Tại sao con người có Nghiệp khác nhau? Xin hỏi: Vì sao tất cả mọi người đều có Nghiệp khác nhau? Xin cảm ơn Câu hỏi của vị này là: Vì sao mỗi người có một Nghiệp khác nhau? Thiệt vậy không? [ tiếng cười ] Có thật là mỗi con người có một Nghiệp khác nhau? Con tưởng vậy... mà giờ con nghĩ lại rồi [ tiếng cười ] Nghiệp chính là hành động Từ ngữ "Nghiệp" có nghĩa là hành động, hành vi Tên tôi - Nhất Hạnh - có nghĩa là "1 hành động duy nhất" "Nhất" nghĩa là "một" "Hạnh" nghĩa là "hành động" Nhưng tôi cũng không biết đó là hành động gì [ tiếng cười ] Nghiệp có thể là nguyên nhân, cũng có thể là kết quả Nguyên nhân và kết quả luôn song hành cùng nhau Chúng ta không thể tách bỏ nguyên nhân ra khỏi kết quả hay kết quả ra khỏi nguyên nhân Giống như mầm bắp là nguyên nhân Còn ngọn bắp là kết quả Nhưng chúng không phải là 2 cá thể tách biệt nhau Ta đâu để tách bỏ mầm bắp khỏi cây bắp cũng như không thể tách cây bắp khỏi mầm bắp Vậy nên, nguyên nhân và kết quả không phải là 2 cái tách biệt mà cái này lại là sự tiếp nối của cái kia Cây bắp chính là sự tiếp nối của mầm bắp trong tương lai Còn mầm bắp là nối tiếp của cây bắp trong quá khứ Nhờ mầm bắp mà cây bắp liên kết được với "tổ tiên" của nó Và nhờ cây bắp mà "tổ tiên" của nó được hướng đến tương lai Điều này rất hay, chúng hợp tác với nhau để tiếp nối nhau Đây là nền tảng của 'vô ngã' Không có cá thể tách biệt mà chỉ có sự tiếp nối nhau Đó là về mặt thời gian Còn về mặt không gian cũng vậy Chúng ta hay gọi là "Nghiệp tập thể" và "Nghiệp cá thể" Câu hỏi lúc nãy là đang nói về "Nghiệp cá thể" nó khác với các loại nghiệp khác Nhưng nếu ta nhìn ra khái niệm tập thể và cá thể của nghiệp thì đã là tiến bộ hơn trong sự hiểu biết của mình Bởi vì khái niệm 'cá thể' và 'tập thể' cũng là một cặp đối lập nhau cần được chuyển hóa Khi một thanh niên nói với cha cậu rằng "Đây là thân thể của tôi. Đây là cuộc đời tôi "Tôi có quyền tự do làm bất cứ điều gì với thân thể này với cuộc đời tôi" và đó là ý muốn của mình rằng "Tôi không phải là ông!" "Tôi có thân thể của riêng mình, cảm giác của riêng mình "cuộc đời của riêng mình "tôi có quyền sống đời mình theo cách mình muốn" Có những thanh niên quan niệm như thế đấy Họ không biết rằng họ chính là sự tiếp nối của cha mình, của mẹ mình Và thật sự thì họ không thể họ không có quyền gây hại cho cha mẹ mình cha mẹ chính là thân thể họ và tự sát là hành động gây hại to lớn vì như vậy là mình đang giết cha mình, giết mẹ mình giết những bậc tổ tiên của mình khi mình tự sát Vì thân thể này không phải là của mình thân thể này là tài sản của cha mẹ, của bậc tổ tiên Và nếu ta hiểu điều này thì ta sẽ không cư xử như nhiều người đang làm hiện nay họ làm vậy vì có cái nhìn sai lệch Vậy nên, tập thiền là để nhìn ra bản chất của sự hiện diện qua lại và những sai lầm từ hiểu biết đó mới hành động đúng đắn và không làm ai tổn hại hay đau khổ tức là không tạo Nghiệp Và thân thể này của chúng ta không chỉ là một tài sản cá nhân mà đồng thời cũng là tài sản tập thể Thân thể mỗi người là sản phẩm tập thể của quốc gia, của dân tộc, của nền văn hóa, của tổ tiên họ Vậy nên, chúng ta không hẳn là hoàn toàn cá thể mà một phần của chúng ta thuộc tập thể Và tùy thuộc vào cách nhìn mà chúng ta có phần cá thể nhiều hơn hay tập thể nhiều hơn Giả dụ ta nói mình có các dây thần kinh thị giác đằng sau mắt những giây thần kinh thị giác của ta trông có vẻ hoàn toàn là cá thể Dây thần kinh thị giác của chúng ta có vẻ là những cá thể biệt lập, tách biệt hoàn toàn vì người ta không thấy được nó nên họ không quan tâm họ chỉ quan tâm đến chính chúng ta mà thôi Đó là để ví dụ cho khái niệm 'cá thể' và 'tập thể' Nhưng giả sử nếu mình là một bác tài xe buýt thì có rất nhiều sinh mạng phụ thuộc vào mình cho nên các dây thần kinh thị giác của mình không còn là những cá thể biệt lập của riêng mình nữa mà còn đồng thời thuộc về tập thể người trên xe vì sinh mạng của họ phụ thuộc vào dây thần kinh thị giác của mình Vậy nên, mình nghĩ dây thần kinh thị giác của mình là cá thể nhưng thật ra nó cũng thuộc tập thể Giờ chúng ta đã hiểu khái niệm về 'Nghiệp cá thể' và 'Nghiệp tập thể' Mỗi một Nghiệp cho dù là cá thể hay tập thể đều ảnh hưởng đến toàn thể mọi người Và Nghiệp, tức hành động có thể là tốt hơn hoặc xấu hơn Khi người ta đến trung tâm để tu dưỡng thì chúng tôi thường làm gì đó cùng nhau tạo hành động tập thể chúng tôi cùng nhau ngồi, đi tản bộ, hít thở, mỉm cười, chia sẻ... và đây là hành động tập thể họ nhận được lợi lạc từ đó Có những người trên thế giới họ không làm như chúng tôi họ uống chất có cồn [ bia/rượu - nd ] họ khiêu vũ, họ tiêu xài thời gian vào các thứ rất khác Và họ đã có thể dành ra 3 tuần để đến cùng nhau và chúng tôi cùng nhau thực hành những loại hành động tập thể mà chúng tôi tin là Nghiệp tốt Hằng ngày chúng tôi tưới tắn cho hạt mầm của tỉnh thức, của hiểu biết, của từ bi một cách tập thể Tuy nhiên, ngay cả trong tập thể chúng ta cũng có thể thấy tính cá nhân Có những người rèn luyện tốt hơn vài người khác Có những người trong chúng tôi có thể buông bỏ được những gánh nặng âu lo chỉ trong vòng 5 ngày đầu Còn có những người khác cần nhiều thời gian hơn mãi tới tuần thứ 3 họ mới có thể giải tỏa, buông bỏ những lo âu Vậy nên, trong cái tập thể có cái cá nhân và trong mỗi cá nhân có cái tập thể Không có gì là hoàn toàn tập thể hay hoàn toàn cá nhân Đó là sự thật Đó là tại sao chúng là 1 cặp đối lập song hành Nếu chúng ta rèn luyện để có cái nhìn đủ sâu sắc thì ta có thể xóa bỏ được nó Và chúng ta sẽ thấy rằng mỗi một Nghiệp đều ảnh hưởng đến tất cả chúng ta Bất kỳ điều thiện lành nào chúng ta làm ở đây đều giúp ích cho thế giới nên chúng ta cần tin tưởng rằng Nghiệp tốt đó không mất đi Bất kỳ ý niệm nào sản sinh ra từ lòng từ bi, sự bao dung không những có thể giúp xoa dịu bản thân mình mà còn giúp được thế giới Vậy là trong 21 ngày chúng tôi liên tục thực hành những ý niệm từ bi, thương yêu Đó là những đóng góp tốt nhất của chúng ta cho thế giới Và đó là lý do vì sao những Nghiệp, hay hành động của chúng ta không phải là khác nhau cũng không phải giống nhau vì sự giống nhau/khác nhau đó cũng là một cặp đối lập song hành Cho nên, cái nhìn chân thật (chánh kiến) là thấy được sự thật rằng chúng ta có thể xóa bỏ tẩt cả những cặp nghiệp đối lập song hành này