.564
Nije čak ni spora ljubav.

00:09:59.047 --> 00:10:01.998
Već žene koje popunjavaju tržište rada

00:10:02.022 --> 00:10:03.445
u kulturama širom sveta.

00:10:03.767 --> 00:10:04.996
Milionima godina,

00:10:05.020 --> 00:10:07.990
naši preci su živeli
u malenim grupama za lov i sakupljanje.

00:10:08.014 --> 00:10:10.919
Žene su krećale na rad
kako bi brale voće i povrće.

00:10:10.943 --> 00:10:14.453
Vraćale su se kući
sa 60 do 80 posto večernjeg obroka.

00:10:14.477 --> 00:10:17.170
Uobičajene su bile
porodice sa dvoje zaposelnih.

00:10:17.194 --> 00:10:21.135
I žene su smatrane
podjednako ekonomski, društveno

00:10:21.159 --> 00:10:24.274
i seksualno moćne kao i muškarci.

NOTE Paragraph

00:10:24.298 --> 00:10:27.400
Onda se okruženje promenilo,
pre nekih 10 000 godina,

00:10:27.424 --> 00:10:29.653
počeli smo da se skrašavamo na imanjima,

00:10:29.677 --> 00:10:32.868
te su i muškarci i žene
postali primorani, zaista,

00:10:32.892 --> 00:10:34.464
da se venčaju s pravom osobom,

00:10:34.488 --> 00:10:35.918
iz odgovarjućeg okruženja,

00:10:35.942 --> 00:10:37.245
odgovarajuće religije

00:10:37.269 --> 00:10:40.807
i odgovarajućeg porekla,
kao i društvenih i političkih veza.

00:10:40.831 --> 00:10:42.425
Muški poslovi su postali važniji:

00:10:42.449 --> 00:10:45.186
morali su da pomeraju stene,
obaraju drveće, oru zemlju.

00:10:45.210 --> 00:10:48.134
Nosili su proizvode na lokalne pijace
i vraćali se kući

00:10:48.158 --> 00:10:49.672
s nečim nalik novcu.

NOTE Paragraph

00:10:49.696 --> 00:10:51.242
S ovim

00:10:51.266 --> 00:10:54.243
vidimo uspon gomile uverenja:

00:10:54.267 --> 00:10:56.449
ubeđenje u bračnu nevinost,

00:10:56.473 --> 00:10:59.416
ugovorene brakove -
strogo ugovorene brakove -

00:10:59.440 --> 00:11:01.967
uverenje da je muškarac glava domaćinstva,

00:11:01.991 --> 00:11:04.230
da je ženi mesto u kući,

00:11:04.254 --> 00:11:05.407
i najvažnije

00:11:05.431 --> 00:11:08.562
poštuj svog muža
i dok nas smrt ne rastavi.

00:11:08.586 --> 00:11:10.308
Ovoga više nema.

00:11:10.332 --> 00:11:12.881
Ovo nestaje, a na mnogim mestima

00:11:12.905 --> 00:11:14.293
je nestalo.

NOTE Paragraph

00:11:14.317 --> 00:11:17.740
Trenutno je u toku revolucija braka.

00:11:17.764 --> 00:11:22.479
Oslobađamo se 10 000 godina
poljoprivredne tradicije

00:11:22.503 --> 00:11:28.129
i približavamo se egalitarnom
odnosu među rodovima -

00:11:28.153 --> 00:11:32.968
nešto što doživljavam kao veoma saglasno
sa drevnim ljudskim duhom.

00:11:33.562 --> 00:11:35.264
Nisam optimistično dete;

00:11:35.288 --> 00:11:37.049
ima tu štošta za žaljenje.

00:11:37.073 --> 00:11:38.793
Izučavala sam razvod u 80 kultura,

00:11:38.793 --> 00:11:41.039
izučavala sam, kao što rekoh,
prevaru u mnogim -

00:11:41.039 --> 00:11:42.819
ima tu čitava hrpa problema.

00:11:42.843 --> 00:11:46.035
Kako je pesnik Vilijam Batler Jejts
jednom rekao:

00:11:46.059 --> 00:11:48.524
"Ljubav je nepoštena stvar."

00:11:49.131 --> 00:11:51.921
Dodala bih: "Niko se živ neće izvući."

NOTE Paragraph

00:11:51.945 --> 00:11:53.040
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:11:53.064 --> 00:11:54.531
Svi imamo probleme.

00:11:54.925 --> 00:11:58.529
Ali zapravo mislim da je pesnik
Rendal Džerel to najbolje sročio.

00:11:58.553 --> 00:12:03.552
Rekao je: "Mračni, nespokojni svet
porodičnog života -

00:12:03.576 --> 00:12:08.094
gde najveći omanuti mogu,
a najkrotkiji uspevaju."

NOTE Paragraph

00:12:08.779 --> 00:12:10.666
Međutim, ostaviću vas s ovim:

00:12:10.690 --> 00:12:13.418
ljubav i privrženost će da opstanu,

00:12:13.442 --> 00:12:15.975
tehnologija to ne može da promeni.

00:12:15.999 --> 00:12:17.837
I završiću rečima,

00:12:17.861 --> 00:12:23.107
bilo kakvo razumevanje ljudskih odnosa,
mora da uzme u obzir

00:12:23.131 --> 00:12:27.356
jednu od najmoćnijih odrednica
ljudskog ponašanja:

00:12:27.380 --> 00:12:28.598
neutoljivi,

00:12:29.217 --> 00:12:30.382
prilagodljivi

00:12:30.789 --> 00:12:33.795
i iskonski nagon ljudi da vole.

NOTE Paragraph

00:12:33.819 --> 00:12:34.971
Hvala vam.

NOTE Paragraph

00:12:34.995 --> 00:12:38.017
(Aplauz)

NOTE Paragraph

00:12:39.915 --> 00:12:42.296
Keli Stecel: Mnogo ti hvala,
za ovo, Helen.

00:12:42.320 --> 00:12:44.629
Kao što znaš, sa nama
je još jedan govornik

00:12:44.653 --> 00:12:46.203
koji radi u tvojoj oblasti.

00:12:46.227 --> 00:12:48.658
Ona joj prilazi iz drugačije perspektive.

00:12:48.682 --> 00:12:53.319
Ester Perel je psihoterapeutkinja
koja radi s parovima.

00:12:53.749 --> 00:12:55.042
Ti izučavaš podatke,

00:12:55.066 --> 00:12:57.566
Ester izučava priče
koje joj parovi pričaju,

00:12:57.590 --> 00:12:59.618
kada zatraže od nje pomoć.

00:12:59.642 --> 00:13:01.366
Neka nam se pridruži na sceni.

00:13:01.390 --> 00:13:02.541
Ester?

NOTE Paragraph

00:13:02.565 --> 00:13:05.696
(Aplauz)

NOTE Paragraph

00:13:10.249 --> 00:13:11.495
Pa, Ester,

00:13:11.519 --> 00:13:13.765
dok si gledala Helenin govor,

00:13:13.765 --> 00:13:15.051
da li ti je neki njegov deo

00:13:15.051 --> 00:13:17.812
zvučao poznato kroz perspektivu
tvog sopstvenog rada

00:13:17.836 --> 00:13:19.461
koji bi želela da prokomentarišeš?

NOTE Paragraph

00:13:20.062 --> 00:13:23.641
Ester Perel: Zanimljivo je jer
s jedne strane,

00:13:23.665 --> 00:13:27.494
potreba za ljubavlju
je sveprisutna i univerzalna.

00:13:27.965 --> 00:13:29.929
Međutim, način na koji volimo -

00:13:29.953 --> 00:13:31.483
značenje koje pripisujemo -

00:13:31.507 --> 00:13:33.832
pravila koja uređuju
naše odnose, ja mislim

00:13:33.856 --> 00:13:35.883
da se temeljno menjaju.

NOTE Paragraph

00:13:35.907 --> 00:13:38.807
Proistekli smo iz modela koji je do sad

00:13:38.831 --> 00:13:42.294
primarno bio regulisan
oko dužnosti i obaveza,

00:13:42.318 --> 00:13:44.715
kolektivnih potreba i odanosti.

00:13:44.739 --> 00:13:45.919
I preokrenuli smo to

00:13:45.943 --> 00:13:50.273
u model slobode izbora
i individualnih prava

00:13:50.297 --> 00:13:53.373
i samoispunjenosti i sreće.

00:13:53.397 --> 00:13:55.717
I dakle, prvo sam to pomislila,

00:13:55.741 --> 00:13:57.509
kako se potreba nije promenila,

00:13:57.533 --> 00:14:01.341
ali kontekst i način na koji
upravljamo tim odnosima

00:14:01.365 --> 00:14:02.643
su se mnogo promenili.

NOTE Paragraph

00:14:02.667 --> 00:14:04.507
U vezi sa paradoksom izbora -

00:14:06.682 --> 00:14:09.009
znate, s jedne strane,
naslađujemo se novinom

00:14:09.033 --> 00:14:10.625
i razigranošću, verujem,

00:14:10.649 --> 00:14:13.360
time što imamo toliki izbor.

00:14:13.384 --> 00:14:14.745
A istovremeno,

00:14:14.769 --> 00:14:17.183
dok govoriš
o kognitivnoj preopterećenosti,

00:14:17.207 --> 00:14:20.655
vidim mnoge, mnoge ljude koji...

00:14:22.391 --> 00:14:26.497
koji strepe od neizvesnosti i nesigurnosti

00:14:26.521 --> 00:14:29.070
koja proističe iz ovolikog izbora,

00:14:29.094 --> 00:14:31.353
uzrokujući stanje "SOPP"

00:14:31.377 --> 00:14:33.019
i koja nas vodi -

00:14:33.043 --> 00:14:36.358
SOPP, strah od propuštene prilike,
ili strah od propusta -

00:14:36.382 --> 00:14:39.340
poput: "Kako da znam
da sam pronašla pravog -

00:14:39.364 --> 00:14:40.536
odgovarajućeg?"

NOTE Paragraph

00:14:40.560 --> 00:14:44.243
Pa smo stvorili nešto što nazivam
"stabilnom nedoumicom".

00:14:44.600 --> 00:14:48.305
Stabilna nedoumica je kad ste
preplašeni od usamljenosti,

00:14:48.329 --> 00:14:52.364
ali takođe niste voljni
da se uključite u izgradnju prisnosti.

00:14:52.388 --> 00:14:57.682
To je skup taktika koje nekako odlažu
neizvesnost ljubavne veze,

00:14:57.706 --> 00:15:00.313
ali i neizvesnost raskida.

00:15:00.337 --> 00:15:03.319
Pa, na internetu
imate tri značajnije taktike.

00:15:03.343 --> 00:15:05.664
Prva je zaleđivanje i krčkanje,

00:15:05.688 --> 00:15:08.563
a to su sjajne taktike odugovlačenja

00:15:08.587 --> 00:15:11.064
koje nude obrazac zadržavanja,

00:15:11.088 --> 00:15:14.882
koji naglašava neodređenu
prirodu ljubavnog odnosa,

00:15:14.906 --> 00:15:19.013
ali vam istovremeno nudi
dovoljno utešne doslednosti

00:15:19.037 --> 00:15:21.794
i dovoljno slobode
neodređenih ograničenja.

NOTE Paragraph

00:15:21.818 --> 00:15:23.644
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:15:24.070 --> 00:15:25.240
Je l' da?

NOTE Paragraph

00:15:25.264 --> 00:15:26.812
A onda sledi fantom taktika.

00:15:26.836 --> 00:15:28.808
A fantom je u suštini,

00:15:28.832 --> 00:15:33.352
kad na licu mesta nestanete
iz sve te mase tekstova

00:15:33.376 --> 00:15:37.161
i ne morate da se bavite
bolom koji ste naneli drugome,

00:15:37.185 --> 00:15:39.783
jer ste se postarali
da bude nevidljiv i vama samima.

NOTE Paragraph

00:15:39.807 --> 00:15:40.994
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:15:41.018 --> 00:15:42.176
Je l' da?

NOTE Paragraph

00:15:42.200 --> 00:15:46.937
Pa sam razmišljala - ove reči
sam smislila dok sam te slušala,

00:15:46.961 --> 00:15:52.124
u smislu kako rečnik
takođe stvara realnost,

00:15:52.148 --> 00:15:53.703
a istovremeno,

00:15:53.727 --> 00:15:55.411
ovo je moje pitanje za tebe:

00:15:55.435 --> 00:15:58.375
da li smatraš da kad se kontekst izmeni

00:15:58.399 --> 00:16:02.039
da i dalje znači da je priroda
ljubavi ostala ista?

NOTE Paragraph

00:16:02.063 --> 00:16:06.161
Ti izučavaš mozak, a ja izučavam
ljudske odnose i priče,

00:16:06.185 --> 00:16:10.171
te ja mislim da stoji
sve što si rekla i više.

00:16:10.691 --> 00:16:14.593
Ali ja uvek ne znam stepen
do kog izmena konteksta...

00:16:15.451 --> 00:16:17.981
Da li istovremeno počinje da menja -

00:16:18.005 --> 00:16:20.618
ako se značenje promeni,
da li to menja potrebu,

00:16:20.642 --> 00:16:23.105
ili je potreba nezavisna
od čitavog konteksta?

NOTE Paragraph

00:16:23.797 --> 00:16:25.217
HF: Opa! Pa -

NOTE Paragraph

00:16:25.241 --> 00:16:27.672
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:16:27.696 --> 00:16:30.871
(Aplauz)

NOTE Paragraph

00:16:30.895 --> 00:16:33.863
Pa, ovde imam tri zaključka, u redu?

00:16:34.736 --> 00:16:36.562
Pre svega, što se tiče prvog,

00:16:36.586 --> 00:16:40.179
nesumnjivo da smo se promenili,
da sada želimo osobu koju ćemo da volimo

00:16:40.183 --> 00:16:43.118
dok smo hiljadama godina morali
da se venčavamo pravom osobom,

00:16:43.118 --> 00:16:45.343
odgovarajućeg porekla
i odgovarajućih veza.

00:16:45.367 --> 00:16:48.718
I, zapravo, u mojim istraživanjima
5000 ljudi svake godine,

00:16:48.742 --> 00:16:50.868
pitam ih: "Za čim tragate?"

00:16:50.892 --> 00:16:53.650
I svake godine, preko 97 procenata kaže -

NOTE Paragraph

00:16:53.674 --> 00:16:54.884
EP: Lista raste -

NOTE Paragraph

00:16:54.908 --> 00:16:56.068
HF: Ne baš.

00:16:56.092 --> 00:16:59.415
Osnovno za 97 procenata ljudi

00:16:59.439 --> 00:17:01.530
je da žele nekoga ko ih poštuje,

00:17:01.554 --> 00:17:03.842
nekoga kome mogu da veruju
i da se poveravaju,

00:17:03.866 --> 00:17:05.522
nekoga ko ih zasmejava,

00:17:05.546 --> 00:17:07.428
nekoga ko ima dovoljno vremena za njih

00:17:07.452 --> 00:17:11.449
i nekoga koga smatraju fizički privlačnim.

00:17:11.473 --> 00:17:12.756
To se nikad ne menja.

00:17:12.780 --> 00:17:15.958
I izvesno - znate - imamo dva dela -

NOTE Paragraph

00:17:15.982 --> 00:17:17.562
EP: Ali znaš kako ja to nazivam?

00:17:17.586 --> 00:17:19.836
Ljudi nekad nisu tako govorili -

NOTE Paragraph

00:17:19.860 --> 00:17:21.090
HF: To je tačno.

NOTE Paragraph

00:17:21.114 --> 00:17:23.653
EP: Govorili su da žele nekoga
s kim imaju drugarstvo,

00:17:23.657 --> 00:17:25.498
ekonomsku podršku, decu.

00:17:25.502 --> 00:17:28.338
Prešli smo sa proizvodne ekonomije
na uslužnu ekonomiju.

NOTE Paragraph

00:17:28.362 --> 00:17:29.371
(Smeh)

NOTE Paragraph

00:17:29.395 --> 00:17:32.376
Uradili smo to uopšteno u kulturi
i uradili smo to u braku.

NOTE Paragraph

00:17:32.400 --> 00:17:33.948
HF: Naravno, to je nesumnjivo.

00:17:33.972 --> 00:17:37.882
Ali je zanimljivo da milenijalci
zapravo žele da budu dobri roditelji,

00:17:37.906 --> 00:17:42.010
dok je generacija pre njih
želela da ima ugodne brakove,

00:17:42.010 --> 00:17:44.302
ali se nisu usredsređivali
na dobro roditeljstvo.

00:17:44.302 --> 00:17:46.379
Vidite sve te nijanse.

NOTE Paragraph

00:17:46.403 --> 00:17:48.959
Imamo dva osnovna dela ličnosti:

00:17:48.983 --> 00:17:52.558
imamo kulturu - sve sa čime
ste odrasli, u šta verujete i govorite -

00:17:52.582 --> 00:17:53.981
i imamo temperament.

00:17:54.005 --> 00:17:56.832
U suštini ja sam govorila o temperamentu.

00:17:56.856 --> 00:18:00.174
A taj temperament će se izvesno
menjati s vremenom promena

00:18:00.198 --> 00:18:01.499
i promenom uverenja.

NOTE Paragraph

00:18:01.891 --> 00:18:05.038
A što se tiče paradoksa izbora,

00:18:05.062 --> 00:18:07.469
nesumnjivo se radi o začkoljici.

00:18:07.493 --> 00:18:10.357
Milionima godina
ste pronalazili tog simpatičnog dečaka

00:18:10.381 --> 00:18:12.106
s druge strane bare

00:18:12.130 --> 00:18:13.281
i išli ste mu u susret.

NOTE Paragraph

00:18:13.305 --> 00:18:14.456
EP: Da, ali -

NOTE Paragraph

00:18:14.480 --> 00:18:16.227
HF: Želim da kažem još nešto.

00:18:16.251 --> 00:18:18.868
U krajnjoj liniji, u društvima
lovaca i sakupljača,

00:18:18.892 --> 00:18:22.490
imali su dva ili tri partnera
tokom njihovog života.

00:18:22.514 --> 00:18:23.672
Nisu bili nepustolovni!

00:18:23.696 --> 00:18:25.352
I ne sugerišem da mi jesmo,

00:18:25.376 --> 00:18:29.352
ali u krajnjoj liniji,
oduvek smo imali alternative.

00:18:29.376 --> 00:18:30.855
Čovečanstvo je oduvek -

00:18:30.879 --> 00:18:34.071
zapravo, mozak je stvoren
za nešto što zovemo "uravnoteživanjem",

00:18:34.095 --> 00:18:35.246
da pokuša da odluči:

00:18:35.270 --> 00:18:37.704
da li da dođem i ostanem?
Da li da odem ili ostanem?

00:18:37.728 --> 00:18:39.220
Kakve su mi šanse tamo?

00:18:39.220 --> 00:18:40.652
Kako da se snađem s ovim ovde?

00:18:40.652 --> 00:18:43.587
Stoga smatram da sad gledamo
još jednu manifestaciju toga.

NOTE Paragraph

00:18:44.052 --> 00:18:45.675
KS: Pa, hvala vam obema mnogo.

00:18:45.699 --> 00:18:48.905
Mislim da ćete večeras imati
milion partnera za večeru!

NOTE Paragraph

00:18:48.929 --> 00:18:50.908
(Aplauz)

NOTE Paragraph

00:18:50.932 --> 00:18:52.113
Hvala vam, hvala vam.