0:00:00.827,0:00:03.888
Niedawno podróżowałam [br]po wyżynach Nowej Gwineii,

0:00:03.912,0:00:06.406
gdzie spotkałam mężczyznę, [br]który miał trzy żony.

0:00:06.905,0:00:09.994
Zapytałam: "Ile żon chciałbyś mieć?"

0:00:10.340,0:00:11.774
Zamilkł na dłuższą chwilę...

0:00:11.798,0:00:12.993
i pomyślałam sobie:

0:00:13.017,0:00:14.568
"Odpowie: pięć?

0:00:14.592,0:00:16.019
"Może dziesięć?

0:00:16.043,0:00:17.885
A może dwadzieścia pięć?"

0:00:17.909,0:00:19.071
Nachylił się ku mnie

0:00:19.095,0:00:20.605
i wyszeptał: "Ani jednej."

0:00:20.629,0:00:22.809
(Śmiech)

0:00:23.514,0:00:27.889
86% społeczności świata zezwala,[br]by mężczyzna posiadał kilka żon:

0:00:27.913,0:00:29.064
poligamia.

0:00:29.088,0:00:31.197
Lecz w znacznej większości tych kultur,

0:00:31.221,0:00:35.519
tylko 5 do 10% mężczyzn[br]faktycznie ma kilka żon.

0:00:35.543,0:00:37.890
Posiadanie kilku partnerek[br]może być bolączką.

0:00:37.914,0:00:41.034
Żony często ze sobą walczą,

0:00:41.058,0:00:43.995
czasami trują dzieci innych żon.

0:00:44.455,0:00:47.106
Trzeba mieć wiele krów i kóz,

0:00:47.130,0:00:49.095
dużo pieniędzy i ziemi,

0:00:49.119,0:00:50.655
żeby zbudować harem.

0:00:51.017,0:00:53.392
Należymy do gatunku,[br]łączącego się w pary.

0:00:53.416,0:00:56.954
97% ssaków nie robi tego,[br]by mieć potomstwo,

0:00:56.978,0:00:58.806
a ludzie tak.

0:00:58.830,0:01:00.980
Nie sugeruję,

0:01:01.004,0:01:04.151
że zawsze jesteśmy wierni[br]naszym partnerom.

0:01:04.175,0:01:06.923
Badałam cudzołóstwo[br]w 42 kulturach,

0:01:06.947,0:01:09.382
Rozumiem więc nieco jego genetyki

0:01:09.406,0:01:11.254
i obszary mózgu za nie odpowiedzialne.

0:01:11.278,0:01:13.221
To bardzo powszechne zjawisko,

0:01:13.245,0:01:15.182
ale jestesmy stworzeni do kochania.

0:01:15.716,0:01:19.032
Jak technologia zmienia miłość?

0:01:19.515,0:01:21.987
Odważę się powiedzieć,[br]że prawie wcale.

0:01:22.744,0:01:24.098
Zajmuję się badaniem mózgu.

0:01:24.122,0:01:27.852
Wraz z współpracownikami[br]przeskanowałam mózgi ponad 100 osób -

0:01:27.876,0:01:30.883
ludzi, którzy właśnie [br]szczęśliwie się zakochali,

0:01:30.907,0:01:32.938
innych, którzy zostali odrzuceni,

0:01:32.962,0:01:34.835
i tych w wieloletnich związkach.

0:01:34.859,0:01:38.046
Zakochanie się na długo[br]jest możliwe.

0:01:38.543,0:01:40.449
Od dawna uważałam,

0:01:40.473,0:01:43.498
że rozwinęliśmy trzy różne [br]systemy mózgowe istotne

0:01:43.522,0:01:45.359
dla tworzenia par[br]i reprodukcji:

0:01:45.383,0:01:46.535
popęd seksualny,

0:01:46.559,0:01:48.495
silne uczucie miłości romantycznej

0:01:48.519,0:01:52.265
i głębokie przywiązanie [br]do wieloletniego partnera.

0:01:52.289,0:01:54.725
Te trzy systemy mózgowe,

0:01:54.749,0:01:57.237
wspólnie z innymi częściami mózgu,

0:01:57.261,0:02:02.387
zarządzają naszym życiem seksualnym,[br]romantycznym i rodzinnym.

0:02:02.411,0:02:04.804
Leżą poniżej kory mózgowej,

0:02:04.828,0:02:09.049
poniżej układu limbicznego[br]dzięki któremu odczuwamy emocje,

0:02:09.073,0:02:10.360
i gdzie emocja się rodzą.

0:02:10.384,0:02:15.199
Znajdują się w najprymitywniejszych[br]częściach mózgu powiązanych z energią,

0:02:15.223,0:02:20.479
skupieniem, pragnieniem, motywacją,[br]zachciankami i popędem.

0:02:20.503,0:02:21.656
W tym przypadku,

0:02:21.680,0:02:24.211
żądzą do wygrania [br]największej w życiu nagrody:

0:02:24.235,0:02:25.669
partnera do rozrodu.

0:02:25.693,0:02:30.210
Powstały one ponad 4.4 miliona lat temu[br]wśród naszych pierwszych przodków,

0:02:30.234,0:02:34.696
i nie zmienią się, jeśli pobuszujesz[br]na lewo lub prawo na Tinderze.

0:02:34.720,0:02:36.267
(Śmiech)

0:02:36.291,0:02:38.737
(Oklaski)

0:02:38.761,0:02:43.376
Niewątpliwie technologia [br]zmienia nasze zaloty:

0:02:43.400,0:02:45.324
mejlowanie, esemesowanie,

0:02:45.348,0:02:47.323
użycie buziek, by wyrazić emocje,

0:02:47.347,0:02:48.611
wysyłanie nagich fotek,

0:02:48.635,0:02:51.071
polubienie zdjęcia, selfiki...

0:02:51.095,0:02:55.207
Widzimy nowe reguły i tematy taboo[br]dotyczące podbijania serc.

0:02:55.936,0:02:57.923
Ale, wiecie co?

0:02:57.947,0:03:01.091
Czy to naprawdę diametralnie [br]zmienia miłość?

0:03:01.730,0:03:04.094
Co z latami 40-tymi XX wieku,

0:03:04.118,0:03:06.679
gdy samochody zyskały popularność

0:03:06.703,0:03:09.049
i nagle mieliśmy sypialnie na kółkach?

0:03:09.073,0:03:10.791
(Śmiech)

0:03:10.815,0:03:15.053
A gdy powstała[br]tabletka antykoncepcyjna?

0:03:15.491,0:03:20.788
Uwolnione od zagrożenia[br]niechcianej ciąży i ruiny społecznej,

0:03:20.812,0:03:25.236
kobiety mogły wreszcie wyrazić[br]swą prymitywną i pierwotną seksualność,

0:03:25.724,0:03:28.741
Nawet portale randkowe[br]nie zmieniają miłości.

0:03:28.765,0:03:31.323
Jestem szefem naukowego doradztwa[br]dla Match.com.

0:03:31.347,0:03:33.027
Pracuję tam od 11 lat.

0:03:33.051,0:03:35.055
Zgadzają się, gdy powtarzam,

0:03:35.079,0:03:36.618
że to nie są strony randkowe,

0:03:36.642,0:03:38.655
to strony zapoznawcze.

0:03:39.017,0:03:41.280
Gdy siadasz w barze,

0:03:41.304,0:03:42.888
w kawiarni,

0:03:42.912,0:03:44.268
na ławce w parku,

0:03:44.292,0:03:49.297
twój starożytny mózg ożywia się[br]jak rozbudzony kot,

0:03:49.321,0:03:50.620
i uśmiechasz się,

0:03:50.644,0:03:51.802
śmiejesz się,

0:03:51.826,0:03:53.008
słuchasz

0:03:53.032,0:03:57.905
i paradujesz tak, jak nasi[br]przodkowie 100.000 lat temu.

0:03:58.424,0:04:00.377
Możemy ci przedstawić różnych ludzi.

0:04:00.401,0:04:01.966
Każdy portal randkowy może.

0:04:01.990,0:04:05.903
Lecz jedynym algorytmem[br]kryje się w ludzkim mózgu.

0:04:05.927,0:04:08.499
Technologia tego nie zmieni.

0:04:09.041,0:04:13.685
Technologia nie sprawi,[br]w kim się zakochasz.

0:04:13.709,0:04:16.405
Studiuję biologię osobowości

0:04:16.429,0:04:17.641
i wierzę,

0:04:17.665,0:04:21.948
że rozwinęliśmy cztery [br]rozległe style myślenia i działania,

0:04:21.972,0:04:23.802
połączone z dopaminą i serotoniną

0:04:23.826,0:04:26.004
oraz testosteronem i estrogenem.

0:04:26.358,0:04:30.511
Ułożyłam kwestionariusz[br]w oparciu o wiedzę o mózgu,

0:04:30.535,0:04:33.677
by zbadać do jakiego stopnia[br]wyrażane są cechy,

0:04:33.701,0:04:35.455
konstelacje cech,

0:04:35.479,0:04:38.487
powiązane z każdym[br]z powyższych systemów.

0:04:38.829,0:04:43.697
Potem udostępniłam ten kwestionariusz[br]na różnych portalach randkowych

0:04:43.721,0:04:45.363
w 40 krajach.

0:04:45.969,0:04:49.859
Ponad 14 milionów ludzi,[br]udzieliło odpowiedzi,

0:04:49.883,0:04:53.808
i udało mi się zaobserwować,[br]kto naturalnie przyciąga kogo.

0:04:54.462,0:04:55.973
Jak się okazuje,

0:04:55.997,0:04:58.566
ludzie emanujący dopaminą,

0:04:58.590,0:05:01.725
są zwykle ciekawi świata, kreatywni,[br]spontaniczni, energiczni.

0:05:01.749,0:05:05.200
Wydaje mi się, że jest wielu takich[br]wśród was na tej sali.

0:05:05.224,0:05:07.152
Oni przyciągają podobnych do siebie.

0:05:07.176,0:05:10.559
Ciekawi świata, kreatywni ludzie[br]potrzebują takich jak oni sami.

0:05:10.583,0:05:13.221
Zdominowani przez serotoninę,

0:05:13.245,0:05:16.124
raczej są tradycyjni, konwencjonalni,[br]przestrzegają zasad,

0:05:16.148,0:05:18.026
mają poszanowanie dla autorytetu,

0:05:18.050,0:05:21.436
często są religijni - religijność[br]znajduje się w systemie serotoniny.

0:05:21.460,0:05:24.797
Tradycyjni ludzie wiążą się[br]z tradycjonalistami.

0:05:24.821,0:05:27.485
W tym sensie[br]podobieństwa się przyciągają.

0:05:27.509,0:05:29.731
W kolejnych dwóch, [br]pociągają przeciwieństwa.

0:05:29.755,0:05:32.052
Ludzie sterowani testosteronem

0:05:32.076,0:05:35.999
są analityczni, logiczni,[br]bezpośredni, zdecydowani,

0:05:36.023,0:05:37.505
i szukają przeciwieństwa:

0:05:37.529,0:05:39.782
kogoś z wysokim poziomem estrogenu,

0:05:39.806,0:05:42.048
kto świetnie przemawia

0:05:42.072,0:05:43.314
i jest komunikatywny,

0:05:43.338,0:05:44.786
kto kieruje się intuicją,

0:05:44.810,0:05:48.123
roztacza opiekę nad innymi[br]i wyraża swoje emocje.

0:05:48.519,0:05:51.091
Mamy zakodowane wzorce[br]wyboru partnerów.

0:05:51.468,0:05:56.524
Współczesna technologia nie zmieni,[br]kogo pokochamy.

0:05:57.488,0:06:00.041
Lecz technologia stwarza[br]pewien współczesny trend,

0:06:00.065,0:06:01.801
który wydaje mi się bardzo ciekawy.

0:06:02.151,0:06:05.839
Wiąże się on z paradoksem wyboru.

0:06:06.372,0:06:07.826
Przez miliony lat,

0:06:07.850,0:06:10.117
żyliśmy w małych grupach[br]łowiecko - zbierackich.

0:06:10.141,0:06:12.667
Nie było możliwości wyboru

0:06:12.691,0:06:15.801
spośród tysiąca ludzi[br]na portalu randkowym.

0:06:16.261,0:06:18.318
Ostatnio badałam to zjawisko

0:06:18.342,0:06:21.497
i uważam, że istnieje pewne[br]słodkie miejsce w naszych mózgach.

0:06:21.521,0:06:25.472
Nie wiem, czym dokładnie jest,[br]ale po analizie danych,

0:06:25.496,0:06:30.647
okazuje się, że możemy ogarnąć[br]5 do 9 alternatyw, a później,

0:06:30.671,0:06:33.891
jak nazywają to akademicy,[br]następuje przeciążenie poznawcze

0:06:33.915,0:06:35.716
i wtedy nie wybierzemy niczego.

0:06:36.175,0:06:39.321
Uważam więc,[br]że z powodu tego przeciążenia,

0:06:39.345,0:06:42.656
zapoczątkowujemy nową formę zalotów,

0:06:42.680,0:06:44.625
którą nazwałam "powolną miłością".

0:06:45.219,0:06:48.766
Wpadłam na to podczas mojej pracy[br]z Match.com.

0:06:49.400,0:06:51.081
Co roku, przez ostatnie sześć lat,

0:06:51.105,0:06:53.798
przeprowadzaliśmy badania[br]nazwane "Single w Ameryce".

0:06:53.822,0:06:55.630
Nie pytaliśmy ludzi z Match.com,

0:06:55.654,0:06:57.614
pytaliśmy ludność Ameryki.

0:06:57.638,0:07:00.607
Zbieraliśmy dane[br]od ponad pięciu tysięcy ludzi,

0:07:00.631,0:07:04.528
próbkę reprezentacyjną Amerykanów[br]opartą na spisie ludności USA.

0:07:04.552,0:07:07.444
Dysponujemy danymi ponad 30.000 ludzi,

0:07:07.468,0:07:09.935
i każdego roku,

0:07:09.959,0:07:12.485
widzę pewne powtarzające się trendy.

0:07:12.509,0:07:15.288
Każdego roku, gdy zadaję to pytanie,

0:07:15.312,0:07:18.075
ponad 50% ludzi[br]miało przygodę na jedną noc.

0:07:18.099,0:07:20.766
Niekoniecznie w poprzednim roku,[br]ale w ciągu życia.

0:07:20.790,0:07:23.063
50% miało przyjaciół dla seksu

0:07:23.087,0:07:24.694
podczas swojego życia

0:07:24.718,0:07:28.286
i ponad 50% mieszkało[br]z partnerem wieloletnim

0:07:28.310,0:07:29.746
przed ślubem.

0:07:29.770,0:07:31.972
Amerykanie uważają, że to lekkomyślne.

0:07:31.996,0:07:34.915
Nie zgadzam się z tym od dawna.

0:07:34.939,0:07:36.831
Stereotypy są zbyt mocne.

0:07:36.855,0:07:39.583
Musi być jakieś darwinowskie wyjaśnienie.

0:07:39.607,0:07:41.933
Nie aż tyle mamy szaleńców.

0:07:41.957,0:07:45.845
Wówczas natknęłam się na statystykę,[br]która mnie poruszyła.

0:07:46.267,0:07:48.866
Był to bardzo interesujący,[br]artykuł akademicki,

0:07:48.890,0:07:53.903
z którego wynikało, [br]że 67% dzisiejszych singli w Ameryce,

0:07:53.927,0:07:56.341
którzy mieszkają z kimś długoterminowo

0:07:56.365,0:08:00.452
nie pobierają się[br]z obawy przed rozwodem.

0:08:00.476,0:08:02.332
Są przerażeni społecznymi,

0:08:02.356,0:08:03.889
legalnymi, emocjonalnymi,

0:08:03.913,0:08:06.782
ekonomicznymi konsekwencjami rozwodu.

0:08:06.806,0:08:10.564
Uświadomiłam sobie,[br]że to nie lekkomyślność.

0:08:10.588,0:08:12.264
Myślę, że to ostrożność.

0:08:12.791,0:08:17.813
Dzisiejsi single chcą wszystko wiedzieć[br]o swoim partnerze,

0:08:17.837,0:08:19.466
zanim wstąpią w zwiazek małżeński.

0:08:19.490,0:08:21.419
Wiele się można nauczyć w łóżku,

0:08:21.443,0:08:23.955
nie tylko jak ktoś się kocha,

0:08:23.979,0:08:25.349
ale czy jest uprzejmy,

0:08:25.373,0:08:26.715
czy potrafi słuchać,

0:08:26.739,0:08:27.911
a w moim wieku,

0:08:27.935,0:08:29.713
czy ma poczucie humoru.

0:08:29.737,0:08:31.140
(Śmiech)

0:08:31.164,0:08:34.618
I w każdym wieku,[br]gdy mamy za duży wybór,

0:08:35.075,0:08:38.337
gdy nie boimi się ciąży i choroby,

0:08:38.361,0:08:42.069
i nie wstydzimy się[br]seksu przedmałżeńskiego,

0:08:42.093,0:08:45.791
to ludzie nie spieszą się kochać.

0:08:46.408,0:08:48.059
Więc to co się dzieje,

0:08:48.083,0:08:51.944
czego jesteśmy świadkami,[br]to poszerzenie stadium przed-zaangażowania

0:08:51.968,0:08:53.704
zanim zwiążemy węzeł małżeński.

0:08:54.034,0:08:56.760
Dawniej małżeństwo[br]było początkiem związku,

0:08:56.784,0:08:58.453
teraz jest ostatnią jego fazą.

0:08:59.413,0:09:01.153
Ale ludzki mózg ...

0:09:01.177,0:09:03.186
(Śmiech)

0:09:03.210,0:09:05.024
Ludzki mózg zawsze triumfuje.

0:09:05.048,0:09:06.943
Obecnie w USA

0:09:06.967,0:09:10.465
86% Amerykanów zdecyduje się na ślub[br]zanim dobiją do 49 lat.

0:09:10.489,0:09:14.035
Nawet w innych kulturach świata, [br]gdzie małżeństwo nie jest tak częste,

0:09:14.059,0:09:17.334
ludzie pozostają w końcu[br]z długoterminowymi partnerami.

0:09:17.358,0:09:19.193
Zaczęło być dla mnie jasne,

0:09:19.217,0:09:23.784
że podczas tej przedłużonej[br]fazy wstępnej

0:09:23.808,0:09:26.981
można pozbyć się złych związków[br]zanim nastąpi małżeństwo,

0:09:27.005,0:09:29.452
i wtedy może będziemy mieć[br]więcej szczęśliwych małżeństw.

0:09:29.838,0:09:34.713
Przeprowadziłam badania[br]nad 1.100 żonatych Amerykanów.

0:09:34.737,0:09:36.464
Oczywiście, nie na Match.com.

0:09:36.488,0:09:38.604
Zadałam im wiele pytań.

0:09:38.628,0:09:40.135
Jedno z nich brzmiało:

0:09:40.159,0:09:44.731
"Czy poślubiłbyś jeszcze raz[br]swojego współmałżonka?"

0:09:44.755,0:09:47.620
81% odpowiedziało: "Tak".

0:09:48.613,0:09:55.092
Największą zmianą w dzisiejszym[br]życiu romantycznym i rodzinnym,

0:09:55.116,0:09:56.516
nie jest technologia.

0:09:57.070,0:09:58.564
Nie jest to nawet wolna miłość.

0:09:59.047,0:10:01.998
To kobiety pracujące

0:10:02.022,0:10:03.445
z różnych kultur świata.

0:10:03.767,0:10:04.996
Przez miliony lat,

0:10:05.020,0:10:07.990
nasi przodkowie żyli[br]w małych grupach zbierackich i łowieckich.

0:10:08.014,0:10:10.919
Kobiety wychodziły do pracy,[br]by zebrać owoce i warzywa.

0:10:10.943,0:10:14.453
Wracały do domu z 60-80%[br]jedzenia na kolację.

0:10:14.477,0:10:17.170
Podwójny dochód był zasadą.

0:10:17.194,0:10:21.135
Kobiety były wówczas uważane[br]za tak samo ekonomicznie, społecznie,

0:10:21.159,0:10:24.274
i seksualnie potężne jak mężczyźni.

0:10:24.298,0:10:27.400
Później środowisko się zmieniło[br]około 10.000 lat temu

0:10:27.424,0:10:29.653
i zaczęliśmy się osiedlać na farmach.

0:10:29.677,0:10:32.868
Mężczyźni, jak i kobiety,[br]byli zmuszani

0:10:32.892,0:10:34.464
do ożenku z odpowiednią osobą,

0:10:34.488,0:10:35.918
z odpowiednią przeszłością,

0:10:35.942,0:10:37.245
z odpowiedniej religii,

0:10:37.269,0:10:40.807
z odpowiedniego rodu,[br]sfer socjalnych i politycznych.

0:10:40.831,0:10:42.425
Praca mężczyzn była ważniejsza:

0:10:42.449,0:10:45.186
musieli przenosić kamienie,[br]rąbać drzewa, uprawiać ziemię.

0:10:45.210,0:10:48.134
Przynosili płody rolne na targ[br]i wracali do domu

0:10:48.158,0:10:49.672
z ekwiwalentem pieniężnym.

0:10:49.696,0:10:51.242
Oprócz tego,

0:10:51.266,0:10:54.243
widzimy wzrost znaczenia

0:10:54.267,0:10:56.449
dziewictwa przed małżeństwem,

0:10:56.473,0:10:59.416
zaaranżowanych małżeństw,[br]ściśle zaaranżowanych.

0:10:59.440,0:11:01.967
Istniała wiara, że to mężczyzna[br]jest głową rodziny,

0:11:01.991,0:11:04.230
że miejsce żony jest w domu

0:11:04.254,0:11:05.407
i co najważniejsze,

0:11:05.431,0:11:08.562
że ma czcić swego męża[br]aż do śmierci.

0:11:08.586,0:11:10.308
To wszystko minęło.

0:11:10.332,0:11:12.881
To zanika, i w wielu miejscach

0:11:12.905,0:11:14.293
to już przeszłość.

0:11:14.317,0:11:17.740
Żyjemy w czasie rewolucji małżeńskiej.

0:11:17.764,0:11:22.479
Otrzepujemy się z 10.000 lat[br]rolniczej tradycji

0:11:22.503,0:11:28.129
i idziemy w stronę egalitarnego[br]związku pomiędzy kobietą a mężczyzna,

0:11:28.153,0:11:32.968
co uważam za zgodne[br]ze starożytnym ludzkim duchem.

0:11:33.562,0:11:35.264
Nie jestem Pollyanną.

0:11:35.288,0:11:37.049
Na wiele rzeczy można narzekać.

0:11:37.073,0:11:38.819
Badałam rozwody w 80 kulturach,

0:11:38.843,0:11:40.979
w wielu badałam cudzołóstwo

0:11:41.003,0:11:42.819
i jest cała masa problemów.

0:11:42.843,0:11:46.035
Jak kiedyś powiedział [br]poeta William Butler Yeats:

0:11:46.059,0:11:48.524
"Miłość to pokręcona rzecz".

0:11:49.131,0:11:51.921
Dodałabym: "Nikt nie uchodzi żywy".

0:11:51.945,0:11:53.040
(Śmiech)

0:11:53.064,0:11:54.531
Wszyscy mamy problemy.

0:11:54.925,0:11:58.529
Myślę, że poeta Randall Jarrell[br]podsumował to najlepiej.

0:11:58.553,0:12:03.552
Stwierdził: "Ciemny, niełatwy świat[br]życia w rodzinie,

0:12:03.576,0:12:08.094
gdzie najlepszy upada[br]i najskromniejszy osiąga sukces."

0:12:08.779,0:12:10.666
Pozostawię was z tym;

0:12:10.690,0:12:13.418
miłość i przywiązanie pozostaną,

0:12:13.442,0:12:15.975
i technologia tego nie zmieni.

0:12:15.999,0:12:17.837
Podsumuję mówiąc,

0:12:17.861,0:12:23.107
że wszelkie pojmowanie ludzkich relacji[br]musi brać pod uwagę

0:12:23.131,0:12:27.356
jeden z najważniejszych wyznaczników[br]ludzkiego zachowania:

0:12:27.380,0:12:28.598
nieugaszoną,

0:12:29.217,0:12:30.382
zdolną do adaptacji

0:12:30.789,0:12:33.795
i pierwotną pogoń za miłością.

0:12:33.819,0:12:34.971
Dziękuję.

0:12:34.995,0:12:38.017
(Oklaski)

0:12:39.915,0:12:42.296
Kelly Stoetzel: Bardzo dziękujemy, Helen.

0:12:42.320,0:12:44.629
Jak wiesz, mamy drugiego gościa z nami,

0:12:44.653,0:12:46.203
z twojej dziedziny nauki,

0:12:46.227,0:12:48.658
który patrzy na to z innej perspektywy.

0:12:48.682,0:12:53.319
Esther Perel jest psychoterapeutką[br]i współpracuje z parami.

0:12:53.749,0:12:55.042
Ty studiujesz dane,

0:12:55.066,0:12:57.566
Esther studiuje historie[br]opowiadane przez pary,

0:12:57.590,0:12:59.618
które przychodzą do niej po pomoc.

0:12:59.642,0:13:01.366
Niech dołączy do nas na scenie.

0:13:01.390,0:13:02.541
Esther?

0:13:02.565,0:13:05.696
(Oklaski)

0:13:10.249,0:13:11.495
A zatem, Esther,

0:13:11.519,0:13:13.791
gdy oglądałaś wykład Helen,

0:13:13.815,0:13:15.021
czy miałaś wrażenie,

0:13:15.045,0:13:17.812
że coś rezonuje z twoją pracą.

0:13:17.836,0:13:19.421
Czy nie zechciałabyś skomentować?

0:13:20.062,0:13:23.641
Esther Perel: To interesujące, [br]bo z jednej strony,

0:13:23.665,0:13:27.494
potrzeba miłości[br]jest uniwersalna i nieodzowna.

0:13:27.965,0:13:29.929
Jednak sposób, w który kochamy,

0:13:29.953,0:13:31.483
znaczenie, które temu nadajemy,

0:13:31.507,0:13:33.832
zasady, które rządzą naszymi związkami,

0:13:33.856,0:13:35.883
według mnie fundamentalnie się zmieniają.

0:13:35.907,0:13:38.807
Znamy model, który aż do teraz,

0:13:38.831,0:13:42.294
oscylował wokół obowiązków i przymusów,

0:13:42.318,0:13:44.715
wokół potrzeb wspólnych i wierności.

0:13:44.739,0:13:45.919
I zmieniliśmy to

0:13:45.943,0:13:50.273
na model wolnej woli[br]i indywidualnych przywilejów,

0:13:50.297,0:13:53.373
spełniania się i szczęścia.

0:13:53.397,0:13:55.717
Pierwsza rzecz,[br]która przyszła mi na myśl to,

0:13:55.741,0:13:57.509
że nie zmienia się potrzeba,

0:13:57.533,0:14:01.341
ale kontekst i sposób[br]regulacji związków

0:14:01.365,0:14:02.643
bardzo zmienia się.

0:14:02.667,0:14:04.507
W kwestii paradoksu wyboru:

0:14:06.682,0:14:09.009
po jednej stronie [br]smakujemy nowości

0:14:09.033,0:14:10.625
i zabawę, by jak sądzę,

0:14:10.649,0:14:13.360
mieć wiele opcji.

0:14:13.384,0:14:14.745
Lecz jednocześnie,

0:14:14.769,0:14:17.183
gdy mówimy o przeciążeniu poznawczym,

0:14:17.207,0:14:20.655
widzę tak wielu ludzi,

0:14:22.391,0:14:26.497
którzy nie mogą ścierpieć [br]niepewności i wątpliwości

0:14:26.521,0:14:29.070
związanych z ciężarem wyborów,

0:14:29.094,0:14:31.353
co kreuje "FOMO"

0:14:31.377,0:14:33.019
i prowadzi nas

0:14:33.043,0:14:36.358
- FOMO, strach straconych możliwości -

0:14:36.382,0:14:39.340
do pytania: "Skąd mam wiedzieć,[br]czy to ta jedyna,

0:14:39.364,0:14:40.536
odpowiednia osoba?"

0:14:40.560,0:14:44.243
Zatem stworzyliśmy coś,[br]co nazywam "stabilną niejasnością".

0:14:44.600,0:14:48.305
Występuje ona, gdy boisz się samotności,

0:14:48.329,0:14:52.364
ale nie chcesz budować intymnych relacji.

0:14:52.388,0:14:57.682
To zbiór taktyk[br]przedłużających niepewność związków,

0:14:57.706,0:15:00.313
ale także niepewność ich zrywania.

0:15:00.337,0:15:03.319
W internecie mamy trzy główne taktyki.

0:15:03.343,0:15:05.664
Jedna to chłodzenie i podgrzewanie,

0:15:05.688,0:15:08.563
które są świetne do gry na zwłokę,

0:15:08.587,0:15:11.064
bowiem umożliwiają model,

0:15:11.088,0:15:14.882
kładący nacisk[br]na niezdefiniowaną naturę związku.

0:15:14.906,0:15:19.013
Jednocześnie zapewnia to[br]wystarczająco kojącą stałość

0:15:19.037,0:15:21.794
i obszar wolności[br]niezdefiniowanych granic.

0:15:21.818,0:15:23.644
(Śmiech)

0:15:24.070,0:15:25.240
O, tak?

0:15:25.264,0:15:26.812
Istnieje też zabawa w ducha.

0:15:26.836,0:15:28.808
W myśl jej zasad

0:15:28.832,0:15:33.352
znikasz nagle z smsowania,

0:15:33.376,0:15:37.161
i nie musisz martwić się[br]o ból zadany drugiej osobie,

0:15:37.185,0:15:39.783
bo staje się on niewidzialny,[br]nawet dla ciebie.

0:15:39.807,0:15:40.994
(Śmiech)

0:15:41.018,0:15:42.176
Prawda?

0:15:42.200,0:15:46.937
Pomyślałam też, słuchając twojego wykładu,

0:15:46.961,0:15:52.124
w jaki sposób słowa kreują rzeczywistość,

0:15:52.148,0:15:53.703
i jednocześnie

0:15:53.727,0:15:55.411
mam pytanie do ciebie:

0:15:55.435,0:15:58.375
Czy sądzisz,[br]że przy zmieniającym się kontekście

0:15:58.399,0:16:02.039
natura miłości pozostaje niezmieniona?

0:16:02.063,0:16:06.161
Badasz mózg, [br]a ja związki ludzi i ich historie,

0:16:06.185,0:16:10.171
więc uważam, że jest w tym coś więcej[br]niż opisałaś.

0:16:10.691,0:16:14.593
Nie zawsze wiem,[br]do jakiego stopnia zmienia się kontekst

0:16:15.451,0:16:17.981
i czy zaczyna się to w pewnym punkcie.

0:16:18.005,0:16:20.618
Jeśli zmienia się znaczenie,[br]to czy zmienia się potrzeba,

0:16:20.642,0:16:23.105
czy też potrzeba [br]nie ma nic wspólnego z kontekstem?

0:16:23.797,0:16:25.217
HF: Wow! Dobrze.

0:16:25.241,0:16:27.672
(Śmiech)

0:16:27.696,0:16:30.871
(Oklaski)

0:16:30.895,0:16:33.863
Mam trzy punkty do rozważenia?

0:16:34.736,0:16:36.562
Odpowiedź pierwsze pytanie:

0:16:36.586,0:16:40.179
bez wątpienia zmieniliśmy się[br]i teraz wiemy kogo chcemy kochać.

0:16:40.203,0:16:43.048
Przez tysiące lat pobieraliśmy się[br]z odpowiednimi osobami,

0:16:43.072,0:16:45.343
z odpowiednich sfer[br]i powiązań krwi.

0:16:45.367,0:16:48.718
Tak naprawdę, podczas badając[br]co roku 5000 ludzi,

0:16:48.742,0:16:50.868
pytam: "Czego szukasz?"

0:16:50.892,0:16:53.650
I co roku ponad 97% odpowiada...

0:16:53.674,0:16:54.884
EP: Lista się wydłuża...

0:16:54.908,0:16:56.068
HF: Właśnie, że nie.

0:16:56.092,0:16:59.415
Podstawą jest fakt, że 97% ludzi

0:16:59.439,0:17:01.530
oczekuje szacunku od partnera,

0:17:01.554,0:17:03.842
kogoś godnego zaufania[br]i dyskretnego,

0:17:03.866,0:17:05.522
kogoś zabawnego,

0:17:05.546,0:17:07.428
kto poświęci im czas

0:17:07.452,0:17:11.449
i kto im się podoba.

0:17:11.473,0:17:12.756
To rzeczy niezmienne.

0:17:12.780,0:17:15.958
Jak wiesz, są dwie części...

0:17:15.982,0:17:17.562
EP: Wiesz jak to nazywam?

0:17:17.586,0:17:19.836
To nie to, co dawniej ludzie odpowiadali...

0:17:19.860,0:17:21.090
HF: Dokładnie.

0:17:21.114,0:17:24.413
EP: Mówili, że chcą kogoś do towarzystwa,

0:17:24.437,0:17:25.728
finansowej ostoi, dzieci.

0:17:25.752,0:17:28.338
Przeszliśmy od produkcji do usług.

0:17:28.362,0:17:29.371
(Śmiech)

0:17:29.395,0:17:32.376
Zarówno w pojęciu szerszej kultury,[br]jak i w małżeństwie.

0:17:32.400,0:17:33.948
HF: Tak, niewątpliwie.

0:17:33.972,0:17:37.882
Ciekawostką jest, że Generacja Y[br]chce być dobrymi rodzicami,

0:17:37.906,0:17:42.026
a następne pokolenie[br]chce udanego małżeństwa,

0:17:42.050,0:17:44.272
bez skupienia na rodzicielstwie.

0:17:44.296,0:17:46.379
Widać tu wiele niuansów.

0:17:46.403,0:17:48.959
Są dwa aspekty osobowości:

0:17:48.983,0:17:52.558
kultura - wszystko w czym dorastałaś[br]i w co wierzysz

0:17:52.582,0:17:53.981
oraz twój temperament.

0:17:54.005,0:17:56.832
Ja mówiłam głównie o temperamencie,

0:17:56.856,0:18:00.174
który na pewno zmieni się[br]ze zmieniającymi się czasami

0:18:00.198,0:18:01.499
i przekonaniami.

0:18:01.891,0:18:05.038
W kwestii paradoksu wyboru,

0:18:05.062,0:18:07.469
to niewątpliwie[br]ciężki orzech do zgryzienia.

0:18:07.493,0:18:10.357
Przez miliony lat znajdywałaś[br]słodkiego chłoptasia

0:18:10.381,0:18:12.106
po drugiej stronie jeziora

0:18:12.130,0:18:13.281
i szłaś na całość.

0:18:13.305,0:18:14.456
EP: Tak, ale ty...

0:18:14.480,0:18:16.227
HF: Chcę dodać jeszcze jedno.

0:18:16.251,0:18:18.868
W społeczeństwach łowieckich-zbierackich,

0:18:18.892,0:18:22.490
ludzie mieli dwóch lub trzech partnerów[br]w ciągu życia.

0:18:22.514,0:18:23.672
Nie byli w porządku!

0:18:23.696,0:18:25.352
I nie sugeruję, że my to robimy,

0:18:25.376,0:18:29.352
ale rzecz w tym,[br]że zawsze mieliśmy wybór.

0:18:29.376,0:18:30.855
Ludzkość zawsze...

0:18:30.879,0:18:34.071
Mózg jest zbudowany by "równoważyć",

0:18:34.095,0:18:35.246
by próbować i decydować:

0:18:35.270,0:18:37.704
Przychodzę czy zostaję? Idę czy zostaję?

0:18:37.728,0:18:39.276
Jakie mam możliwości?

0:18:39.300,0:18:40.602
Jak sobie poradzę?

0:18:40.626,0:18:43.587
Sądzę, że obecnie[br]obserwujemy ten scenariusz.

0:18:44.052,0:18:45.675
KS: Dziękuję wam obydwu.

0:18:45.699,0:18:48.905
Myślę, że będziecie miały milion partnerów[br]na dzisiejszy obiad!

0:18:48.929,0:18:50.908
(Oklaski)

0:18:50.932,0:18:52.113
Dziękuję.