[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.88,0:00:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Bugün size anlatacağım hikâye Dialogue: 0,0:00:03.12,0:00:05.06,Default,,0000,0000,0000,,benim için 2006'ya dayanır. Dialogue: 0,0:00:05.42,0:00:09.13,Default,,0000,0000,0000,,Peru'daki Amazon ormanlarında patlak veren Dialogue: 0,0:00:09.15,0:00:11.87,Default,,0000,0000,0000,,gizemli hastalığı duyduğum zamandı. Dialogue: 0,0:00:12.95,0:00:15.15,Default,,0000,0000,0000,,İnsanlar hastalıktan dolayı \Nrahatsızlanıyordu. Dialogue: 0,0:00:15.25,0:00:17.40,Default,,0000,0000,0000,,Korkunç semptomlar vardı, kabus gibiydi. Dialogue: 0,0:00:17.97,0:00:19.50,Default,,0000,0000,0000,,İnanılmaz baş ağrıları vardı. Dialogue: 0,0:00:19.50,0:00:21.12,Default,,0000,0000,0000,,Yemek yiyemezler veya içemezlerdi. Dialogue: 0,0:00:21.15,0:00:23.07,Default,,0000,0000,0000,,Bazıları halüsinasyon bile görüyordu. Dialogue: 0,0:00:23.09,0:00:24.73,Default,,0000,0000,0000,,Kafaları karışmış ve agresiflerdi. Dialogue: 0,0:00:24.95,0:00:26.71,Default,,0000,0000,0000,,Hepsinden de acıklısı Dialogue: 0,0:00:26.71,0:00:29.41,Default,,0000,0000,0000,,kurbanların çoğunun çocuk olmasıydı. Dialogue: 0,0:00:29.44,0:00:32.98,Default,,0000,0000,0000,,Hasta olanların hiçbiri hayatta kalamadı. Dialogue: 0,0:00:34.59,0:00:37.36,Default,,0000,0000,0000,,Öldürenin virüs olduğu ortaya çıktı Dialogue: 0,0:00:37.38,0:00:39.59,Default,,0000,0000,0000,,ama bu Ebola değildi, Zika değildi. Dialogue: 0,0:00:39.61,0:00:42.74,Default,,0000,0000,0000,,Bilimin görmediği yeni bir virüs değildi. Dialogue: 0,0:00:43.85,0:00:45.98,Default,,0000,0000,0000,,İnsanlar yüzyıllardır bildiğimiz Dialogue: 0,0:00:45.100,0:00:48.10,Default,,0000,0000,0000,,eski bir katilden dolayı ölüyorlardı: Dialogue: 0,0:00:48.49,0:00:49.88,Default,,0000,0000,0000,,Kuduzdan. Dialogue: 0,0:00:50.81,0:00:53.77,Default,,0000,0000,0000,,Ortak noktaları uyuduklarında sadece Dialogue: 0,0:00:53.77,0:00:59.39,Default,,0000,0000,0000,,kanla beslenen memeli olan \Nvampir yarasa ısırıklarıydı. Dialogue: 0,0:01:01.07,0:01:04.25,Default,,0000,0000,0000,,Yarasalardan insanlara sıçrayan \Nbu tür salgınlar Dialogue: 0,0:01:04.28,0:01:06.82,Default,,0000,0000,0000,,son on yıldır yaygınlaştı. Dialogue: 0,0:01:07.18,0:01:08.95,Default,,0000,0000,0000,,2003 yılında bu SARS'tı. Dialogue: 0,0:01:08.98,0:01:11.75,Default,,0000,0000,0000,,Çin hayvan pazarlarında ortaya çıktı\Nve dünyaya yayıldı. Dialogue: 0,0:01:12.46,0:01:16.08,Default,,0000,0000,0000,,Bu virüsün Peru'daki gibi,\Ntaşıyıcı olan yarasalarda olduğu Dialogue: 0,0:01:16.08,0:01:19.39,Default,,0000,0000,0000,,ve yüzyıllardır tespit edilemediği\Nve burada barındığı saptanmıştı. Dialogue: 0,0:01:20.25,0:01:22.91,Default,,0000,0000,0000,,10 yıl sonra Kuzey Afrika'da ortaya çıkan Dialogue: 0,0:01:22.91,0:01:26.49,Default,,0000,0000,0000,,Ebolayı görüyoruz ve bu herkesi şaşırttı Dialogue: 0,0:01:26.54,0:01:28.70,Default,,0000,0000,0000,,çünkü o zamanki bilime göre Ebola'nın Dialogue: 0,0:01:28.73,0:01:31.10,Default,,0000,0000,0000,,Kuzey Afrika'da olmaması gerekiyordu. Dialogue: 0,0:01:32.12,0:01:35.31,Default,,0000,0000,0000,,Bu tarihteki en büyük ve en yaygın Ebola Dialogue: 0,0:01:35.33,0:01:36.51,Default,,0000,0000,0000,,salgınıyla sonuçlandı. Dialogue: 0,0:01:37.70,0:01:39.100,Default,,0000,0000,0000,,Rahatsız edici bir gidişat var, değil mi? Dialogue: 0,0:01:40.16,0:01:43.89,Default,,0000,0000,0000,,Ölümcül virüsler \Nonlardan umulmadık yerde ortaya çıkıyor Dialogue: 0,0:01:44.29,0:01:45.86,Default,,0000,0000,0000,,ve küresel sağlık toplulukları Dialogue: 0,0:01:45.89,0:01:47.40,Default,,0000,0000,0000,,hazırlıksız yakalanıyor. Dialogue: 0,0:01:47.43,0:01:50.08,Default,,0000,0000,0000,,Sürekli sıradaki viral hastalığı Dialogue: 0,0:01:50.10,0:01:52.33,Default,,0000,0000,0000,,bu ebedi döngüde yakalıyoruz Dialogue: 0,0:01:52.36,0:01:55.58,Default,,0000,0000,0000,,ve başladıktan sonra \Nsalgınları yok etmeye çalışıyoruz. Dialogue: 0,0:01:56.36,0:01:58.71,Default,,0000,0000,0000,,Her yıl ortaya çıkan Dialogue: 0,0:01:58.71,0:02:00.48,Default,,0000,0000,0000,,yeni hastalıklar hakkında Dialogue: 0,0:02:00.48,0:02:03.18,Default,,0000,0000,0000,,ne yapılabileceğini düşünmenin tam zamanı. Dialogue: 0,0:02:03.98,0:02:06.11,Default,,0000,0000,0000,,Eğer sıradaki Ebola'nın olmasını beklersek Dialogue: 0,0:02:06.13,0:02:08.03,Default,,0000,0000,0000,,çok şanslı olamayabiliriz. Dialogue: 0,0:02:08.43,0:02:10.07,Default,,0000,0000,0000,,Daha ölümcül ve daha iyi yayılan Dialogue: 0,0:02:10.10,0:02:11.48,Default,,0000,0000,0000,,belki aşılarımızı yenebilen Dialogue: 0,0:02:11.50,0:02:14.03,Default,,0000,0000,0000,,bizi savunmasız bırakan Dialogue: 0,0:02:14.05,0:02:16.69,Default,,0000,0000,0000,,yeni farklı bir virüsle Dialogue: 0,0:02:16.69,0:02:18.74,Default,,0000,0000,0000,,karşı karşıya kalabiliriz. Dialogue: 0,0:02:19.71,0:02:22.66,Default,,0000,0000,0000,,Salgınları ön görebilir miyiz? Dialogue: 0,0:02:22.68,0:02:23.85,Default,,0000,0000,0000,,Durdurabilir miyiz? Dialogue: 0,0:02:24.48,0:02:27.60,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar cevaplanması çok zor sorular Dialogue: 0,0:02:27.63,0:02:30.18,Default,,0000,0000,0000,,ve sebep şudur ki küresel olarak yayılan Dialogue: 0,0:02:30.21,0:02:31.98,Default,,0000,0000,0000,,gerçekten ön görmek isteyebileceğimiz Dialogue: 0,0:02:32.00,0:02:35.43,Default,,0000,0000,0000,,salgınlar gerçekten nadir görülür. Dialogue: 0,0:02:35.43,0:02:37.33,Default,,0000,0000,0000,,Bizim gibi türler için Dialogue: 0,0:02:37.33,0:02:38.65,Default,,0000,0000,0000,,bu çok iyi bir şeydir. Dialogue: 0,0:02:38.68,0:02:40.34,Default,,0000,0000,0000,,İşte bu yüzden hepimiz buradayız. Dialogue: 0,0:02:41.24,0:02:45.57,Default,,0000,0000,0000,,Ama bilimsel bir açıdan\Nbu biraz sorundur. Dialogue: 0,0:02:46.78,0:02:49.39,Default,,0000,0000,0000,,Eğer bir şey bir kere veya iki kere olursa Dialogue: 0,0:02:49.42,0:02:51.58,Default,,0000,0000,0000,,bir düzen bulmamız için yeterli olmaz. Dialogue: 0,0:02:51.60,0:02:54.100,Default,,0000,0000,0000,,Düzen bize yeni salgının nereyi \Nne zaman vurabileceğini gösterir. Dialogue: 0,0:02:56.13,0:02:57.55,Default,,0000,0000,0000,,Peki ne yapmalıyız? Dialogue: 0,0:02:58.19,0:03:02.85,Default,,0000,0000,0000,,Çözümlerden birisi \Nbazı hayvanlardan insanlara, Dialogue: 0,0:03:02.90,0:03:06.38,Default,,0000,0000,0000,,evcil hayvanlarımıza\Nveya çiftlik hayvanlarımıza Dialogue: 0,0:03:06.38,0:03:08.75,Default,,0000,0000,0000,,geçen virüsleri araştırmak, Dialogue: 0,0:03:09.52,0:03:11.10,Default,,0000,0000,0000,,aynısı olmasa bile Dialogue: 0,0:03:11.10,0:03:13.80,Default,,0000,0000,0000,,salgına neden olabileceğini \Ndüşündüğümüz hepsini. Dialogue: 0,0:03:14.44,0:03:16.54,Default,,0000,0000,0000,,Eğer bu her gün öldüren virüsleri, Dialogue: 0,0:03:16.89,0:03:19.64,Default,,0000,0000,0000,,bazı başlatıcı virüs düzenlerini Dialogue: 0,0:03:19.72,0:03:24.73,Default,,0000,0000,0000,,belki de onları nasıl\Ndurdurabileceğimizi çözebilirsek Dialogue: 0,0:03:24.73,0:03:26.63,Default,,0000,0000,0000,,işte o zaman daha hazırlıklı oluruz; Dialogue: 0,0:03:26.78,0:03:28.72,Default,,0000,0000,0000,,çünkü türler arasında bulaşan virüsler Dialogue: 0,0:03:28.72,0:03:31.56,Default,,0000,0000,0000,,daha nadir ama daha\Nçok tehdit oluşturuyor. Dialogue: 0,0:03:32.49,0:03:35.12,Default,,0000,0000,0000,,Göründüğü kadar korkunç olan kuduz Dialogue: 0,0:03:35.43,0:03:38.64,Default,,0000,0000,0000,,şimdi daha sevimli virüs olarak\Nkarşımıza çıktı. Dialogue: 0,0:03:40.03,0:03:42.92,Default,,0000,0000,0000,,Kuduz korkunç ölümcül bir virüs. Dialogue: 0,0:03:43.85,0:03:45.34,Default,,0000,0000,0000,,%100 öldürme oranına sahip. Dialogue: 0,0:03:45.37,0:03:47.68,Default,,0000,0000,0000,,Bu demek oluyor ki eğer yakalanırsanız Dialogue: 0,0:03:47.68,0:03:50.85,Default,,0000,0000,0000,,ve erken tedavi edilmezseniz \Nyapılacak bir şey yok demek. Dialogue: 0,0:03:50.88,0:03:52.03,Default,,0000,0000,0000,,Çare yok. Dialogue: 0,0:03:52.05,0:03:53.20,Default,,0000,0000,0000,,Öleceksiniz. Dialogue: 0,0:03:54.80,0:03:57.91,Default,,0000,0000,0000,,Kuduz sadece geçmişin bir sorunu değil. Dialogue: 0,0:03:58.82,0:04:03.34,Default,,0000,0000,0000,,Hala her yıl 50-60 bin insanı ölüyor. Dialogue: 0,0:04:04.48,0:04:06.51,Default,,0000,0000,0000,,Bu sayıları bir perspektife sokalım. Dialogue: 0,0:04:07.19,0:04:09.95,Default,,0000,0000,0000,,Bütün Kuzey Afrika Ebolası salgını \Nolduğunu düşünün Dialogue: 0,0:04:09.97,0:04:11.58,Default,,0000,0000,0000,,iki buçuk yıla kalmadan Dialogue: 0,0:04:11.60,0:04:14.04,Default,,0000,0000,0000,,salgında ölen bütün insanları Dialogue: 0,0:04:14.04,0:04:15.47,Default,,0000,0000,0000,,tek bir yıla sığdırabiliriz. Dialogue: 0,0:04:15.49,0:04:16.64,Default,,0000,0000,0000,,Bu oldukça kötü Dialogue: 0,0:04:16.67,0:04:18.60,Default,,0000,0000,0000,,ama o zaman onu 4 ile çarparsanız Dialogue: 0,0:04:18.62,0:04:21.45,Default,,0000,0000,0000,,bu sayı her yıl kuduzla alakalı olan sayı. Dialogue: 0,0:04:23.84,0:04:28.27,Default,,0000,0000,0000,,Peki, kuduzu Ebola gibi virüsten ayıran Dialogue: 0,0:04:28.29,0:04:30.05,Default,,0000,0000,0000,,insanlar yakalandığında virüsü Dialogue: 0,0:04:30.08,0:04:31.86,Default,,0000,0000,0000,,ileri doğru yaymama eğilimindedirler. Dialogue: 0,0:04:32.96,0:04:35.71,Default,,0000,0000,0000,,Bu demektir ki her seferinde birisi Dialogue: 0,0:04:35.71,0:04:39.10,Default,,0000,0000,0000,,kuduz hayvan tarafından ısırılıp \Nkuduz olmuştur Dialogue: 0,0:04:39.10,0:04:40.98,Default,,0000,0000,0000,,genellikle bu yarasa veya köpektir. Dialogue: 0,0:04:41.35,0:04:44.54,Default,,0000,0000,0000,,Bu türler arası bulaşma çok önemli Dialogue: 0,0:04:44.56,0:04:47.49,Default,,0000,0000,0000,,ama kuduzdaki virüsler için nadir Dialogue: 0,0:04:47.49,0:04:50.95,Default,,0000,0000,0000,,aslında binlerce kez oluyor. Dialogue: 0,0:04:52.53,0:04:55.54,Default,,0000,0000,0000,,Bir yönden kuduz, ölümcül virüsün Dialogue: 0,0:04:55.54,0:04:58.48,Default,,0000,0000,0000,,sirke sineği veya\Nlaboratuvar faresi gibidir. Dialogue: 0,0:04:59.17,0:05:02.51,Default,,0000,0000,0000,,Bu, numune bulmak ve potansiyel olarak\Nyeni çözümleri test etmek için Dialogue: 0,0:05:02.51,0:05:05.20,Default,,0000,0000,0000,,kullanabileceğimiz ve çalışabileceğimiz \Nbir virüstür. Dialogue: 0,0:05:05.97,0:05:08.34,Default,,0000,0000,0000,,Peru Amazon'unda Dialogue: 0,0:05:08.34,0:05:09.94,Default,,0000,0000,0000,,kuduz salgınını ilk duyduğumda Dialogue: 0,0:05:09.94,0:05:12.38,Default,,0000,0000,0000,,potansiyel olarak \Ngüçlü bir şekilde beni etkiledi Dialogue: 0,0:05:12.40,0:05:15.76,Default,,0000,0000,0000,,çünkü bu yarasalardan \Ndiğer hayvanlara bulaşabilecek kadar Dialogue: 0,0:05:15.76,0:05:18.58,Default,,0000,0000,0000,,sık yayılan bir virüstür. Dialogue: 0,0:05:19.27,0:05:20.45,Default,,0000,0000,0000,,Belki de durdurabiliriz. Dialogue: 0,0:05:22.16,0:05:24.08,Default,,0000,0000,0000,,Mezun olduğumun ilk yılında Dialogue: 0,0:05:24.08,0:05:26.46,Default,,0000,0000,0000,,lisedeki az İspanyolca bilgimle Dialogue: 0,0:05:26.48,0:05:29.10,Default,,0000,0000,0000,,vampir yarasaları aramak için Dialogue: 0,0:05:29.12,0:05:30.95,Default,,0000,0000,0000,,uçağa atladım ve Peru'ya uçtum. Dialogue: 0,0:05:30.97,0:05:34.67,Default,,0000,0000,0000,,İlk zamanlar proje çok zordu Dialogue: 0,0:05:36.12,0:05:38.93,Default,,0000,0000,0000,,Latin Amerika'yı kuduzdan\Nkurtarmak için Dialogue: 0,0:05:38.93,0:05:40.66,Default,,0000,0000,0000,,hırslı planlarım yoktu. Dialogue: 0,0:05:40.66,0:05:43.52,Default,,0000,0000,0000,,Aynı zamanda patlak lastikler, heyelanlar Dialogue: 0,0:05:43.52,0:05:48.23,Default,,0000,0000,0000,,elektrik kesintileri, böcekler\Nhepsi beni durduruyordu. Dialogue: 0,0:05:49.26,0:05:52.61,Default,,0000,0000,0000,,Ama bu, Güney Amerika'da \Nkursun bir parçasıydı Dialogue: 0,0:05:52.98,0:05:54.100,Default,,0000,0000,0000,,ve bana göre maceranın bir parçasıydı. Dialogue: 0,0:05:56.04,0:05:58.10,Default,,0000,0000,0000,,Ama devam etmemi sağlayan şey Dialogue: 0,0:05:58.71,0:06:00.73,Default,,0000,0000,0000,,ilk defa yaptığım bir çalışmanın Dialogue: 0,0:06:00.73,0:06:03.10,Default,,0000,0000,0000,,kısa vadede insanların\Nyaşamları üzerinde Dialogue: 0,0:06:03.10,0:06:05.20,Default,,0000,0000,0000,,gerçek bir etkisi olabileceği bilgisiydi. Dialogue: 0,0:06:05.45,0:06:06.73,Default,,0000,0000,0000,,Bu fikir bana Dialogue: 0,0:06:06.73,0:06:08.28,Default,,0000,0000,0000,,Amazon'a gittiğimde Dialogue: 0,0:06:08.28,0:06:10.52,Default,,0000,0000,0000,,vampir yarasa avlarken geldi. Dialogue: 0,0:06:11.68,0:06:14.88,Default,,0000,0000,0000,,Yapmam gereken köye gitmek\Nve soruşturma yapmaktı. Dialogue: 0,0:06:15.28,0:06:17.68,Default,,0000,0000,0000,,''Son zamanlarda kimleri\Nyarasa ısırdı?'' Dialogue: 0,0:06:17.68,0:06:19.68,Default,,0000,0000,0000,,İnsanlar ellerini kaldırdı Dialogue: 0,0:06:19.94,0:06:22.36,Default,,0000,0000,0000,,çünkü bu topluluklarda Dialogue: 0,0:06:22.36,0:06:24.59,Default,,0000,0000,0000,,yarasanın ısırması çok sıradandı. Dialogue: 0,0:06:24.59,0:06:25.62,Default,,0000,0000,0000,,Her gün olurdu. Dialogue: 0,0:06:26.53,0:06:29.48,Default,,0000,0000,0000,,Yapmamız gereken tek şey doğru eve gitmek Dialogue: 0,0:06:29.70,0:06:31.17,Default,,0000,0000,0000,,ağı açmak Dialogue: 0,0:06:31.20,0:06:32.97,Default,,0000,0000,0000,,ve gece oraya varmak Dialogue: 0,0:06:32.97,0:06:35.89,Default,,0000,0000,0000,,ve yarasaların kan emmeye\Nçalışmasını beklemekti. Dialogue: 0,0:06:37.40,0:06:40.83,Default,,0000,0000,0000,,Benim için çocukların kafasında ısırık izi Dialogue: 0,0:06:40.83,0:06:43.24,Default,,0000,0000,0000,,ve yatakta kan izi görmek Dialogue: 0,0:06:43.24,0:06:46.06,Default,,0000,0000,0000,,fiziksel ve zihinsel yorgunluktan Dialogue: 0,0:06:46.06,0:06:49.32,Default,,0000,0000,0000,,vazgeçmek için yeterli motivasyondu. Dialogue: 0,0:06:50.90,0:06:53.05,Default,,0000,0000,0000,,Bütün gece çalışmamıza rağmen Dialogue: 0,0:06:53.08,0:06:56.09,Default,,0000,0000,0000,,bu problemi nasıl çözebileceğim hakkında \Ndüşünme zamanım oldu Dialogue: 0,0:06:56.68,0:06:59.38,Default,,0000,0000,0000,,ve 2 soru karşıma çıktı. Dialogue: 0,0:06:59.78,0:07:03.69,Default,,0000,0000,0000,,İlki insanların her zaman ısırıldığı Dialogue: 0,0:07:03.71,0:07:06.19,Default,,0000,0000,0000,,ama kuduzun her zaman olmadığıydı. Dialogue: 0,0:07:06.22,0:07:08.54,Default,,0000,0000,0000,,Her birkaç yılda bir veya on yılda bir Dialogue: 0,0:07:08.56,0:07:10.34,Default,,0000,0000,0000,,kuduz salgını oluyordu. Dialogue: 0,0:07:10.36,0:07:13.10,Default,,0000,0000,0000,,Diğer salgının nerede ve ne zaman Dialogue: 0,0:07:13.10,0:07:14.82,Default,,0000,0000,0000,,olacağını bilseydik kimse ölmeden Dialogue: 0,0:07:14.82,0:07:18.23,Default,,0000,0000,0000,,insanları aşılayabileceğimiz\Nanlamına gelen Dialogue: 0,0:07:18.25,0:07:19.66,Default,,0000,0000,0000,,iyi bir fırsat olurdu. Dialogue: 0,0:07:20.18,0:07:22.62,Default,,0000,0000,0000,,Ama diğer yüz olan aşı Dialogue: 0,0:07:22.64,0:07:25.91,Default,,0000,0000,0000,,sadece bir yara bandı. Dialogue: 0,0:07:26.30,0:07:28.36,Default,,0000,0000,0000,,Hasar kontrolü için bir strateji Dialogue: 0,0:07:28.39,0:07:30.98,Default,,0000,0000,0000,,tabii ki de önemli, \Nhayat kurtarıcı ve yapmalıyız Dialogue: 0,0:07:31.05,0:07:32.56,Default,,0000,0000,0000,,ancak günün sonunda Dialogue: 0,0:07:32.58,0:07:35.18,Default,,0000,0000,0000,,aşılanan hayvan\Nve insan sayısına bakmadan Dialogue: 0,0:07:35.20,0:07:37.99,Default,,0000,0000,0000,,yarasalarda hala aynı \Nkuduz sayısına sahip olacağız. Dialogue: 0,0:07:39.12,0:07:41.10,Default,,0000,0000,0000,,Isırılma riski hala aynı. Dialogue: 0,0:07:41.77,0:07:43.39,Default,,0000,0000,0000,,İkinci sorum şuydu: Dialogue: 0,0:07:43.42,0:07:46.63,Default,,0000,0000,0000,,Virüsü kaynağından kesebilir miyiz? Dialogue: 0,0:07:47.18,0:07:50.33,Default,,0000,0000,0000,,Yarasalardaki kuduzu azaltırsak Dialogue: 0,0:07:50.33,0:07:52.38,Default,,0000,0000,0000,,bu gerçekten bir oyun değiştirici olur. Dialogue: 0,0:07:52.64,0:07:54.41,Default,,0000,0000,0000,,Hasar kontrolünden korumaya yönelik Dialogue: 0,0:07:54.44,0:07:57.45,Default,,0000,0000,0000,,bir geçiş hakkında konuşuyoruz. Dialogue: 0,0:07:58.69,0:08:00.91,Default,,0000,0000,0000,,Peki, nasıl başlamalıyız? Dialogue: 0,0:08:01.36,0:08:03.88,Default,,0000,0000,0000,,Virüsün doğal evinde, yarasalarda, Dialogue: 0,0:08:03.88,0:08:06.68,Default,,0000,0000,0000,,nasıl çalıştığını anlamak zorundayız. Dialogue: 0,0:08:07.35,0:08:09.80,Default,,0000,0000,0000,,Bu salgın için abartılı bir istek. Dialogue: 0,0:08:09.82,0:08:13.57,Default,,0000,0000,0000,,Özellikle yarasa gibi\Nmünzevi bir tür için Dialogue: 0,0:08:13.73,0:08:15.37,Default,,0000,0000,0000,,ama bir yerden başlamalıydık. Dialogue: 0,0:08:16.37,0:08:19.23,Default,,0000,0000,0000,,İlk aşamamız \Nbazı tarihsel verilere bakmaktı. Dialogue: 0,0:08:19.69,0:08:22.43,Default,,0000,0000,0000,,Bu salgınlar geçmişte nerede\Nve ne zaman oldular? Dialogue: 0,0:08:23.15,0:08:24.74,Default,,0000,0000,0000,,Sonra anlaşıldı ki Dialogue: 0,0:08:24.74,0:08:27.49,Default,,0000,0000,0000,,kuduz hareket etmesi gereken bir virüstü. Dialogue: 0,0:08:27.51,0:08:28.66,Default,,0000,0000,0000,,Sabit duramazdı. Dialogue: 0,0:08:29.45,0:08:32.33,Default,,0000,0000,0000,,Virüs bir yıl veya iki yıl \Nbir bölgede dolanabilirdi Dialogue: 0,0:08:32.35,0:08:34.78,Default,,0000,0000,0000,,ancak bulaştıracak bir grup \Nbulmadığı sürece Dialogue: 0,0:08:34.78,0:08:37.47,Default,,0000,0000,0000,,yok olmaya mahkumdu. Dialogue: 0,0:08:38.36,0:08:43.21,Default,,0000,0000,0000,,Kuduzun yayılmasının \Nana noktasını çözdük. Dialogue: 0,0:08:43.90,0:08:46.18,Default,,0000,0000,0000,,Hareket eden bir virüs olduğunu biliyorduk Dialogue: 0,0:08:46.21,0:08:48.30,Default,,0000,0000,0000,,ancak nereye gideceğini söyleyemiyorduk. Dialogue: 0,0:08:49.28,0:08:52.90,Default,,0000,0000,0000,,İstediğim Google Haritalar tarzında Dialogue: 0,0:08:52.90,0:08:55.60,Default,,0000,0000,0000,,''Virüsün rotası ne?'' gibi birşeydi. Dialogue: 0,0:08:55.75,0:08:57.84,Default,,0000,0000,0000,,Varması ne kadar sürecekti? Dialogue: 0,0:08:58.02,0:08:59.77,Default,,0000,0000,0000,,Ne kadar hızlı gidecekti? Dialogue: 0,0:09:01.29,0:09:04.73,Default,,0000,0000,0000,,Bunun için kuduzun\Ngenomlarına baktım. Dialogue: 0,0:09:05.28,0:09:09.37,Default,,0000,0000,0000,,Diğer virüsler gibi \Nkuduz da hızlıca gelişen Dialogue: 0,0:09:09.39,0:09:11.46,Default,,0000,0000,0000,,küçük bir genoma sahip. Dialogue: 0,0:09:11.90,0:09:16.30,Default,,0000,0000,0000,,O kadar hızlı ki \Nvirüs yeni bir konuma ulaştığında Dialogue: 0,0:09:16.32,0:09:18.67,Default,,0000,0000,0000,,birkaç yeni mutasyon geçirecektir. Dialogue: 0,0:09:19.08,0:09:20.39,Default,,0000,0000,0000,,Yapmamız gereken Dialogue: 0,0:09:20.39,0:09:23.62,Default,,0000,0000,0000,,evrim ağacında noktaları bağlamaktı Dialogue: 0,0:09:23.64,0:09:26.64,Default,,0000,0000,0000,,ve geçmişte virüsün nerede olduğunu Dialogue: 0,0:09:26.67,0:09:28.57,Default,,0000,0000,0000,,ve nasıl yayıldığını söyleyecekti. Dialogue: 0,0:09:28.99,0:09:32.15,Default,,0000,0000,0000,,Dışarı çıktım ve inek beyni topladım Dialogue: 0,0:09:32.17,0:09:34.30,Default,,0000,0000,0000,,çünkü kuduz virüsü buradan toplanır. Dialogue: 0,0:09:35.09,0:09:39.56,Default,,0000,0000,0000,,Bu beyinlerden aldığımız\Ngenom sıralanışı Dialogue: 0,0:09:39.56,0:09:41.18,Default,,0000,0000,0000,,sayesinde anladım ki Dialogue: 0,0:09:41.20,0:09:44.40,Default,,0000,0000,0000,,bu virüs her yıl \N2,5 - 5 km arası yayılan bir virüs. Dialogue: 0,0:09:45.15,0:09:49.10,Default,,0000,0000,0000,,Peki şimdi elimizde virüsün hız limiti var Dialogue: 0,0:09:49.13,0:09:53.43,Default,,0000,0000,0000,,ama hala diğer ana noktayı kaçırıyoruz.\Nİlk nereye gidecek? Dialogue: 0,0:09:54.36,0:09:58.15,Default,,0000,0000,0000,,Bunun için yarasa gibi\Ndüşünmek zorunda kaldım. Dialogue: 0,0:09:58.75,0:10:00.09,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü kuduz bir virüs Dialogue: 0,0:10:00.11,0:10:01.35,Default,,0000,0000,0000,,ve kendisi hareket etmiyor Dialogue: 0,0:10:01.38,0:10:03.86,Default,,0000,0000,0000,,Konuk olduğu şey tarafından\Nhareket ettirilmeli. Dialogue: 0,0:10:04.47,0:10:08.45,Default,,0000,0000,0000,,Ne sıklıkla ve ne kadar\Nuzağa uçacağını düşündüm. Dialogue: 0,0:10:08.47,0:10:10.28,Default,,0000,0000,0000,,Ne hayal gücüm Dialogue: 0,0:10:10.28,0:10:14.95,Default,,0000,0000,0000,,ne de önceden koymaya \Nçalıştığımız takip cihazları Dialogue: 0,0:10:14.97,0:10:16.82,Default,,0000,0000,0000,,ihtiyacımız olan bilgiyi sağladı. Dialogue: 0,0:10:17.10,0:10:19.98,Default,,0000,0000,0000,,Bunun yerine, \Nyarasa çiftleşme düzenine döndük. Dialogue: 0,0:10:20.01,0:10:22.32,Default,,0000,0000,0000,,Genomlarının belli noktalarına baktık Dialogue: 0,0:10:22.35,0:10:25.58,Default,,0000,0000,0000,,ve bazı grupların \Nbirbirleriyle çiftleştiğini, Dialogue: 0,0:10:25.58,0:10:27.43,Default,,0000,0000,0000,,diğerlerinin yalnız olduğunu gördük. Dialogue: 0,0:10:27.45,0:10:31.68,Default,,0000,0000,0000,,Virüs genomların yolundan gidiyordu. Dialogue: 0,0:10:32.88,0:10:36.29,Default,,0000,0000,0000,,Yollardan biri şaşırtıcıydı. Dialogue: 0,0:10:36.31,0:10:37.46,Default,,0000,0000,0000,,inanması zordu. Dialogue: 0,0:10:38.18,0:10:41.98,Default,,0000,0000,0000,,Amazon'u geçip Pasifik'e gelerek Dialogue: 0,0:10:41.100,0:10:44.29,Default,,0000,0000,0000,,Peru And Dağları'nı geçmiş bir yoldu. Dialogue: 0,0:10:44.32,0:10:46.34,Default,,0000,0000,0000,,Söylediğim gibi Dialogue: 0,0:10:46.34,0:10:48.13,Default,,0000,0000,0000,,inanması zordu çünkü Dialogue: 0,0:10:48.13,0:10:52.24,Default,,0000,0000,0000,,And Dağları çok yüksekti,\N6700 metre kadar Dialogue: 0,0:10:52.26,0:10:54.82,Default,,0000,0000,0000,,ve vampirin uçması için çok yüksekti. Dialogue: 0,0:10:56.14,0:10:57.29,Default,,0000,0000,0000,,Ama... Dialogue: 0,0:10:57.31,0:10:58.38,Default,,0000,0000,0000,,(Kahkahalar) Dialogue: 0,0:10:58.41,0:10:59.76,Default,,0000,0000,0000,,Yakından baktığımızda Dialogue: 0,0:10:59.78,0:11:01.59,Default,,0000,0000,0000,,Peru'nun kuzeyinde Dialogue: 0,0:11:01.61,0:11:07.69,Default,,0000,0000,0000,,çiftleşmeleri için çok uzun olmayan \Nvadiler gördük. Dialogue: 0,0:11:08.02,0:11:09.38,Default,,0000,0000,0000,,Yakından baktık. Dialogue: 0,0:11:09.38,0:11:14.30,Default,,0000,0000,0000,,Tabii ki de her yıl o vadilerde\N2,5 km yayılan kuduz vardı. Dialogue: 0,0:11:14.57,0:11:18.04,Default,,0000,0000,0000,,Tam da bizim modellerimizin\Nbelirlediği gibi. Dialogue: 0,0:11:18.53,0:11:19.70,Default,,0000,0000,0000,,Söylemediğim şey ise Dialogue: 0,0:11:19.73,0:11:21.89,Default,,0000,0000,0000,,bunun aslında çok önemli olduğudur. Dialogue: 0,0:11:22.16,0:11:25.86,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü kuduz And'ların\Nkuzey yamaçları Dialogue: 0,0:11:25.88,0:11:28.30,Default,,0000,0000,0000,,veya pasifik kıyısında,\NGüney Amerika'da görülmedi. Dialogue: 0,0:11:28.70,0:11:35.30,Default,,0000,0000,0000,,İlk kez burada böyle tarihi bir \Nbüyük istilaya tanıklık ediyorduk. Dialogue: 0,0:11:35.72,0:11:37.15,Default,,0000,0000,0000,,Bu da bir soru ortaya çıkardı. Dialogue: 0,0:11:37.17,0:11:39.18,Default,,0000,0000,0000,,''Bunun için ne yapacağız?'' Dialogue: 0,0:11:39.72,0:11:42.70,Default,,0000,0000,0000,,Kısa vadede yapılacak şey\Ninsanlara aşılanmalarını Dialogue: 0,0:11:42.70,0:11:45.72,Default,,0000,0000,0000,,ve hayvanlarıni aşılamalarını, Dialogue: 0,0:11:45.74,0:11:47.04,Default,,0000,0000,0000,,kuduzun geldiğini söylemek. Dialogue: 0,0:11:47.51,0:11:48.90,Default,,0000,0000,0000,,Uzun vadede bu yeni bilgiyi Dialogue: 0,0:11:48.93,0:11:52.16,Default,,0000,0000,0000,,durdurmak için kullanabilirsek Dialogue: 0,0:11:52.18,0:11:54.52,Default,,0000,0000,0000,,daha da güçlü olabilir. Dialogue: 0,0:11:55.85,0:11:58.51,Default,,0000,0000,0000,,Yarasalara bugün uçmayın diyemeyiz. Dialogue: 0,0:11:59.06,0:12:02.93,Default,,0000,0000,0000,,Ama belki de virüsün yarasa ile birlikte \Nbir yolculuk yapmasını engelleyebiliriz. Dialogue: 0,0:12:04.35,0:12:07.48,Default,,0000,0000,0000,,Bu bizi kuduz kontrol programlarından Dialogue: 0,0:12:07.50,0:12:10.33,Default,,0000,0000,0000,,öğrendiğimiz ana derse götürüyor: Dialogue: 0,0:12:10.35,0:12:13.79,Default,,0000,0000,0000,,Köpek olsun tilki, kokarca, rakun olsun Dialogue: 0,0:12:13.79,0:12:17.56,Default,,0000,0000,0000,,Kuzey Amerika, Afrika veya Avrupa olsun Dialogue: 0,0:12:17.58,0:12:21.17,Default,,0000,0000,0000,,bunu durdurmanın tek yolu\Nkaynağı aşılamak. Dialogue: 0,0:12:22.20,0:12:25.39,Default,,0000,0000,0000,,Yarasaları aşılayabilir miyiz? Dialogue: 0,0:12:26.60,0:12:29.12,Default,,0000,0000,0000,,Köpek veya kedi aşılamalarını duyuyoruz Dialogue: 0,0:12:29.15,0:12:31.60,Default,,0000,0000,0000,,fakat bunu daha önce duymadık. Dialogue: 0,0:12:32.60,0:12:34.38,Default,,0000,0000,0000,,Çılgın bir soru gibi gelebilir. Dialogue: 0,0:12:34.68,0:12:36.08,Default,,0000,0000,0000,,İyi haber şu ki Dialogue: 0,0:12:36.11,0:12:41.64,Default,,0000,0000,0000,,yarasalar için üretilmiş\Nyenebilir kuduz aşıları var Dialogue: 0,0:12:42.48,0:12:43.48,Default,,0000,0000,0000,,ve daha iyisi ise Dialogue: 0,0:12:44.05,0:12:47.84,Default,,0000,0000,0000,,bu aşılar yarasalardan\Nyarasalara yayılabilir. Dialogue: 0,0:12:48.50,0:12:50.97,Default,,0000,0000,0000,,Tek yapmak gereken birine bulaştırmak Dialogue: 0,0:12:50.99,0:12:52.86,Default,,0000,0000,0000,,ve birbirlerini yalamalarını beklemek, Dialogue: 0,0:12:52.86,0:12:54.58,Default,,0000,0000,0000,,işin devamını bırakın onlar yapsın. Dialogue: 0,0:12:55.32,0:12:57.36,Default,,0000,0000,0000,,Bu demek oluyor ki\Nen azından Dialogue: 0,0:12:57.36,0:12:59.100,Default,,0000,0000,0000,,milyonlarca yarasayı \Nteker teker küçük şırıngalarla Dialogue: 0,0:12:59.100,0:13:02.27,Default,,0000,0000,0000,,aşılamak zorunda değiliz. Dialogue: 0,0:13:02.30,0:13:03.88,Default,,0000,0000,0000,,(Kahkahalar) Dialogue: 0,0:13:03.91,0:13:07.42,Default,,0000,0000,0000,,Buna sahip olmamız nasıl kullanıldığını\Nbiliyoruz anlamına gelmez. Dialogue: 0,0:13:07.44,0:13:09.80,Default,,0000,0000,0000,,Çok uzun bir soru listemiz var. Dialogue: 0,0:13:09.82,0:13:11.92,Default,,0000,0000,0000,,Kaç tane yarasa aşılamamız gerekiyor? Dialogue: 0,0:13:11.94,0:13:14.37,Default,,0000,0000,0000,,Yılın hangi zamanı aşılanmalılar? Dialogue: 0,0:13:14.39,0:13:16.91,Default,,0000,0000,0000,,Yılda kaç kez aşılanmalılar? Dialogue: 0,0:13:18.07,0:13:19.78,Default,,0000,0000,0000,,Bu soruların hepsi Dialogue: 0,0:13:19.78,0:13:22.63,Default,,0000,0000,0000,,yeni bir aşı kampanyası\Nbaşlatmak için önemli. Dialogue: 0,0:13:22.63,0:13:25.78,Default,,0000,0000,0000,,ama bunlar laboratuvarda\Ncevaplayamayacağımız sorular. Dialogue: 0,0:13:25.78,0:13:28.65,Default,,0000,0000,0000,,Daha renkli bir yaklaşım geliştiriyoruz. Dialogue: 0,0:13:29.25,0:13:32.90,Default,,0000,0000,0000,,Gerçek yarasalar, \Nsahte aşılar kullanıyoruz. Dialogue: 0,0:13:33.80,0:13:36.21,Default,,0000,0000,0000,,Saçlarını parlatacak yenebilir jeller Dialogue: 0,0:13:36.24,0:13:39.63,Default,,0000,0000,0000,,ve karşılaştıklarında yayılabilecek\NUV pudra kullanıyoruz. Dialogue: 0,0:13:39.86,0:13:42.08,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar bize gerçek aşının Dialogue: 0,0:13:42.08,0:13:44.96,Default,,0000,0000,0000,,ne kadar derece yayılabileceğini gösterir. Dialogue: 0,0:13:45.91,0:13:48.25,Default,,0000,0000,0000,,İşin hala ilk aşamasındayız. Dialogue: 0,0:13:48.28,0:13:50.71,Default,,0000,0000,0000,,Ancak sonuçlarımız cesaret verici. Dialogue: 0,0:13:51.31,0:13:54.41,Default,,0000,0000,0000,,Sahip olduğumuz aşıları kullanarak Dialogue: 0,0:13:54.43,0:13:57.70,Default,,0000,0000,0000,,kuduz salgınlarının \Nazalabileceğini görüyoruz. Dialogue: 0,0:13:58.64,0:14:04.16,Default,,0000,0000,0000,,Hatırladığınız gibi kuduz \Nsürekli hareket eden bir virüs Dialogue: 0,0:14:04.27,0:14:07.18,Default,,0000,0000,0000,,ve biz salgını azalttığımızda Dialogue: 0,0:14:07.18,0:14:10.75,Default,,0000,0000,0000,,virüsün diğer bir koloniye\Nvarma şansını da azaltıyoruz. Dialogue: 0,0:14:11.16,0:14:13.66,Default,,0000,0000,0000,,Transfer halkasında zincir kopartıyoruz. Dialogue: 0,0:14:14.29,0:14:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Böyle yaptığımız her zaman yok etmeye Dialogue: 0,0:14:17.00,0:14:18.50,Default,,0000,0000,0000,,bir adım daha ilerliyoruz. Dialogue: 0,0:14:18.81,0:14:23.52,Default,,0000,0000,0000,,Yakın bir gelecekte kuduzun sonlanacağı Dialogue: 0,0:14:23.54,0:14:26.81,Default,,0000,0000,0000,,fikrini konuşmak muhteşem Dialogue: 0,0:14:26.84,0:14:28.91,Default,,0000,0000,0000,,ve heyecan verici. Dialogue: 0,0:14:29.63,0:14:31.80,Default,,0000,0000,0000,,Ana soruya geri dönelim. Dialogue: 0,0:14:31.82,0:14:33.39,Default,,0000,0000,0000,,Salgınları engelleyebilir miyiz? Dialogue: 0,0:14:34.12,0:14:37.70,Default,,0000,0000,0000,,Kesin bir çözüm yok, Dialogue: 0,0:14:38.05,0:14:41.68,Default,,0000,0000,0000,,ama benim tecrübelerim\Nbeni olumlu düşünmeye itti. Dialogue: 0,0:14:42.28,0:14:47.36,Default,,0000,0000,0000,,Salgınları tahmine etmek için genomlara \Nsahip olacağımız gelecek uzak değil Dialogue: 0,0:14:47.84,0:14:52.92,Default,,0000,0000,0000,,ve yenilebilir, kendiliğinden yayılan, \Nyeni bir insana bulaşmadan önce Dialogue: 0,0:14:52.92,0:14:57.39,Default,,0000,0000,0000,,kaynağında sorunu çözecek olan \Nyeni aşılara sahip olacağız. Dialogue: 0,0:14:59.49,0:15:01.47,Default,,0000,0000,0000,,Salgınlarla baş etmeye geldiğinde Dialogue: 0,0:15:01.47,0:15:03.75,Default,,0000,0000,0000,,kutsal kase bir adım ötede. Dialogue: 0,0:15:04.21,0:15:05.21,Default,,0000,0000,0000,,Bana sorarsanız Dialogue: 0,0:15:05.21,0:15:07.22,Default,,0000,0000,0000,,bence yapabileceğimiz yollardan bir tanesi Dialogue: 0,0:15:07.40,0:15:10.30,Default,,0000,0000,0000,,kuduz gibi sahip olduğumuz \Nbazı problemleri kullanmak, Dialogue: 0,0:15:10.77,0:15:13.27,Default,,0000,0000,0000,,astronotun uçak similatör\Nkullandığı gibi, Dialogue: 0,0:15:13.27,0:15:16.19,Default,,0000,0000,0000,,yolları belirlemek, neyin işe yarayıp\Nyaramadığını belirlemek Dialogue: 0,0:15:16.19,0:15:17.56,Default,,0000,0000,0000,,ve alet setimizi hazırlamak Dialogue: 0,0:15:17.60,0:15:20.54,Default,,0000,0000,0000,,ve böylece riskler yüksekken\Nhazırlıklı uçarız. Dialogue: 0,0:15:20.88,0:15:22.01,Default,,0000,0000,0000,,Teşekkürler. Dialogue: 0,0:15:22.06,0:15:23.58,Default,,0000,0000,0000,,(Alkışlar)