0:00:00.859,0:00:02.270
Quero comezar

0:00:02.270,0:00:04.450
falando un pouco das miñas credenciais

0:00:04.450,0:00:06.394
para poder sacar o tema a colación

0:00:06.394,0:00:08.436
porque, sinceramente,

0:00:08.436,0:00:12.253
non deberiades escoitar[br]a ningunha persoa de certa idade

0:00:12.253,0:00:14.872
que estea a falar sobre o COVID-19.

0:00:14.872,0:00:16.385
(Gargalladas)

0:00:16.385,0:00:20.260
Hai 20 anos que traballo[br]no campo da saúde global

0:00:20.260,0:00:24.628
e a miña especialización son[br]os sistemas sanitarios

0:00:24.628,0:00:28.380
e o que lles pasa[br]cando levan un duro golpe.

0:00:28.676,0:00:31.217
Traballei tamén[br]como xornalista da saúde global,

0:00:31.217,0:00:34.838
escribín sobre saúde global[br]e bioseguridade

0:00:34.838,0:00:37.974
para xornais e páxinas web,

0:00:37.974,0:00:40.297
e hai uns anos publiquei un libro

0:00:40.297,0:00:43.693
sobre as maiores ameazas[br]para a saúde global do noso planeta.

0:00:44.281,0:00:47.977
Apoiei e dirixín traballos epidemiolóxicos

0:00:47.977,0:00:51.963
que van desde a avaliación[br]de centros de tratamento do ébola

0:00:51.963,0:00:56.006
ata o estudo da transmisión da tuberculose[br]en centros médicos,

0:00:56.006,0:00:58.872
pasando pola preparación[br]contra a gripe aviaria.

0:00:59.337,0:01:02.486
Teño un mestrado en Saúde Internacional.

0:01:02.940,0:01:04.072
Non son doutora.

0:01:04.072,0:01:05.052
Non son enfermeira.

0:01:05.052,0:01:06.949
Non son especialista en atención médica

0:01:06.949,0:01:09.309
nin no coidado de pacientes.

0:01:09.309,0:01:12.912
Son especialista no estudo de poboacións[br]e sistemas sanitarios:

0:01:12.912,0:01:16.393
no que acontece cando as enfermidades[br]se moven a grande escala.

0:01:17.128,0:01:20.970
Se clasificamos as fontes[br]que dominan o tema da saúde global

0:01:20.970,0:01:23.499
nunha escala do un ao dez

0:01:23.499,0:01:26.866
onde o un é un calquera[br]queixándose en Facebook,

0:01:26.866,0:01:31.075
e o dez, a Organización Mundial da Saúde,

0:01:31.075,0:01:34.737
eu diría que me podedes situar[br]entre un sete e un oito.

0:01:34.737,0:01:37.386
Tédeo en conta mentres vos falo.

0:01:38.931,0:01:42.116
Empezarei polo máis básico[br]porque creo que anda un pouco perdido

0:01:42.116,0:01:45.557
entre todo o balbordo dos medios[br]falando sobre a COVID-19.

0:01:46.281,0:01:50.211
A COVID-19 é un coronavirus.

0:01:50.211,0:01:54.228
Os coronavirus son un subgrupo[br]específico de virus

0:01:54.228,0:01:57.663
que teñen unha serie[br]de características únicas:

0:01:57.663,0:02:01.426
usan ARN en lugar de ADN[br]como material xenético,

0:02:01.426,0:02:04.597
e a superficie do virus[br]está cuberta dunhas espículas

0:02:04.597,0:02:07.484
que utilizan para invadir células.

0:02:07.484,0:02:11.010
Esas espículas son a “coroa” [br]no coronavirus.

0:02:12.364,0:02:16.035
Coñecemos a COVID-19[br]como o novo coronavirus

0:02:16.035,0:02:20.173
porque ata decembro só sentíramos falar[br]de seis coronavirus.

0:02:20.173,0:02:22.033
A COVID-19 é o sétimo.

0:02:22.033,0:02:23.225
É novo para todos nós.

0:02:23.225,0:02:24.872
Acaba de ser secuenciado.

0:02:24.872,0:02:26.131
Acaba de ser bautizado.

0:02:26.131,0:02:27.487
Velaquí por que é novo.

0:02:28.215,0:02:32.428
Recordades a SARS,[br]Síndrome Respiratoria Aguda Grave?

0:02:32.428,0:02:33.623
Ou a MERS,

0:02:33.647,0:02:35.575
Síndrome Respiratoria do Oriente Medio?

0:02:35.575,0:02:37.638
As dúas eran cousa de coronavirus.

0:02:37.638,0:02:40.779
E chamámoslles síndromes respiratorias

0:02:40.779,0:02:43.692
porque iso é o que fan os coronavirus:

0:02:43.692,0:02:45.464
van polos teus pulmóns.

0:02:45.464,0:02:46.676
Non fan devolver,

0:02:46.676,0:02:48.286
non fan sangrar polos ollos,

0:02:48.286,0:02:49.730
non producen hemorraxias.

0:02:49.730,0:02:51.448
Van directos aos pulmóns.

0:02:52.415,0:02:54.694
A COVID-19 non é diferente.

0:02:55.208,0:02:58.517
Causa unha serie de síntomas respiratorios

0:02:58.517,0:03:01.714
que van desde tose seca e febre

0:03:01.714,0:03:05.316
ata unha terrible pneumonía vírica.

0:03:05.316,0:03:08.699
E esa serie de síntomas é unha das razóns

0:03:08.699,0:03:11.583
polas que está sendo tan difícil[br]rastrexar este brote.

0:03:12.033,0:03:15.005
Hai moita xente que pasa a COVID-19

0:03:15.005,0:03:17.054
dun xeito tan leve,

0:03:17.054,0:03:21.173
cuns síntomas tan lenes[br]que nin tan sequera van ao médico,

0:03:21.173,0:03:23.095
non se rexistran no sistema.

0:03:23.095,0:03:26.769
En particular, a infancia [br]teno moi fácil coa COVID-19,

0:03:26.769,0:03:29.300
algo que temos que agradecer.

0:03:31.570,0:03:33.958
Os coronavirus son zoonóticos:

0:03:33.958,0:03:37.218
transmítense dos animais ás persoas.

0:03:37.218,0:03:41.872
Algúns coronavirus, como a COVID-19,[br]tamén se transmiten entre persoas.

0:03:42.589,0:03:45.956
Estes últimos viaxan[br]máis rápido e máis lonxe,

0:03:45.956,0:03:47.605
como a COVID-19.

0:03:48.079,0:03:51.415
É moi difícil desfacerse[br]de enfermidades zoonóticas

0:03:51.415,0:03:53.690
porque teñen un reservorio animal.

0:03:54.229,0:03:57.251
Un exemplo é a gripe aviaria:

0:03:57.275,0:04:00.700
podemos eliminala en animais de granxa,

0:04:00.700,0:04:02.400
en pavos, en patos...

0:04:02.400,0:04:06.623
pero segue aparecendo cada ano[br]porque a traen de volta paxaros salvaxes.

0:04:06.623,0:04:07.882
Non se fala moito dela

0:04:07.882,0:04:10.896
porque a gripe aviaria non se transmite[br]de persoa a persoa,

0:04:10.896,0:04:15.235
pero cada ano temos brotes[br]en granxas avícolas de todo o mundo.

0:04:16.506,0:04:20.735
A COVID-19 pasou probablemente[br]de animais a persoas

0:04:20.735,0:04:23.316
nun mercado de animais salvaxes[br]en Wuhan, China.

0:04:24.987,0:04:27.115
Entremos agora en cuestións menos básicas.

0:04:27.990,0:04:31.727
Este non é o último gran brote[br]que imos ver.

0:04:32.106,0:04:36.291
Vai haber máis brotes[br]e vai haber máis epidemias.

0:04:36.291,0:04:37.842
Non é un "se cadra".

0:04:37.842,0:04:39.672
É un feito.

0:04:39.672,0:04:42.761
É o resultado[br]do xeito en que os seres humanos,

0:04:42.761,0:04:44.770
nos estamos a relacionar co planeta.

0:04:45.225,0:04:48.273
As decisións humanas[br]lévannos a unha situación

0:04:48.273,0:04:50.920
en que imos ver máis brotes.

0:04:51.489,0:04:52.981
En parte polo cambio climático,

0:04:52.981,0:04:55.844
que aumenta a temperatura global[br]e fai o mundo máis acolledor

0:04:55.844,0:04:57.850
para os virus e as bacterias.

0:04:58.287,0:05:04.328
Pero tamén por como explotamos os últimos[br]recunchos salvaxes da Terra ao máximo.

0:05:04.916,0:05:07.879
Cando queimamos e esnaquizamos[br]a selva do Amazonas

0:05:07.879,0:05:10.454
para conseguir terra barata[br]destinada á gandería,

0:05:10.454,0:05:14.475
cando convertemos en granxas[br]o que queda da sabana africana,

0:05:14.475,0:05:19.301
cando cazamos animais salvaxes[br]en China e os levamos á extinción,

0:05:19.301,0:05:22.461
poñémonos en contacto[br]con poboacións salvaxes

0:05:22.461,0:05:25.278
que ata o momento estaban illadas,

0:05:25.278,0:05:28.290
e esas poboacións[br]teñen novas enfermidades:

0:05:28.290,0:05:30.062
bacterias, virus...

0:05:30.062,0:05:32.172
cousas para as que non estamos preparados.

0:05:32.612,0:05:34.085
Particularmente os morcegos

0:05:34.085,0:05:37.378
adoitan ter enfermidades[br]que poden afectar a outras persoas,

0:05:37.378,0:05:39.589
pero non son os únicos.

0:05:40.610,0:05:45.250
Mentres sigamos facendo accesibles[br]lugares que antes eran remotos,

0:05:45.250,0:05:47.238
os brotes seguirán reaparecendo.

0:05:49.093,0:05:53.737
Non podemos parar os brotes[br]con corentenas ou restricións para viaxar.

0:05:53.737,0:05:55.673
Esa é a primeira reacción de calquera:

0:05:55.673,0:05:59.477
"Hai que recluír á xente!",[br]"Hai que parar este brote!"

0:05:59.477,0:06:05.076
O feito é que é moi difícil[br]establecer unha boa corentena.

0:06:05.076,0:06:08.176
É moi difícil poñer[br]restricións para viaxar.

0:06:08.176,0:06:11.848
Mesmo os países que fixeron[br]grandes investimentos en saúde pública,

0:06:11.848,0:06:13.568
como os EE.UU. e Corea do Sur,

0:06:13.568,0:06:16.281
non poden pór en práctica a tempo[br]todas esas restricións

0:06:16.281,0:06:18.588
para parar inmediatamente un brote.

0:06:19.123,0:06:22.643
Hai motivos loxísticos e médicos[br]para explicar isto.

0:06:22.643,0:06:25.502
Se ollamos agora cara á COVID-19,

0:06:25.502,0:06:29.566
parece que hai un primeiro período[br]de infección asintomático

0:06:29.566,0:06:31.668
de máximo 24 días.

0:06:32.460,0:06:34.760
Así que a xente pasea polas rúas

0:06:34.760,0:06:36.400
sen manifestar síntomas do virus.

0:06:36.400,0:06:40.274
Non son postos en corentena [br]porque ninguén sabe que a necesitan.

0:06:43.000,0:06:47.181
A corentena e as restricións de viaxes[br]teñen tamén un prezo real.

0:06:47.910,0:06:49.679
Os seres humanos son animais sociais

0:06:49.679,0:06:52.507
e opóñense a estar recluídos[br]e retidos nun lugar

0:06:52.507,0:06:54.217
cando intentamos separalos.

0:06:54.727,0:06:57.683
Xa vimos no brote do ébola que,

0:06:57.683,0:07:00.719
tan pronto se establece unha corentena,

0:07:00.719,0:07:03.126
a xente empeza a escapar dela.

0:07:03.126,0:07:07.202
Hai pacientes concretos que, se saben[br]que hai un protocolo de corentena estrito,

0:07:07.202,0:07:09.354
non van querer acudir ao médico

0:07:09.354,0:07:11.307
por medo ao sistema médico

0:07:11.307,0:07:13.017
ou por non poder pagar a asistencia

0:07:13.047,0:07:15.734
e non queren separarse[br]da familia e dos amigos.

0:07:15.978,0:07:18.004
Os políticos e os funcionarios do goberno,

0:07:18.004,0:07:20.078
cando hai que implantar unha corentena,

0:07:20.078,0:07:22.448
se teñen que falar de brotes e casos,

0:07:22.448,0:07:26.903
poden ocultar información real por medo[br]a desatar un protocolo de corentena.

0:07:27.522,0:07:31.271
Obviamente, as fuxidas e a deshonestidade

0:07:31.271,0:07:34.956
son o que máis dificulta[br]o rastrexo un brote.

0:07:37.101,0:07:39.770
Podemos mellorar as corentenas[br]e as restricións de viaxe.

0:07:39.770,0:07:41.260
Deberiamos.

0:07:41.260,0:07:44.356
Pero non son a nosa única opción,[br]e tampouco a mellor

0:07:44.356,0:07:46.241
para tratar estas situacións.

0:07:47.320,0:07:51.792
O xeito real a longo prazo[br]para facer menos graves os brotes

0:07:51.792,0:07:54.589
é crear un sistema de saúde global

0:07:54.589,0:07:59.816
que apoie as funcións básicas sanitarias[br]en todos os países do mundo

0:07:59.816,0:08:02.284
para que todos, mesmo os máis pobres

0:08:02.308,0:08:05.885
poidan identificar e tratar[br]novas enfermidades infecciosas

0:08:05.885,0:08:07.215
tan pronto como xurdan.

0:08:08.425,0:08:13.064
China recibiu moitas criticas[br]pola súa resposta fronte á COVID-19.

0:08:13.064,0:08:17.481
Pero que pasaría se a COVID-19[br]xurdira en Chad,

0:08:17.481,0:08:21.041
onde hai tres médicos e medio[br]por cada 100.000 habitantes?

0:08:21.999,0:08:25.320
E se pasara[br]na República Democrática do Congo,

0:08:25.320,0:08:29.169
onde acaban de lle dar a alta[br]ao último paciente de ébola?

0:08:29.169,0:08:32.170
O certo é que estes países[br]non teñen os recursos necesarios

0:08:32.170,0:08:34.356
para afrontar unha enfermidade infecciosa:

0:08:34.356,0:08:35.529
nin para tratar á xente,

0:08:35.529,0:08:37.109
nin para informar con rapidez

0:08:37.109,0:08:38.773
para axudar ao resto do mundo.

0:08:40.878,0:08:45.795
Dirixín unha avaliación dos centros[br]de tratamento do ébola en Serra Leoa,

0:08:45.795,0:08:48.922
e o feito é que os médicos alí

0:08:48.922,0:08:51.917
identificaron a crise do ébola[br]moi rapidamente,

0:08:51.917,0:08:54.897
primeiro como un virus[br]hemorráxico contaxioso e perigoso

0:08:54.897,0:08:57.399
e despois como o propio ébola.

0:08:57.399,0:09:01.555
Pero unha vez identificado[br]non tiñan os recursos para responder:

0:09:01.555,0:09:04.390
non tiñan suficientes médicos,[br]non tiñan suficientes camas

0:09:04.390,0:09:07.604
e non tiñan suficiente información[br]sobre como tratar o ébola

0:09:07.604,0:09:09.923
ou como implementar[br]un control de infección.

0:09:11.075,0:09:15.802
Once médicos morreron[br]en Serra Leoa polo ébola.

0:09:15.802,0:09:19.185
O país só tiña 120 cando empezou a crise.

0:09:19.885,0:09:21.353
Pola contra,

0:09:21.353,0:09:25.446
o Centro Médico Dallas Baylor ten un cadro[br]de persoal de máis de mil médicos.

0:09:26.615,0:09:29.073
Estas son as desigualdades[br]que matan persoas.

0:09:29.451,0:09:32.196
Primeiro matan á xente pobre[br]cando comeza o brote,

0:09:32.200,0:09:34.668
e despois matan xente por todo o mundo

0:09:34.668,0:09:36.238
cando o brote se espalla.

0:09:36.963,0:09:39.238
Se realmente queremos reducir[br]o ritmo dos brotes

0:09:39.238,0:09:40.870
e o seu impacto,

0:09:40.870,0:09:43.985
temos que asegurarnos[br]de que todos os países do mundo

0:09:43.985,0:09:46.873
teñan a capacidade [br]de identificar novas enfermidades,

0:09:46.873,0:09:48.155
de tratalas,

0:09:48.155,0:09:50.860
e de entendelas[br]para poder compartir esa información.

0:09:52.445,0:09:55.936
A COVID-19 vai ser unha enorme carga [br]para os sistemas sanitarios.

0:09:56.517,0:09:59.330
A COVID-19 vén de nos facer ver[br]algunhas debilidades reais

0:09:59.330,0:10:02.469
no sistema global de subministración[br]de produtos sanitarios.

0:10:02.469,0:10:05.306
Facendo un pedido a tempo,[br]os sistemas de produción axustada

0:10:05.306,0:10:07.157
son xeniais se todo vai ben,

0:10:07.157,0:10:11.193
pero en tempos de crise significan[br]a ausencia de reservas.

0:10:11.193,0:10:13.579
Se un hospital (ou un país)

0:10:13.579,0:10:15.449
queda sen máscaras

0:10:15.449,0:10:17.518
ou sen equipamento[br]de protección individual,

0:10:17.518,0:10:21.258
non hai ningún almacén cheo de caixas[br]ao que poder acudir.

0:10:21.258,0:10:23.236
Hai que pedir máis aos provedores,

0:10:23.236,0:10:24.871
hai que esperar a que os produzan,

0:10:24.871,0:10:26.487
e hai que esperar a que os envíen,

0:10:26.487,0:10:28.077
xeralmente desde China.

0:10:28.381,0:10:32.615
Iso é unha demora nun momento[br]en que se necesita velocidade.

0:10:33.391,0:10:37.410
Se estivésemos perfectamente preparados[br]para a COVID-19,

0:10:37.410,0:10:40.961
China identificaría o brote[br]con máis rapidez.

0:10:40.961,0:10:44.539
Estarían preparados[br]para atender as persoas infectadas

0:10:44.539,0:10:47.103
sen necesidade de construír[br]novos edificios.

0:10:47.103,0:10:50.324
Compartirían información honesta[br]coa cidadanía

0:10:50.324,0:10:52.527
para que non houbera rumores espallándose

0:10:52.527,0:10:54.798
polas redes sociais en China.

0:10:54.798,0:10:58.172
E compartirían información[br]coas autoridades sanitarias mundiais

0:10:58.172,0:11:01.121
para empezar a informar[br]aos sistemas sanitarios nacionais

0:11:01.121,0:11:03.238
e prepararse para o espallamento do virus.

0:11:03.959,0:11:07.055
Os sistemas sanitarios nacionais[br]terían tempo de abastecerse

0:11:07.055,0:11:08.880
co equipamento de protección necesario

0:11:08.880,0:11:12.669
e de adestrar aos profesionais da saúde[br]no tratamento e control da infección.

0:11:13.192,0:11:17.156
Teriamos protocolos baseados na ciencia[br]para saber que facer en situacións

0:11:17.156,0:11:19.427
como as dos cruceiros[br]con persoas infectadas.

0:11:19.983,0:11:24.286
E as persoas terían a man[br]información real en todas partes

0:11:24.286,0:11:28.351
para que non tivéramos que ver[br]lamentables incidentes de xenofobia,

0:11:28.355,0:11:32.694
como xente atacando a persoas[br]con trazos asiáticos en Philadelphia.

0:11:33.403,0:11:35.187
Pero malia todo,

0:11:35.187,0:11:37.673
seguiría habendo brotes.

0:11:38.939,0:11:41.667
As decisións que tomamos[br]sobre como habitamos a Terra

0:11:41.667,0:11:42.972
fano inevitable.

0:11:44.003,0:11:48.308
Mentres non exista[br]un consenso de expertos sobre a COVID-19,

0:11:49.006,0:11:51.292
nos EE.UU. e globalmente

0:11:51.292,0:11:53.749
a situación vai seguir empeorando[br]antes de mellorar.

0:11:54.489,0:11:58.931
Estamos a ver casos de transmisión[br]en persoas que non volven dunha viaxe,

0:11:58.931,0:12:01.077
casos que simplemente[br]xorden nunha comunidade,

0:12:01.077,0:12:03.296
e estamos a ver xente infectada[br]coa COVID-19

0:12:03.296,0:12:06.508
sen ter nin idea da orixe desa infección.

0:12:06.508,0:12:09.255
Son signos dun brote que vai a peor,

0:12:09.255,0:12:11.519
non dun brote baixo control.

0:12:14.298,0:12:17.365
É deprimente, pero non sorprendente.

0:12:18.150,0:12:19.506
Os expertos en saúde global,

0:12:19.506,0:12:22.331
ao falaren do escenario de novos virus,

0:12:22.331,0:12:24.953
ven o actual como[br]un deses escenarios posibles.

0:12:24.953,0:12:27.549
Todos esperabamos que fora sinxelo,

0:12:27.549,0:12:30.958
pero cando os expertos falan[br]sobre planificación viral,

0:12:30.958,0:12:34.850
é exactamente así como esperan[br]que o virus avance.

0:12:36.727,0:12:39.508
Quero rematar isto cun consello persoal.

0:12:40.524,0:12:41.836
Lavade as mans.

0:12:42.442,0:12:44.838
Lavade moito as mans.

0:12:44.838,0:12:48.215
Xa sei que as lavades moito[br]porque non sodes uns porcos,

0:12:48.215,0:12:50.445
pero lavádeas aínda máis.

0:12:50.445,0:12:54.422
Creade rutinas no voso día a día[br]para lavar as mans.

0:12:54.422,0:12:57.414
Lavade as mans cada vez que entredes[br]e saiades dun edificio.

0:12:57.414,0:13:01.012
Lavade as mans cando vaiades[br]e volvades dunha cita.

0:13:01.012,0:13:03.454
Facede de lavar as mans un ritual.

0:13:04.160,0:13:06.014
Desinfectade os vosos teléfonos.

0:13:06.014,0:13:09.819
Tocamos o teléfono coas mans sucias[br]todo o tempo.

0:13:09.819,0:13:12.271
Xa sei que o levades ao baño con vós.

0:13:12.271,0:13:14.446
(Gargalladas)

0:13:15.264,0:13:20.314
Así que desinfectade os vosos teléfonos[br]e non os usedes tanto en público.

0:13:20.314,0:13:23.459
Ao mellor podemos usar TikTok[br]e Instagram só na casa.

0:13:24.550,0:13:25.857
Non toquedes a cara.

0:13:26.888,0:13:28.538
Non focedes nos ollos.

0:13:28.538,0:13:30.014
Non mordades as unllas.

0:13:30.014,0:13:32.120
Non asoedes o nariz co dorso da man.

0:13:32.120,0:13:34.191
Por favor, non o fagades, é noxento.

0:13:34.191,0:13:36.090
(Gargalladas)

0:13:36.090,0:13:37.669
Non levedes unha máscara.

0:13:38.158,0:13:41.473
As máscaras son para xente enferma[br]e para persoal sanitario.

0:13:41.473,0:13:45.409
Se estades enfermos, a máscara[br]retén toses e espirros

0:13:45.409,0:13:47.590
e protexe á xente ao voso redor.

0:13:47.590,0:13:49.433
E se sodes persoal sanitario,

0:13:49.433,0:13:52.068
a máscara é unha ferramenta[br]entre as moitas outras

0:13:52.068,0:13:53.949
do equipamento de protección individual

0:13:53.949,0:13:56.810
que saberedes utilizar[br]para dar unha atención axeitada

0:13:56.810,0:13:58.438
sen poñervos enfermos vós mesmos.

0:13:58.438,0:14:01.472
Se sodes persoas sas normais[br]e poñedes unha máscara,

0:14:01.472,0:14:03.727
só vos vai facer suar.

0:14:03.727,0:14:04.893
(Gargalladas)

0:14:04.893,0:14:07.314
Deixade as máscaras nas tendas

0:14:07.314,0:14:10.077
para os médicos, as enfermeiras[br]e a xente enferma.

0:14:11.195,0:14:13.686
Se pensades que tedes síntomas[br]da COVID-19,

0:14:13.686,0:14:16.202
quedade na casa e chamade ao médico.

0:14:17.143,0:14:22.571
Se vos diagnostican a COVID-19[br]lembrade que adoita ser lene.

0:14:22.571,0:14:24.056
Se sodes fumadores,

0:14:24.056,0:14:26.948
este é o mellor momento posible[br]para deixar de fumar.

0:14:27.679,0:14:29.028
Quero dicir, se fumades,

0:14:29.028,0:14:32.469
calquera momento é o mellor[br]para deixar de fumar,

0:14:32.469,0:14:35.359
pero se sodes fumadores[br]e tedes medo da COVID-19,

0:14:35.359,0:14:39.133
garántovos que deixar de fumar[br]é o mellor que podedes facer

0:14:39.133,0:14:42.853
para vos protexer [br]das peores consecuencias da COVID-19.

0:14:44.846,0:14:47.345
A COVID-19 mete medo,

0:14:47.345,0:14:51.548
nun momento en que practicamente[br]todas as noticias meten medo.

0:14:52.099,0:14:57.093
E hai xeitos tan atractivos[br]como negativos para afrontalo:

0:14:57.093,0:15:02.405
pánico, xenofobia,[br]agorafobia, autoritarismo,

0:15:02.405,0:15:07.243
mentiras simplificadas que nos fan crer[br]que o odio, a ira e a soidade

0:15:07.243,0:15:09.420
son a solución aos brotes.

0:15:09.420,0:15:10.658
Pero non é así.

0:15:10.658,0:15:12.784
Simplemente fannos estar menos preparados.

0:15:13.356,0:15:17.566
Tamén hai outras opcións[br]tan aburridas como útiles

0:15:17.566,0:15:20.302
que podemos usar fronte aos brotes,

0:15:20.302,0:15:23.724
cousas como mellorar o sistema sanitario[br]aquí e en todo o mundo;

0:15:23.724,0:15:26.943
investir en infraestruturas sanitarias[br]e no control de enfermidades

0:15:26.947,0:15:29.302
para saber cando hai[br]enfermidades novas en camiño;

0:15:29.302,0:15:32.268
construír sistemas sanitarios[br]por todo o mundo;

0:15:32.268,0:15:36.863
reforzar as cadeas de subministración[br]para que estean listas para emerxencias;

0:15:36.863,0:15:38.895
e mellorar a educación,

0:15:38.895,0:15:43.524
para que poidamos falar de brotes[br]e de matemáticas de risco

0:15:43.524,0:15:45.845
sen entrar nun pánico sen sentido.

0:15:46.790,0:15:48.917
Témonos que guiar pola equidade,

0:15:48.917,0:15:51.257
porque nesta situación, como noutras,

0:15:51.257,0:15:54.514
a equidade é polo noso propio interese.

0:15:55.727,0:15:58.429
Así que moitas grazas pola vosa atención,

0:15:58.429,0:16:00.350
e espero ser a primeira en dicirvos:

0:16:00.350,0:16:02.540
lavade as mans en canto saiades de aquí.

0:16:02.540,0:16:04.873
(Gargalladas)[br](Aplausos)