WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:02.000
Kuran'ın cennet tarifinde

00:00:02.000 --> 00:00:04.000
geçtiği söylenen 72 huri bahsini

00:00:04.000 --> 00:00:06.000
duymuşsunuzdur.

00:00:06.000 --> 00:00:09.000
Bu konuya geri döneceğime dair söz vererek geçiyorum.

00:00:09.000 --> 00:00:11.000
Ama aslında biz, burada kuzeybatıda,

00:00:11.000 --> 00:00:13.000
Kuran'da 36 defa

00:00:13.000 --> 00:00:15.000
"içinden ırmaklar akan bahçeler" diye

00:00:15.000 --> 00:00:17.000
tarif edilen cennete

00:00:17.000 --> 00:00:21.000
oldukça benzeyen bir hayatı yaşıyoruz.

00:00:22.000 --> 00:00:25.000
Union Gölü'ne akan bir ırmağın kenarındaki tekne evimde yaşadığımdan

00:00:25.000 --> 00:00:28.000
bu bana tamamıyla mantıklı geliyor.

00:00:28.000 --> 00:00:31.000
Fakat asıl mesele şu: nasıl oluyor da bu pekçok insana yeni geliyor?

00:00:32.000 --> 00:00:35.000
İyi niyetle Kuran'ı okumaya başladıktan

00:00:35.000 --> 00:00:37.000
sonra ona has farklılıklardan ötürü vazgeçmiş

00:00:37.000 --> 00:00:40.000
birçok gayrimüslim tanıyorum.

00:00:40.000 --> 00:00:42.000
Tarihçi Thomas Carlyle, Muhammed'in

00:00:42.000 --> 00:00:45.000
dünyanın en büyük kahramanlarından biri olduğunu

00:00:45.000 --> 00:00:47.000
düşünmekle beraber, Kuran'ı;

00:00:47.000 --> 00:00:50.000
"Şimdiye kadar karşılaştığım okuması en zahmetli,

00:00:50.000 --> 00:00:53.000
yıpratıcı ve karmaşık kitap." olarak tanımlıyor.

NOTE Paragraph

00:00:53.000 --> 00:00:55.000
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:00:55.000 --> 00:00:57.000
Sanırım sorun biraz da şu:

00:00:57.000 --> 00:01:00.000
biz Kuran'ı, diğer kitapları okurken yaptığımız gibi,

00:01:00.000 --> 00:01:02.000
yağmurlu bir öğleden sonra

00:01:02.000 --> 00:01:05.000
bir kase patlamış mısır eşliğinde bir kenara kıvrılarak

00:01:05.000 --> 00:01:07.000
okuyabileceğimiz bir kitapmış gibi zannediyoruz.

00:01:07.000 --> 00:01:09.000
Sanki Allah herhangi bir yazar,

00:01:09.000 --> 00:01:12.000
Kuran ise Allah'ın Muhammed'le konuşmalarının derlendiği ve

00:01:12.000 --> 00:01:15.000
çok satanlar listesindeki herhangi bir kitapmış gibi düşünüyoruz.

00:01:17.000 --> 00:01:19.000
Oysa ki çok az insanın

00:01:19.000 --> 00:01:21.000
Kuran'ı gerçekten okuyor olmasının sebebi,

00:01:21.000 --> 00:01:24.000
ondan alıntı yapmanın -- veya aslında yanlış aktarmanın --

00:01:24.000 --> 00:01:27.000
çok kolay olması.

00:01:27.000 --> 00:01:30.000
Kuran'ın genel anlam bütünlüğünden koparılarak,

00:01:30.000 --> 00:01:32.000
çeşitli ifade ve bölümlerin toplanmasından oluşmuş,

00:01:32.000 --> 00:01:35.000
daha özet bir uyarlamasını hem köktenci müslümanlar

00:01:35.000 --> 00:01:38.000
hem de gayrimüslim islamofobikler daha çok tercih ediyor.

NOTE Paragraph

00:01:38.000 --> 00:01:40.000
Böylece bu yaz

00:01:40.000 --> 00:01:42.000
bir hevesle Muhammed'in biyografisini

00:01:42.000 --> 00:01:45.000
yazmaya hazırlanırken Kuran'ı

00:01:45.000 --> 00:01:48.000
hakkıyla okumaya ihtiyacım olduğunu farkettim.

00:01:48.000 --> 00:01:51.000
Yapabildiğim kadarıyla hakkını vermeliydim.

00:01:51.000 --> 00:01:53.000
Şu anda Arapçam

00:01:53.000 --> 00:01:55.000
sözlük kullanmaktan ibaret.

00:01:55.000 --> 00:01:57.000
Ben de dört adet iyi bilinen tercümeyi alıp,

00:01:57.000 --> 00:01:59.000
Kuran'ın orijinal yedinci yüzyıl Arapçası

00:01:59.000 --> 00:02:01.000
ile beraber kelime çevirisini

00:02:01.000 --> 00:02:04.000
cüz cüz ayet ayet

00:02:04.000 --> 00:02:07.000
okumaya karar verdim.

00:02:08.000 --> 00:02:11.000
Tabi benim bir avantajım vardı.

00:02:12.000 --> 00:02:14.000
Son kitabım

00:02:14.000 --> 00:02:17.000
Şii-Sünni ihtilafının hikayesi üzerineydi

00:02:17.000 --> 00:02:20.000
ve bu nedenle İslam tarihi üzerine yakından çalışmalar yapmıştım.

00:02:20.000 --> 00:02:22.000
Bu nedenle Kuran'da sıklıkla

00:02:22.000 --> 00:02:24.000
atıfta bulunulan olaylar ve dolayısıyla

00:02:24.000 --> 00:02:26.000
Kuran'ın referans çerçevesi hakkında bilgi sahibiydim.

00:02:26.000 --> 00:02:28.000
Ama şunun farkındaydım ki,

00:02:28.000 --> 00:02:31.000
her ne kadar Kuran'da gezinen

00:02:31.000 --> 00:02:33.000
bilgi sahibi ve hatta

00:02:33.000 --> 00:02:35.000
deneyim sahibi bir turist olsam da

00:02:35.000 --> 00:02:37.000
ben hala başka birinin

00:02:37.000 --> 00:02:39.000
kutsal kitabını okuyan

00:02:39.000 --> 00:02:41.000
agnostik (bilinemezci) bir Yahudi idim.

00:02:41.000 --> 00:02:43.000
(Gülüşmeler)

00:02:43.000 --> 00:02:45.000
Bu nedenle gayet yavaş okudum.

00:02:45.000 --> 00:02:49.000
(Gülüşmeler)

00:02:49.000 --> 00:02:52.000
Başlarken bu proje için üç haftamı ayırdım.

00:02:52.000 --> 00:02:54.000
Ki kibir bu değilse nedir...

00:02:54.000 --> 00:02:58.000
(Gülüşmeler)

00:02:58.000 --> 00:03:01.000
Çünkü ancak üç ay sonunda bitirebildim.

00:03:03.000 --> 00:03:05.000
Geri atlayıp baş taraftaki daha kısa ve

00:03:05.000 --> 00:03:08.000
açıkça daha mistik bölümleri okuma arzuma karşı koydum.

NOTE Paragraph

00:03:08.000 --> 00:03:10.000
Fakat ne zaman

00:03:10.000 --> 00:03:12.000
Kuran'ı kavramaya başladığımı düşünsem --

00:03:12.000 --> 00:03:14.000
"Tamam şimdi oldu" desem --

00:03:14.000 --> 00:03:16.000
bir gece sonunda kayıp gidiyordu.

00:03:16.000 --> 00:03:18.000
Ve ertesi sabah yabancı bir yerde

00:03:18.000 --> 00:03:21.000
kaybolmuş olma ihtimalimi düşünüyordum.

00:03:21.000 --> 00:03:24.000
Ama yine de mekan bana tanıdık geliyordu.

00:03:25.000 --> 00:03:27.000
Kuran, Tevrat ve İncil'in mesajını yenilemek

00:03:27.000 --> 00:03:29.000
tazelemek için indirildiğini ifade ediyor.

00:03:29.000 --> 00:03:31.000
Zaten üçte biri,

00:03:31.000 --> 00:03:33.000
İncilde de geçen İbrahim, Musa

00:03:33.000 --> 00:03:35.000
Yusuf, Meryem ve İsa

00:03:35.000 --> 00:03:38.000
gibi şahısların kıssalarını tekrarlıyor.

00:03:38.000 --> 00:03:41.000
Allah kendisinin daha önceki tezahürü olan

00:03:41.000 --> 00:03:44.000
Yehova'dan alışkın olduğumuz gibi, ısrarla

00:03:44.000 --> 00:03:47.000
kendisinden başka ilah olmadığını vurguluyordu.

00:03:48.000 --> 00:03:51.000
Develer, Dağlar,

00:03:51.000 --> 00:03:53.000
Çöldeki kuyular ve nehirler,

00:03:53.000 --> 00:03:55.000
beni Sina Çölünde dolaşarak

00:03:55.000 --> 00:03:57.000
geçirdiğim yıla götürdü.

00:03:57.000 --> 00:03:59.000
Ve bir de o dil vardı elbette.

00:03:59.000 --> 00:04:01.000
Ondaki ritmik ahenk...

00:04:01.000 --> 00:04:04.000
Bana, bedevi ihtiyarların, saatlerce ezberden anlattıkları

00:04:04.000 --> 00:04:07.000
hikayeleri dinleyerek geçirdiğim

00:04:07.000 --> 00:04:10.000
akşamları hatırlatıyordu.

00:04:10.000 --> 00:04:12.000
Ve ben neden

00:04:12.000 --> 00:04:15.000
şöyle dendiğini anlamaya başladım:

00:04:15.000 --> 00:04:18.000
Kuran ancak

00:04:18.000 --> 00:04:20.000
Arapça olarak Kuran'dır.

NOTE Paragraph

00:04:20.000 --> 00:04:22.000
Fatiha'yı ele alalım.

00:04:22.000 --> 00:04:24.000
7 ayetli açılış suresi, öyle ki

00:04:24.000 --> 00:04:28.000
"Pederimiz Babamız" (Hristiyanlıktaki en bilinen dua) ve "Şema İsrail"in (Tevratın açılışı) birleşimi denebilir.

00:04:29.000 --> 00:04:31.000
Arapça haliyle sadece 29 kelime iken,

00:04:31.000 --> 00:04:35.000
tercümeleri 65 ile 72 kelimeye kadar çıkıyor.

00:04:35.000 --> 00:04:37.000
Ve sanki kelimeler eklendikçe

00:04:37.000 --> 00:04:40.000
anlam daha fazla kayboluyor.

00:04:40.000 --> 00:04:43.000
Arapça'nın büyülü ve neredeyse

00:04:43.000 --> 00:04:45.000
hipnoz edici bir kalitesi,

00:04:45.000 --> 00:04:48.000
okunmaktan çok dinlenmeyi, analiz edilmesinden

00:04:48.000 --> 00:04:51.000
çok hissedilmeyi bekleyen bir özelliği var.

00:04:51.000 --> 00:04:53.000
Adeta bir şarkı gibi söylenmek istiyor ki

00:04:53.000 --> 00:04:56.000
müziği kulakta ve dilde duyulabilsin.

00:04:56.000 --> 00:04:58.000
Bu yüzden Kuran'ın İngilizce tercümesi

00:04:58.000 --> 00:05:01.000
kendisinin bir gölgesi gibi

00:05:01.000 --> 00:05:04.000
ya da Arthur Arberry'nin kendi uyarlamasındaki

00:05:04.000 --> 00:05:06.000
tabiriyle: "bir anlam çıkarma/yorumlama".

00:05:07.000 --> 00:05:10.000
Tabi anlamın tamamı tercüme ile kaybolmuyor.

NOTE Paragraph

00:05:10.000 --> 00:05:13.000
Tıpkı Kuran'ın vaadettiği gibi, sabredenler ödüllendirilecektir.

00:05:13.000 --> 00:05:15.000
Kuran'da İncil'den farklı olarak

00:05:15.000 --> 00:05:18.000
pek çok sürprizler bulunuyor: bir çevre bilinci,

00:05:18.000 --> 00:05:21.000
ya da insanın Allah'ın yarattıklarının vekili olması

00:05:21.000 --> 00:05:24.000
gibi pek çok sürpriz.

00:05:24.000 --> 00:05:27.000
Ve özellikle erkeklere yazılmış İncil'de ikinci ya da üçüncü

00:05:27.000 --> 00:05:29.000
şahıs olarak tamamen erkeğe hitap edilirken;

00:05:29.000 --> 00:05:32.000
Kuran kadını da dahil ediyor,

00:05:32.000 --> 00:05:34.000
ve mesela şöyle diyor:

00:05:34.000 --> 00:05:36.000
"inanan erkekler ve kadınlar" veya

00:05:36.000 --> 00:05:39.000
"onurlu erkekler ve kadınlar."

00:05:41.000 --> 00:05:43.000
Ya da şu kötü şöhretli ayeti ele alın;

00:05:43.000 --> 00:05:45.000
kafirlerin öldürülmesi hakkında olanı.

00:05:45.000 --> 00:05:47.000
Evet öyle söyleniyor,

00:05:47.000 --> 00:05:50.000
ama çok özel bir durum için:

00:05:50.000 --> 00:05:52.000
savaşın ekseriyetle yasak (haram) olduğu

00:05:52.000 --> 00:05:54.000
kutsal şehir Mekke'nin

00:05:54.000 --> 00:05:57.000
beklenen fethi için.

00:05:57.000 --> 00:06:00.000
Ve öldürme izni çeşitli niteliklerle sınırlandırılmış bir şekilde geliyor.

00:06:00.000 --> 00:06:03.000
"Mekke'deki kafirleri öldürmelisiniz" şeklinde değil,

00:06:03.000 --> 00:06:06.000
ancak sadece onlara verilen mühlet dolduğu zaman

00:06:06.000 --> 00:06:09.000
ve eğer sadece aranızda başka antlaşma yapılmamışsa

00:06:10.000 --> 00:06:13.000
ve eğer sadece onlar Kabe'ye girmenizi engellemeye karkarsa

00:06:13.000 --> 00:06:16.000
ve eğer sadece ilk saldıran onlar olursa

00:06:16.000 --> 00:06:19.000
onları öldürebilirsiniz.

00:06:19.000 --> 00:06:22.000
Ve o zaman bile -- Allah merhametlidir,

00:06:22.000 --> 00:06:25.000
ve bağışlayacıdır --

00:06:25.000 --> 00:06:27.000
ve bu yüzden de en güzeli

00:06:27.000 --> 00:06:29.000
hiç kimseyi öldürmemenizdir.

00:06:29.000 --> 00:06:32.000
(Gülüşmeler)

00:06:32.000 --> 00:06:35.000
Bu belki de -- en azından sabit fikirli olmayanlar için

00:06:35.000 --> 00:06:37.000
Kuran'ın ne kadar

00:06:37.000 --> 00:06:39.000
esnek olduğunu gösteren

00:06:39.000 --> 00:06:42.000
en büyük sürprizdi.

NOTE Paragraph

00:06:42.000 --> 00:06:45.000
Kuran der ki: "Bu ayetlerin bazılarının anlamı çok kesindir."

00:06:45.000 --> 00:06:48.000
"Ama bazıları ise oldukça muğlaktır."

00:06:48.000 --> 00:06:50.000
"Kalpleri sapıklıktan

00:06:50.000 --> 00:06:52.000
katılaşmış olanlar bu muğlak noktaları

00:06:52.000 --> 00:06:54.000
fazlaca kurcalayarak

00:06:54.000 --> 00:06:57.000
bir uyumsuzluk bulmaya çalışırlar.

00:06:57.000 --> 00:07:00.000
Herşeyin doğrusunu sadece Allah bilir."

00:07:01.000 --> 00:07:03.000
"Allah Latif'tir (lütuf sahibi)" ifadesi

00:07:03.000 --> 00:07:05.000
tekrar tekrar belirir.

00:07:05.000 --> 00:07:07.000
Ve aslında, Kuran'ın tamamı, bize inandırılandan

00:07:07.000 --> 00:07:09.000
çok daha fazla zariftir.

00:07:09.000 --> 00:07:11.000
Mesela bahsettiğim şu

00:07:11.000 --> 00:07:13.000
huriler ve cennet

00:07:13.000 --> 00:07:16.000
meselesinde olduğu gibi.

00:07:16.000 --> 00:07:19.000
Eski moda oryantalizm burada devreye giriyor.

00:07:20.000 --> 00:07:22.000
Oryantalizm, Kuran'da dört yerde geçen

00:07:22.000 --> 00:07:24.000
Huriler kelimesini

00:07:24.000 --> 00:07:26.000
şöyle tasvir ediyor:

00:07:26.000 --> 00:07:29.000
kara gözlü, göğüsleri henüz tomurcuklanmış yaşıt eşler

00:07:29.000 --> 00:07:32.000
veya açıkça dik göğüslü bakireler.

00:07:33.000 --> 00:07:35.000
Bununla beraber, orijinal Arapçadaki ifadesiyle

00:07:35.000 --> 00:07:38.000
tek kelime: Huriler.

00:07:39.000 --> 00:07:42.000
Kabarık ya da dik göğüs ifadesine yer vermeden.

00:07:42.000 --> 00:07:44.000
(Gülüşmeler)

00:07:44.000 --> 00:07:46.000
Şimdi aslında burada kastedilen

00:07:46.000 --> 00:07:48.000
-- melekler gibi -- saf varlıklar veya

00:07:48.000 --> 00:07:51.000
antik Yunan'da geçen Kouros veya Kórē gibi

00:07:51.000 --> 00:07:53.000
ebedi gençliğe sahip varlıklar olabilir.

NOTE Paragraph

00:07:53.000 --> 00:07:56.000
Ama gerçek şu ki hiç kimse doğrusunu bilmiyor

00:07:56.000 --> 00:07:58.000
ve asıl mesele de bu.

00:07:58.000 --> 00:08:00.000
Çünkü Kuran'da gayet açık bir şekilde

00:08:00.000 --> 00:08:02.000
şöyle deniyor: "hepiniz cennette

00:08:02.000 --> 00:08:05.000
yeniden yaratılacaksınız" ve

00:08:05.000 --> 00:08:07.000
"hiçbirinizin bilmediği bir şekilde

00:08:07.000 --> 00:08:10.000
yeniden yaratılacaksınız."

00:08:10.000 --> 00:08:13.000
Ki bu bana bir bakire vaadinden

00:08:13.000 --> 00:08:15.000
çok daha çekici geliyor.

00:08:15.000 --> 00:08:23.000
(Gülüşmeler)

00:08:23.000 --> 00:08:26.000
Ve şu 72 sayısı hiçbir yerde geçmiyor.

00:08:26.000 --> 00:08:28.000
Kuran'ın hiçbir ayetinde

00:08:28.000 --> 00:08:30.000
72 bakireden bahsedilmiyor.

00:08:30.000 --> 00:08:33.000
O düşünce Kuran' nazilinden 300 yıl sonra ortaya çıktı.

00:08:33.000 --> 00:08:36.000
Ve çoğu İslam alimi, bulutların üstünde oturup

00:08:36.000 --> 00:08:38.000
arp çalan kanatlı insanlar fikrini onunla

00:08:38.000 --> 00:08:40.000
eşdeğer görüyor.

00:08:41.000 --> 00:08:44.000
Cennet ise bunun oldukça zıttıdır.

00:08:44.000 --> 00:08:46.000
O bekaret değil,

00:08:46.000 --> 00:08:48.000
doğurganlıktır,

00:08:48.000 --> 00:08:50.000
bolluktur,

00:08:50.000 --> 00:08:52.000
içinden ırmaklar akan

00:08:52.000 --> 00:08:55.000
bahçelerdir.

NOTE Paragraph

00:08:55.000 --> 00:08:57.000
Teşekkürler.

NOTE Paragraph

00:08:57.000 --> 00:09:12.000
(Alkışlar)