ลองนึกภาพดูว่า
ถ้าต่อสมองคุณเข้ากับเครื่องจักร
ที่นำความสุขสุดขั้วให้ชีวิตที่เหลือของคุณ
ถ้าคุณมีทางเลือกที่จะสมัครรับ
ประสบการณ์นั้น คุณจะรับหรือไม่ครับ
นั่นเป็นคำถามที่นักปรัชญา
โรเบิร์ต โนซิก ถามขึ้นมา
ผ่านการทดลองทางความคิดที่เขา
เรียกว่า เครื่องสร้างประสบการณ์
การทดลองที่ให้เราลองนึกถึงโลก
ที่นักวิทยาศาสตร์ได้พัฒนาเครื่องจักร
ที่จะสร้างเหตุการณ์เลียนแบบชีวิตจริง
และรับประกันว่าจะมีแต่ประสบการณ์
ที่มีความสุขและไม่มีความเจ็บปวดเลย
เงื่อนไขน่ะหรือครับ
คุณต้องทิ้งชีวิตจริง
ไว้ข้างหลัง ตลอดกาล
แต่คุณแทบจะไม่รู้ความแตกต่างเลย
จะแยกไม่ออกระหว่างประสบการณ์ของคุณ
กับชีวิตจริง
ธรรมชาติของชีวิตที่มีขึ้นกับลง
จะถูกแทนที่ด้วยชีวิตที่มีแต่ขาขึ้น
อย่างไม่รู้จบ
ฟังดูเยี่ยม ใช่ไหมครับ
อาจจะเหมือนเป็นข้อเสนอที่ล่อตาล่อใจ
แต่อาจจะไม่เป็นไปตามอุดมคติอย่างที่คิด
จริงๆ แล้ว การทดลองถูกออกแบบมาให้
หักล้างหลักปรัชญา
ที่เรียกว่า สุขนิยม
ตามความเชื่อของนักแสวงหาความสุข
ที่เชื่อว่า ความสุขสูงสุด
คือสิ่งที่สำคัญที่สุดในชีวิต
เพราะความสุขคือสิ่งที่ดีที่สุด
ที่ชีวิตจะพึงมี
สำหรับนักแสวงหาความสุข
สิ่งที่ดีที่สุดที่คนๆนึง จะทำได้
คือ การนำความสุขขั้นสูงสุดให้กับตัวเอง
โดยที่ไม่นำความเจ็บปวดมาให้กับเขาเลย
ความสุขไร้ขีดจำกัดลบความเจ็บปวดที่เป็น
ศูนย์เท่ากับความสุขขั้นสูงสุด
หรือพูดง่ายๆ นี่จะเป็นเรื่องราวที่
เครื่องสร้างประสบการณ์จะสร้างให้นั้นเอง
เพราะฉะนั้น ถ้าสุขนิยมคือ
ตัวเลือกทางปรัชญาของคุณ
การเลือกที่จะต่อเข้ากับเครื่องจักร
แทบไม่ต้องเสียเวลาคิดเลย
แต่ถ้าในชีวิตมันมีอะไรมากกว่าความสุขล่ะ
นั่นคือสิ่งที่โนซิกเชื่อว่า
เขากำลังจะแสดงให้เห็น
ผ่านการทดลองความคิด
เครื่องสร้างประสบการณ์ของเขา
ถึงแม้เจ้าเครื่องจะรับประกัน
ความสุขขั้นสูงสุด
เขายังพบเหตุผลที่จะไม่ต่อเข้ากับเครื่องนี้
เหมือนกับนักทดลองอีกหลายคน
ที่พิจารณาเรื่องนี้
แต่อะไรที่ยับยั้งเราจากการเลือกอนาคต
ที่มีแต่ความสุขขั้นสูงสุดล่ะ?
ลองดูสถานการณ์นี้
เบทซี่และแซนเดอร์กำลังมี
ความสัมพันธ์ฉันคู่รัก
เบทซี่ตกอยู่ในห้วงแห่งความรัก
และไม่เคยมีความสุขขนาดนี้มาก่อน
อย่างไรก็ตาม มีบางสิ่งที่เบทซี่ไม่รู้
แซนเดอร์กำลังมีความรักกับ
น้องสาวเธอชื่อ แองเจลลิก้า
มีจดหมายรักและการแอบนัดพบ
เกิดขึ้นระหว่างความสัมพันธ์ของพวกเขา
ถ้าเบทซี่รู้เรื่องนี้
มันจะทำลายความสัมพันธ์
ของทั้งแซนเดอร์และแองเจลลิก้า
และประสบการณ์นี้จะเป็นบาดแผลทางใจ
ที่อาจทำให้เธอไม่กล้ารักใครอีกเลย
เนื่องจากเบทซี่ไม่รู้อะไรเกี่ยวกับ
เรื่องที่แซนเดอร์นอกใจ
นักแสวงหาความสุขจะบอกว่า
เธอไม่รู้จะดีกว่า
และรักษาระดับความสุขสูงสุดของเธอไว้
ตราบใดที่เบทซี่ไม่รู้
เรื่องความสัมพันธ์นั้น
ก็รับประกันได้ว่าชีวิตของเธอ
จะมีแต่ความสุขเหมือนเช่นตอนนี้
ดังนั้น จะมีค่าอะไรในการ
ที่เบทซี่รู้ความจริงของสถานการณ์นี้
ลองคิดว่าคุณเป็นเบทซี่สิ
คุณจะเลือกที่จะรู้ความจริงหรือเปล่าครับ
ถ้าคำตอบคือใช่
เท่ากับว่าคุณเลือกที่จะลดความสุขของคุณ
ลงอย่างชัดเจน
บางที จากนั้น คุณเชื่อว่า
มีหลายอย่างในชีวิต
ที่มีค่าแท้จริงมากกว่าความสุข
ความจริง ความรู้ ความสัมพันธ์ที่จริงใจ
กับมนุษย์คนอื่นๆ
สิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งที่อาจรวม
อยู่ในรายการดังกล่าว
ส่วนการที่ไม่รู้ความจริง
เบทซี่ดำเนินชีวิตในแบบที่เครื่อง
สร้างประสบการณ์สร้างให้ในแบบของเธอ
โลกแห่งความสุขที่ไม่ได้เป็นไป
ตามหลักในชีวิตจริง
รักสามเศร้าคือตัวอย่างที่เห็นได้ชัด
แต่มันสะท้อนถึงการตัดสินใจ
ของเราในชีวิตแต่ละวัน
เพราะฉะนั้นไม่ว่าคุณกำลังตัดสินใจ
แทนเบทซี่หรือตัวคุณเอง
ทำไมคุณถึงรู้สึกว่าชีวิตจริง
ควรเป็นปัจจัยอย่างนึง
มีคุณค่าอย่างแท้จริงในประสบการณ์จริงใช่ไหม
ไม่ว่าความสุขหรือความเจ็บปวด
ตัวคุณเองมีคุณค่ามากกว่าใช่ไหม
เมื่อคุณสัมผัสประสบการณ์ความสุข
และความเจ็บปวดในชีวิตจริงๆ
การทดลองของโนซิกอาจจะไม่
ให้คำตอบทั้งหมด
แต่ส่งผลให้เรารู้ได้ว่า
ชีวิตจริง แม้จะไม่สมบูรณ์
แต่ก็มีคุณค่าที่แท้จริงมากกว่า
ความสุขจากการเชื่อมต่อกับเครื่องจักรนั้น