WEBVTT

00:00:00.502 --> 00:00:05.787
ફ્રુગલ ડીજીટલ એ સી.આઇ.ડી. સ્થિત 
એક નાનું સંશોધન ગ્રુપ છે

00:00:05.787 --> 00:00:07.930
જ્યાં અમે ડીજીટલ સમાવર્તી સમાજના

00:00:07.930 --> 00:00:12.470
વિકાસની શક્યતાઓમાટેના વૈકલ્પિક 
દ્રષ્ટિકોણ વિષે વિચારી રહ્યાં છીએ.

00:00:12.470 --> 00:00:14.278
બસ,અમે એની પાછળ પડી જવા માંગીએ છીએ.

00:00:14.278 --> 00:00:16.458
અમે એમ માનીએ છીએ કે આજની 
સિલિકૉન ટૅક્નૉલૉજી

00:00:16.458 --> 00:00:19.732
મહદ અંશે અતિમાત્રાની સંસ્કૃતિ બની રહી છે

00:00:19.732 --> 00:00:21.484
એટલા સારૂ આ કામ કરવા માગીએ છીએ.

00:00:21.484 --> 00:00:23.657
આ ટેક્નોલોજી સહુથી ઝડપી, 
સહુથી કાર્યદક્ષ અને

00:00:23.657 --> 00:00:26.087
સહુથી ભપકાદાર ઉપકરણ વિષે કામ કરતી જણાય છે,

00:00:26.087 --> 00:00:28.985
જ્યારે કે દુનિયાની બે તૃતિયાંશ વસ્તી,

00:00:28.985 --> 00:00:32.669
હજૂ આરોગ્ય સેવાઓ કે શિક્ષણ 
અને તેના જેવી અન્ય કેટલીય

00:00:32.669 --> 00:00:36.252
પાયાની જરૂરિયાતોમાટે પણ આ ટેક્નૉલૉજીના

00:00:36.252 --> 00:00:38.420
પ્રાથમિક તબક્કાના ઉપયોગ સુધી

00:00:38.420 --> 00:00:42.499
પણ પહોંચી નથી શકી.

NOTE Paragraph

00:00:42.499 --> 00:00:45.744
એટલે, શરૂ કરતાં પહેલાં હું 
તમને મને મુંબઇમાં એક વાર મળેલ

00:00:45.744 --> 00:00:49.767
એક ભાઇની નાનકડી વાત કહેવા માગું છું.

00:00:49.767 --> 00:00:51.954
એ ભાઇનું નામ છે સતી શ્રી.

00:00:51.954 --> 00:00:54.060
તે એક ખાસ માણસ એટલા માટે છે કે

00:00:54.060 --> 00:00:56.202
તે એક નાના વ્યવસાય-સાહસિક છે.

00:00:56.202 --> 00:00:57.944
તે મુંબઇની નાની ગલીઓમાં

00:00:57.944 --> 00:00:59.947
એક દુકાન ચલાવે છે.

00:00:59.947 --> 00:01:02.995
તેની એ ૧૦ ચોરસ મીટરની દુનિયામાં

00:01:02.995 --> 00:01:04.965
તે બહુ બધું કરી રહ્યા છે.

00:01:04.965 --> 00:01:07.480
માન્યામાં ન આવે. હું પણ જ્યારે 
તેમનિ અકસ્માત મળી ગયો

00:01:07.480 --> 00:01:09.533
ત્યારે હું પણ નહોતો માની શક્યો.

00:01:09.533 --> 00:01:12.608
મૂળ મુદ્દે, તે બધાં જ પ્રકારનાં 
નાનાં ચુકવણાં અને ટિકિટ બુકિંગ

00:01:12.608 --> 00:01:14.411
જેવાં કામ કરે છે,

00:01:14.411 --> 00:01:17.744
જે આપણે સામાન્યતઃ ઑનલાઇન કરતાં હોઇએ છીએ.

00:01:17.744 --> 00:01:19.933
પણ તે લોકો સાથેના ઑફલાઇન વહેવારોને

00:01:19.933 --> 00:01:21.930
ડીજીટલ વિશ્વ જોડે જોડી આપે છે.

00:01:21.930 --> 00:01:23.435
ખાસ તો, તેઓની મુખ્ય આવક

00:01:23.435 --> 00:01:26.028
મૉબાઇલનાં આગોતરી ચુકવણીવાળી યોજનાનાં

00:01:26.028 --> 00:01:28.303
રી-ચાર્જ કુપન વેંચવામાંથી થાય છે.

00:01:28.303 --> 00:01:31.544
પણ, પાછળની બાજૂએ એક નાનો ખૂણો છે,

00:01:31.544 --> 00:01:34.117
જ્યાં તે તેના કર્મચારીઓ સાથે મળીને

00:01:34.117 --> 00:01:36.541
કંઇ પણ ઠીક કરી શકે છે.

00:01:36.541 --> 00:01:39.789
કોઇ પણ સેલ ફૉન, કોઇ પણ સાધન આપો, 
તેને તેઓ ઠીક કરી આપશે.

00:01:39.789 --> 00:01:43.077
અને આ બધું માન્યામાં ન આવે, 
કારણકે હું તેમની પાસે મારો આઇફૉન લઇ ગયો,

00:01:43.077 --> 00:01:45.696
તો તેમનો પહેલો સવાલ હતો,
" આનાથી સારૂં મૉડૅલ લેવું છે?"

00:01:45.696 --> 00:01:47.564
"હા." (હાસ્ય)

00:01:47.564 --> 00:01:49.924
મને વિશ્વાસ ન પડ્યો, 
એટલે મેં તેમને તેને બદલે

00:01:49.924 --> 00:01:54.137
નૉકિયા આપવાનું નક્કી કર્યું.(હાસ્ય)

NOTE Paragraph

00:01:54.137 --> 00:01:59.352
પરંતુ મને વધારે આશ્ચર્ય હતું 
આ ઉંધાં એન્જીનીરિંગ વિષે

00:01:59.352 --> 00:02:04.304
અને આ બે મીટરની જગ્યામાં 
જે જાણકારી ભરી હતી તેનું.

00:02:04.304 --> 00:02:06.895
એ લોકોએ સાધનને ખોલી 
કાઢવા કે ભાગ છૂટા કરી નાખવા કે

00:02:06.895 --> 00:02:09.181
સર્કીટ ફરીથી બનાવવી કે 
મૂળ સૉફ્ટવૅર ફરીથી ચડાવવા

00:02:09.181 --> 00:02:11.880
જેવી કોઇ પણ વાત માટે 
તૈયારી કરી જ રાખેલી હોય,

00:02:11.880 --> 00:02:14.027
એટલે તમે તમારાં સાધનની 
કોઇ પણ વલે કરી હોય,

00:02:14.027 --> 00:02:16.416
તે લોકો તેને ઝડપથી ઠીક કરી આપે છે.

00:02:16.416 --> 00:02:18.416
આજે સવારે તેમને ફૉન આપો

00:02:18.416 --> 00:02:20.336
અને બપોરના જમવાના સમયે પાછો મેળવી લો.

00:02:20.336 --> 00:02:21.876
માન્યામાં ન આવે તેવી વાત છે ને!

NOTE Paragraph

00:02:21.876 --> 00:02:24.587
પરંતુ આપણે એ વિચારતા હતા કે 
શું આ કોઇ સ્થાનિક વાત છે કે

00:02:24.587 --> 00:02:26.369
પછી, ખરેખર બધે જ આમ બની રહ્યું છે?

00:02:26.369 --> 00:02:28.429
ધીમે ધીમે અમને સમજ પડવા લાગી અને

00:02:28.429 --> 00:02:30.618
અમે તેનું વ્યવસ્થિત સંશોધન 
કરવાનું શરૂ કર્યું,

00:02:30.618 --> 00:02:32.454
કે આ નાની સી રીપેરીંગની દુનિયા છે શું,

00:02:32.454 --> 00:02:34.059
કારણકે આ મુંબઇના કોઇ એક ખૂણામાં જ

00:02:34.059 --> 00:02:36.091
નથી થઇ રહ્યું.

00:02:36.091 --> 00:02:39.205
આવું તો ખરેખર આખા દેશમાં થઇ રહ્યું છે.

00:02:39.205 --> 00:02:41.796
આવું આફ્રિકામાં પણ થઇ રહ્યું છે, 
જેમકે અમે કૅપ ટાઉનમાં

00:02:41.796 --> 00:02:43.513
આ વિષે મોટે પાયે સંશોધન કર્યું હતું.

00:02:43.513 --> 00:02:46.708
મેં અહીં દોહામાં પણ એવા નાની જગ્યામાં

00:02:46.708 --> 00:02:49.595
ઍલાર્મ ઘડીયાળો કે બીજાં 
ઘડિયાળો ઠીક કરાતાં જોયાં છે,

00:02:49.595 --> 00:02:52.546
જેમાં બહુ બધા ઝીણા પૂર્જાઓ હોય છે. 
એ કંઇ સહેલું નથી.

00:02:52.546 --> 00:02:54.959
તેને માનવા માટે તમારે કોઇ 
વાર જાત અનુભવ કરવો જોઇએ.

NOTE Paragraph

00:02:54.959 --> 00:02:56.463
આ પ્રવૃતિને પીઠબળ શેનું છે?

00:02:56.463 --> 00:02:59.971
લગભગ આખી દુનિયામાં 
બનતા,ઓછી કિમતે મળતા, પૂર્જાઓ અને

00:02:59.971 --> 00:03:03.277
તેનો પુરવઠો અને તેની આ ઉદ્યોગને 
જ ધ્યાનમાં રાખીને કરાતી ફેર-વેંચણીનું

00:03:03.277 --> 00:03:07.043
વ્યવસ્થાતંત્ર અને તેના ઉપરાંત રીપેર
કરેલ પૂર્જાઓની સરળ ઉપલબ્ધી

00:03:07.043 --> 00:03:09.054
આ ઉદ્યોગને ધબક્તો રાખે છે.

00:03:09.054 --> 00:03:11.390
આમ જો ખાસ જરૂરિયારત 
સિવાય તમારે નવાં સાધન ખરીદવાં

00:03:11.390 --> 00:03:13.833
જરૂરી નથી. જૂનાં થઇ ગયેલાં 
અને છૂટાં પાડી નંખાયેલાં

00:03:13.833 --> 00:03:15.420
કમ્પ્યુટર્સ આ ફરીથી વાપરવા લાયક

00:03:15.420 --> 00:03:16.710
પાર્ટ્સનો મુખ્ય સ્ત્રોત છે,

00:03:16.710 --> 00:03:20.531
જેની મદદથી નવી રૂપરેખાની ગોઠવણીવાળાં 
સાધનો જોડી શકો છો.

NOTE Paragraph

00:03:20.531 --> 00:03:24.012
આ નવા જેવા દેખાતા 
અભિગમથી આપણને શું મળે છે?

00:03:24.012 --> 00:03:25.932
આ ખરો સવાલ છે કારણકે

00:03:25.932 --> 00:03:28.157
લગભગ દરેક સમાજમાં આ પ્રવૃતિને 
પૂરતાં સંસાધનોની

00:03:28.157 --> 00:03:30.523
ખેંચ જ રહી છે.

00:03:30.523 --> 00:03:32.420
આની સામે એક રસપ્રદ રુપક ઉદાહરણ છે.

00:03:32.420 --> 00:03:33.912
એક તરફ પરંપરાગત હુન્નરો છે,

00:03:33.912 --> 00:03:35.495
તો બીજી તરફ ટેક્નોલૉજી હુન્નરો છે

00:03:35.495 --> 00:03:38.893
આ નવા વિકસતા હુન્નર છે એટલે આપણે 
તેમને ટેક્નોલોજી હુન્નર તરીકે ઓળખીશું.

00:03:38.893 --> 00:03:40.715
એટલે કે, એ બધા પ્રસ્થાપિત હુન્નરો નથી

00:03:40.715 --> 00:03:42.862
એ બધા હજૂ સંસ્થાગત માળખાંમાં ગોઠવાયા નથી.

00:03:42.862 --> 00:03:44.733
કે નથી તે કોઇ યુનિવર્સિટીમાં શીખવાડાતા.

00:03:44.733 --> 00:03:46.546
તેનું શિક્ષણ તો બિનઔપચારિક, મોઢા મોઢ,

00:03:46.546 --> 00:03:48.265
શિક્ષણ તંત્રથી શીખવાડાય છે.

NOTE Paragraph

00:03:48.265 --> 00:03:51.067
આપણો સવાલ હતો, 
"આપણે એમાંથી શું મેળવી શકીએ?

00:03:51.067 --> 00:03:53.801
જેમ કે, એમાંથી શું મહત્વનાં 
મૂલ્યો મેળવી શકીએ?

00:03:53.801 --> 00:03:56.256
મુખ્ય ફાયદો છે સ્થાનિક કક્ષાએ 
જ મરમ્મતની સંસ્કૃતિ,

00:03:56.256 --> 00:03:59.216
જે બહુ મોટી વાત છે, કારણકે
તમારી વસ્તુ કે સેવાએ રીપેર થવામાટે

00:03:59.216 --> 00:04:00.531
બહુ આંટીઘુટીવાળા નિયમોની

00:04:00.531 --> 00:04:03.139
પ્રક્રિયામાંથી પસાર થાવાની 
જરૂરિયાત નથી રહેતી.

00:04:03.139 --> 00:04:06.058
એને કારણે આપણે ઓછા ખર્ચે 
તે બનાવી પણ શકીએ છીએ,જેને કારણે આપણે

00:04:06.058 --> 00:04:08.450
તેની મદદથી બહુ બધું કરી શકીએ, 
જે ઘણું સારૂં પરવડે.

00:04:08.450 --> 00:04:10.564
અને, આપણા માટે સહુથી મહત્વની વાત એ છે કે

00:04:10.564 --> 00:04:12.940
આપણને ઓછાં ખર્ચનો બહુ મોટો ફાયદો રહે છે.

00:04:12.940 --> 00:04:15.269
આમ આપણે સાચે જ ખુબ જ જટીલ એલ્ગૉરિધમ અને

00:04:15.269 --> 00:04:18.794
વિસ્તારી શકાય તેવા કેટલાય વિચારોને
બહુ જ સામાન્ય સાધનોમાં

00:04:18.794 --> 00:04:22.452
વણી લઇ શકીએ તેમ શક્ય બની રહે છે.

NOTE Paragraph

00:04:22.452 --> 00:04:27.260
આપણે એને સિલિકોન કુટિર ઉદ્યોગ કહીશું?

00:04:27.260 --> 00:04:30.256
મૂળ મુદ્દે ઔદ્યિગિક ક્રાંતિ પહેલાં 
જે તંત્ર કે વ્યવસ્થા હતાં તે

00:04:30.256 --> 00:04:32.670
નવી જ ઢબથી, આખી દુનિયાના 
વિકસતા દેશોમાં ફેલાયેલી

00:04:32.670 --> 00:04:35.678
નાની ડીજીટલ દુકાનોમાં

00:04:35.678 --> 00:04:38.759
ફરીથી આકાર લઇ રહી છે.

NOTE Paragraph

00:04:38.759 --> 00:04:42.463
આમ આ વિચારને મમળાવતાં મમળાવતાં

00:04:42.463 --> 00:04:44.091
પૂછીએ કે "આપણે આનું શું કરી શકીએ?"

00:04:44.091 --> 00:04:46.709
આપણે તેમાંથી કોઇ નાની 
પ્રૉડ્ક્ટ કે સેવા બનાવી શકીએ ખરા?

00:04:46.709 --> 00:04:49.519
એટલે સહુથી પહેલું કામ તો જેને 
આપણે વિવિધમાધ્યમ મંચ કહી શકાય

00:04:49.519 --> 00:04:51.915
તે બનાવ્યું તેને આપણે 'જમવાનો 
ડબ્બા'તરીકે ઓળખીશું.

00:04:51.915 --> 00:04:54.666
અમે ખાસ તો જે સંદર્ભનો 
અભ્યાસ કર્યો તે હતો ભારતના

00:04:54.666 --> 00:04:58.153
બહુ જ અંતરિયાળ ભાગમાં આવેલી શાળાઓમાં.

00:04:58.153 --> 00:05:01.412
આ અદ્ભુત વિચાર એક-શિક્ષક-શાળાને લગતો છે,

00:05:01.412 --> 00:05:04.114
જેના પાયામાં છે એક શિક્ષક છે 
જે આ ટચુકડી શાળાના ઢાંચામાં

00:05:04.114 --> 00:05:06.591
ભણાવવા સાથે સાથે બહુવિધ કાર્યો કરે છે.

00:05:06.591 --> 00:05:08.288
એ છે અનૌપચારિક શાળા, પણ ખરા અર્થમાં

00:05:08.288 --> 00:05:10.287
સાકલ્યવાદી શિક્ષણ.

00:05:10.287 --> 00:05:12.085
તેમની પાસે નથી માત્ર પૂરતાં સંસાધનો.

00:05:12.085 --> 00:05:13.919
ક્યારેક તેમની પાસે નથી પાઠ્ય પુસ્તકો

00:05:13.919 --> 00:05:16.746
કે નથી ક્યારેક વ્યવસ્થિત પાઠ્યક્રમ.

NOTE Paragraph

00:05:16.746 --> 00:05:20.070
આપણો સવાલ એ છે કે" 
આ શિક્ષકને વધારે સામર્થ્યવાન કરવા માટે

00:05:20.070 --> 00:05:23.242
આપણે શું કરી શકીએ?" તેને 
ડીજીટલ જગતના સંપર્કમાં શી રીતે લાવી શકીએ?

00:05:23.242 --> 00:05:25.624
માહિતિના એકાધિકાર રક્ષક
બની રહેવાને બદલે

00:05:25.624 --> 00:05:28.028
આ બધી માહિતિના સુવિધાસંવાહક બની રહે.

00:05:28.028 --> 00:05:31.412
"શિક્ષકને સામર્થ્યવાન બનાવવા 
શું શું કરવું જોઇએ?"

00:05:31.412 --> 00:05:34.067
શિક્ષકને ડીજીટલ વિશ્વમાં 
પ્રવેશ કેમ કરાવડાવવો અને

00:05:34.067 --> 00:05:36.769
ઓછાં ખર્ચનાં માધ્યમ-વૈવિધ્યના
મચ કઇ રીતે ડીઝાઇન કરવા અને

00:05:36.769 --> 00:05:39.591
સ્થાનિક કક્ષાએ બનાવવા અને તેને 
લગતી સેવાઓ પૂરી પાડવી?"

00:05:39.591 --> 00:05:41.934
એટલે ચારે બાજૂ તપાસ કરી.

00:05:41.934 --> 00:05:44.224
આજૂબાજૂનાં બજારોને ઉપરતળે કરી કાઢ્યાં,

00:05:44.224 --> 00:05:48.245
જેથી સમજી શકાય કે "આ બધું 
શક્ય બનાવવા શું કરી શકાય?"

NOTE Paragraph

00:05:48.245 --> 00:05:50.772
એમાં જોવા મળ્યો

00:05:50.772 --> 00:05:53.979
એક બહુ નાનાં ચિત્રપટ પાડી શકે 
તેવો એક મૉબાઇલ ફૉન

00:05:53.979 --> 00:05:56.316
જે લગભગ ૬૦ ડૉલરમાં મળી રહે.

00:05:56.316 --> 00:05:58.772
એક મોટી બૅટરી સાથેની વીજળીક હાથબત્તી,

00:05:58.772 --> 00:06:00.562
અને થોડાં નાનાં લાઉડસ્પીકર્સ.

00:06:00.562 --> 00:06:02.860
આમ આ મૉબાઇલ ફૉન એ વિશ્વ સાથે જોડાયેલું

00:06:02.860 --> 00:06:04.784
માધ્યમ-વૈવિધ્ય મંચ બની ગયો.

00:06:04.784 --> 00:06:08.269
જેની મદદથી ઑનલાઇન 
જોડાણ કરીને જૂદા જૂદા પ્રકારની ફાઇલ

00:06:08.269 --> 00:06:10.620
લાવીને તેને જોઇ શકાય એવું શક્ય બની શક્યું.

00:06:10.620 --> 00:06:14.056
વીજળીક હાથબત્તી આપણને ખાસ્સો તિવ્ર
અને તેજસ્વી એલ.ઇ.ડી.પ્રકાશ પૂરો પાડે

00:06:14.056 --> 00:06:16.637
જે છએક કલાક ચાલી શકે 
તેટલી બૅટરીસાથે સજ્જ છે.

00:06:16.637 --> 00:06:18.853
આમ 'જમવાના ડબ્બા'માં બધું,

00:06:18.853 --> 00:06:20.900
ખાસી એવી મોટી માત્રામાં સાભળી શકાય

00:06:20.900 --> 00:06:22.463
તેવાં નાનાં લાઉડસ્પીકર સાથે,

00:06:22.463 --> 00:06:23.881
બરાબર ગોઠવી શકાય.

00:06:23.881 --> 00:06:27.420
એ બધા વર્ગખંડો માન્યામાં 
ન આવે તેટલા ઘોંઘાટીયા હોય છે.

00:06:27.420 --> 00:06:30.013
બાળકો તેમના અવાજની 
ચરમ સીમાએ ચીસો પાડતાં હોય,

00:06:30.013 --> 00:06:31.673
તેનાથી ઉપરવટ આપણે જવું પડે.

00:06:31.673 --> 00:06:34.394
આપણાં બનાવેલાં એ તેર-સાંધાવાળાં 
સાધનને લઇને

00:06:34.394 --> 00:06:36.484
એ મૉબાઇલ ફોન રીપેર કરતી દુકાન પર લઇ જાઇએ

00:06:36.484 --> 00:06:38.232
અને તેનાપર જોતજોતામાં થતો જાદુ જોઇએ.

00:06:38.232 --> 00:06:39.983
તેઓ આખાંને ફરીથી છૂટું પાડી નાખે છે,

00:06:39.983 --> 00:06:41.650
ફરીથી નવી બાંધણી મુજબ એકઠું કરે છે,

00:06:41.650 --> 00:06:43.828
અને એ રીતે આ કામ કરનરાઓને

00:06:43.828 --> 00:06:46.437
આ હાર્ડવૅરમાટે તાલિમ મળતી જાય છે.

00:06:46.437 --> 00:06:49.892
અને પરિણમે છે આ નાનો જમવાનો 
ડબ્બો - એક નવા અવતારમાં.

NOTE Paragraph

00:06:49.892 --> 00:06:56.718
(તાળીઓ)

NOTE Paragraph

00:06:56.718 --> 00:06:59.736
પછીથી તેની પધ્ધતિસરની 
સ્થળ-તપાસ પ્રયોગો કસોટીઓ કરાશે

00:06:59.736 --> 00:07:02.014
કારણકે એ સ્થળ-તપાસ પ્રયોગો કસોટીઓમાં 
આપણને ઘણી

00:07:02.014 --> 00:07:04.711
મહત્વની વાત શીખવા મળશે. 
આ પ્રક્રિયા વારંવાર કરવી રહી.

00:07:04.711 --> 00:07:08.386
સહુથી મહત્વની વાત જાણવા મળીઃ બેટરીનો 
વપરાશ અકાળ અને તેને ફરીથી ચાર્જ કરવી.

00:07:08.386 --> 00:07:12.254
બહાર જ્યારે બહુ વધારે સૂર્યપ્રકાશ હોય 
ત્યારે,તેનો પ્રકાશ પણ એક સમસ્યા જણાતી હતી.

00:07:12.254 --> 00:07:15.456
મોટા ભાગે, છાપરાં તૂટેલાં હોય, 
એટલે આ બધું કરવા માટે જરુરી અંધારૂં

00:07:15.456 --> 00:07:16.974
વર્ગખંડમાં ઉભું નથી કરી શકાતું.

NOTE Paragraph

00:07:16.974 --> 00:07:19.996
આ વિચારને થોડો વધારે વિસ્તારીને 
પછીથી ફરી ફરીને ઘણી કસોટીઓ કરી,

00:07:19.996 --> 00:07:22.814
જેમાંથી એ ડબ્બાનું જે નવું 
સંસ્કરણ બન્યું, તે થોડું ઘણું તો

00:07:22.814 --> 00:07:24.884
સૂર્ય ઊર્જાથી રી-ચાર્જ થવાનું શક્ય બન્યું,

00:07:24.884 --> 00:07:27.783
પણ વધારે મહત્વનું એ થયું 
કે તેને કારની બૅટરીજોડે જોડવું શક્ય હતું,

00:07:27.783 --> 00:07:30.567
કારણકે કારની બૅટરી તો બધે 
જ ઉપલબ્ધ હોય તેવો ઉર્જા સ્રોત છે

00:07:30.567 --> 00:07:32.954
જ્યાં પૂરતા પ્રમાણમાં વીજળી ન હોય, 
અથવા તો હોય તો

00:07:32.954 --> 00:07:34.734
ઢંગધડા વિનાની હોય.

NOTE Paragraph

00:07:34.734 --> 00:07:36.703
અને બીજું એક મહત્વનું કામ અમે એ કર્યું કે

00:07:36.703 --> 00:07:39.995
આ ડબ્બાને યુએસબી ચાવી વડે ચાલતો કર્યો, 
કારણ કે હવે સમજાઇ ગયું હતું કે

00:07:39.995 --> 00:07:42.519
કાગળ ઉપર જીપીઆરેસ હોત તો પણ,

00:07:42.519 --> 00:07:45.094
કમ સે કમ, સૈધ્ધાંતિક રીતે, 
નાની સી USB ચાવીની મદદથી

00:07:45.094 --> 00:07:48.984
સતહ ટપાલ વડે માહિતિ 
મોકલવી વધારે કાર્યક્ષમ છે.

00:07:48.984 --> 00:07:50.824
તે પહોંચવામાં થોડો સમય જરૂર લાગે,

00:07:50.824 --> 00:07:53.198
પણ તે ત્યાં ઘણી ઉંચી સ્પષ્ટતાની અને

00:07:53.198 --> 00:07:55.283
મદાર રાખી શકાય તેવી 
ગુણવત્તા કક્ષાએ પહોંચે.

00:07:55.283 --> 00:07:58.005
આ રીતે અમે ડબ્બો બનાવ્યો 
અને ફરી ફરીને તેના પ્રયોગ કર્યા

00:07:58.005 --> 00:07:59.490
અને હાલમાં તેનાં વિવિધ સ્વરૂપના

00:07:59.490 --> 00:08:00.779
પ્રયોગ ચાલુ છે.

NOTE Paragraph

00:08:00.779 --> 00:08:03.748
પણ તેનો ઉપયોગ માત્ર 
શિક્ષણ પૂરતો મર્યાદીત નથી.

00:08:03.748 --> 00:08:05.724
આ પ્રકારની તકનીક, કે માપતોલનું વિજ્ઞાન,નો

00:08:05.724 --> 00:08:07.626
ઉપયોગ બીજાં ઘણાં ક્ષેત્રમાં શકય છે,

00:08:07.626 --> 00:08:09.534
જેના માટે મારે તમને, એક નાનકડાં સાધન,

00:08:09.534 --> 00:08:11.989
મૅડી-મીટર, વિષે એક વાત કહેવી પડશે.

00:08:11.989 --> 00:08:15.356
આમ તો એ આરોગ્ય સેવામાં 
વાપરવામાટે અમે વિકસાવેલું એક સાધન છે.

NOTE Paragraph

00:08:15.356 --> 00:08:17.943
ભારતમાં, આરોગય સેવાનાં ક્ષેત્રમાં 
કામ કરતા કર્મચારીઓનો

00:08:17.943 --> 00:08:20.962
એક બહુ જ આશ્ચર્યજનક વર્ગ છે, 
જે આશા કર્મચારીઓ તરીકે જાણીતા છે.

00:08:20.962 --> 00:08:23.839
તેઓ ખરી રીતે તો આરોગ્ય સેવામાં 
પગે ફરતા રહેતા કર્મચારીઓ છે

00:08:23.839 --> 00:08:26.843
જેઓ સ્થાનિક સમુદાયમાં 
રહેતાં હોય છે અને તેઓને આરોગ્ય સેવાઓ માટે

00:08:26.843 --> 00:08:29.881
જરૂરી સાધનો અને મૂળ ભૂત સિધ્ધાંતો 
બાબતે પ્રશિક્ષણ અપાયું હોય છે

00:08:29.881 --> 00:08:32.203
જેનો મૂળ આશય લોકોને 
સારી રીતે કેમ જીવવું તે અંગે

00:08:32.203 --> 00:08:35.626
જાણ કરવાનો હોય છે, પરંતુ તે સાથે

00:08:35.626 --> 00:08:38.794
લોકોએ આરોગ્યની સંભાળ બાબતે ક્યા પ્રકારના

00:08:38.794 --> 00:08:40.818
અભિગમ કેળવવા જોઇએ તે અંગે સુચનો પણ કરે છે.

00:08:40.818 --> 00:08:42.631
આમ, સામાન્ય અર્થમાં તેઓ લોકોને આરોગ્ય

00:08:42.631 --> 00:08:44.874
તજજ્ઞો પાસે પછીની કક્ષાની 
સારવાર માટે મોકલે છે.

NOTE Paragraph

00:08:44.874 --> 00:08:46.548
પરંતુ થોડાં સંશોધનને પરિણામે 
જાણવા મળ્યું કે

00:08:46.548 --> 00:08:50.738
આ લોકો તજજ્ઞોપાસે, નજદીકનાં દવાખાનાંમાં,

00:08:50.738 --> 00:08:53.218
કે નજીકનાં આરોગ્ય સેવા કેન્દ્રમાં

00:08:53.218 --> 00:08:56.091
મોકલાવાનું કામ તો ઘણું 
સારી રીતે કરે છે, પરંતુ ત્યાં ગયા પછી

00:08:56.091 --> 00:09:00.169
ત્યાં લોકોએ લાંબી પ્રતિક્ષા યાદીમાં 
રાહ જોવી પડે છે

00:09:00.169 --> 00:09:02.979
અને તેને કારણે ત્યાં લોકોની 
ભીડ પણ બહુ વધી જાય છે,

00:09:02.979 --> 00:09:06.005
કારણકે ત્યાં આટલાં મોકલાતાં 
લોકોને પહોંચી વળે તેટલા ડૉક્ટર્સ કે

00:09:06.005 --> 00:09:07.747
સુવિધાઓ નથી હોતી.

00:09:07.747 --> 00:09:09.866
એટલે થાય એવું કે સામાન્ય શરદીથી

00:09:09.866 --> 00:09:12.526
ગંભીર મૅલૅરીયાને લગભગ એક સરખું જ મહત્વ મળે

00:09:12.526 --> 00:09:15.570
પણ કદાચ, કોઇ જ પ્રાથમિકતા 
જેવું જોવા ન મળે.

NOTE Paragraph

00:09:15.570 --> 00:09:18.311
એટલે એવો વિચાર આવ્યો કે 
"આનાથી વધારે સારી રીતે કામ કરવાનો

00:09:18.311 --> 00:09:20.562
કોઇ વિકલ્પ તો જરૂર હોવો જોઇએ."

00:09:20.562 --> 00:09:22.589
એટલે આશા કર્મચારીને 
કઇ રીતે મદદરૂપ થઇ શકીએ

00:09:22.589 --> 00:09:25.950
જેથી તે એક અસરકારક ગરણું બની રહે

00:09:25.950 --> 00:09:28.465
કે જેના વડે આ તજજ્ઞ ડૉક્ટરની 
પાસે મોકલવાની પ્રક્રિયા

00:09:28.465 --> 00:09:31.946
સમગ્ર તંત્રપરનાં ભારણને 
આપસમજથી સંતુલિત રાખે

00:09:31.946 --> 00:09:35.885
અને દર્દીઓને તેમની 
તકલીફની ગંભીરતા કે કટોકટીના આધારે

00:09:35.885 --> 00:09:39.765
આરોગ્ય સેવાઓના 
જૂદા જૂદા સ્ત્રોત ભણી દોરે?"

NOTE Paragraph

00:09:39.765 --> 00:09:41.746
આમ, મહત્વનો સવાલ એ બની રહે છે કે

00:09:41.746 --> 00:09:43.654
આ બહેનોને આપણે 
કેમ સામર્થ્યવાન કરી શકીએ?

00:09:43.654 --> 00:09:45.701
આપણે કઇ રીતે તેમને એવાં 
સાદાં સાધનો આપીએ જે

00:09:45.701 --> 00:09:48.342
રોગ નિદાન ભલે ન કરી આપે 
પણ તેમને વર્ગીકરણમાં મદદરૂપ થાય

00:09:48.342 --> 00:09:52.072
જેથી તેમને કમસે કમ દર્દીઓને 
શું સલાહ આપવી તે ખબર પડે?

00:09:52.072 --> 00:09:54.640
તેમ જ સમગ્ર તંત્ર ઉપર પણ 
તેનાથી એટલો વધારે ફરક પડે કે

00:09:54.640 --> 00:09:59.018
જેને કારણે, એક સામાન્ય દાકતરી 
તપાસ માટે પણ રાહ જોવાનો સમય

00:09:59.018 --> 00:10:01.958
અને કોઇવાર સાતથી પંદર 
કિલોમીટર જેટલું લોકોને જે ચાલવું પડે છે

00:10:01.958 --> 00:10:03.911
કે મુસાફરી કરવી પડે છે તે દૂર કરી શકાય,

00:10:03.911 --> 00:10:09.074
જે અન્યથા એટલું બધું નુકશાનકારક છે

00:10:09.074 --> 00:10:11.528
કે લોકોને આરોગ્ય સેવાઓનો લાભ લેવામાં જ

00:10:11.528 --> 00:10:13.537
રસ ન રહે.

00:10:13.537 --> 00:10:15.572
આ વિષય બાબતે એ બહેનો કંઇ યોગદાન આપી શકે તો

00:10:15.572 --> 00:10:17.101
તે આશ્ચર્યજનક પરીણામો લાવી શકે.

NOTE Paragraph

00:10:17.101 --> 00:10:19.742
એટલે અમે આ સાધનને એક

00:10:19.742 --> 00:10:21.559
મેડીકલ ઉપકરણમાં બદલી કાઢયું.

00:10:21.559 --> 00:10:23.205
જૂઓ હું તેનો ઉપયોગ કરીને બતાવું,

00:10:23.205 --> 00:10:25.508
જે આમ તો બહુ સરળ છે.

NOTE Paragraph

00:10:25.508 --> 00:10:27.917
બ્રુનો, તમે આમાં જોડાશૉ? [હર્ષ ધ્વનિ]

00:10:27.917 --> 00:10:34.119
આવો. (તાળીઓ)

NOTE Paragraph

00:10:34.119 --> 00:10:37.044
આપણે તમારા કેટલાક

00:10:37.044 --> 00:10:40.016
મૂળભૂત પરિમાણ, જેવાં કે

00:10:40.016 --> 00:10:42.871
નાડીના ધબકારા, લોહીમાં ઑક્સીજનનું પ્રમાણ

00:10:42.871 --> 00:10:44.744
માપીશું.

00:10:44.744 --> 00:10:48.035
તમારો અંગૂઠો આના પર મૂકો.

NOTE Paragraph

00:10:48.035 --> 00:10:49.809
બ્રુનો જ્ઞુસાનીઃ આ રીતે, ચાલશે?

NOTE Paragraph

00:10:49.809 --> 00:10:52.205
વિનય વેંકટરામનઃ હા, બરાબર.
બ્રુનોઃ ભલે. સારૂ.

NOTE Paragraph

00:10:52.205 --> 00:10:55.483
વિનયઃ તો હવે હું શરૂ કરૂં છું. 
આશા રાખીએ એ કામ કરશે.

00:10:55.483 --> 00:10:59.833
(બીપ્સ) તેમાં બીપ પણ થાય છે , 
કારણ કે તેમામ ઍલાર્મ ઘડિયાળ પણ છે.

00:10:59.833 --> 00:11:01.845
જો જો હોં..[હાસ્ય]

NOTE Paragraph

00:11:01.845 --> 00:11:06.236
હું તેને 'શરૂ'ની સ્થિતિમાં 
ગોઠવી દઉં, અને પછી,

00:11:06.236 --> 00:11:09.848
આ બટન દબાવી જોઉં. [બીપ્સ]

00:11:09.848 --> 00:11:15.329
જૂઓ એણે તમારામાંથી કશુંક નોંધ્યું. [બીપ્સ]

00:11:15.329 --> 00:11:18.107
અને કાંટો જઇને ત્રણ વિકલ્પ બતાવે છે.

00:11:18.107 --> 00:11:21.382
ચાલો આપણે જોઇએ અહિંયા શું થઇ રહ્યુ છે.

00:11:21.382 --> 00:11:23.505
(બીપ્સ) ઓહ બ્રુનો, 
તમે તો હવે ઘરે જઇ શકો છો.

NOTE Paragraph

00:11:23.505 --> 00:11:27.301
બ્રુનોઃ વાહ, સારા ખબર કહેવાય. [તાળીઓ]

NOTE Paragraph

00:11:27.301 --> 00:11:29.646
વિનયઃ એટલે... [તાળીઓ]

NOTE Paragraph

00:11:29.646 --> 00:11:32.863
એટલે વાત જાણે એમ છે કે

00:11:32.863 --> 00:11:36.968
કમનસીબે, જો કાંટો લાલ બિંદુ પર રોકાયો હોત,

00:11:36.968 --> 00:11:39.024
તો તમને હૉસ્પિટલમાં 
દાખલ કરવા પડ્યા હોત.

00:11:39.024 --> 00:11:42.934
સદનસીબે, આજ આપણે બચી ગયા. 
જો કાંટો નારંગી કે પીળારંગના બિંદુ પર

00:11:42.934 --> 00:11:45.763
અટક્યો હોત, તો એનો 
અર્થ એ થાત કે તમારે, લગભગ,

00:11:45.763 --> 00:11:48.807
આરોગ્ય કર્મચારીની સેવામાં 
વધારે સતત રહેવું પડત.

00:11:48.807 --> 00:11:51.158
આમ આ ત્રણ -પગલાંની 
એક સરળ વર્ગીકરણ પ્રક્રિયા થઇ

00:11:51.158 --> 00:11:53.613
જે મૂળભૂત રીતે જાહેર 
આરોગ્ય સેવા અલગ અલગ ક્ષેત્રમાં

00:11:53.613 --> 00:11:56.013
કઇ રીતે કામ કરશે તેનાં 
સમીકરણો જ બદલી નાખશે.

NOTE Paragraph

00:11:56.013 --> 00:11:58.050
બ્રુનોઃ સારા સમાચાર 
બદલ આભાર. વિનયઃ હા,જી.

NOTE Paragraph

00:11:58.050 --> 00:12:02.303
(તાળીઓ)

00:12:02.303 --> 00:12:05.743
હવે હું તમને આ શી રીતે કામ કરે છે
તે ટુંકમાં સમજાવું,

00:12:05.743 --> 00:12:08.033
કારણકે સહુથી વધારે રસપ્રદ વાત તો એ જ છે.

00:12:08.033 --> 00:12:10.727
મુળ મુદ્દે, આ ભાઇથી પેલા ભાઇમાં બદલવા માટે

00:12:10.727 --> 00:12:15.255
ત્રણ વસ્તુની જરૂર પડે, જે છે

00:12:15.255 --> 00:12:19.384
ટેલીવીઝન માટેનું એક સસ્તું રીમોટ કન્ટ્રોલ,

00:12:19.384 --> 00:12:22.295
જે આજકાલ દરેક ઘરમાં સહેલાઇથી મળી રહે છે,

00:12:22.295 --> 00:12:26.009
કમ્પ્યુટરના માઉસના કેટલાક ભાગ,

00:12:26.009 --> 00:12:29.872
જે બહુ સામાન્ય ખર્ચમાં 
જૂના માઉસમાંથી કાઢી લઇ શકાય છે,

00:12:29.872 --> 00:12:32.733
અને પહેલેથી પ્રોગ્રામ થ 
ઇ શકે તેવા કેટલાક ભાગ.

00:12:32.733 --> 00:12:35.774
મુળભૂત રીતે આ થોડા વધારાના 
ભાગ સાથેનું એક માઇક્રૉ-કંન્ટ્રોલર છે

00:12:35.774 --> 00:12:37.979
જેને વિશ્વના કોઇ પણ ભાગમાં 
બહુ ઓછા ખર્ચામાં

00:12:37.979 --> 00:12:40.972
મોકલી શકાય છે. બસ આટલી વસ્તુઓની જરૂરત છે

00:12:40.972 --> 00:12:43.413
જેને થોડી સ્થાનિક ચપળ 
કારીગીરીની મદદથી આ સાધનને કશા

00:12:43.413 --> 00:12:46.150
અન્ય ઉપયોગમાં લઇ શકાય 
તેવાં સાધનમાં ફેરવી શકાય છે.

00:12:46.150 --> 00:12:49.546
અત્યારે આ બાબતના સ્થળ 
પરના કસોટી પ્રયોગો ચાલી રહ્યા છે

00:12:49.546 --> 00:12:52.596
જેના વડે એ નક્કી કરી શકાય 
કે આ પ્રકારની કોઇ વ્યવસ્થા

00:12:52.596 --> 00:12:54.473
આશા કાર્યકરને મદદરૂપ થઇ શકશે કે કેમ.

NOTE Paragraph

00:12:54.473 --> 00:12:57.707
તેજ રીતે કેટલાંક 
પ્રોફેશનલ સાધનોની સરખામણીમાં

00:12:57.707 --> 00:13:00.685
પ્રયોગો ચાલી રહ્યા છે જેનાથી 
નક્કી થઇ શકે આ સાધનોના ઉપયોગને કારણે

00:13:00.685 --> 00:13:03.737
અસરકારકતા પર કોઇ ફરક પડે છે 
તેમ જ શું ખરેખર લોકોનાં જીવન પર તેની

00:13:03.737 --> 00:13:05.775
કોઇ અસર થાય છે કે કેમ. તદુપરાંત,આપણે વધારે

00:13:05.775 --> 00:13:08.210
મહત્વનું તો એ કામ કરી રહ્યા છીએ 
જે આ પ્રયોગને વધારે

00:13:08.210 --> 00:13:10.704
વ્યાપક સ્તરે પહોંચાડે કારણકે આશરે 
૨૫૦,૦૦૦થી પણ વધારે

00:13:10.704 --> 00:13:13.421
પગે ચાલીને કામ કરતા અદ્ભૂત 
આશા કાર્યકરો કામ કરી રહ્યાં છે

00:13:13.421 --> 00:13:15.938
જેમાંથી આપણે એક નાના સમુહને 
પણ આ સાધન પહોંચાડવાનાં

00:13:15.938 --> 00:13:19.128
રહે છે જેને કારણે જાહેર 
આરોગ્ય સેવાનાં અર્થકારણમાં

00:13:19.128 --> 00:13:22.086
ધરખમ ફેરફાર શક્ય બનતા જોઇ શકાય છે તેમ જ

00:13:22.086 --> 00:13:25.237
તેનાથી સમગ્ર તંત્રની કાર્યપ્ધ્ધતિ પણ 
બદલી શકવાની શક્યતાઓ રહેલી છે,

00:13:25.237 --> 00:13:29.363
માત્ર વ્યવસ્થિત આયોજનનાં સ્તરે જ નહીં,

00:13:29.363 --> 00:13:32.548
પણ નીચેથી ઉપર સુધીનાં પાયાનાં સ્તરે પણ.

NOTE Paragraph

00:13:32.548 --> 00:13:35.349
બસ, આપણે આશા રાખીએ 
કે આ બધું મોટે પાયે શક્ય બને.

00:13:35.349 --> 00:13:38.507
આપ સહુનો આભાર. (તાળીઓ)

NOTE Paragraph

00:13:38.507 --> 00:13:47.153
(તાળીઓ)