WEBVTT

00:00:08.290 --> 00:00:11.129
Przykucie łańcuchami do płonącego koła,

00:00:11.129 --> 00:00:12.839
zamiana w pająka,

00:00:12.839 --> 00:00:15.920
czy sęp wyjadający odrastającą wątrobę,

00:00:15.920 --> 00:00:18.625
- mitologia grecka pełna jest
opowieści o bogach

00:00:18.625 --> 00:00:23.377
zadających okropne kary śmiertelnikom,
którzy wzbudzili ich gniew.

00:00:23.377 --> 00:00:25.764
Jednak pewną karę pamiętamy

00:00:25.764 --> 00:00:28.544
nie z powodu oburzającego okrucieństwa,

00:00:28.544 --> 00:00:33.212
lecz dlatego, że brzmi
niepokojąco znajomo.

NOTE Paragraph

00:00:33.212 --> 00:00:38.980
Syzyf był pierwszym królem
Efyry, obecnie Koryntu.

00:00:38.980 --> 00:00:44.096
Jako władca sprawił, że miasto rozkwitło,
ale był też podstępnym tyranem,

00:00:44.096 --> 00:00:46.100
który uwiódł własną siostrzenicę

00:00:46.100 --> 00:00:49.410
i zabijał przybyszów,
żeby popisać się władzą.

00:00:49.410 --> 00:00:55.962
Bogów mocno rozgniewało pogwałcenie
świętej tradycji gościnności,

00:00:55.962 --> 00:00:58.508
ale Syzyf pewnie i tak uniknąłby kary,

00:00:58.508 --> 00:01:03.919
gdyby nie zbytnia pewność siebie.

NOTE Paragraph

00:01:03.919 --> 00:01:08.495
Kłopoty zaczęły się,
gdy Zeus uprowadził nimfę Eginę

00:01:08.495 --> 00:01:12.450
pod postacią olbrzymiego orła.

00:01:12.450 --> 00:01:18.413
Ojciec Eginy, bóg rzeczny Asopus,
podążył ich śladem do Efyry,

00:01:18.413 --> 00:01:20.575
gdzie spotkał Syzyfa.

00:01:20.575 --> 00:01:25.095
W zamian za sprowadzenie wiosny,

00:01:25.095 --> 00:01:30.043
król powiedział Asoposowi,
dokąd Zeus udał się z dziewczyną.

00:01:30.043 --> 00:01:35.687
Zeus wściekł się i nakazał
Tanatosowi, bogowi śmierci,

00:01:35.687 --> 00:01:42.417
przykuć Syzyfa do skały w zaświatach,
żeby już nie sprawiał kłopotów.

NOTE Paragraph

00:01:42.417 --> 00:01:46.691
Jednak Syzyf zasłużył na opinię cwaniaka.

00:01:46.691 --> 00:01:48.289
Spodziewając się kary,

00:01:48.289 --> 00:01:52.917
poprosił Tanatosa o demonstrację
działania łańcuchów,

00:01:52.917 --> 00:01:57.880
uwięził go i uciekł do świata żywych.

00:01:57.880 --> 00:02:04.106
Bez Tanatosa nikt nie umierał
i na świecie zapanował chaos.

00:02:04.106 --> 00:02:07.815
Wszystko wróciło do normy,
kiedy bóg wojny Ares,

00:02:07.815 --> 00:02:14.192
zły, że bitwy przestały być frajdą,
uwolnił Tanatosa z więzów.

NOTE Paragraph

00:02:14.192 --> 00:02:18.203
Wiedząc, że nadchodzi pora zapłaty,

00:02:18.203 --> 00:02:21.545
Syzyf obmyślił kolejną sztuczkę.

00:02:21.545 --> 00:02:27.574
Przed śmiercią poprosił swą żonę Merope,
by wyrzuciła jego ciało na plac publiczny,

00:02:27.574 --> 00:02:32.043
skąd miało trafić na brzeg rzeki Styks.

00:02:32.043 --> 00:02:35.884
W krainie zmarłych Syzyf
odszukał Persefonę,

00:02:35.884 --> 00:02:38.321
królową zaświatów, i poskarżył się,

00:02:38.321 --> 00:02:44.034
że żona nie okazała mu szacunku,
nie urządzając pogrzebu.

00:02:44.034 --> 00:02:48.438
Persefona pozwoliła mu
wrócić do krainy żywych

00:02:48.438 --> 00:02:54.397
i ukarać Merope, pod warunkiem, 
że po wszystkim wróci w zaświaty.

00:02:54.397 --> 00:02:58.065
Oczywiście, Syzyf nie dotrzymał obietnicy.

00:02:58.065 --> 00:03:03.874
Dwa razy nabrał bogów,
żeby uniknąć śmierci.

NOTE Paragraph

00:03:03.874 --> 00:03:05.766
Trzeciego razu nie było,

00:03:05.766 --> 00:03:10.886
bo posłaniec Hermes zawlókł 
Syzyfa z powrotem do Hadesu.

00:03:10.886 --> 00:03:13.906
Król uważał się
za sprytniejszego od bogów,

00:03:13.906 --> 00:03:17.145
ale to Zeus śmiał się ostatni.

00:03:17.145 --> 00:03:20.947
Jako karę Syzyf dostał proste zadanie.

00:03:20.947 --> 00:03:24.599
Toczył pod górę ogromny głaz,

00:03:24.599 --> 00:03:30.996
ale pod samym szczytem
kamień staczał się w dół,

00:03:30.996 --> 00:03:34.469
zmuszając Syzyfa do powtórnej wspinaczki,

00:03:34.469 --> 00:03:40.964
i tak przez całą wieczność.

NOTE Paragraph

00:03:40.964 --> 00:03:46.232
Historycy sugerują, że opowieść o Syzyfie
wzięła się ze starożytnych mitów

00:03:46.232 --> 00:03:51.238
o wschodzie i zachodzie słońca,
i innych cyklach przyrody.

00:03:51.238 --> 00:03:55.717
Żywy obraz skazańca powtarzającego
zbędne zadanie w nieskończoność

00:03:55.717 --> 00:04:00.533
rezonuje jako alegoria ludzkiego losu.

00:04:00.533 --> 00:04:03.023
W słynnym eseju Mit Syzyfa

00:04:03.023 --> 00:04:07.187
egzystencjalista Albert Camus
porównuję tę karę

00:04:07.187 --> 00:04:11.445
do daremnego poszukiwania sensu i prawdy

00:04:11.445 --> 00:04:14.676
w bezsensownym i obojętnym świecie.

00:04:14.676 --> 00:04:19.490
Camus widział w Syzyfie kogoś, kto zamiast
rozpaczać, butnie stawia czoła losowi,

00:04:19.490 --> 00:04:25.206
kiedy schodzi ze zbocza,
by znów toczyć pod górę głaz.

00:04:25.206 --> 00:04:27.869
Nawet jeśli codzienne zmagania życiowe

00:04:27.869 --> 00:04:31.666
wydają się często równie
monotonne i absurdalne,

00:04:31.666 --> 00:04:36.689
i tak przypisujemy im znaczenie
i wartość, dlatego że są nasze.