WEBVTT

00:00:00.250 --> 00:00:04.870
Leonardo da Vinci był kwintesencją człowieka renesansu. Najbardziej znany z osiągnięć w

00:00:04.870 --> 00:00:09.780
świecie sztuki, miał także istotny wkład w architekturze, botanice, inżynierii, matematyce,

00:00:09.780 --> 00:00:15.679
muzyce, historii, kartografii, geologi, inwencji i innych- włączając prawa zwierząt i etyczny

00:00:15.679 --> 00:00:20.600
wegetarianizm, czyli to co dzisiaj nazwywamy weganizmem. Oczywiście ten ostatni punkt nie

00:00:20.600 --> 00:00:23.400
jest zbyt często omawiany w annałach historycznej literatury.

00:00:24.080 --> 00:00:28.640
Czy  Dan Brown się mylił? Czy prawdziwym spiskiem jest to,

00:00:28.640 --> 00:00:30.640
że da Vinci był weganem?

00:00:34.780 --> 00:00:40.010
Cześć tu Emily z Bite Size Vegan, witam w kolejnym odcinku. Do tych czas omówiliśmy w mojej serii

00:00:40.010 --> 00:00:44.219
“The History of Veganism” rozwój weganizmu

00:00:44.219 --> 00:00:50.030
od ponad 9000 lat, zaczynając od czasów starożytnych aż po średniowiecze i Renesans.

00:00:50.030 --> 00:00:54.680
Każdy z tych odcinków znajdziecie poniżej

00:00:54.680 --> 00:00:59.210
Każdy odcinek jest przyporządkowany rodziałom w opisie, aby ułatwić nawigacje.

00:00:59.210 --> 00:01:03.739
Podczas gdy część pierwsza, druga i trzecia serii “The History of Veganism” była tak samo długa

00:01:03.739 --> 00:01:08.640
jak jeden odcinek serialu, postanowiłam stworzyć serię krótkich filmików,

00:01:08.640 --> 00:01:13.330
koncentrując się na poszczególnych elementach historii weganizmu. Kto wie,

00:01:13.330 --> 00:01:19.770
może będziesz tak zaskoczony że obejrzysz całą serię!

00:01:19.770 --> 00:01:25.110
[nie niszcz moich marzeń]

00:01:25.110 --> 00:01:29.340
Krótka informacja: w poście do tego filmiku znajdziecie

00:01:29.340 --> 00:01:35.759
źródła cytatów których dzisiaj użyję. Post na blogu znajdziesz w opisie

00:01:35.759 --> 00:01:40.490
Podczas gdy da Vinci nigdy nie określił siebie jako wegatarianin- a określenie

00:01:40.490 --> 00:01:45.710
to w tamtych czasach zazwyczaj znaczyło weganin. Termin “weganin” został po raz pierwszy użyty w późnych latach czterdziestych,

00:01:45.710 --> 00:01:50.110
ale do tego przejdziemy później w głównej serii- ci, którzy go znali opisywali go jako

00:01:50.110 --> 00:01:53.500
osobę troszczącą się i nie spożywającą zwierząt.

00:01:53.500 --> 00:01:58.810
Po spotkaniu wegetarian w Indiach, włoski odkrywca Andrea Corsali napisał do swojego kolatora,

00:01:58.810 --> 00:02:03.780
Giuliano de’Medici, który był również kolatorem da Vinciego, że oni “nie spożywają niczego

00:02:03.780 --> 00:02:09.479
ani nie pozwalają wyrządzać krzywdy żadnej żywej istocie, zupełnie

00:02:09.479 --> 00:02:11.280
jak nasz Leonardo da Vinci”[1][2][3][4][5][6][9]

00:02:11.280 --> 00:02:16.620
A w 1550, Giorgio Varsari wypowiedział się o współczuciu da Vinciego, a może nawet określił

00:02:16.620 --> 00:02:18.349
go jako wybawcę zwierząt:

00:02:18.349 --> 00:02:22.890
“We wszystkich pozostałych zwierzętach… on traktował je z największą miłością i cierpliwością; udowodnił to

00:02:22.890 --> 00:02:27.489
często mijając miejsca gdzie ptaki były sprzedawane, dla, wyciągając je własną dłonią

00:02:27.489 --> 00:02:31.910
z ich klatek i płacąc za nie tyle ile było trzeba, pozwolił im

00:02:31.910 --> 00:02:35.959
odlatywać, daleko w przestrzeń, zwracając im ich utraconą wolność”[16][1][11][9]

00:02:35.959 --> 00:02:40.349
Sygnalizując swoje własne skłonności żywieniowe, Da Vinci napisał, że nigdy nie pozwoliłby, aby jego

00:02:40.349 --> 00:02:46.099
ciało stało się “grobowcem dla innych zwierząt, gospodą śmierci… pojemnikiem korupcji.”

00:02:46.099 --> 00:02:51.330
Dalsze pisma przeczą temu, że da Vinci mówił jedynie z powodów zdrowotnych.

00:02:51.330 --> 00:02:55.390
Leonardo pisał stanowczo przeciwko postrzeganiu uprawnień przez ludzi i ich traktowaniu

00:02:55.390 --> 00:02:57.019
zwierząt dla własnych korzyści;

00:02:57.019 --> 00:03:01.060
“Król zwierząt- jak żeś go opisał- powinienem raczej powiedzieć król

00:03:01.060 --> 00:03:05.629
bydła, Ty będąc największym- ponieważ Ty nie tylko im pomagasz, aby

00:03:05.629 --> 00:03:10.030
dały Ci swoje dzieci na rzecz przełyku [w sensie zabijanie zwierząt dla swojego

00:03:10.030 --> 00:03:15.250
w którym tyś usiłował uczynić grobowiec dla wszystkich

00:03:15.250 --> 00:03:19.510
zwierząt; i chciałbym powiedzieć jeszcze więcej, gdyby pozwolono mi mówić całą prawdę”

00:03:19.510 --> 00:03:24.170
Da Vinci zwracał uwagę na przepaść pomiędzy ludźmi i zwierzętami, obracając naszą domniemaną

00:03:24.170 --> 00:03:29.040
wyższość o 180 stopni:
“Człowiek ma wielką moc słowa, ale większa jego część

00:03:29.040 --> 00:03:33.830
jest pusta i podstępna. Zwierzęta mają niewielką, ale to niewiele jest przydatne i prawdziwe; a lepsza

00:03:33.830 --> 00:03:37.390
jest mała i konkretna rzecz niż wielka obłuda”

00:03:37.390 --> 00:03:42.819
Da Vinci natarczywie dopytuje się o to w kwesti nie jedzenia zwierząt:“Czy natura nie produkuje wystarczająco [w sensie

00:03:42.819 --> 00:03:47.730
roślinnej] żywności aby zaspokoić samą siebie?”
Było to pytanie często zadawane przez podobnie

00:03:47.730 --> 00:03:50.010
skłonnych do weganizmu mędrców Renesansu.

00:03:50.010 --> 00:03:53.709
W przeciwieństwie do nich da Vinci zanurkował głębiej,w kwestie wykraczające poza dietę:

00:03:53.709 --> 00:03:57.450
“Buty wykonane ze skóry 
W wielu zakątkach kraju możesz ujrzeć ludzi

00:03:57.450 --> 00:04:02.170
chodzących w skórach dużych zwierząt.
Świeczki wykonane z wosku pszczelego

00:04:02.170 --> 00:04:06.019
[Pszczoły] dają światło podczas nabożeństwa- i z tego powodu są zniszczone.

00:04:06.019 --> 00:04:10.680
Noże z rękojeścią wykonaną z rogu barana
Tutaj widzimy rogi wszelakich zwierząt, przymocowane

00:04:10.680 --> 00:04:14.599
do ostrego żelaza, które jest potem używane, aby zabić ich własne dzieci.”

00:04:14.599 --> 00:04:17.780
Osły
Tutaj cięzka praca jest wynagrdzana głodem

00:04:17.780 --> 00:04:22.590
i pragnieniem, bólem i ciosem, ostrzem i obelgą oraz głośnym wyzyskiem.

00:04:22.590 --> 00:04:26.780
Ryby podawane wraz z ikrą
Niezliczone pokolenia ryb zostaną utracone z powodu

00:04:26.780 --> 00:04:29.660
śmierci tej jednej, ciężarnej.
Zamordowane bydło

00:04:29.660 --> 00:04:33.900
Oto pan wielkich majątków zabił ich robotników.”[11][12]

00:04:33.900 --> 00:04:35.610
Oraz podobny cytat:

00:04:35.610 --> 00:04:39.590
“Osły które są bite
...widzę ich dzieci oddane w niewole

00:04:39.590 --> 00:04:44.000
dla innych, bez jakiej kolwiek przewagi, i zamiast wynagrodzenia za usługi

00:04:44.000 --> 00:04:48.850
które udzieliły, płaci się najostrzejszym cierpieniem, i one spędzają całe życie

00:04:48.850 --> 00:04:51.710
zadowalając swojego oprawcę.
Pszczoły

00:04:51.710 --> 00:04:56.240
I wiele z nich będzie okrutnie okradziona z ich zasobów i ich pożywienia, i będzie okrutnie zagłuszona

00:04:56.240 --> 00:04:59.250
i zatopiona przez ludzi pozbawionych rozumu. 
Owce,

00:04:59.250 --> 00:05:00.710
kozy i tym podobne

00:05:00.710 --> 00:05:04.800
Od niezliczonych liczb będą zabierane ich dzieci i ich gardła

00:05:04.800 --> 00:05:08.190
będą przerżnięte, one będę poćwiartowane w najbardziej barbarzyński sposób.”[4]

00:05:08.190 --> 00:05:12.130
Pokazując po raz kolejny, że argumenty przeciwko wegaizmowi nie zmieniły się od

00:05:12.130 --> 00:05:18.139
od wieków i komentarze nowoczesnych hejterów weganizmu są bardzo mało oryginalne,

00:05:18.139 --> 00:05:22.900
przytoczę fragment wypowiedzi da Vinciego, w której tłumaczy dlaczego rośliny nie odczuwają tak jak zwierzęta:

00:05:22.900 --> 00:05:27.410
“Chociaż natura dała wrażliwość na ból takim organizmom, tak jak dała im możliwość

00:05:27.410 --> 00:05:31.680
poruszania się, -aby w ten sposób ochronić kończyny które są podatne na

00:05:31.680 --> 00:05:35.740
na zmniejszenia i zniszczenia,- te organizmy które nie mają możliwości poruszania się

00:05:35.740 --> 00:05:40.770
nie muszą przeciwstawiać się innym przedmiotom, więc rośliny nie potrzebują

00:05:40.770 --> 00:05:45.400
wrażliwości na ból, przeto jeśli je złamiesz one nie poczują bólu

00:05:45.400 --> 00:05:47.820
w kończynach, w przeciwieństwie do zwierząt.”[13]

00:05:47.820 --> 00:05:53.050
O tak, teraz możemy się domyślić co jest być może najlepszym momentem dla da Vinci: obalenie

00:05:53.050 --> 00:05:59.750
znakomitego nie-wegańskiego kontrapunktu “weganie mordują rośliny”.

00:05:59.750 --> 00:06:03.139
Zanim zakończymy ten krótki, historyczny odcinek, pomyślałam że wspomnę, podobnie jak w

00:06:03.139 --> 00:06:07.220
History of Veganism Part Three: Vegans in the Renaissance, że istnieje pewien cytat

00:06:07.220 --> 00:06:12.139
rozpowszechniony wśród weganów i wegetarianów, który jest błednie przypisany da Vinciemu:
“Od czasów

00:06:12.139 --> 00:06:16.770
wczesnego dzieciństwa wypierałem się używania mięsa,i nadejdzie ten czas kiedy ludzie tacy jak ja

00:06:16.770 --> 00:06:21.449
będą patrzeć na morderstwo zwierząt tak samo jak teraz patrzą na morderstwo człowieka”
Ten cytat został

00:06:21.449 --> 00:06:26.330
mu błędnie przypisany w pewnej antologii[14] a tak naprawdę pochodzi z

00:06:26.330 --> 00:06:27.130
fikcyjnego opisu da Vinciego.[15]

00:06:27.130 --> 00:06:31.280
Sądząc po jego wpisach, ten cytat bardzo pasuję do poglądów da Vinciego.

00:06:31.280 --> 00:06:36.130
Sądząc po jego wpisach, ten cytat bardzo pasuję do poglądów da Vinciego. Zostawię Ci raczej wciągający fragment, w którym da Vinci zwraca uwagę na niszczenie

00:06:36.130 --> 00:06:40.789
środowiska, wagę moralną spożywania zwierząt, i ostateczny

00:06:40.789 --> 00:06:42.210
rezultat ludzkich czynów:

00:06:42.210 --> 00:06:45.620
“Zwierzęta zawsze będą widziane na ziemi, jako wiecznie walczące między sobą,

00:06:45.620 --> 00:06:50.080
z wielkimi stratami i nieustannymi zgonami na każdej stronie. I nigdy nie skończą się

00:06:50.080 --> 00:06:53.669
ich cierpienia;.. kiedy oni są wypełnieni swoim jedzeniem, zaspokojenie ich praganień

00:06:53.669 --> 00:06:59.320
będzie mieć do czynienia ze śmiercią, skargą, pracą, lękiem i strachem każdej żywej istoty;

00:06:59.320 --> 00:07:04.009
Nic na, bądź pod ziemią, czy też w oceanach nie pozostanie nie

00:07:04.009 --> 00:07:08.460
prześladowane, zakłócone i zepsute, i te z jednego kraju przeniosą się do innego. A ich

00:07:08.460 --> 00:07:12.560
staną się grobowcami dla każdej żywej istoty którą

00:07:12.560 --> 00:07:18.210
zabili. O ziemio! co opóźnia ciebie żeby się otworzyć i cisnąć nimi głową na przód w głębokie szczeliny,

00:07:18.210 --> 00:07:23.470
ogromne przepaści, czeluści i otchłani i nigdy więcej nie pokazać skrawka nieba tym brutalnym,

00:07:23.470 --> 00:07:25.360
bezlitosnym potworom?[4]

00:07:25.360 --> 00:07:30.370
Te potwory, zwierzęta które da Vinci oskarża o powodowanie takich zniszczeń to,oczywiście,

00:07:30.370 --> 00:07:32.850
ludzie.

00:07:32.960 --> 00:07:37.199
Mam nadzieję, że podobał Ci się ten krótki odcinek historii weganizmu, poświęcony Leonardo da Vinci. Było by mi bardzo miło

00:07:37.199 --> 00:07:41.599
słyszeć co sądzisz o pismach da Vinciego! Wiedziałeś już o jego poglądach

00:07:41.599 --> 00:07:45.910
dotyczących praw zwierząt? Jeśli masz ochotę na więcej starożytnych weganów, obejrzyj

00:07:45.910 --> 00:07:49.199
dotychczasowe odcinki,linki znajdziesz w opisie i na pasku bocznym

00:07:49.199 --> 00:07:53.319
Czas który poświęciłam na wyprodukowanie serii the History of Veganism to około

00:07:53.319 --> 00:07:59.870
227 godziny. Specjalne podziękowania należą się moim darczyńcom powyżej 50$ i mojej Nugget

00:07:59.870 --> 00:08:05.530
Army Patreon family za umożliwienie mi nakręcenia tego i innych filmików. Jeteście moją opoką

00:08:05.530 --> 00:08:09.229
Jesteście wielcy!

00:08:09.229 --> 00:08:12.569
Jeśli chciałbyś wesprzeć Bite Size Vegan, żebym mogła spędzać długie godziny

00:08:12.569 --> 00:08:16.729
na dostarczaniu wam tych zasobów edukacyjnych, sprawdź linki w opisie pod filmem

00:08:16.729 --> 00:08:21.199
gdzie możesz przekazać jednorazową darowizną lub otrzymać profity

00:08:21.199 --> 00:08:25.840
i stań się częścią najlepszej społeczności online, dołączając do the Nugget Army na Patreon.

00:08:25.840 --> 00:08:28.580
link znajdziesz w pasku bocznym

00:08:28.580 --> 00:08:33.450
Jeśli podobał Ci się ten odcinek poświęcony da Vinciemu, zostaw kciuk w górę i udostępnij

00:08:33.450 --> 00:08:37.649
Jeśli podobał Ci się ten odcinek poświęcony da Vinciemu, zostaw kciuk w górę i udostępnij to video w imię miłości dla historii. Jeśli jesteś nowy na tym kanale, zostaw subskrypcję.

00:08:37.649 --> 00:08:41.930
Dodaję nowe treści obejmujące wszystkie aspekty weganizmu w każdy poniedziałek, środę i czasem

00:08:41.930 --> 00:08:47.570
w piątki.
A teraz przejdź na weganizm, przełam kod da Vinci i widzimy się niedługo

00:08:48.140 --> 00:08:52.220
Ten film całkowicie wyprzeda Kod Davinci

00:08:55.000 --> 00:08:58.000
Subtitles by the Amara.org community