1
00:00:06,791 --> 00:00:08,525
Çelik ve plastik.

2
00:00:08,525 --> 00:00:13,423
Altyapı ve teknoloji için
çok önemli bu iki malzemenin

3
00:00:13,423 --> 00:00:17,129
birtakım güçlü ve zayıf yanları mevcuttur.

4
00:00:17,129 --> 00:00:18,900
Çelik sağlam ve serttir

5
00:00:18,900 --> 00:00:21,249
fakat karışık şekiller vermek zordur.

6
00:00:21,249 --> 00:00:23,885
Plastik neredeyse her şekli alabilirken

7
00:00:23,885 --> 00:00:26,072
zayıf ve yumuşaktır.

8
00:00:26,072 --> 00:00:30,616
En sert çelik kadar sağlam olan
ve plastik gibi şekil alabilen

9
00:00:30,616 --> 00:00:33,507
bir malzeme olsaydı güzel olmaz mıydı?

10
00:00:33,507 --> 00:00:36,092
Doğrusu birçok bilim insanı ve teknolog,

11
00:00:36,092 --> 00:00:41,039
metalik cam denilen ve bu iki malzemenin
özelliklerini ve fazlasını taşıyan

12
00:00:41,039 --> 00:00:44,290
nispeten yeni bir
buluş hakkında heyecanlı.

13
00:00:44,290 --> 00:00:47,509
Metalik cam, metal gibi parlak ve opak

14
00:00:47,509 --> 00:00:51,120
ve yine metal gibi
ısı ve elektriği iletebiliyor.

15
00:00:51,120 --> 00:00:53,500
Ancak çoğu metalden çok daha sağlam.

16
00:00:53,500 --> 00:00:58,449
Bu da yamulup bükülmeden
büyük kuvvetlere dayanabileceği,

17
00:00:58,449 --> 00:01:00,193
çok keskin neşterler yapılabileceği,

18
00:01:00,193 --> 00:01:04,132
çok sağlam elektronik kasalar, menteşeler,
vidalar yapılabileceği anlamına geliyor.

19
00:01:04,132 --> 00:01:05,482
Liste uzayıp gidiyor.

20
00:01:05,482 --> 00:01:07,799
Metalik camların,
elastik enerjiyi muhafaza etmek

21
00:01:07,799 --> 00:01:10,755
ve serbest bırakmak konusunda da
inanılmaz bir yeteneği vardır.

22
00:01:10,755 --> 00:01:13,413
Bu da mükemmel spor ekipmanları
yapmayı mümkün kılıyor.

23
00:01:13,413 --> 00:01:16,700
Tennis raketleri, golf sopaları
ve kayaklar gibi.

24
00:01:16,700 --> 00:01:18,719
Metalik cam, aşınmaya karşı dayanıklı

25
00:01:18,719 --> 00:01:20,835
ve tek bir kalıplama aşaması ile

26
00:01:20,835 --> 00:01:24,499
ayna gibi yüzeylere sahip
kompleks şekiller alabilir.

27
00:01:24,499 --> 00:01:26,812
Oda sıcaklığında sağlam olsa da

28
00:01:26,812 --> 00:01:29,202
sıcaklığın birkaç yüz derece
artması durumunda

29
00:01:29,202 --> 00:01:31,062
ciddi şekilde yumuşayabilir

30
00:01:31,062 --> 00:01:34,474
ve istenilen şekli kolayca alır.

31
00:01:34,474 --> 00:01:38,278
Soğuduğunda sağlamlığını geri kazanır.

32
00:01:38,278 --> 00:01:41,206
Peki bu müthiş özellikler nereden geliyor?

33
00:01:41,206 --> 00:01:45,519
Esas itibariyle bu, metalik camın
eşsiz atomik yapısıyla mümkün oluyor.

34
00:01:45,519 --> 00:01:48,154
Çoğu metal, katılar gibi
kristal yapıya sahiptir.

35
00:01:48,154 --> 00:01:52,278
Yani her bir atomu görebilecek kadar
yaklaştırabilseydiniz

36
00:01:52,278 --> 00:01:58,444
madde boyunca deseni tekrar eden
bir düzende sıralandıklarını görürdünüz.

37
00:01:58,444 --> 00:02:01,838
Buz, elmas ve tuz kristal yapıdadır.

38
00:02:01,838 --> 00:02:04,603
Eğer bu malzemeleri
yeterince ısıtır ve eritirseniz

39
00:02:04,603 --> 00:02:07,985
atomlar özgürce salınabilir
ve rastgele hareket edebilir

40
00:02:07,985 --> 00:02:09,590
fakat tekrar soğuttuğunuzda

41
00:02:09,590 --> 00:02:13,477
atomlar, kristal yapıyı tekrar kurarak
kendilerini yeniden düzenler.

42
00:02:13,841 --> 00:02:16,489
Peki ya ergimiş metali

43
00:02:16,489 --> 00:02:19,183
atomların katı hâldeyken
bulundukları yerlerini

44
00:02:19,183 --> 00:02:21,914
tekrar bulamayacakları
bir hızda soğutursak

45
00:02:21,914 --> 00:02:26,356
ve sıvının kaotik, karmaşık yapısına
sahip bir katı elde edersek?

46
00:02:26,356 --> 00:02:28,096
İşte metalik cam bu.

47
00:02:28,096 --> 00:02:31,579
Çoğu metalin aksine
bu yapıda tane sınırı yok,

48
00:02:31,579 --> 00:02:33,009
bu bir avantaj.

49
00:02:33,162 --> 00:02:34,944
Tane sınırı, materyalin zayıf yönü.

50
00:02:34,944 --> 00:02:38,783
Materyali, çizilmeye ve aşınmaya karşı
duyarlı hâle getiriyor.

51
00:02:38,783 --> 00:02:43,394
İlk metalik cam, 1960'ta
altın ve silikondan yapıldı.

52
00:02:43,394 --> 00:02:44,837
Yapımı kolay olmadı.

53
00:02:44,837 --> 00:02:47,505
Metal atomu çok çabuk kristalleştiğinden

54
00:02:47,505 --> 00:02:51,405
bilim insanlarının, alaşımı
çok hızlı soğutmaları gerekiyordu,

55
00:02:51,405 --> 00:02:54,527
saniyede yaklaşık
bir milyon santigrat derece,

56
00:02:54,527 --> 00:02:57,456
çok küçük damlacıkları
soğuk metal levhalara çarptırarak

57
00:02:57,456 --> 00:03:00,317
veya çok ince şeritler hâlinde döndürerek.

58
00:03:00,317 --> 00:03:05,440
O zamanlar metalik cam en çok iki
ya da üç haneli mikron kalınlıktaydı

59
00:03:05,440 --> 00:03:08,577
ki bu da çoğu uygulama için fazla inceydi.

60
00:03:08,577 --> 00:03:11,595
O zamandan günümüze bilim insanları
sorunu şu şekilde çözdü:

61
00:03:11,595 --> 00:03:14,318
birbirine karışan
ama birlikte kolay kristalleşmeyen

62
00:03:14,318 --> 00:03:16,749
birkaç metali karıştırırsanız

63
00:03:16,749 --> 00:03:19,701
genellikle farklı atomik boyutlara
sahip olduklarından dolayı

64
00:03:19,701 --> 00:03:22,945
karışım çok daha yavaş kristalleşir.

65
00:03:22,945 --> 00:03:26,034
Yani çok hızlı soğutmanıza gerek kalmaz,

66
00:03:26,034 --> 00:03:27,616
böylece daha kalın olabilir,

67
00:03:27,616 --> 00:03:30,092
mikrometre yerine
santimetre kalınlığında olabilir.

68
00:03:30,092 --> 00:03:34,375
Bu malzeme, dökme metalik cam
veya DMC olarak adlandırılır.

69
00:03:34,375 --> 00:03:37,042
Günümüzde yüzlerce çeşit DMC mevcut.

70
00:03:37,042 --> 00:03:40,109
Öyleyse neden köprüler ve arabalar
bundan yapılmıyor?

71
00:03:40,109 --> 00:03:44,349
Mevcut olan çoğu DMC,
paladyum ve zirkonyum gibi

72
00:03:44,349 --> 00:03:46,317
pahalı metallerden elde ediliyor

73
00:03:46,317 --> 00:03:48,122
ve ciddi anlamda saf olması gerekiyor

74
00:03:48,122 --> 00:03:51,374
çünkü herhangi bir katışık,
kristalleşmeye sebep olabilir.

75
00:03:51,374 --> 00:03:56,386
Bu yüzden DMC gökdelen
veya uzay gemisi aşırı pahalı olurdu.

76
00:03:56,386 --> 00:03:57,776
Ayrıca sağlam olmasına rağmen

77
00:03:57,776 --> 00:04:02,089
yük dayanımı gerektiren uygulamalar için
yeterince güçlü değil.

78
00:04:02,089 --> 00:04:05,082
Gerilim yükseldiği zaman
hiçbir belirti göstermeden kırılabilir.

79
00:04:05,082 --> 00:04:08,206
Bu durum, örneğin
bir köprü için uygun değildir.

80
00:04:08,206 --> 00:04:11,315
Ancak mühendisler DMC'yi
daha ucuz malzemelerden üretmeyi

81
00:04:11,315 --> 00:04:14,058
ve daha güçlü hâle getirmeyi
buldukları zaman

82
00:04:14,058 --> 00:04:17,496
bu süper malzeme için
hiçbir sınır kalmayacak.