0:00:00.000,0:00:02.000
Kuran'ın cennet tarifinde

0:00:02.000,0:00:04.000
geçtiği söylenen 72 huri bahsini

0:00:04.000,0:00:06.000
duymuşsunuzdur.

0:00:06.000,0:00:09.000
Bu konuya geri döneceğime dair söz vererek geçiyorum.

0:00:09.000,0:00:11.000
Ama aslında biz, burada kuzeybatıda,

0:00:11.000,0:00:13.000
Kuran'da 36 defa

0:00:13.000,0:00:15.000
"içinden ırmaklar akan bahçeler" diye

0:00:15.000,0:00:17.000
tarif edilen cennete

0:00:17.000,0:00:21.000
oldukça benzeyen bir hayatı yaşıyoruz.

0:00:22.000,0:00:25.000
Union Gölü'ne akan bir ırmağın kenarındaki tekne evimde yaşadığımdan

0:00:25.000,0:00:28.000
bu bana tamamıyla mantıklı geliyor.

0:00:28.000,0:00:31.000
Fakat asıl mesele şu: nasıl oluyor da bu pekçok insana yeni geliyor?

0:00:32.000,0:00:35.000
İyi niyetle Kuran'ı okumaya başladıktan

0:00:35.000,0:00:37.000
sonra ona has farklılıklardan ötürü vazgeçmiş

0:00:37.000,0:00:40.000
birçok gayrimüslim tanıyorum.

0:00:40.000,0:00:42.000
Tarihçi Thomas Carlyle, Muhammed'in

0:00:42.000,0:00:45.000
dünyanın en büyük kahramanlarından biri olduğunu

0:00:45.000,0:00:47.000
düşünmekle beraber, Kuran'ı;

0:00:47.000,0:00:50.000
"Şimdiye kadar karşılaştığım okuması en zahmetli,

0:00:50.000,0:00:53.000
yıpratıcı ve karmaşık kitap." olarak tanımlıyor.

0:00:53.000,0:00:55.000
(Gülüşmeler)

0:00:55.000,0:00:57.000
Sanırım sorun biraz da şu:

0:00:57.000,0:01:00.000
biz Kuran'ı, diğer kitapları okurken yaptığımız gibi,

0:01:00.000,0:01:02.000
yağmurlu bir öğleden sonra

0:01:02.000,0:01:05.000
bir kase patlamış mısır eşliğinde bir kenara kıvrılarak

0:01:05.000,0:01:07.000
okuyabileceğimiz bir kitapmış gibi zannediyoruz.

0:01:07.000,0:01:09.000
Sanki Allah herhangi bir yazar,

0:01:09.000,0:01:12.000
Kuran ise Allah'ın Muhammed'le konuşmalarının derlendiği ve

0:01:12.000,0:01:15.000
çok satanlar listesindeki herhangi bir kitapmış gibi düşünüyoruz.

0:01:17.000,0:01:19.000
Oysa ki çok az insanın

0:01:19.000,0:01:21.000
Kuran'ı gerçekten okuyor olmasının sebebi,

0:01:21.000,0:01:24.000
ondan alıntı yapmanın -- veya aslında yanlış aktarmanın --

0:01:24.000,0:01:27.000
çok kolay olması.

0:01:27.000,0:01:30.000
Kuran'ın genel anlam bütünlüğünden koparılarak,

0:01:30.000,0:01:32.000
çeşitli ifade ve bölümlerin toplanmasından oluşmuş,

0:01:32.000,0:01:35.000
daha özet bir uyarlamasını hem köktenci müslümanlar

0:01:35.000,0:01:38.000
hem de gayrimüslim islamofobikler daha çok tercih ediyor.

0:01:38.000,0:01:40.000
Böylece bu yaz

0:01:40.000,0:01:42.000
bir hevesle Muhammed'in biyografisini

0:01:42.000,0:01:45.000
yazmaya hazırlanırken Kuran'ı

0:01:45.000,0:01:48.000
hakkıyla okumaya ihtiyacım olduğunu farkettim.

0:01:48.000,0:01:51.000
Yapabildiğim kadarıyla hakkını vermeliydim.

0:01:51.000,0:01:53.000
Şu anda Arapçam

0:01:53.000,0:01:55.000
sözlük kullanmaktan ibaret.

0:01:55.000,0:01:57.000
Ben de dört adet iyi bilinen tercümeyi alıp,

0:01:57.000,0:01:59.000
Kuran'ın orijinal yedinci yüzyıl Arapçası

0:01:59.000,0:02:01.000
ile beraber kelime çevirisini

0:02:01.000,0:02:04.000
cüz cüz ayet ayet

0:02:04.000,0:02:07.000
okumaya karar verdim.

0:02:08.000,0:02:11.000
Tabi benim bir avantajım vardı.

0:02:12.000,0:02:14.000
Son kitabım

0:02:14.000,0:02:17.000
Şii-Sünni ihtilafının hikayesi üzerineydi

0:02:17.000,0:02:20.000
ve bu nedenle İslam tarihi üzerine yakından çalışmalar yapmıştım.

0:02:20.000,0:02:22.000
Bu nedenle Kuran'da sıklıkla

0:02:22.000,0:02:24.000
atıfta bulunulan olaylar ve dolayısıyla

0:02:24.000,0:02:26.000
Kuran'ın referans çerçevesi hakkında bilgi sahibiydim.

0:02:26.000,0:02:28.000
Ama şunun farkındaydım ki,

0:02:28.000,0:02:31.000
her ne kadar Kuran'da gezinen

0:02:31.000,0:02:33.000
bilgi sahibi ve hatta

0:02:33.000,0:02:35.000
deneyim sahibi bir turist olsam da

0:02:35.000,0:02:37.000
ben hala başka birinin

0:02:37.000,0:02:39.000
kutsal kitabını okuyan

0:02:39.000,0:02:41.000
agnostik (bilinemezci) bir Yahudi idim.

0:02:41.000,0:02:43.000
(Gülüşmeler)

0:02:43.000,0:02:45.000
Bu nedenle gayet yavaş okudum.

0:02:45.000,0:02:49.000
(Gülüşmeler)

0:02:49.000,0:02:52.000
Başlarken bu proje için üç haftamı ayırdım.

0:02:52.000,0:02:54.000
Ki kibir bu değilse nedir...

0:02:54.000,0:02:58.000
(Gülüşmeler)

0:02:58.000,0:03:01.000
Çünkü ancak üç ay sonunda bitirebildim.

0:03:03.000,0:03:05.000
Geri atlayıp baş taraftaki daha kısa ve

0:03:05.000,0:03:08.000
açıkça daha mistik bölümleri okuma arzuma karşı koydum.

0:03:08.000,0:03:10.000
Fakat ne zaman

0:03:10.000,0:03:12.000
Kuran'ı kavramaya başladığımı düşünsem --

0:03:12.000,0:03:14.000
"Tamam şimdi oldu" desem --

0:03:14.000,0:03:16.000
bir gece sonunda kayıp gidiyordu.

0:03:16.000,0:03:18.000
Ve ertesi sabah yabancı bir yerde

0:03:18.000,0:03:21.000
kaybolmuş olma ihtimalimi düşünüyordum.

0:03:21.000,0:03:24.000
Ama yine de mekan bana tanıdık geliyordu.

0:03:25.000,0:03:27.000
Kuran, Tevrat ve İncil'in mesajını yenilemek

0:03:27.000,0:03:29.000
tazelemek için indirildiğini ifade ediyor.

0:03:29.000,0:03:31.000
Zaten üçte biri,

0:03:31.000,0:03:33.000
İncilde de geçen İbrahim, Musa

0:03:33.000,0:03:35.000
Yusuf, Meryem ve İsa

0:03:35.000,0:03:38.000
gibi şahısların kıssalarını tekrarlıyor.

0:03:38.000,0:03:41.000
Allah kendisinin daha önceki tezahürü olan

0:03:41.000,0:03:44.000
Yehova'dan alışkın olduğumuz gibi, ısrarla

0:03:44.000,0:03:47.000
kendisinden başka ilah olmadığını vurguluyordu.

0:03:48.000,0:03:51.000
Develer, Dağlar,

0:03:51.000,0:03:53.000
Çöldeki kuyular ve nehirler,

0:03:53.000,0:03:55.000
beni Sina Çölünde dolaşarak

0:03:55.000,0:03:57.000
geçirdiğim yıla götürdü.

0:03:57.000,0:03:59.000
Ve bir de o dil vardı elbette.

0:03:59.000,0:04:01.000
Ondaki ritmik ahenk...

0:04:01.000,0:04:04.000
Bana, bedevi ihtiyarların, saatlerce ezberden anlattıkları

0:04:04.000,0:04:07.000
hikayeleri dinleyerek geçirdiğim

0:04:07.000,0:04:10.000
akşamları hatırlatıyordu.

0:04:10.000,0:04:12.000
Ve ben neden

0:04:12.000,0:04:15.000
şöyle dendiğini anlamaya başladım:

0:04:15.000,0:04:18.000
Kuran ancak

0:04:18.000,0:04:20.000
Arapça olarak Kuran'dır.

0:04:20.000,0:04:22.000
Fatiha'yı ele alalım.

0:04:22.000,0:04:24.000
7 ayetli açılış suresi, öyle ki

0:04:24.000,0:04:28.000
"Pederimiz Babamız" (Hristiyanlıktaki en bilinen dua) ve "Şema İsrail"in (Tevratın açılışı) birleşimi denebilir.

0:04:29.000,0:04:31.000
Arapça haliyle sadece 29 kelime iken,

0:04:31.000,0:04:35.000
tercümeleri 65 ile 72 kelimeye kadar çıkıyor.

0:04:35.000,0:04:37.000
Ve sanki kelimeler eklendikçe

0:04:37.000,0:04:40.000
anlam daha fazla kayboluyor.

0:04:40.000,0:04:43.000
Arapça'nın büyülü ve neredeyse

0:04:43.000,0:04:45.000
hipnoz edici bir kalitesi,

0:04:45.000,0:04:48.000
okunmaktan çok dinlenmeyi, analiz edilmesinden

0:04:48.000,0:04:51.000
çok hissedilmeyi bekleyen bir özelliği var.

0:04:51.000,0:04:53.000
Adeta bir şarkı gibi söylenmek istiyor ki

0:04:53.000,0:04:56.000
müziği kulakta ve dilde duyulabilsin.

0:04:56.000,0:04:58.000
Bu yüzden Kuran'ın İngilizce tercümesi

0:04:58.000,0:05:01.000
kendisinin bir gölgesi gibi

0:05:01.000,0:05:04.000
ya da Arthur Arberry'nin kendi uyarlamasındaki

0:05:04.000,0:05:06.000
tabiriyle: "bir anlam çıkarma/yorumlama".

0:05:07.000,0:05:10.000
Tabi anlamın tamamı tercüme ile kaybolmuyor.

0:05:10.000,0:05:13.000
Tıpkı Kuran'ın vaadettiği gibi, sabredenler ödüllendirilecektir.

0:05:13.000,0:05:15.000
Kuran'da İncil'den farklı olarak

0:05:15.000,0:05:18.000
pek çok sürprizler bulunuyor: bir çevre bilinci,

0:05:18.000,0:05:21.000
ya da insanın Allah'ın yarattıklarının vekili olması

0:05:21.000,0:05:24.000
gibi pek çok sürpriz.

0:05:24.000,0:05:27.000
Ve özellikle erkeklere yazılmış İncil'de ikinci ya da üçüncü

0:05:27.000,0:05:29.000
şahıs olarak tamamen erkeğe hitap edilirken;

0:05:29.000,0:05:32.000
Kuran kadını da dahil ediyor,

0:05:32.000,0:05:34.000
ve mesela şöyle diyor:

0:05:34.000,0:05:36.000
"inanan erkekler ve kadınlar" veya

0:05:36.000,0:05:39.000
"onurlu erkekler ve kadınlar."

0:05:41.000,0:05:43.000
Ya da şu kötü şöhretli ayeti ele alın;

0:05:43.000,0:05:45.000
kafirlerin öldürülmesi hakkında olanı.

0:05:45.000,0:05:47.000
Evet öyle söyleniyor,

0:05:47.000,0:05:50.000
ama çok özel bir durum için:

0:05:50.000,0:05:52.000
savaşın ekseriyetle yasak (haram) olduğu

0:05:52.000,0:05:54.000
kutsal şehir Mekke'nin

0:05:54.000,0:05:57.000
beklenen fethi için.

0:05:57.000,0:06:00.000
Ve öldürme izni çeşitli niteliklerle sınırlandırılmış bir şekilde geliyor.

0:06:00.000,0:06:03.000
"Mekke'deki kafirleri öldürmelisiniz" şeklinde değil,

0:06:03.000,0:06:06.000
ancak sadece onlara verilen mühlet dolduğu zaman

0:06:06.000,0:06:09.000
ve eğer sadece aranızda başka antlaşma yapılmamışsa

0:06:10.000,0:06:13.000
ve eğer sadece onlar Kabe'ye girmenizi engellemeye karkarsa

0:06:13.000,0:06:16.000
ve eğer sadece ilk saldıran onlar olursa

0:06:16.000,0:06:19.000
onları öldürebilirsiniz.

0:06:19.000,0:06:22.000
Ve o zaman bile -- Allah merhametlidir,

0:06:22.000,0:06:25.000
ve bağışlayacıdır --

0:06:25.000,0:06:27.000
ve bu yüzden de en güzeli

0:06:27.000,0:06:29.000
hiç kimseyi öldürmemenizdir.

0:06:29.000,0:06:32.000
(Gülüşmeler)

0:06:32.000,0:06:35.000
Bu belki de -- en azından sabit fikirli olmayanlar için

0:06:35.000,0:06:37.000
Kuran'ın ne kadar

0:06:37.000,0:06:39.000
esnek olduğunu gösteren

0:06:39.000,0:06:42.000
en büyük sürprizdi.

0:06:42.000,0:06:45.000
Kuran der ki: "Bu ayetlerin bazılarının anlamı çok kesindir."

0:06:45.000,0:06:48.000
"Ama bazıları ise oldukça muğlaktır."

0:06:48.000,0:06:50.000
"Kalpleri sapıklıktan

0:06:50.000,0:06:52.000
katılaşmış olanlar bu muğlak noktaları

0:06:52.000,0:06:54.000
fazlaca kurcalayarak

0:06:54.000,0:06:57.000
bir uyumsuzluk bulmaya çalışırlar.

0:06:57.000,0:07:00.000
Herşeyin doğrusunu sadece Allah bilir."

0:07:01.000,0:07:03.000
"Allah Latif'tir (lütuf sahibi)" ifadesi

0:07:03.000,0:07:05.000
tekrar tekrar belirir.

0:07:05.000,0:07:07.000
Ve aslında, Kuran'ın tamamı, bize inandırılandan

0:07:07.000,0:07:09.000
çok daha fazla zariftir.

0:07:09.000,0:07:11.000
Mesela bahsettiğim şu

0:07:11.000,0:07:13.000
huriler ve cennet

0:07:13.000,0:07:16.000
meselesinde olduğu gibi.

0:07:16.000,0:07:19.000
Eski moda oryantalizm burada devreye giriyor.

0:07:20.000,0:07:22.000
Oryantalizm, Kuran'da dört yerde geçen

0:07:22.000,0:07:24.000
Huriler kelimesini

0:07:24.000,0:07:26.000
şöyle tasvir ediyor:

0:07:26.000,0:07:29.000
kara gözlü, göğüsleri henüz tomurcuklanmış yaşıt eşler

0:07:29.000,0:07:32.000
veya açıkça dik göğüslü bakireler.

0:07:33.000,0:07:35.000
Bununla beraber, orijinal Arapçadaki ifadesiyle

0:07:35.000,0:07:38.000
tek kelime: Huriler.

0:07:39.000,0:07:42.000
Kabarık ya da dik göğüs ifadesine yer vermeden.

0:07:42.000,0:07:44.000
(Gülüşmeler)

0:07:44.000,0:07:46.000
Şimdi aslında burada kastedilen

0:07:46.000,0:07:48.000
-- melekler gibi -- saf varlıklar veya

0:07:48.000,0:07:51.000
antik Yunan'da geçen Kouros veya Kórē gibi

0:07:51.000,0:07:53.000
ebedi gençliğe sahip varlıklar olabilir.

0:07:53.000,0:07:56.000
Ama gerçek şu ki hiç kimse doğrusunu bilmiyor

0:07:56.000,0:07:58.000
ve asıl mesele de bu.

0:07:58.000,0:08:00.000
Çünkü Kuran'da gayet açık bir şekilde

0:08:00.000,0:08:02.000
şöyle deniyor: "hepiniz cennette

0:08:02.000,0:08:05.000
yeniden yaratılacaksınız" ve

0:08:05.000,0:08:07.000
"hiçbirinizin bilmediği bir şekilde

0:08:07.000,0:08:10.000
yeniden yaratılacaksınız."

0:08:10.000,0:08:13.000
Ki bu bana bir bakire vaadinden

0:08:13.000,0:08:15.000
çok daha çekici geliyor.

0:08:15.000,0:08:23.000
(Gülüşmeler)

0:08:23.000,0:08:26.000
Ve şu 72 sayısı hiçbir yerde geçmiyor.

0:08:26.000,0:08:28.000
Kuran'ın hiçbir ayetinde

0:08:28.000,0:08:30.000
72 bakireden bahsedilmiyor.

0:08:30.000,0:08:33.000
O düşünce Kuran' nazilinden 300 yıl sonra ortaya çıktı.

0:08:33.000,0:08:36.000
Ve çoğu İslam alimi, bulutların üstünde oturup

0:08:36.000,0:08:38.000
arp çalan kanatlı insanlar fikrini onunla

0:08:38.000,0:08:40.000
eşdeğer görüyor.

0:08:41.000,0:08:44.000
Cennet ise bunun oldukça zıttıdır.

0:08:44.000,0:08:46.000
O bekaret değil,

0:08:46.000,0:08:48.000
doğurganlıktır,

0:08:48.000,0:08:50.000
bolluktur,

0:08:50.000,0:08:52.000
içinden ırmaklar akan

0:08:52.000,0:08:55.000
bahçelerdir.

0:08:55.000,0:08:57.000
Teşekkürler.

0:08:57.000,0:09:12.000
(Alkışlar)