1
00:00:00,827 --> 00:00:03,918
Πρόσφατα ταξίδευα 
στα Χάιλαντς της Νέας Γουινέας

2
00:00:03,918 --> 00:00:06,536
και συνομίλησα με έναν άντρα 
που είχε τρεις συζύγους.

3
00:00:06,905 --> 00:00:09,994
Τον ρώτησα, «Πόσες συζύγους 
θα ήθελες να έχεις;»

4
00:00:10,340 --> 00:00:12,734
Έκανε μια μεγάλη παύση και αναρωτήθηκα,

5
00:00:13,017 --> 00:00:15,748
«Θα μου πει πέντε; Θα μου πει δέκα;

6
00:00:16,043 --> 00:00:17,855
Θα μου πει εικοσιπέντε;»

7
00:00:17,855 --> 00:00:20,751
Και τότε έσκυψε προς το μέρος μου 
και μου ψιθύρισε, «Καμία!»

8
00:00:20,751 --> 00:00:22,809
(Γέλια)

9
00:00:23,384 --> 00:00:25,443
Το 86% της ανθρώπινης κοινωνίας

10
00:00:25,443 --> 00:00:27,948
επιτρέπει σ' έναν άντρα 
να έχει πολλές συζύγους:

11
00:00:27,948 --> 00:00:29,048
Πολυγυνία.

12
00:00:29,048 --> 00:00:31,375
Αλλά στην πλειοψηφία αυτών των πολιτισμών,

13
00:00:31,375 --> 00:00:33,609
μόνο το 5 με 10% των αντρών

14
00:00:33,609 --> 00:00:35,536
έχει πράγματι πολλές συζύγους.

15
00:00:35,536 --> 00:00:37,937
Οι πολλές σύντροφοι
μπορούν να γίνουν πονοκέφαλος.

16
00:00:38,737 --> 00:00:40,867
Μπορεί να τσακώνονται,

17
00:00:41,287 --> 00:00:44,602
ή ακόμα και να δηλητηριάζουν 
η μία τα παιδιά της άλλης.

18
00:00:44,602 --> 00:00:47,081
Πρέπει να έχεις πολλές αγελάδες, 
πολλές κατσίκες,

19
00:00:47,081 --> 00:00:49,166
πολλά χρήματα, πολλή γη,

20
00:00:49,166 --> 00:00:51,166
για να φτιάξεις ένα χαρέμι.

21
00:00:51,166 --> 00:00:53,445
Είμαστε ένα είδος που δημιουργεί ζεύγη.

22
00:00:53,445 --> 00:00:57,207
Το 97% των θηλαστικών 
δεν μεγαλώνει τα μικρά του ως ζεύγη,

23
00:00:57,207 --> 00:00:58,712
οι άνθρωποι το κάνουν.

24
00:00:58,712 --> 00:01:04,033
Δεν υπονοώ ότι είμαστε απαραιτήτως 
σεξουαλικά πιστοί στους συντρόφους μας.

25
00:01:04,253 --> 00:01:06,868
Έχω μελετήσει τη μοιχεία 
σε 42 πολιτισμούς.

26
00:01:06,868 --> 00:01:08,865
Γνωρίζω κάποια απ' τα γενετικά αίτια

27
00:01:08,865 --> 00:01:11,584
και κάποια που σχετίζονται 
με την εγκεφαλική λειτουργία.

28
00:01:11,584 --> 00:01:13,753
Είναι κάτι πολύ συνηθισμένο 
σε όλο τον κόσμο.

29
00:01:13,753 --> 00:01:16,016
Όμως είμαστε γεννημένοι για να αγαπάμε.

30
00:01:16,016 --> 00:01:19,053
Πώς αλλάζει η τεχνολογία την αγάπη;

31
00:01:19,413 --> 00:01:22,035
Θα πω πως σχεδόν καθόλου.

32
00:01:22,795 --> 00:01:24,272
Μελετάω τον εγκέφαλο.

33
00:01:24,272 --> 00:01:26,917
Οι συνάδελφοί μου κι εγώ 
κάναμε μαγνητικές τομογραφίες

34
00:01:26,917 --> 00:01:30,146
σε πάνω από 100 εγκεφάλους ανθρώπων 
που προσφάτως είχαν ερωτευτεί,

35
00:01:30,146 --> 00:01:32,584
ανθρώπων που προσφάτως 
τους είχαν απορρίψει

36
00:01:32,584 --> 00:01:35,526
και ανθρώπων που ήταν
ερωτευμένοι για πολύ καιρό.

37
00:01:35,526 --> 00:01:38,491
Και είναι δυνατόν κάποιος
να είναι ερωτευμένος μακροχρόνια.

38
00:01:38,491 --> 00:01:40,641
Υποστηρίζω εδώ και καιρό

39
00:01:40,641 --> 00:01:43,414
ότι έχουμε εξελίξει τρία διαφορετικά 
εγκεφαλικά συστήματα

40
00:01:43,414 --> 00:01:45,552
για το ζευγάρωμα και την αναπαραγωγή:

41
00:01:45,552 --> 00:01:48,192
τη σεξουαλική ορμή, 
τα έντονα ερωτικά συναισθήματα,

42
00:01:48,192 --> 00:01:52,124
και τα συναισθήματα μιας βαθιάς 
κοσμικής σύνδεσης μ' έναν σύντροφο.

43
00:01:52,124 --> 00:01:57,116
Αυτά τα τρία συστήματα, 
μαζί με άλλα μέρη του εγκεφάλου,

44
00:01:57,116 --> 00:02:01,899
συνθέτουν τη σεξουαλική, την ερωτική 
και την οικογενειακή μας ζωή.

45
00:02:02,244 --> 00:02:05,012
Όμως βρίσκονται πολύ πιο κάτω 
από τον εγκεφαλικό φλοιό,

46
00:02:05,012 --> 00:02:06,964
πολύ πιο κάτω από το μεταιχμιακό σύστημα,

47
00:02:06,964 --> 00:02:10,455
όπου αισθανόμαστε και ενεργοποιούμε 
τα συναισθήματά μας.

48
00:02:10,455 --> 00:02:13,027
Βρίσκονται στα πιο πρωτόγονα 
μέρη του εγκεφάλου

49
00:02:13,027 --> 00:02:18,292
που συνδέονται με την ενέργεια, 
την προσοχή, τη λαχτάρα, τα κίνητρα,

50
00:02:18,292 --> 00:02:20,543
την επιθυμία και την ορμή.

51
00:02:20,543 --> 00:02:21,737
Σε αυτή την περίπτωση,

52
00:02:21,737 --> 00:02:24,043
την ορμή προς το μεγαλύτερο 
βραβείο της ζωής,

53
00:02:24,043 --> 00:02:25,830
έναν σύντροφο για ζευγάρωμα.

54
00:02:25,830 --> 00:02:30,014
Αυτά αναπτύχθηκαν στους προγόνους μας 
πριν από 4,4 εκατομμύρια χρόνια,

55
00:02:30,014 --> 00:02:34,895
και δεν πρόκειται ν' αλλάξουν 
όσες γνωριμίες κι αν κάνετε στο Tinder.

56
00:02:34,895 --> 00:02:36,003
(Γέλια)

57
00:02:36,003 --> 00:02:38,614
(Χειροκρότημα)

58
00:02:39,004 --> 00:02:43,085
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η τεχνολογία 
αλλάζει τον τρόπο που φλερτάρουμε:

59
00:02:43,299 --> 00:02:45,540
Ηλεκτρονική αλληλογραφία, μηνύματα,

60
00:02:45,540 --> 00:02:47,757
εμότζις για να εκφράσουμε 
τα συναισθήματά μας,

61
00:02:47,757 --> 00:02:48,824
σέξτινγκ,

62
00:02:48,824 --> 00:02:50,876
λάικ στις φωτογραφίες, σέλφις.

63
00:02:50,876 --> 00:02:55,442
Βλέπουμε νέους κανόνες
και ταμπού του φλερτ.

64
00:02:57,650 --> 00:03:01,672
Αλλάζουν, όμως, όλα αυτά 
δραματικά την αγάπη;

65
00:03:02,063 --> 00:03:04,241
Δείτε τα τέλη της δεκαετίας του 1940,

66
00:03:04,241 --> 00:03:06,644
όταν τα αυτοκίνητα έγιναν δημοφιλή

67
00:03:06,644 --> 00:03:09,742
και είχαμε ξαφνικά 
κρεβατοκάμαρες σε ρόδες.

68
00:03:09,742 --> 00:03:11,004
(Γέλια)

69
00:03:11,004 --> 00:03:14,948
Ή όταν βγήκε το αντισυλληπτικό χάπι.

70
00:03:15,607 --> 00:03:20,525
Απαλλαγμένες από τον φόβο της εγκυμοσύνης 
και του κοινωνικού στίγματος,

71
00:03:20,525 --> 00:03:22,939
οι γυναίκες μπορούσαν
επιτέλους να εκφράσουν

72
00:03:22,939 --> 00:03:25,556
την πρωτόγονη και αρχέγονη 
σεξουαλικότητά τους.

73
00:03:25,556 --> 00:03:27,857
Ακόμα και οι ιστοσελίδες 
διαδικτυακών γνωριμιών

74
00:03:27,857 --> 00:03:29,390
δεν αλλάζουν την αγάπη.

75
00:03:29,390 --> 00:03:33,231
Είμαι επιστημονική σύμβουλος 
της σελίδας Match.com εδώ και 11 χρόνια.

76
00:03:33,231 --> 00:03:36,811
Τους λέω διαρκώς, και συμφωνούν, 
ότι δεν είναι ιστοσελίδα για ραντεβού,

77
00:03:36,811 --> 00:03:38,801
είναι ιστοσελίδα γνωριμιών.

78
00:03:38,801 --> 00:03:42,643
Όταν κάθεσαι σε ένα μπαρ, σ' ένα καφέ,

79
00:03:42,643 --> 00:03:44,611
ή σε ένα παγκάκι στο πάρκο,

80
00:03:44,611 --> 00:03:49,190
ο αρχαίος εγκέφαλός σου παίρνει μπρος 
σαν μια γάτα που μόλις ξύπνησε,

81
00:03:49,190 --> 00:03:50,841
και χαμογελάς,

82
00:03:50,841 --> 00:03:52,031
γελάς,

83
00:03:52,031 --> 00:03:53,263
ακούς

84
00:03:53,263 --> 00:03:58,019
και περιφέρεσαι όπως οι πρόγονοί μας
πριν από 100.000 χρόνια.

85
00:03:58,411 --> 00:04:01,049
Μπορούμε να σας φέρουμε σε επαφή 
με πολλούς ανθρώπους,

86
00:04:01,049 --> 00:04:02,714
όλες αυτές οι ιστοσελίδες μπορούν,

87
00:04:02,714 --> 00:04:05,994
αλλά ο μόνος πραγματικός αλγόριθμος 
είναι ο ανθρώπινος εγκέφαλός σας.

88
00:04:05,998 --> 00:04:08,893
Η τεχνολογία δεν θα το αλλάξει αυτό.

89
00:04:08,893 --> 00:04:13,285
Η τεχνολογία δεν θα αλλάξει, επίσης,
ποιον θα επιλέξετε να αγαπήσετε.

90
00:04:13,714 --> 00:04:16,360
Μελετάω τη βιολογία της προσωπικότητας

91
00:04:16,360 --> 00:04:18,115
και έχω καταλήξει στο συμπέρασμα

92
00:04:18,115 --> 00:04:21,929
ότι έχουμε εξελίξει τέσσερις τρόπους 
σκέψης και συμπεριφοράς,

93
00:04:21,929 --> 00:04:24,594
που συνδέονται με τα συστήματα 
ντοπαμίνης, σεροτονίνης,

94
00:04:24,594 --> 00:04:26,500
τεστοστερόνης και οιστρογόνων.

95
00:04:26,500 --> 00:04:30,545
Έτσι, από την επιστήμη του εγκεφάλου 
δημιούργησα ένα ερωτηματολόγιο

96
00:04:30,545 --> 00:04:33,842
για να υπολογίσω σε ποιο βαθμό 
εκφράζετε τα χαρακτηριστικά,

97
00:04:33,842 --> 00:04:35,418
το σύστημα των χαρακτηριστικών,

98
00:04:35,418 --> 00:04:38,739
που συνδέονται με καθένα
από τα τέσσερα εγκεφαλικά συστήματα.

99
00:04:38,739 --> 00:04:43,621
Μετά ανεβάζω αυτό το ερωτηματολόγιο 
στις ιστοσελίδες γνωριμιών του Match

100
00:04:44,041 --> 00:04:45,708
σε 40 χώρες.

101
00:04:45,708 --> 00:04:49,695
Πάνω από 14 εκατομμύρια άνθρωποι 
το έχουν απαντήσει

102
00:04:49,695 --> 00:04:54,181
και μπόρεσα να μελετήσω
ποιος ελκύεται φυσικά από ποιον.

103
00:04:54,677 --> 00:04:58,575
Αποδεικνύεται πως εκείνοι 
με έντονο σύστημα ντοπαμίνης,

104
00:04:58,575 --> 00:05:02,198
που έχουν την τάση να είναι περίεργοι, 
δημιουργικοί, αυθόρμητοι, ενεργητικοί

105
00:05:02,198 --> 00:05:04,751
-φαντάζομαι πως υπάρχουν πολλοί 
σ' αυτή την αίθουσα-

106
00:05:04,751 --> 00:05:06,981
ελκύονται από ανθρώπους σαν κι αυτούς.

107
00:05:06,981 --> 00:05:10,591
Οι περίεργοι, δημιουργικοί άνθρωποι 
χρειάζονται ανθρώπους σαν κι αυτούς.

108
00:05:10,591 --> 00:05:12,922
Οι άνθρωποι με έντονο σύστημα σεροτονίνης 


109
00:05:12,922 --> 00:05:16,449
έχουν την τάση να είναι παραδοσιακοί, 
συντηρητικοί, ν' ακολουθούν κανόνες,

110
00:05:16,449 --> 00:05:17,879
να σέβονται τις αρχές.

111
00:05:17,879 --> 00:05:19,329
Τείνουν να είναι θρησκευόμενοι

112
00:05:19,329 --> 00:05:22,063
-η θρησκευτικότητα βρίσκεται 
στο σύστημα σεροτονίνης-

113
00:05:22,063 --> 00:05:25,325
και οι παραδοσιακοί άνθρωποι 
θέλουν παραδοσιακούς ανθρώπους.

114
00:05:25,325 --> 00:05:27,786
Σ' αυτές τις περιπτώσεις
τα όμοια έλκονται.

115
00:05:27,786 --> 00:05:30,167
Στις άλλες δύο περιπτώσεις, 
τα αντίθετα έλκονται.

116
00:05:30,167 --> 00:05:32,321
Οι άνθρωποι με έντονο 
σύστημα τεστοστερόνης

117
00:05:32,321 --> 00:05:36,010
τείνουν να είναι αναλυτικοί, λογικοί, 
άμεσοι, αποφασιστικοί,

118
00:05:36,010 --> 00:05:38,109
και στοχεύουν τους αντιθέτους τους:

119
00:05:38,109 --> 00:05:40,137
Κάποιον που έχει υψηλά οιστρογόνα,

120
00:05:40,137 --> 00:05:43,626
κάποιον με λεκτικές δεξιότητες 
και ικανότητες στη διαχείριση ανθρώπων,

121
00:05:43,626 --> 00:05:46,484
που είναι πολύ διαισθητικός, 
πολύ φροντιστικός

122
00:05:46,484 --> 00:05:48,674
και εκφράζει τα συναισθήματά του.

123
00:05:48,674 --> 00:05:51,331
Έχουμε εκ φύσεως μοτίβα ζευγαρώματος.

124
00:05:51,331 --> 00:05:56,761
Η σύγχρονη τεχνολογία δεν θα επηρεάσει 
ποιους επιλέγουμε ν' αγαπήσουμε.

125
00:05:57,331 --> 00:06:00,423
Όμως η τεχνολογία δημιουργεί 
μια σύγχρονη τάση

126
00:06:00,423 --> 00:06:02,470
την οποία βρίσκω ιδιαιτέρως σημαντική.

127
00:06:02,470 --> 00:06:05,731
Έχει σχέση με την έννοια 
του παράδοξου της επιλογής.

128
00:06:06,150 --> 00:06:10,094
Για εκατομμύρια χρόνια ζούσαμε 
σε ομάδες κυνηγών και τροφοσυλλεκτών.

129
00:06:10,094 --> 00:06:15,891
Δεν είχαμε τη δυνατότητα να επιλέξουμε 
ανάμεσα στα 1.000 άτομα μιας ιστοσελίδας.

130
00:06:16,274 --> 00:06:17,901
Προσφάτως μελετούσα ακριβώς αυτό,

131
00:06:17,901 --> 00:06:21,102
και νομίζω πως υπάρχει ένα ιδιαίτερο 
σημείο γι' αυτό στον εγκέφαλο.

132
00:06:21,102 --> 00:06:22,290
Δεν ξέρω ποιο είναι,

133
00:06:22,290 --> 00:06:24,966
αλλά απ' ό,τι φαίνεται,
μελετώντας πολλά δεδομένα,

134
00:06:25,106 --> 00:06:29,722
μπορούμε να χειριστούμε από πέντε 
έως εννέα εναλλακτικές επιλογές

135
00:06:29,722 --> 00:06:32,526
και μετά παθαίνουμε αυτό
που οι επιστήμονες ονομάζουν

136
00:06:32,526 --> 00:06:34,443
«νοητική υπερπληροφόρηση»

137
00:06:34,443 --> 00:06:36,383
και δεν επιλέγουμε τίποτα.

138
00:06:36,383 --> 00:06:39,507
Σκέφτηκα πως λόγω αυτής 
της νοητικής υπερπληροφόρησης,

139
00:06:39,507 --> 00:06:42,753
χρησιμοποιούμε μια νέα μορφή του φλερτ

140
00:06:42,753 --> 00:06:45,096
που την ονομάζω «αργή αγάπη».

141
00:06:45,096 --> 00:06:48,900
Κατέληξα σ' αυτό όσο δουλεύω
στο Match.com.

142
00:06:49,290 --> 00:06:52,275
Τα τελευταία έξι χρόνια 
κάνουμε κάθε χρόνο μια μελέτη

143
00:06:52,275 --> 00:06:54,434
που την ονομάζουμε 
«Εργένηδες στην Αμερική».

144
00:06:54,434 --> 00:06:56,183
Δεν κάνουμε δημοσκοπήσεις στο Match,

145
00:06:56,183 --> 00:06:58,409
τις κάνουμε στον πληθυσμό της Αμερικής.

146
00:06:58,409 --> 00:07:00,790
Μελετήσαμε πάνω από 5.000 ανθρώπους,

147
00:07:00,790 --> 00:07:04,372
αντιπροσωπευτικό δείγμα Αμερικανών, 
βάση της απογραφής.

148
00:07:04,372 --> 00:07:07,587
Τώρα έχουμε στοιχεία 
για πάνω από 30.000 ανθρώπους.

149
00:07:08,457 --> 00:07:12,471
Κάθε χρόνο βλέπω κάποια μοτίβα 
που παραμένουν ίδια.

150
00:07:12,471 --> 00:07:15,087
Κάθε χρόνο, όταν θέτω το ερώτημα,

151
00:07:15,087 --> 00:07:17,947
πάνω από το 50%
έχει κάνει σχέση της μιας βραδιάς,

152
00:07:17,947 --> 00:07:20,713
όχι απαραίτητα την προηγούμενη χρονιά, 
αλλά στη ζωή τους.

153
00:07:20,724 --> 00:07:24,285
το 50% έχει φίλους με τους οποίους 
έχει κάνει περιστασιακά σεξ,

154
00:07:24,285 --> 00:07:27,893
και πάνω από το 50%
έχει ζήσει για καιρό με κάποιον

155
00:07:27,893 --> 00:07:29,739
προτού τον παντρευτεί.

156
00:07:29,739 --> 00:07:32,299
Οι Αμερικάνοι πιστεύουν 
ότι αυτό είναι απερίσκεπτο.

157
00:07:32,299 --> 00:07:34,453
Αυτό το αμφισβητούσα από καιρό.

158
00:07:34,453 --> 00:07:36,823
Τα μοτίβα είναι πολύ έντονα.

159
00:07:36,823 --> 00:07:39,585
Πρέπει να υπάρχει κάποια 
δαρβινική εξήγηση.

160
00:07:39,785 --> 00:07:42,483
Δεν μπορεί τόσοι άνθρωποι να είναι τρελοί.

161
00:07:42,483 --> 00:07:46,216
Τότε έπεσα πάνω σε μια στατιστική 
που μου έδωσε την εξήγηση.

162
00:07:46,216 --> 00:07:48,893
Ήταν ένα πολύ ενδιαφέρον 
επιστημονικό άρθρο

163
00:07:48,893 --> 00:07:53,895
στο οποίο είδα πως το 67%
των σημερινών εργένηδων της Αμερικής

164
00:07:53,895 --> 00:07:56,512
που συζούν μακροχρόνια με κάποιον,

165
00:07:56,512 --> 00:08:00,263
δεν έχουν παντρευτεί 
επειδή τρέμουν το διαζύγιο.

166
00:08:00,263 --> 00:08:03,831
Τρέμουν τις κοινωνικές, νομικές, 
συναισθηματικές

167
00:08:03,831 --> 00:08:06,659
και οικονομικές συνέπειες ενός διαζυγίου.

168
00:08:06,659 --> 00:08:10,430
Έτσι, συνειδητοποίησα 
ότι δεν είναι απερίσκεπτοι.

169
00:08:10,430 --> 00:08:12,652
Νομίζω πως είναι επιφυλακτικοί.

170
00:08:13,142 --> 00:08:17,996
Σήμερα οι εργένηδες θέλουν να γνωρίζουν 
τα πάντα για τον σύντροφό τους

171
00:08:17,996 --> 00:08:19,611
προτού τον παντρευτούν.

172
00:08:19,611 --> 00:08:21,734
Μαθαίνεις πολλά στο κρεβάτι,

173
00:08:21,734 --> 00:08:23,951
όχι μόνο πώς κάνει κάποιος έρωτα,

174
00:08:23,951 --> 00:08:26,633
αλλά και αν είναι στοργικός, αν σε ακούει,

175
00:08:26,633 --> 00:08:29,332
και στην ηλικία μου, 
αν έχει αίσθηση του χιούμορ.

176
00:08:29,332 --> 00:08:31,228
(Γέλια)

177
00:08:31,228 --> 00:08:34,504
Σε μια εποχή που έχουμε 
υπερβολικά πολλές επιλογές,

178
00:08:35,174 --> 00:08:38,539
που έχει μειωθεί ο φόβος 
της εγκυμοσύνης και των ασθενειών,

179
00:08:38,539 --> 00:08:42,294
και δεν αισθανόμαστε ντροπή 
που κάνουμε σεξ πριν το γάμο,

180
00:08:42,294 --> 00:08:45,905
νομίζω ότι οι άνθρωποι 
δεν βιάζονται ν' αγαπήσουν.

181
00:08:46,389 --> 00:08:48,398
Στην πραγματικότητα, αυτό που συμβαίνει

182
00:08:48,398 --> 00:08:51,831
είναι μια επιμήκυνση 
της περιόδου προ της δέσμευσης,

183
00:08:51,831 --> 00:08:54,029
πριν περάσουμε την κουλούρα.

184
00:08:54,032 --> 00:08:56,824
Εκεί που κάποτε ο γάμος
ήταν η αρχή μιας σχέσης,

185
00:08:56,824 --> 00:08:58,551
τώρα είναι το φινάλε.

186
00:08:59,517 --> 00:09:01,341
Όμως ο ανθρώπινος εγκέφαλος -

187
00:09:01,341 --> 00:09:03,340
(Γέλια)

188
00:09:03,340 --> 00:09:05,823
ο ανθρώπινος εγκέφαλος πάντα θριαμβεύει.

189
00:09:05,823 --> 00:09:07,312
Πράγματι, στις ΗΠΑ σήμερα,

190
00:09:07,312 --> 00:09:10,638
86% των Αμερικανών 
θα έχει παντρευτεί μέχρι τα 49.

191
00:09:10,638 --> 00:09:13,536
Ακόμα και σε πολιτισμούς 
που δεν παντρεύονται τόσοι πολλοί,

192
00:09:13,536 --> 00:09:17,134
καταλήγουν τελικά 
σε μια μακροχρόνια σχέση.

193
00:09:17,438 --> 00:09:19,147
Άρχισα να σκέφτομαι λοιπόν,

194
00:09:19,147 --> 00:09:23,328
πως αν σ' αυτό το μακρύτερο στάδιο 
πριν την τελική δέσμευση

195
00:09:23,328 --> 00:09:25,548
μπορούμε ν' απαλλαγούμε 
από τις κακές σχέσεις

196
00:09:25,548 --> 00:09:27,008
χωρίς να έχουμε παντρευτεί,

197
00:09:27,008 --> 00:09:29,960
ίσως τότε να δούμε 
περισσότερους ευτυχισμένους γάμους.

198
00:09:29,960 --> 00:09:34,655
Έκανα λοιπόν μια έρευνα 
σε 1.100 παντρεμένους στην Αμερική,

199
00:09:34,655 --> 00:09:36,728
φυσικά όχι στο Match.com.

200
00:09:36,728 --> 00:09:40,098
Τους έκανα πολλές ερωτήσεις 
και μία απ' αυτές ήταν,

201
00:09:40,098 --> 00:09:44,591
«Θα παντρευόσαστε ξανά τον άνθρωπο 
με τον οποίο είστε παντρεμένοι;»

202
00:09:44,591 --> 00:09:48,022
Το 81% απάντησε, «Ναι».

203
00:09:48,658 --> 00:09:51,491
Στην πραγματικότητα, η μεγαλύτερη αλλαγή

204
00:09:51,491 --> 00:09:55,071
στη σύγχρονη ερωτική και οικογενειακή ζωή

205
00:09:55,071 --> 00:09:56,777
δεν είναι η τεχνολογία.

206
00:09:57,047 --> 00:09:59,080
Δεν είναι καν η «αργή αγάπη».

207
00:09:59,220 --> 00:10:03,472
Είναι η αύξηση των εργαζόμενων γυναικών 
σε όλο τον κόσμο.

208
00:10:03,696 --> 00:10:05,546
Για εκατομμύρια χρόνια οι πρόγονοί μας

209
00:10:05,546 --> 00:10:08,200
ζούσαν σε κυνηγετικές 
και τροφοσυλλεκτικές ομάδες.

210
00:10:08,200 --> 00:10:11,163
Οι γυναίκες ακολουθούσαν
συλλέγοντας φρούτα και λαχανικά.

211
00:10:11,163 --> 00:10:14,622
Επέστρεφαν στο σπίτι με το 60-80%
του καθημερινού φαγητού.

212
00:10:14,622 --> 00:10:17,366
Οι οικογένειες με διπλό εισόδημα 
ήταν ο κανόνας

213
00:10:17,366 --> 00:10:20,438
και οι γυναίκες θεωρούνταν 
ισοδύναμες με τους άντρες

214
00:10:20,438 --> 00:10:24,036
οικονομικά, κοινωνικά και σεξουαλικά.

215
00:10:24,036 --> 00:10:27,360
Μετά το περιβάλλον άλλαξε
πριν από 10.000 χρόνια

216
00:10:27,360 --> 00:10:29,766
και εγκατασταθήκαμε σε αγροκτήματα.

217
00:10:30,026 --> 00:10:34,297
Οι άντρες και οι γυναίκες αναγκάστηκαν 
να παντρεύονται τον κατάλληλο άνθρωπο,

218
00:10:34,297 --> 00:10:38,379
από το σωστό περιβάλλον, 
τη σωστή θρησκεία, το καλό σόι,

219
00:10:38,379 --> 00:10:41,054
με τις καλές κοινωνικές 
και πολιτικές διασυνδέσεις.

220
00:10:41,054 --> 00:10:43,242
Οι δουλειές των αντρών 
έγιναν πιο σημαντικές.

221
00:10:43,242 --> 00:10:46,091
Μετακινούσαν τα βράχια,
έκοβαν δέντρα, καλλιεργούσαν τη γη.

222
00:10:46,091 --> 00:10:48,422
Πήγαιναν τα προϊόντα τους 
στις τοπικές αγορές

223
00:10:48,422 --> 00:10:50,158
και επέστρεφαν σπίτι με χρήματα.

224
00:10:50,158 --> 00:10:54,092
Μαζί μ' αυτό βλέπουμε 
τη δημιουργία διαφόρων πεποιθήσεων:

225
00:10:54,092 --> 00:10:56,118
Tης παρθενίας πριν το γάμο,

226
00:10:56,118 --> 00:10:59,408
γάμους με προξενιό, 
αυστηρά σχεδιασμένους γάμους,

227
00:10:59,408 --> 00:11:02,078
την πεποίθηση ότι ο άντρας 
είναι η κεφαλή του σπιτιού,

228
00:11:02,078 --> 00:11:04,107
ότι η θέση της γυναίκας είναι στο σπίτι,

229
00:11:04,107 --> 00:11:05,574
και το πιο σημαντικό,

230
00:11:05,574 --> 00:11:08,522
τίμα τον άντρα σου 
μέχρι να σας χωρίσει ο θάνατος.

231
00:11:08,522 --> 00:11:10,633
Αυτά δεν υπάρχουν πια.

232
00:11:10,633 --> 00:11:14,205
Χάνονται, και σε πολλά μέρη
έχουν ήδη χαθεί.

233
00:11:14,205 --> 00:11:17,812
Τώρα βρισκόμαστε σε επανάσταση του γάμου.

234
00:11:17,812 --> 00:11:22,295
Απορρίπτούμε 10.000 χρόνια 
αγροτικής παράδοσης

235
00:11:22,295 --> 00:11:27,640
και πάμε προς μια ισότητα 
στις σχέσεις των φύλων,

236
00:11:28,110 --> 00:11:32,687
κάτι που θεωρώ πως είναι πολύ συμβατό 
με το αρχαίο πνεύμα.

237
00:11:33,474 --> 00:11:35,183
Δεν είμαι μια Πολιάνα.

238
00:11:35,183 --> 00:11:37,507
Υπάρχουν πολλά που πρέπει ν' αλλάξουν.

239
00:11:37,507 --> 00:11:39,637
Έχω μελετήσει το διαζύγιο 
σε 80 πολιτισμούς,

240
00:11:39,637 --> 00:11:40,929
όπως και τη μοιχεία.

241
00:11:40,929 --> 00:11:42,960
Υπάρχουν πολλά προβλήματα.

242
00:11:42,960 --> 00:11:46,335
Όπως είπε κάποτε ο ποιητής 
Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς,

243
00:11:46,335 --> 00:11:48,594
«Η αγάπη είναι άτιμη».

244
00:11:48,594 --> 00:11:52,129
Θα προσέθετα, 
«Κανείς δεν βγαίνει ζωντανός».

245
00:11:52,129 --> 00:11:53,085
(Γέλια)

246
00:11:53,085 --> 00:11:54,758
Όλοι έχουμε προβλήματα.

247
00:11:54,758 --> 00:11:58,742
Νομίζω πως ο ποιητής Ράνταλ Τζάρελ 
το είπε ακόμα καλύτερα.

248
00:11:58,742 --> 00:12:03,054
Είπε, «Ο σκοτεινός, ανήσυχος κόσμος 
της οικογενειακής ζωής.

249
00:12:03,054 --> 00:12:05,760
Εκεί που οι πιο σπουδαίοι 
μπορούν να αποτύχουν

250
00:12:05,760 --> 00:12:08,307
και οι πιο ταπεινοί να επιτύχουν».

251
00:12:08,896 --> 00:12:10,583
Όμως θα σας αφήσω μ' αυτό:

252
00:12:10,583 --> 00:12:13,021
Η αγάπη και η αφοσίωση θα θριαμβεύσουν.

253
00:12:13,021 --> 00:12:16,060
Η τεχνολογία δεν μπορεί 
να το αλλάξει αυτό.

254
00:12:16,060 --> 00:12:17,573
Θα ολοκληρώσω λέγοντας,

255
00:12:17,573 --> 00:12:21,089
πως όλες οι αντιλήψεις 
σχετικά με τις ανθρώπινες σχέσεις

256
00:12:21,089 --> 00:12:22,923
πρέπει να λάβουν υπ' όψιν

257
00:12:22,923 --> 00:12:25,554
έναν από τους πιο καθοριστικούς παράγοντες

258
00:12:25,554 --> 00:12:27,496
της ανθρώπινης συμπεριφοράς:

259
00:12:27,496 --> 00:12:30,577
την ακόρεστη, ευπροσάρμοστη

260
00:12:30,577 --> 00:12:33,647
και αρχέγονη ορμή
του ανθρώπου ν' αγαπήσει.

261
00:12:33,647 --> 00:12:34,866
Σας ευχαριστώ.

262
00:12:34,866 --> 00:12:39,153
(Χειροκρότημα)

263
00:12:39,942 --> 00:12:42,154
Κέλι Στότζελ: Σ' ευχαριστώ πολύ, Έλεν.

264
00:12:42,154 --> 00:12:44,632
Όπως ξέρεις, έχουμε εδώ άλλη μια ομιλήτρια

265
00:12:44,632 --> 00:12:46,547
που εργάζεται στον ίδιο τομέα με σένα.

266
00:12:46,547 --> 00:12:49,017
Τα προσεγγίζει αυτά
από μια διαφορετική οπτική.

267
00:12:49,017 --> 00:12:53,228
Η Εστέρ Περέλ είναι ψυχοθεραπεύτρια 
που εργάζεται με ζευγάρια.

268
00:12:53,638 --> 00:12:55,095
Εσύ μελετάς τα δεδομένα,

269
00:12:55,095 --> 00:12:57,641
η Εστέρ μελετά τις ιστορίες 
που της λένε τα ζευγάρια

270
00:12:57,641 --> 00:12:59,605
όταν πάνε σε εκείνη για βοήθεια.

271
00:12:59,605 --> 00:13:01,609
Ας έρθει κοντά μας στη σκηνή.

272
00:13:01,609 --> 00:13:02,422
Εστέρ;

273
00:13:02,434 --> 00:13:07,378
(Χειροκρότημα)

274
00:13:10,802 --> 00:13:14,025
Εστέρ, καθώς παρακολουθούσες 
την ομιλία της Έλεν,

275
00:13:14,025 --> 00:13:16,376
υπήρχε κάποιο σημείο 
που θα ήθελες να σχολιάσεις

276
00:13:16,376 --> 00:13:19,464
μέσα από το πρίσμα της δικής σου εργασίας;

277
00:13:19,930 --> 00:13:23,408
Εστέρ Περέλ: Είναι ενδιαφέρον, 
γιατί από τη μια πλευρά

278
00:13:23,408 --> 00:13:27,454
η ανάγκη για αγάπη είναι παγκόσμια 
και πανταχού παρούσα.

279
00:13:27,820 --> 00:13:29,933
Όμως ο τρόπος που αγαπούμε,

280
00:13:29,933 --> 00:13:31,632
το νόημα που βγάζουμε,

281
00:13:31,632 --> 00:13:33,893
οι κανόνες που διέπουν τις σχέσεις μας,

282
00:13:33,893 --> 00:13:35,935
νομίζω πως αλλάζουν δραστικά.

283
00:13:35,935 --> 00:13:38,834
Προερχόμαστε από ένα μοντέλο 
που μέχρι τώρα

284
00:13:38,834 --> 00:13:42,080
το ρύθμιζαν κυρίως 
το καθήκον και οι υποχρεώσεις,

285
00:13:42,080 --> 00:13:44,688
οι ανάγκες της συλλογικότητας 
και της αφοσίωσης.

286
00:13:44,688 --> 00:13:47,525
Και από αυτό έχουμε πάει σε ένα μοντέλο

287
00:13:47,525 --> 00:13:50,603
ελεύθερης επιλογής 
και ατομικών δικαιωμάτων,

288
00:13:50,881 --> 00:13:53,305
αυτοπραγμάτωσης και ευτυχίας.

289
00:13:53,963 --> 00:13:57,379
Έτσι, το πρώτο που σκέφτηκα 
ήταν πως η ανάγκη δεν αλλάζει,

290
00:13:57,379 --> 00:14:01,126
αλλά το πλαίσιο και ο τρόπος 
που ρυθμίζουμε αυτές τις σχέσεις

291
00:14:01,126 --> 00:14:02,614
άλλαξε πολύ.

292
00:14:02,615 --> 00:14:04,826
Ως προς το παράδοξο της επιλογής:

293
00:14:06,176 --> 00:14:09,141
Απ' τη μια πλευρά μας αρέσει το καινούργιο

294
00:14:09,141 --> 00:14:11,233
και το παιχνίδι, νομίζω,

295
00:14:11,233 --> 00:14:13,224
όταν έχουμε τόσες επιλογές.

296
00:14:13,697 --> 00:14:14,665
Ταυτόχρονα,

297
00:14:14,665 --> 00:14:17,184
μιας και ανέφερες 
τη νοητική υπερπληροφόρηση,

298
00:14:17,184 --> 00:14:20,026
βλέπω πολλούς ανθρώπους που...

299
00:14:22,902 --> 00:14:26,752
που τρέμουν την αβεβαιότητα 
και τις αμφιβολίες

300
00:14:26,752 --> 00:14:29,654
που συνοδεύουν αυτή την πληθώρα επιλογών,

301
00:14:29,654 --> 00:14:31,889
και που δημιουργούν φόβο.

302
00:14:32,798 --> 00:14:36,571
Φόβο μη χάσουμε ευκαιρίες, 
φόβο μήπως κάτι μας ξεφύγει.

303
00:14:36,578 --> 00:14:39,861
Είναι σα να λέμε, «Πώς μπορώ να ξέρω 
ότι βρήκα τον ένα και μοναδικό;

304
00:14:39,861 --> 00:14:41,284
Τον κατάλληλο;»

305
00:14:41,284 --> 00:14:44,670
Έτσι δημιουργήσαμε αυτό που ονομάζω
«μόνιμη ασάφεια».

306
00:14:44,670 --> 00:14:48,016
Η μόνιμη ασάφεια είναι 
όταν φοβάσαι πολύ μη μείνεις μόνος,

307
00:14:48,016 --> 00:14:52,201
αλλά ταυτόχρονα δεν είσαι έτοιμος 
να δεσμευτείς συναισθηματικά.

308
00:14:52,201 --> 00:14:57,195
Είναι διάφορες τακτικές που επιμηκύνουν 
την αβεβαιότητα μιας σχέσης,

309
00:14:57,195 --> 00:15:00,280
αλλά και την αβεβαιότητα του χωρισμού.

310
00:15:00,828 --> 00:15:03,095
Στο διαδίκτυο υπάρχουν 
τρεις βασικές τακτικές:

311
00:15:03,095 --> 00:15:06,477
Η μία είναι να το παίζεις πολυάσχολος 
ή να μειώνεις την επικοινωνία,

312
00:15:06,477 --> 00:15:10,757
εξαιρετικές τακτικές χρονοτριβής 
που προσφέρουν ένα πλαίσιο σχέσης

313
00:15:10,757 --> 00:15:14,889
και δίνουν έμφαση
στην απροσδιόριστη φύση της σχέσης,

314
00:15:14,889 --> 00:15:18,920
αλλά ταυτόχρονα προσφέρουν 
επαρκή σταθερότητα

315
00:15:18,920 --> 00:15:22,200
και επαρκή ελευθερία 
μέσα σε απροσδιόριστα όρια.

316
00:15:22,200 --> 00:15:23,815
(Γέλια)

317
00:15:24,038 --> 00:15:25,177
Ναι;

318
00:15:25,503 --> 00:15:27,303
Μετά ακολουθεί το «κάνω το φάντασμα».

319
00:15:27,303 --> 00:15:30,229
«Κάνω το φάντασμα» 
σημαίνει βασικά ότι εξαφανίζεσαι

320
00:15:30,229 --> 00:15:33,058
και σταματάς ξαφνικά να στέλνεις μηνύματα.

321
00:15:33,058 --> 00:15:36,957
Έτσι δεν χρειάζεται ν' αντιμετωπίσεις 
τον πόνο που προκαλείς στον άλλο,

322
00:15:36,957 --> 00:15:39,866
επειδή φροντίζεις 
να είναι αόρατος και για σένα.

323
00:15:40,338 --> 00:15:41,161
(Γέλια)

324
00:15:41,161 --> 00:15:42,070
Ναι;

325
00:15:42,636 --> 00:15:46,849
Έτσι σκεφτόμουν, 
και αυτό μου ήρθε καθώς σε άκουγα,

326
00:15:46,849 --> 00:15:51,978
τον τρόπο με τον οποίο το λεξιλόγιο 
δημιουργεί κι αυτό μια πραγματικότητα,

327
00:15:52,298 --> 00:15:53,581
και ταυτόχρονα,

328
00:15:53,581 --> 00:15:55,358
αυτή είναι η ερώτησή μου προς εσένα:

329
00:15:55,358 --> 00:15:58,211
Νομίζεις πως όταν αλλάζει το πλαίσιο,

330
00:15:58,211 --> 00:16:02,166
η φύση της αγάπης παραμένει ίδια;

331
00:16:02,166 --> 00:16:06,721
Εσύ μελετάς τον εγκέφαλο, 
εγώ τις ανθρώπινες σχέσεις και ιστορίες,

332
00:16:07,836 --> 00:16:10,957
έτσι νομίζω πως είναι 
όλα όσα είπες συν κάτι ακόμα.

333
00:16:10,957 --> 00:16:14,825
Αλλά δεν γνωρίζω σε τι βαθμό 
ένα πλαίσιο που αλλάζει...

334
00:16:15,509 --> 00:16:17,816
Αρχίζει σε κάποια στιγμή ν' αλλάζει...

335
00:16:18,414 --> 00:16:20,773
Αν αλλάξει το νόημα, αλλάζει και η ανάγκη

336
00:16:20,773 --> 00:16:23,961
ή η ανάγκη δεν εξαρτάται από το πλαίσιο;

337
00:16:23,961 --> 00:16:25,479
ΕΦ: Ουάου! Λοιπόν...

338
00:16:25,479 --> 00:16:27,253
(Γέλια)

339
00:16:27,253 --> 00:16:31,194
(Χειροκρότημα)

340
00:16:31,194 --> 00:16:33,780
Έχουμε τρία σημεία εδώ, σωστά;

341
00:16:35,210 --> 00:16:36,387
Ως προς το πρώτο:

342
00:16:36,387 --> 00:16:38,394
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έχουμε αλλάξει,

343
00:16:38,394 --> 00:16:40,277
ότι τώρα θέλουμε κάποιον ν' αγαπήσουμε,

344
00:16:40,277 --> 00:16:43,408
και ότι για χιλιάδες χρόνια 
έπρεπε να παντρευτούμε τον κατάλληλο,

345
00:16:43,408 --> 00:16:46,046
από τον σωστό κοινωνικό περίγυρο, 
με τις σωστές επαφές.

346
00:16:46,046 --> 00:16:49,354
Στις μελέτες που κάνω 
σε 5.000 ανθρώπους ετησίως τους ρωτάω,

347
00:16:49,354 --> 00:16:50,693
«Τι ψάχνεις;»

348
00:16:50,693 --> 00:16:54,135
και κάθε χρόνο, 
πάνω από το 97% απαντάει -

349
00:16:54,135 --> 00:16:55,553
ΕΠ: Μεγαλώνει η λίστα.

350
00:16:55,553 --> 00:16:56,287
ΕΦ: Όχι.

351
00:16:56,287 --> 00:16:59,375
Το βασικό είναι ότι 97% των ανθρώπων

352
00:16:59,375 --> 00:17:01,571
θέλουν κάποιον που να τους σέβεται,

353
00:17:01,571 --> 00:17:04,481
κάποιον που να εμπιστεύονται 
και να του πουν τα μυστικά τους,

354
00:17:04,481 --> 00:17:07,710
κάποιον που να τους κάνει να γελάνε, 
που να έχει χρόνο γι' αυτούς,

355
00:17:07,710 --> 00:17:11,181
και κάποιον που να τον βρίσκουν ελκυστικό.

356
00:17:11,181 --> 00:17:13,080
Αυτό δεν αλλάζει ποτέ.

357
00:17:13,684 --> 00:17:15,941
Υπάρχουν δύο σημεία -

358
00:17:15,941 --> 00:17:17,878
ΕΠ: Ξέρεις πώς το λέω εγώ αυτό;

359
00:17:17,878 --> 00:17:20,145
Δεν είναι αυτό που έλεγαν 
κάποτε οι άνθρωποι.

360
00:17:20,145 --> 00:17:21,114
ΕΦ: Σωστά.

361
00:17:21,114 --> 00:17:23,353
ΕΠ: Έλεγαν ότι ήθελαν 
κάποιον για συντροφιά,

362
00:17:23,353 --> 00:17:25,720
για οικονομική υποστήριξη, 
για να κάνουν παιδιά.

363
00:17:25,720 --> 00:17:29,044
Πήγαμε από μια οικονομία της παραγωγής 
σε μια οικονομία υπηρεσιών.

364
00:17:29,044 --> 00:17:31,876
Το κάναμε στον ευρύτερο πολιτισμό, 
το κάνουμε και στο γάμο.

365
00:17:31,876 --> 00:17:34,011
ΕΦ: Σωστά, δεν υπάρχει αμφιβολία γι' αυτό.

366
00:17:34,011 --> 00:17:37,244
Όμως οι νέοι αυτής της χιλιετίας 
θέλουν να γίνουν πολύ καλοί γονείς,

367
00:17:37,244 --> 00:17:42,121
ενώ η γενιά πριν απ' αυτούς 
ήθελε έναν καλό γάμο,

368
00:17:42,121 --> 00:17:44,585
αλλά δεν εστίαζαν τόσο
στο να είναι καλοί γονείς.

369
00:17:44,585 --> 00:17:46,785
Βλέπεις όλες αυτές τις διαφοροποιήσεις.

370
00:17:46,785 --> 00:17:48,940
Υπάρχουν δύο βασικά μέρη 
στην προσωπικότητα:

371
00:17:48,940 --> 00:17:50,053
Η κουλτούρα σου,

372
00:17:50,053 --> 00:17:53,165
αυτά με τα οποία σε μεγάλωσαν 
να κάνεις, να πιστεύεις και να λες,

373
00:17:53,165 --> 00:17:54,565
και η ιδιοσυγκρασία σου.

374
00:17:54,565 --> 00:17:57,036
Βασικά, εγώ αναφερόμουν 
στην ιδιοσυγκρασία.

375
00:17:57,036 --> 00:17:59,801
Κι αυτή είναι βέβαιο ότι αλλάζει 
όταν αλλάζουν οι καιροί

376
00:17:59,801 --> 00:18:01,302
και οι πεποιθήσεις.

377
00:18:02,952 --> 00:18:05,193
Και ως προς το παράδοξο της επιλογής,

378
00:18:05,193 --> 00:18:07,587
δεν υπάρχει αμφιβολία 
ότι αυτό δεν είναι εύκολο.

379
00:18:07,587 --> 00:18:10,120
Για εκατομμύρια χρόνια 
έβρισκες το γλυκό αγόρι

380
00:18:10,120 --> 00:18:12,786
στην άλλη πλευρά του πηγαδιού 
κι έκανες την κίνησή σου.

381
00:18:12,786 --> 00:18:13,587
ΕΠ: Ναι, αλλά -

382
00:18:13,587 --> 00:18:14,942
ΕΦ: Θέλω να πω κάτι ακόμα.

383
00:18:16,152 --> 00:18:18,762
Στις κοινωνίες των κυνηγών 
και των τροφοσυλλεκτών,

384
00:18:18,762 --> 00:18:21,947
έτειναν να έχουν δύο ή και τρεις 
συντρόφους στη ζωή τους.

385
00:18:21,947 --> 00:18:23,476
Δεν ήταν παλιομοδίτες

386
00:18:23,476 --> 00:18:25,500
-δεν προτείνω να κάνουμε αυτό-

387
00:18:26,480 --> 00:18:29,777
αλλά η αλήθεια είναι πως 
πάντα είχαμε εναλλακτικές.

388
00:18:30,915 --> 00:18:33,912
Ο εγκέφαλος είναι κατάλληλα 
κατασκευασμένος για να ζυγιάζει,

389
00:18:33,912 --> 00:18:35,607
για να δοκιμάζει και ν' αποφασίζει:

390
00:18:35,607 --> 00:18:38,088
Να έρθω και να μείνω; Να μείνω ή να φύγω;

391
00:18:38,088 --> 00:18:39,479
Τι ευκαιρίες έχω εδώ;

392
00:18:39,479 --> 00:18:40,764
Πώς θα διαχειριστώ αυτό;

393
00:18:40,764 --> 00:18:44,012
Κι έτσι νομίζω πως τώρα βλέπουμε
το ίδιο σε άλλη παραλλαγή.

394
00:18:44,012 --> 00:18:45,819
ΚΣ: Σας ευχαριστώ και τις δύο πολύ.

395
00:18:45,819 --> 00:18:48,410
Νομίζω πως θα βρείτε πολλούς 
να σας συνοδέψουν απόψε!

396
00:18:48,410 --> 00:18:50,725
(Χειροκρότημα)

397
00:18:50,725 --> 00:18:51,742
Σας ευχαριστώ.