0:00:06.877,0:00:10.044
Wyobraź sobie, że możesz [br]podłączyć swój mózg do maszyny,

0:00:10.044,0:00:13.060
która uczyni cię szczęśliwym [br]do końca życia.

0:00:13.060,0:00:17.620
Czy zrobiłbyś to?

0:00:17.620,0:00:20.163
Takie pytanie postawił[br]filozof Robert Nozick

0:00:20.163,0:00:24.115
w eksperymencie myślowym:[br]Maszyna Doświadczeń.

0:00:24.115,0:00:26.295
Chodzi o to, by wyobrazić sobie świat,

0:00:26.295,0:00:30.376
gdzie naukowcy stworzyli maszynę[br]symulującą prawdziwe życie,

0:00:30.376,0:00:35.610
gwarantując zawsze pozytywne doznania,[br]nigdy negatywne.

0:00:35.610,0:00:36.420
Jakiś haczyk?

0:00:36.420,0:00:39.012
Będziesz musiał na zawsze[br]opuścić rzeczywistość,

0:00:39.012,0:00:40.845
ale prawie nie odczujesz różnicy.

0:00:40.845,0:00:44.246
Twoje doświadczenia będą[br]nierozróżnialne od rzeczywistości.

0:00:44.246,0:00:45.758
Życiowe upadki i wzloty[br]

0:00:45.758,0:00:49.765
zostaną zastąpione przez [br]niekończącą się serię wzlotów.

0:00:49.765,0:00:51.401
Brzmi nieźle, co?

0:00:51.401,0:00:56.057
Oferta wydaje się być kusząca,[br]ale może nie jest aż tak dobra.

0:00:56.057,0:00:59.882
Eksperyment wymyślono, [br]aby obalić szkołę filozoficzną

0:00:59.882,0:01:01.580
zwaną hedonizmem.

0:01:01.580,0:01:02.997
Według hedonistów,

0:01:02.997,0:01:06.940
dążenie do czystych przyjemności[br]jest najważniejszą rzeczą w życiu,

0:01:06.940,0:01:10.309
przyjemność jest najwyższym dobrem[br]oferowanym przez życie.

0:01:10.309,0:01:13.487
Dla hedonistów, najlepsza podjęta decyzja

0:01:13.487,0:01:17.122
to ta przynosząca potencjalnie[br]jak najwięcej przyjemności,

0:01:17.122,0:01:19.331
nie przynosząc zarazem cierpienia.

0:01:19.331,0:01:22.329
Nieograniczona przyjemność,[br]minus zero cierpienia,

0:01:22.329,0:01:28.424
równa się czysta przyjemność, [br]czyli to, co oferuje Maszyna Doświadczeń.

0:01:28.424,0:01:30.964
Dlatego jeśli hedonizm[br]jest twoją filozofią życiową,

0:01:30.964,0:01:33.979
nie ma co się zastanawiać[br]nad podłączeniem.

0:01:33.979,0:01:36.766
A jeśli w życiu chodzi o coś więcej[br]niż przyjemność?

0:01:36.766,0:01:39.047
To właśnie chciał pokazać Nozic,

0:01:39.047,0:01:42.194
za pomocą swojego myślowego eksperymentu,[br]

0:01:42.194,0:01:45.117
Pomimo obietnicy[br]zmaksymalizowania przyjemności,

0:01:45.117,0:01:47.591
wciąż miał powód, żeby się nie podłączać,

0:01:47.591,0:01:51.857
jak wielu innych eksperymentatorów[br]rozważających tę propozycję.

0:01:51.857,0:01:56.670
Co mogło by nas odwieść [br]od wyboru niekończącej się przyjemności?

0:01:56.670,0:01:58.156
Rozważmy ten scenariusz.

0:01:58.156,0:02:01.073
Betsy i Xander [br]są w kochającym się związku.

0:02:01.073,0:02:04.321
Betsy jest w siódmym niebie[br]i nigdy nie czuła się szczęśliwsza.

0:02:04.321,0:02:06.053
Jednak Xander oszukuje Betsy

0:02:06.053,0:02:09.201
i romansuje z jej siostrą Angelicą,[br]pisze listy miłosne

0:02:09.201,0:02:14.403
i potajemnie się z nią umawia,[br]będąc w związku z Betsy.

0:02:14.403,0:02:15.524
Gdyby Betsy się o tym dowiedziała,

0:02:15.524,0:02:19.462
zniszczyłoby to jej relację[br]zarówno z Xanderem jaki i Angelicą,

0:02:19.462,0:02:23.488
a traumatyczne doświadczenie sprawiłoby,[br]że więcej nikogo by nie pokochała.

0:02:23.488,0:02:26.632
Błoga nieświadomość Betsy,[br]dotycząca niewierności Xandera

0:02:26.632,0:02:30.000
jest dla niej dobra, [br]powiedzieliby hedoniści,

0:02:30.000,0:02:33.628
bo podtrzymuje wysoki poziom[br]czystej przyjemności w jej życiu.

0:02:33.628,0:02:36.485
Jeśli tylko Betsy nigdy[br]nie dowie się o romansie,

0:02:36.485,0:02:41.204
ma zagwarantowane szczęśliwe życie,[br]jak w chwili obecnej.

0:02:41.204,0:02:45.823
Czy to, że Betsy pozna prawdę [br]ma jakąś wartość?

0:02:45.823,0:02:47.561
Wyobraź sobie, że ty nią jesteś.

0:02:47.561,0:02:49.909
Czy wolałbyś poznać prawdę?

0:02:49.909,0:02:51.060
Jeśli tak,

0:02:51.060,0:02:55.340
wybrałbyś opcję zmniejszającą[br]ilość twojej czystej przyjemności.

0:02:55.340,0:02:57.943
Być może więc uważasz, [br]że w życiu istnieją rzeczy

0:02:57.943,0:03:00.943
o większej wartości niż przyjemność.

0:03:00.943,0:03:04.807
Prawda, wiedza, [br]prawdziwa więź z innymi ludźmi.

0:03:04.807,0:03:07.666
Oto wartości, które być może[br]wypełniają twoją listę.

0:03:07.666,0:03:09.066
Nigdy nie poznawszy prawdy,

0:03:09.066,0:03:13.209
Betsy żyje jakby podłączona do[br]własnej Maszyny Doświadczeń,

0:03:13.209,0:03:17.028
gdzie szczęście[br]nie opiera się na rzeczywistości.

0:03:17.028,0:03:19.341
Ta historia miłosna [br]jest skrajnym przykładem,

0:03:19.341,0:03:23.646
ale pokazuje jak na co dzień [br]podejmujemy decyzje.

0:03:23.646,0:03:26.570
Nie ważne, czy podejmujesz decyzję[br]za siebie, czy za Betsy,

0:03:26.570,0:03:30.098
dlaczego realność [br]jest dla ciebie wyznacznikiem?

0:03:30.098,0:03:33.115
Czy rzeczywiste doświadczenia [br]mają swoją nieodłączną wartość,

0:03:33.115,0:03:35.518
niezależnie, czy dają[br]przyjemność, czy cierpienie?

0:03:35.518,0:03:37.388
Czy ty sam jesteś bardziej wartościowy

0:03:37.388,0:03:41.852
gdy doświadczasz[br]prawdziwych przyjemności i cierpień?

0:03:41.852,0:03:44.358
Eksperyment Nozicka może [br]nie odpowie na te pytania,

0:03:44.358,0:03:48.559
ale zmusza nas do rozważenia,[br]czy życie poprzez swoją niedoskonałość

0:03:48.559,0:03:53.279
zawiera w sobie wartość, ponad [br]przyjemności wygenerowane przez maszynę.