WEBVTT

00:00:06.814 --> 00:00:10.536
1950'lerde, Idaho'da bir grup çiftçi

00:00:10.536 --> 00:00:16.395
koyunları sakat kuzular
doğurduğunda şaşırdılar.

00:00:16.395 --> 00:00:19.806
Bu şaşırtıcı "tek göz koyun"ları
incelemeleri için

00:00:19.806 --> 00:00:23.898
Amerikan Tarım Departmanı'ndan
bilim insanlarını çağırdılar.

00:00:23.898 --> 00:00:27.036
Araştırmacılar, gebe koyunların

00:00:27.036 --> 00:00:31.621
sakatlığa sebep olan bitkilerden
otlandığını ileri sürdüler.

00:00:31.621 --> 00:00:35.806
Laboratuvar farelerini yerel bitki örtüsü
örnekleriyle beslediler

00:00:35.806 --> 00:00:38.477
ama fareler tek gözlü yavrular doğurmadı.

00:00:38.477 --> 00:00:41.391
Böylece direkt koyunu
incelemeye karar verdiler.

00:00:41.391 --> 00:00:45.732
Bir bilim insanı
3 yaz boyuca sürüyü güttü.

00:00:45.732 --> 00:00:52.732
10 yıllık deneme ve yanılmalardan sonra 
suçluyu buldular: yabani mısır zambağı.

00:00:52.732 --> 00:00:56.837
Zambaklar, tek göz koyunların
doğumuna sebep olan

00:00:56.837 --> 00:01:00.987
6 bağlı bir molekül,
Siklopamin içeriyordu.

00:01:02.107 --> 00:01:05.609
Siklopamin'in bu olaya etkisini
tam olarak bilmiyorlardı.

00:01:05.809 --> 00:01:08.459
Yine de çiftçilere bu ottan
uzak durmalarını söylediler.

00:01:08.699 --> 00:01:12.779
Profesör Philip Beacy tarafından
yönetilen birtakım biyolog

00:01:12.779 --> 00:01:16.630
araştırmadaki hatayı fark edinceye kadar
neredeyse 40 yıl geçti.

00:01:16.630 --> 00:01:20.699
Labratuvarlarında fareden
insana birçok türde görülen

00:01:20.699 --> 00:01:24.378
Kirpi adı verilen bir gen
üstünde çalışıyorlardı.

00:01:24.378 --> 00:01:30.229
Gen, sonradan Nobel Ödülü kazanan,
meyve sineklerindeki bu genin

00:01:30.229 --> 00:01:33.453
mutasyonu sonucunda kirpi gibi
dikenlerin oluştuğunu keşfeden

00:01:33.453 --> 00:01:36.873
iki bilim insanı tarafından
isimlendirilmişti.

00:01:36.873 --> 00:01:40.024
Beachy ve meslektaşları
farelerdeki Kirpi Geni'nin

00:01:40.024 --> 00:01:43.470
işlevini durdurmak amacıyla
bazı genetik modifikasyonlar denediler.

00:01:43.470 --> 00:01:48.410
Bu durum, beyin, organlar,
gözlerin veya gözün

00:01:48.410 --> 00:01:51.430
gelişim sürecinde aksaklıklara yol açtı.

00:01:51.590 --> 00:01:56.940
Sonrasında Beachy, bir kitap okurken
tek göz koyunların fotoğraflarına rastladı

00:01:56.940 --> 00:02:01.070
ve bilimcilerin 40 yıldır 
göremediklerini gördü.

00:02:01.070 --> 00:02:05.110
Kirpi Geni ile ilgili bir şeyler
ters gitmiş olmalıydı.

00:02:05.110 --> 00:02:06.781
Hadi küçük bir hatırlatma yapalım.

00:02:06.781 --> 00:02:12.530
Genler, hücrelere neyi ne zaman yapmaları
gerektiğini söyleyen talimatlar verirler.

00:02:12.530 --> 00:02:16.150
Hücrelere emirler verirken
proteinlerden yardım alırlar.

00:02:16.150 --> 00:02:21.692
Kirpi Geni, hücrelere
Kirpi Proteini üretmelerini söyler.

00:02:21.692 --> 00:02:26.201
Bu protein, birtakım karmaşık 
hücresel sinyaller oluşmasına sebep olur.

00:02:26.201 --> 00:02:29.211
Normaldeyse işler şöyle yürür:

00:02:29.211 --> 00:02:32.612
Kirpi Proteini
başka bir proteine bağlanır.

00:02:32.612 --> 00:02:36.023
Bu durum proteinin
hücrelere nereye gideceğini

00:02:36.023 --> 00:02:44.993
veya ne tür dokular oluşturacağının
söylemesini sağlar.

00:02:45.903 --> 00:02:49.863
Örneğin leziz mısır zambağında
bulunan siklopamin,

00:02:49.863 --> 00:02:53.772
proteine tutunarak
Kirpi'nin yerini işgal eder.

00:02:53.772 --> 00:02:59.532
Bu durum, proteinin beynin iki loba
bölünmesini, parmakların şekillenmesini

00:02:59.532 --> 00:03:04.164
veya gözlerin ayrılmasını sağlayan
sinyallerin iletimine engel olur.

00:03:04.164 --> 00:03:10.333
Yani Kirpi Proteini görevini
yerine getirip yolu açık tutsa da

00:03:10.333 --> 00:03:15.342
siklopamin, kimyasal mesajın
iletimine engel olur.

00:03:15.342 --> 00:03:18.213
Bu, tek gözlü koyunların
bilimsel açıklamasını yaptı.

00:03:18.213 --> 00:03:20.414
Üstelik Beachy ve takımı

00:03:20.414 --> 00:03:23.495
daha yararlı bir bağlantının
ışığını da yakaladılar.

00:03:23.495 --> 00:03:26.974
Yumuşatılmış proteinin
kontrolsüz aktivasyonunun

00:03:26.974 --> 00:03:29.875
insanda görülen bir sendromla
bağlantılı olduğu fark edildi.

00:03:29.875 --> 00:03:36.174
Bu sendrom "Bazal hücreli nevüs sendromu"
olarak bilinir, bazı kanserlere öncüdür.

00:03:36.544 --> 00:03:37.756
Bilim insanları, 


00:03:37.756 --> 00:03:42.473
gebe olmayan hastalarda
bu kanserlerin tedavisi için

00:03:42.473 --> 00:03:46.554
siklopaminin proteinlere bağlanma
özelliğinin kullanılmasını önerdiler.

00:03:47.026 --> 00:03:52.435
Ne yazık ki sonradan araştırmacılar,
siklopaminin negatif yan etkileri olduğunu

00:03:52.435 --> 00:03:56.145
ve kimyasal özellikleri nedeniyle üzerinde
çalışmanın zorluğunu fark ettiler.

00:03:56.145 --> 00:04:00.996
Ancak aynı zamanda, benzer moleküllerin
güvenli ve etkin olduğunu gördüler.

00:04:00.996 --> 00:04:07.507
Bunlardan ikisi 2012 ve 2015'te
cilt kanseri ilacı olarak piyasaya çıktı.

00:04:07.507 --> 00:04:10.385
Çiftçiler tek göz koyunları
ilk gördüklerinde

00:04:10.385 --> 00:04:14.586
durumu, garip bir mutasyona bağlayıp
önemsemeyebilirlerdi.

00:04:14.586 --> 00:04:19.578
Bunun yerine araştırmaya karar vermeleri,
bir gizemi ilaca dönüştürdü

00:04:19.578 --> 00:04:23.426
ve bazen görünenden fazlasının da olduğunu
gösteren bir gizemi ortaya çıkardı.