WEBVTT

00:00:13.712 --> 00:00:17.070
ဂီတပညာရှင်တွေ သူတို့တူရိယာတွေ
ကောက်ကိုင်လိုက်တိုင်း သူတို့ ဦးနှောက်

00:00:17.094 --> 00:00:20.269
တစ်ဝန်းလုံးမှာ မီးရှူးမီးပန်းတွေ 
ပေါက်ထွက်သွားတာကို သင်သိလား။

00:00:20.293 --> 00:00:22.856
အပြင်ပန်းမှာ သူတို့ဟာ 
အေးဆေးပြီး အာရုံစိုက်နေလျက်၊

00:00:22.880 --> 00:00:26.843
ဂီတကိုဖတ်ရင်း၊ လေ့ကျင့်ထားတဲ့ လိုအပ်တဲ့ 
တိကျတဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေကို ဖန်တီးရင်းပေါ့။

00:00:26.867 --> 00:00:29.354
ဒါပေမဲ့ ဦးနှောက်အတွင်းမှာကျတော့
ပါတီပွဲဖြစ်နေတယ်။

NOTE Paragraph

00:00:30.121 --> 00:00:31.385
ဒါကို ဘယ်လိုသိလဲ။

00:00:31.409 --> 00:00:33.201
လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ် အနည်းငယ်က


00:00:33.225 --> 00:00:35.696
အာရုံကြော သိပ္ပံပညာရှင်တွေဟာ 
ဧရာမ တိုးတက်မှုတွေ 


00:00:35.720 --> 00:00:40.329
ပြုလုပ်ခဲ့တယ်။ fMRI နဲ့ PET လို 
ကိရိယာတွေနဲ့ အချိန်နဲ့ တပြေးညီ

00:00:40.353 --> 00:00:43.441
ဦးနှောက်တွေ 
အလုပ်လုပ်ပုံကို နားလည်ခြင်းနဲ့ပါ။

00:00:43.465 --> 00:00:45.694
လူတွေကို ဒီစက်တွေနဲ့ ချိတ်လိုက်တဲ့အခါ

00:00:45.718 --> 00:00:48.600
စာဖတ်ခြင်း၊ သင်္ချာ တွက်ခြင်းလို
လုပ်ဆောင်မှုတွေ တစ်ခုစီအတွက်

00:00:48.624 --> 00:00:53.010
လှုပ်ရှားမှုတွေကို လေ့လာနိုင်တဲ့ ဦးနှောက်
ရဲ့ သက်ဆိုင်ရာ နေရာတွေ ရှိပါတယ်။

00:00:53.034 --> 00:00:56.292
ဒါပေမဲ့ သုတေသီတွေဟာ ပါဝင်သူတွေကို
ဂီတကို နားထောင်ခိုင်းတဲ့အခါ

00:00:56.316 --> 00:00:58.276
မီးရှူးမီးပန်းတွေကို မြင်ခဲ့ရတယ်။

00:00:58.300 --> 00:01:01.171
အသံထုတ်လုပ်နေစဉ်မှာပဲ
ဦးနှောက်ရဲ့ နေရာစုံဟာ

00:01:01.195 --> 00:01:02.820
ချက်ချင်း လင်းလက်နေတယ်။

00:01:02.844 --> 00:01:05.841
တေးသွားနဲ့ စည်းချက်လို 
အစိတ်အပိုင်းတွေကို နားလည်ဖို့

00:01:05.865 --> 00:01:10.028
တစ်ပိုင်းစီ ခွဲလိုက်ကာ ဒါတွေကို ပေါင်းစည်း
ထားတဲ့ ဂီတအတွေ့အကြုံအဖြစ် ပြန်စုလိုက်တယ်။

00:01:10.052 --> 00:01:13.019
ဦးနှောက်တွေဟာ ဒါအားလုံးကို 
ဂီတကိုကြားတာနဲ့

00:01:13.043 --> 00:01:17.385
ခြေထောက်တွေ လိုက်ပုတ်တဲ့ကြားက
စက္ကန့်ပိုင်းမှာ ပြုလုပ်တာပါ။

NOTE Paragraph

00:01:17.409 --> 00:01:19.921
ဒါပေမဲ့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက 
ဂီတနားဆင်သူတွေရဲ့

00:01:19.945 --> 00:01:22.611
ဦးနှောက်ကို လေ့လာတာကနေ 
ဂီတပညာရှင်တွေဆီ လှည့်လိုက်တဲ့အခါ

00:01:22.635 --> 00:01:25.892
အနောက်ဖက်က မီးရှူးမီးပန်းတွေဟာ
ပွဲတော်ဖြစ်လာခဲ့တယ်။

00:01:25.916 --> 00:01:29.447
ဖြစ်သွားတာက ဂီတကိုနားထောင်ခြင်းက
ဦးနှောက်ကို အတော် စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတဲ့

00:01:29.471 --> 00:01:31.429
လှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ပါဝင်စေတာဟုတ်ပေမဲ့

00:01:31.453 --> 00:01:35.494
ဂီတကို တီးခတ်ခြင်းကတော့ ဦးနှောက်တစ်ခု
လုံးအတွက် လေ့ကျင့်ခန်းပါ။

00:01:35.518 --> 00:01:38.682
ဦးနှောက်ရဲ့ နေရာစုံမှာ လင်းလာတာကို
အာရုံကြော ပညာရှင်တွေတွေ့ခဲ့တယ်၊

00:01:38.706 --> 00:01:41.614
တစ်ပြိုင်နက် အနုစိတ်ပြီး 
အပြန်အလှန်ဆက်နွယ်ကာ

00:01:41.638 --> 00:01:45.508
အံ့သြစရာ မြန်တဲ့ အစဉ်တွေမှာ
သတင်းအချက်အလက် ထုတ်နေတာပါ။

NOTE Paragraph

00:01:46.233 --> 00:01:49.860
ဒါပေမဲ့ ဦးနှောက်ကို တောက်ပစေတဲ့
ဂီတဖန်တီးမှုဆိုတာက ဘာလဲ။

00:01:49.884 --> 00:01:51.795
သုတေသနက အတော့ကို သစ်နေတုန်းပါ။

00:01:51.819 --> 00:01:54.476
ဒါပေမဲ့ အာရုံကြော ပညာရှင်တွေမှာ
စိတ်ကူးကောင်းလေးရှိတယ်

00:01:54.500 --> 00:01:55.928
တူရိယာတစ်ခုကို တီးခတ်ခြင်းဟာ

00:01:55.952 --> 00:01:59.293
ချက်ချင်းကို ဦးနှောက်ရဲ့ နေရာတိုင်းကို
တကယ့်ကို ဆက်စပ်ပါလာစေတယ်၊

00:01:59.317 --> 00:02:03.315
အထူးသဖြင့် အမြင်၊ အကြား၊
နဲ့ လှုပ်ရှားမှု အပြင်လွှာတွေပါ။

00:02:03.339 --> 00:02:07.757
အခြားလေ့ကျင့်ခန်းတွေလိုပဲ ဂီတတီးခတ်ရာမှာ
စည်ကမ်းတကျ တည်ဆောက်ထားတဲ့ အလေ့အကျင့်ဟာ

00:02:07.781 --> 00:02:11.690
ဦးနှောက် လုပ်ဆောင်ပုံကို အားကောင်းစေကာ 
ဒီအင်အားကို အခြားလုပ်ဆောင်မှုတွေမှာ

00:02:11.714 --> 00:02:13.595
အသုံးချခွင့်ပေးပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:02:13.619 --> 00:02:17.120
ဂီတနားထောင်ခြင်းနဲ့ တီးခတ်ခြင်းရဲ့
အထင်ရှားဆုံးကွာခြားချက်က

00:02:17.144 --> 00:02:19.704
ဒုတိယတစ်ခုက ဦးနှောက် နှစ်ခြမ်းလုံးကို

00:02:19.728 --> 00:02:22.781
ထိန်းချုပ်တဲ့သိမ်မွေ့တဲ့ လှုပ်ရှားမှု 
ကျွမ်းကျင်မှု လိုအပ်တာပါ။

00:02:22.805 --> 00:02:26.113
ဘယ်ဘက်အခြမ်း ပိုပါဝင်တဲ့
ဘာသာစကားနဲ့ သင်္ချာဆိုင်ရာ

00:02:26.137 --> 00:02:28.382
တိကျမှုတွေကိုလည်း ပေါင်းစပ်ပေးပါတယ်။

00:02:28.406 --> 00:02:31.941
ဒါဟာ ညာဘက်က ထူးခွန်တဲ့
မြင့်မြတ်ပြီး ဆန်းသစ်တဲ့ ပါဝင်မှုပါ။

00:02:31.965 --> 00:02:34.280
ဒီအကြောင်းတွေကြောင့် ဂီတတီးခတ်ခြင်းဟာ

00:02:34.304 --> 00:02:38.860
အခြမ်းနှစ်ခုကြားက တံတားဖြစ်တဲ့
ဦးနှောက်ရဲ့ ပင်မ callosum ထဲက

00:02:38.884 --> 00:02:41.325
ပမာဏနဲ့ ထုထည်ကို 
တိုးမြှင့်ပေးတယ်လို့ သိရတယ်။

00:02:41.349 --> 00:02:46.190
အချက်အလက်တွေကို ဦးနှောက်မှာ ပိုမြန်၊
ပိုစုံတဲ့ လမ်းကြောင်းတွေက ဖြတ်စေတာပါ။

00:02:46.214 --> 00:02:48.667
ဒါက ဂီတပညာရှင်တွေကို 
ပညာရေးနဲ့ လူမှုရေး အခြေအနေ

00:02:48.691 --> 00:02:52.316
နှစ်ခုလုံးက ပြဿနာတွေကို ထိရောက်၊ 
ဆန်းသစ်စွာ ဖြေရှင်းခွင့် ပေးနိုင်တယ်။

NOTE Paragraph

00:02:52.340 --> 00:02:56.216
အကြောင်းက ဂီတဖန်တီးခြင်းဟာ ၎င်းရဲ့
ခံစားမှုပိုင်း အကြောင်းရပ်နဲ့ သတင်းကို

00:02:56.240 --> 00:02:58.315
လက်နဲ့ ဖန်တီးခြင်း၊ နားလည်ခြင်း
ပါဝင်လို့ပါ။

00:02:58.339 --> 00:03:02.212
ဂီတပညာရှင်တွေဟာ မကြာခဏ ခန့်ခွဲမှု
လုပ်ဆောင်ပုံရဲ့ပိုမြင့်တဲ့ အဆင့်တွေရှိတယ်၊

00:03:02.236 --> 00:03:04.237
စီစဉ်တာ၊ ဗျူဟာချတာ၊ အသေးစိတ် ဂရုစိုက်တာ

00:03:04.261 --> 00:03:07.896
ပါဝင်တဲ့ တုံ့ပြန်ဆက်သွယ်တဲ့
အလုပ်တွေရဲ့ အမျိုးအစားတစ်ခုနဲ့

00:03:07.920 --> 00:03:13.231
သိမှတ်မှုနဲ့ စိတ်ခံစားမှု ရှုထောင့် 
နှစ်လုံးရဲ့ ပြိုင်တူ စိစစ်မှု လိုတာပါ။

00:03:13.255 --> 00:03:16.478
ဒီအရည်အချင်းဟာ မှတ်ဉာဏ်စနစ်
လုပ်ဆောင်ပုံကိုပါ သက်ရောင်မှုရှိပါတယ်။

00:03:17.196 --> 00:03:20.425
တကယ်က ဂီတပညာရှင်တွေဟာ ပိုကောင်းတဲ့
မှတ်ဉာဏ်လုပ်ဆောင်ပုံတွေပြတယ်။

00:03:20.449 --> 00:03:25.454
ဖန်တီးခြင်း၊ သိမ်းခြင်း၊ မှတ်ဉာဏ်တွေကို 
ပို လျှင်မြန် ထိရောက်စွာ ပြန်ထုတ်ခြင်းပါ။

00:03:25.478 --> 00:03:29.208
လေ့လာမှုတွေက တွေ့ရှိတာက ဂီတပညာရှင်တွေဟာ
မြင်မားစွာ သွယ်ထားတဲ့ ဦးနှောက်တွေကို

00:03:29.232 --> 00:03:31.970
မှတ်ဉဏ်တိုင်းကို အမှတ်
မျိုးစုံပေးဖို့ သုံးပုံရတာပါ။

00:03:31.994 --> 00:03:34.310
ဥပမာ သဘောတရား မှတ်မှု၊ ခံစားရေး မှတ်မှု

00:03:34.334 --> 00:03:36.850
အသံ မှတ်မှု၊ အခြေအနေ မှတ်မှုတို့ပါ၊

00:03:36.874 --> 00:03:38.579
ကောင်းတဲ့ အင်တာနက် ရှာဖွေစက်လိုပါ။

NOTE Paragraph

00:03:39.706 --> 00:03:42.659
ပြောရရင် အားကစား ပန်ချီတို့နဲ့ အတူတဲ့ 
ဂီတမှာ တစ်မူးထူးတဲ့

00:03:42.683 --> 00:03:45.148
ဒီအကျိုးအားလုံးကို ဘယ်လိုသိလဲ။

00:03:45.172 --> 00:03:47.545
ဒါမှမဟုတ် ဂီတလောကက လူတွေဟာ 
အစတုန်းကတည်းက

00:03:47.569 --> 00:03:49.474
ပိုပြီးတော်နိုင်တာလား။

00:03:49.498 --> 00:03:52.679
အာရုံကြော ပညာရှင်တွေဟာ ဒီအချက်တွေကို
စူးစမ်းထားပြီး ခုထိတော့

00:03:52.703 --> 00:03:55.353
သိထားတာက တူရိယာတီးခတ်မှု 
သင်ယူခြင်းရဲ့ အနုပညာနဲ့

00:03:55.377 --> 00:03:57.330
ရသပိုင်း ရှုထောင့်တွေဟာ အခြားအနုပညာတွေ

00:03:57.354 --> 00:04:01.709
အပါအဝင် လေ့လာထားတဲ့
အခြားးလုပ်ဆောင်မှုတွေနဲ့ ကွဲပြားတာပါ။

00:04:01.733 --> 00:04:04.244
အစမှာ သိမှတ်မှု လုပ်ဆောင်ပုံနဲ့ အာရုံကြော


00:04:04.268 --> 00:04:05.670
ဖြစ်စဉ်တွေ တူတဲ့

NOTE Paragraph

00:04:05.694 --> 00:04:09.047
အဆင့်တွေပြသူ ပါဝင်သူတွေရဲ့ 
ကျပန်းလေ့လာမှုများစွာက

00:04:09.071 --> 00:04:12.855
တွေ့ရှိတာက ဂီတလေ့လာမှု ကာလတစ်ခုမှာ 
ထိတွေ့မှုရှိတဲ့သူတွေဟာ

00:04:12.879 --> 00:04:16.183
အခြားသူတွေနဲ့ ယှဉ်ရင် ဦးနှောက်ရဲ့
နေရာစုံမှာ ပိုကောင်းမွန်တာ ပြသပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:04:16.889 --> 00:04:19.908
ဒီမကြာသေးခင်က ဂီတတီးခတ်ခြင်းရဲ့ 
စိတ်ကျန်းမာရေးအကြောင်း သုတေသနက

00:04:19.932 --> 00:04:22.565
စိတ်လုပ်ဆောင်ပုံကို 
နားလည်ခြင်းကို အဆင့်မြှင့်ပေးတယ်။

00:04:22.589 --> 00:04:25.501
ကိုယ်တွင်း စည်းချက်တွေနဲ့ အံ့ဖွယ်
ဦးနှောက်ရဲ့ သံစုံတီးဝိုင်းက

00:04:25.525 --> 00:04:28.493
ဖန်တီးတဲ့ ရှုပ်ထွေးတဲ့ ပြန်လှန် 
တုံ့ပြန်မှုတွေကို ပြရင်းနဲ့ပါ။