1
00:00:06,837 --> 00:00:10,044
Beyninizi ömrünüzün geri kalanında

2
00:00:10,044 --> 00:00:13,600
size sonsuz mutluluk getirecek olan
bir makineye bağladığınızı hayal edin.

3
00:00:13,600 --> 00:00:17,620
Böyle bir durum için seçenek sunulsaydı
kabul eder miydiniz?

4
00:00:17,620 --> 00:00:20,473
Bu, filozof Robert Nozick'in
"tecrübe makinesi" adını verdiği

5
00:00:20,473 --> 00:00:24,115
bir düşünce deneyi ile
ortaya çıkan bir sorudur.

6
00:00:24,115 --> 00:00:26,295
Deney bizden bilim adamlarının


7
00:00:26,295 --> 00:00:30,376
sadece mutluluk ve sıfır acı deneyimi
garanti ederken gerçek hayatı taklit eden

8
00:00:30,376 --> 00:00:35,610
bir makine geliştirdiği bir dünya
düşünmemizi istiyor.

9
00:00:35,610 --> 00:00:36,540
Karşılığında?

10
00:00:36,540 --> 00:00:39,012
Kalıcı olarak gerçeği unutmak zorundasınız

11
00:00:39,012 --> 00:00:40,845
ancak farkı zor ayırt edeceksiniz.

12
00:00:40,845 --> 00:00:44,246
Yaşananlar gerçekten farksız olacak.


13
00:00:44,246 --> 00:00:45,758
Hayatın doğal iniş ve çıkışları

14
00:00:45,758 --> 00:00:49,835
sadece sonsuz bir çıkış dizisi ile
yer değiştirecek.

15
00:00:49,835 --> 00:00:51,401
Kulağa hoş geliyor değil mi?

16
00:00:51,401 --> 00:00:56,097
Cezbedici bir teklif gibi görünebilir ama
belki de o kadar mükemmel değildir.

17
00:00:56,097 --> 00:00:59,882
Deney aslında
felsefi bir kavram olan hedonizmi

18
00:00:59,882 --> 00:01:01,580
çürütmek amacıyla tasarlanmıştı.

19
00:01:01,580 --> 00:01:02,997
Hedonistlere göre,

20
00:01:02,997 --> 00:01:06,940
hayattaki en önemli şey mutlak hazzı
en yüksek dereceye çıkarmaktır

21
00:01:06,940 --> 00:01:10,309
çünkü haz hayatın vermek zorunda olduğu
en büyük faydasıdır.

22
00:01:10,309 --> 00:01:13,527
Hedonistler göre, bir kişinin
kendisi için yapabileceği en iyi seçim

23
00:01:13,527 --> 00:01:17,122
kendisine mümkün olan en büyük miktarda 
zevk vermekle birlikte

24
00:01:17,122 --> 00:01:19,331
hiç acı vermeyeni seçmektir.

25
00:01:19,331 --> 00:01:23,699
Sınırsız haz eksi sıfır acı eşittir 
maksimum haz

26
00:01:23,699 --> 00:01:28,424
başka bir deyişle, tam da 
tecrübe makinesinin sunduğu durum.

27
00:01:28,424 --> 00:01:30,964
Sonuç olarak seçtiğiniz felsefe
hedonizmse

28
00:01:30,964 --> 00:01:33,979
makineye bağlanmak çok basit olacaktır.

29
00:01:33,979 --> 00:01:36,766
Fakat ya hayat sadece zevkten
daha basit değilse?

30
00:01:36,766 --> 00:01:39,047
Nozick'in 
tecrübe makinesi düşünce deneyi ile

31
00:01:39,047 --> 00:01:42,194
gösterdiğine inandığı şey buydu.

32
00:01:42,194 --> 00:01:45,117
Makinenin maksimum haz 
vaadine rağmen

33
00:01:45,117 --> 00:01:47,591
teklifi göz önüne alan birçok
deneycinin yaptığı gibi

34
00:01:47,591 --> 00:01:51,857
fişi takmamak için 
hala gerekçe buluyordu.

35
00:01:51,857 --> 00:01:56,670
Peki bizi sonsuz mutluluk dolu geleceği
seçmekten vazgeçiren ihtimal neydi?

36
00:01:56,670 --> 00:01:58,156
Şu senaryoyu hayal edin:

37
00:01:58,156 --> 00:02:01,073
Betsy ve Xander'in 
ciddi bir ilişkileri var.

38
00:02:01,073 --> 00:02:04,321
Betsy sırılsıklam aşıktır ve 
daha mutlu olduğunu hiç hissetmemiştir.

39
00:02:04,321 --> 00:02:06,173
Fakat Xander Betsy'le 
ilşkisi sürerken

40
00:02:06,173 --> 00:02:09,201
gizlice kız kardeşi Angelica'yla da

41
00:02:09,201 --> 00:02:14,403
aşk mektupları ve gizli buluşmalarla
macera yaşıyor.

42
00:02:14,403 --> 00:02:15,524
Betsy bunu öğrense

43
00:02:15,524 --> 00:02:19,482
hem Xander hem de Agelica'yla 
ilişkileri bozulacak

44
00:02:19,482 --> 00:02:23,488
ve bunu yaşamak öyle sarsıcı olacak ki
bir daha asla aşık olmayacaktır.

45
00:02:23,488 --> 00:02:26,632
Betsy Xander'in ihanetinden habersiz
mutlu olduğu için

46
00:02:26,632 --> 00:02:30,000
hedonistler gizli kalması ve 
yüksek haz düzeyini korumasının

47
00:02:30,000 --> 00:02:33,628
daha iyi durum olacağını söyler.

48
00:02:33,628 --> 00:02:36,485
Betsy ilişkilerini öğrenmediği sürece

49
00:02:36,485 --> 00:02:41,204
hayatının tıpkı şimdi olduğu gibi
mutlu bir şekilde devam edeceği kesindir.

50
00:02:41,204 --> 00:02:45,823
O zaman Betsy'nin kendi durumu hakkındaki
gerçeği bilmesinin bir değeri var mı?

51
00:02:45,823 --> 00:02:47,561
Kendinizi Betsy'nin yerine koyun.

52
00:02:47,561 --> 00:02:49,909
Gerçeği bilmeyi yeğler miydiniz?

53
00:02:49,909 --> 00:02:51,060
Cevabınız evet ise

54
00:02:51,060 --> 00:02:55,340
mutlak hazzınızı hızla azaltan seçeneği
tercih etmiş oluyorsunuz.

55
00:02:55,340 --> 00:02:57,943
O zaman belki de hayatta hazdan


56
00:02:57,943 --> 00:03:00,943
daha fazla gerçek değeri olan şeyler
olduğuna inanıyorsunuzdur.

57
00:03:00,943 --> 00:03:04,807
Gerçek, bilgi, 
diğer insanlarla güvenilir ilişkiler...

58
00:03:04,807 --> 00:03:07,666
Bunlar listesi yapılacak şeyler olabilir.

59
00:03:07,666 --> 00:03:09,066
Gerçeği asla öğrenmeden

60
00:03:09,066 --> 00:03:13,209
Betsy aslında hayatını gerçeğe dayalı
olmayan mutlu bir dünyada;

61
00:03:13,209 --> 00:03:17,028
kendine ait "tecrübe makinesi"nde yaşıyor.

62
00:03:17,028 --> 00:03:19,341
Bu aşk üçgeni uç bir örnek

63
00:03:19,341 --> 00:03:23,646
fakat günlük hayatımızda verdiğimiz
birçok kararımızı yansıtıyor.

64
00:03:23,646 --> 00:03:26,570
Dolayısıyla Betsy ya da kendiniz için 
seçim yaparken

65
00:03:26,570 --> 00:03:30,098
neden gerçeğin bir faktör 
olması gerektiğini hissetmeyesiniz?

66
00:03:30,098 --> 00:03:33,115
Gerçek deneyimlerin özünde olan
zevk ya da acı veren

67
00:03:33,115 --> 00:03:35,518
bir değeri mi var?

68
00:03:35,518 --> 00:03:38,028
Gerçek hayatın 
mutluluk ya da üzüntülerini yaşarken

69
00:03:38,028 --> 00:03:41,852
kendiniz mi daha fazla önem yüklüyorsunuz?

70
00:03:41,852 --> 00:03:44,428
Nozick'in deneyi
bütün sorulara cevap vermeyebilir ama

71
00:03:44,428 --> 00:03:48,572
bizi gerçek hayatın kusursuz olmasa da
makineye bağlı mutluluktan ziyade

72
00:03:48,572 --> 00:03:52,895
özünde bazı değerler
taşıdığını düşünmeye mecbur bırakıyor.