1
00:00:00,250 --> 00:00:04,870
Leonardo da Vinci był kwintesencją człowieka renesansu. Najbardziej znany z osiągnięć w

2
00:00:04,870 --> 00:00:09,780
świecie sztuki, miał także istotny wkład w architekturze, botanice, inżynierii, matematyce,

3
00:00:09,780 --> 00:00:15,679
muzyce, historii, kartografii, geologi, inwencji i innych- włączając prawa zwierząt i etyczny

4
00:00:15,679 --> 00:00:20,600
wegetarianizm, czyli to co dzisiaj nazwywamy weganizmem. Oczywiście ten ostatni punkt nie

5
00:00:20,600 --> 00:00:23,400
jest zbyt często omawiany w annałach historycznej literatury.

6
00:00:24,080 --> 00:00:28,640
Czy  Dan Brown się mylił? Czy prawdziwym spiskiem jest to,

7
00:00:28,640 --> 00:00:30,640
że da Vinci był weganem?

8
00:00:34,780 --> 00:00:40,010
Cześć tu Emily z Bite Size Vegan, witam w kolejnym odcinku. Do tych czas omówiliśmy w mojej serii

9
00:00:40,010 --> 00:00:44,219
“The History of Veganism” rozwój weganizmu

10
00:00:44,219 --> 00:00:50,030
od ponad 9000 lat, zaczynając od czasów starożytnych aż po średniowiecze i Renesans.

11
00:00:50,030 --> 00:00:54,680
Każdy z tych odcinków znajdziecie poniżej

12
00:00:54,680 --> 00:00:59,210
Każdy odcinek jest przyporządkowany rodziałom w opisie, aby ułatwić nawigacje.

13
00:00:59,210 --> 00:01:03,739
Podczas gdy część pierwsza, druga i trzecia serii “The History of Veganism” była tak samo długa

14
00:01:03,739 --> 00:01:08,640
jak jeden odcinek serialu, postanowiłam stworzyć serię krótkich filmików,

15
00:01:08,640 --> 00:01:13,330
koncentrując się na poszczególnych elementach historii weganizmu. Kto wie,

16
00:01:13,330 --> 00:01:19,770
może będziesz tak zaskoczony że obejrzysz całą serię!

17
00:01:19,770 --> 00:01:25,110
[nie niszcz moich marzeń]

18
00:01:25,110 --> 00:01:29,340
Krótka informacja: w poście do tego filmiku znajdziecie

19
00:01:29,340 --> 00:01:35,759
źródła cytatów których dzisiaj użyję. Post na blogu znajdziesz w opisie

20
00:01:35,759 --> 00:01:40,490
Podczas gdy da Vinci nigdy nie określił siebie jako wegatarianin- a określenie

21
00:01:40,490 --> 00:01:45,710
to w tamtych czasach zazwyczaj znaczyło weganin. Termin “weganin” został po raz pierwszy użyty w późnych latach czterdziestych,

22
00:01:45,710 --> 00:01:50,110
ale do tego przejdziemy później w głównej serii- ci, którzy go znali opisywali go jako

23
00:01:50,110 --> 00:01:53,500
osobę troszczącą się i nie spożywającą zwierząt.

24
00:01:53,500 --> 00:01:58,810
Po spotkaniu wegetarian w Indiach, włoski odkrywca Andrea Corsali napisał do swojego kolatora,

25
00:01:58,810 --> 00:02:03,780
Giuliano de’Medici, który był również kolatorem da Vinciego, że oni “nie spożywają niczego

26
00:02:03,780 --> 00:02:09,479
ani nie pozwalają wyrządzać krzywdy żadnej żywej istocie, zupełnie

27
00:02:09,479 --> 00:02:11,280
jak nasz Leonardo da Vinci”[1][2][3][4][5][6][9]

28
00:02:11,280 --> 00:02:16,620
A w 1550, Giorgio Varsari wypowiedział się o współczuciu da Vinciego, a może nawet określił

29
00:02:16,620 --> 00:02:18,349
go jako wybawcę zwierząt:

30
00:02:18,349 --> 00:02:22,890
“We wszystkich pozostałych zwierzętach… on traktował je z największą miłością i cierpliwością; udowodnił to

31
00:02:22,890 --> 00:02:27,489
często mijając miejsca gdzie ptaki były sprzedawane, dla, wyciągając je własną dłonią

32
00:02:27,489 --> 00:02:31,910
z ich klatek i płacąc za nie tyle ile było trzeba, pozwolił im

33
00:02:31,910 --> 00:02:35,959
odlatywać, daleko w przestrzeń, zwracając im ich utraconą wolność”[16][1][11][9]

34
00:02:35,959 --> 00:02:40,349
Sygnalizując swoje własne skłonności żywieniowe, Da Vinci napisał, że nigdy nie pozwoliłby, aby jego

35
00:02:40,349 --> 00:02:46,099
ciało stało się “grobowcem dla innych zwierząt, gospodą śmierci… pojemnikiem korupcji.”

36
00:02:46,099 --> 00:02:51,330
Dalsze pisma przeczą temu, że da Vinci mówił jedynie z powodów zdrowotnych.

37
00:02:51,330 --> 00:02:55,390
Leonardo pisał stanowczo przeciwko postrzeganiu uprawnień przez ludzi i ich traktowaniu

38
00:02:55,390 --> 00:02:57,019
zwierząt dla własnych korzyści;

39
00:02:57,019 --> 00:03:01,060
“Król zwierząt- jak żeś go opisał- powinienem raczej powiedzieć król

40
00:03:01,060 --> 00:03:05,629
bydła, Ty będąc największym- ponieważ Ty nie tylko im pomagasz, aby

41
00:03:05,629 --> 00:03:10,030
dały Ci swoje dzieci na rzecz przełyku [w sensie zabijanie zwierząt dla swojego

42
00:03:10,030 --> 00:03:15,250
w którym tyś usiłował uczynić grobowiec dla wszystkich

43
00:03:15,250 --> 00:03:19,510
zwierząt; i chciałbym powiedzieć jeszcze więcej, gdyby pozwolono mi mówić całą prawdę”

44
00:03:19,510 --> 00:03:24,170
Da Vinci zwracał uwagę na przepaść pomiędzy ludźmi i zwierzętami, obracając naszą domniemaną

45
00:03:24,170 --> 00:03:29,040
wyższość o 180 stopni:
“Człowiek ma wielką moc słowa, ale większa jego część

46
00:03:29,040 --> 00:03:33,830
jest pusta i podstępna. Zwierzęta mają niewielką, ale to niewiele jest przydatne i prawdziwe; a lepsza

47
00:03:33,830 --> 00:03:37,390
jest mała i konkretna rzecz niż wielka obłuda”

48
00:03:37,390 --> 00:03:42,819
Da Vinci natarczywie dopytuje się o to w kwesti nie jedzenia zwierząt:“Czy natura nie produkuje wystarczająco [w sensie

49
00:03:42,819 --> 00:03:47,730
roślinnej] żywności aby zaspokoić samą siebie?”
Było to pytanie często zadawane przez podobnie

50
00:03:47,730 --> 00:03:50,010
skłonnych do weganizmu mędrców Renesansu.

51
00:03:50,010 --> 00:03:53,709
W przeciwieństwie do nich da Vinci zanurkował głębiej,w kwestie wykraczające poza dietę:

52
00:03:53,709 --> 00:03:57,450
“Buty wykonane ze skóry 
W wielu zakątkach kraju możesz ujrzeć ludzi

53
00:03:57,450 --> 00:04:02,170
chodzących w skórach dużych zwierząt.
Świeczki wykonane z wosku pszczelego

54
00:04:02,170 --> 00:04:06,019
[Pszczoły] dają światło podczas nabożeństwa- i z tego powodu są zniszczone.

55
00:04:06,019 --> 00:04:10,680
Noże z rękojeścią wykonaną z rogu barana
Tutaj widzimy rogi wszelakich zwierząt, przymocowane

56
00:04:10,680 --> 00:04:14,599
do ostrego żelaza, które jest potem używane, aby zabić ich własne dzieci.”

57
00:04:14,599 --> 00:04:17,780
Osły
Tutaj cięzka praca jest wynagrdzana głodem

58
00:04:17,780 --> 00:04:22,590
i pragnieniem, bólem i ciosem, ostrzem i obelgą oraz głośnym wyzyskiem.

59
00:04:22,590 --> 00:04:26,780
Ryby podawane wraz z ikrą
Niezliczone pokolenia ryb zostaną utracone z powodu

60
00:04:26,780 --> 00:04:29,660
śmierci tej jednej, ciężarnej.
Zamordowane bydło

61
00:04:29,660 --> 00:04:33,900
Oto pan wielkich majątków zabił ich robotników.”[11][12]

62
00:04:33,900 --> 00:04:35,610
Oraz podobny cytat:

63
00:04:35,610 --> 00:04:39,590
“Osły które są bite
...widzę ich dzieci oddane w niewole

64
00:04:39,590 --> 00:04:44,000
dla innych, bez jakiej kolwiek przewagi, i zamiast wynagrodzenia za usługi

65
00:04:44,000 --> 00:04:48,850
które udzieliły, płaci się najostrzejszym cierpieniem, i one spędzają całe życie

66
00:04:48,850 --> 00:04:51,710
zadowalając swojego oprawcę.
Pszczoły

67
00:04:51,710 --> 00:04:56,240
I wiele z nich będzie okrutnie okradziona z ich zasobów i ich pożywienia, i będzie okrutnie zagłuszona

68
00:04:56,240 --> 00:04:59,250
i zatopiona przez ludzi pozbawionych rozumu. 
Owce,

69
00:04:59,250 --> 00:05:00,710
kozy i tym podobne

70
00:05:00,710 --> 00:05:04,800
Od niezliczonych liczb będą zabierane ich dzieci i ich gardła

71
00:05:04,800 --> 00:05:08,190
będą przerżnięte, one będę poćwiartowane w najbardziej barbarzyński sposób.”[4]

72
00:05:08,190 --> 00:05:12,130
Pokazując po raz kolejny, że argumenty przeciwko wegaizmowi nie zmieniły się od

73
00:05:12,130 --> 00:05:18,139
od wieków i komentarze nowoczesnych hejterów weganizmu są bardzo mało oryginalne,

74
00:05:18,139 --> 00:05:22,900
przytoczę fragment wypowiedzi da Vinciego, w której tłumaczy dlaczego rośliny nie odczuwają tak jak zwierzęta:

75
00:05:22,900 --> 00:05:27,410
“Chociaż natura dała wrażliwość na ból takim organizmom, tak jak dała im możliwość

76
00:05:27,410 --> 00:05:31,680
poruszania się, -aby w ten sposób ochronić kończyny które są podatne na

77
00:05:31,680 --> 00:05:35,740
na zmniejszenia i zniszczenia,- te organizmy które nie mają możliwości poruszania się

78
00:05:35,740 --> 00:05:40,770
nie muszą przeciwstawiać się innym przedmiotom, więc rośliny nie potrzebują

79
00:05:40,770 --> 00:05:45,400
wrażliwości na ból, przeto jeśli je złamiesz one nie poczują bólu

80
00:05:45,400 --> 00:05:47,820
w kończynach, w przeciwieństwie do zwierząt.”[13]

81
00:05:47,820 --> 00:05:53,050
O tak, teraz możemy się domyślić co jest być może najlepszym momentem dla da Vinci: obalenie

82
00:05:53,050 --> 00:05:59,750
znakomitego nie-wegańskiego kontrapunktu “weganie mordują rośliny”.

83
00:05:59,750 --> 00:06:03,139
Zanim zakończymy ten krótki, historyczny odcinek, pomyślałam że wspomnę, podobnie jak w

84
00:06:03,139 --> 00:06:07,220
History of Veganism Part Three: Vegans in the Renaissance, że istnieje pewien cytat

85
00:06:07,220 --> 00:06:12,139
rozpowszechniony wśród weganów i wegetarianów, który jest błednie przypisany da Vinciemu:
“Od czasów

86
00:06:12,139 --> 00:06:16,770
wczesnego dzieciństwa wypierałem się używania mięsa,i nadejdzie ten czas kiedy ludzie tacy jak ja

87
00:06:16,770 --> 00:06:21,449
będą patrzeć na morderstwo zwierząt tak samo jak teraz patrzą na morderstwo człowieka”
Ten cytat został

88
00:06:21,449 --> 00:06:26,330
mu błędnie przypisany w pewnej antologii[14] a tak naprawdę pochodzi z

89
00:06:26,330 --> 00:06:27,130
fikcyjnego opisu da Vinciego.[15]

90
00:06:27,130 --> 00:06:31,280
Sądząc po jego wpisach, ten cytat bardzo pasuję do poglądów da Vinciego.

91
00:06:31,280 --> 00:06:36,130
Sądząc po jego wpisach, ten cytat bardzo pasuję do poglądów da Vinciego. Zostawię Ci raczej wciągający fragment, w którym da Vinci zwraca uwagę na niszczenie

92
00:06:36,130 --> 00:06:40,789
środowiska, wagę moralną spożywania zwierząt, i ostateczny

93
00:06:40,789 --> 00:06:42,210
rezultat ludzkich czynów:

94
00:06:42,210 --> 00:06:45,620
“Zwierzęta zawsze będą widziane na ziemi, jako wiecznie walczące między sobą,

95
00:06:45,620 --> 00:06:50,080
z wielkimi stratami i nieustannymi zgonami na każdej stronie. I nigdy nie skończą się

96
00:06:50,080 --> 00:06:53,669
ich cierpienia;.. kiedy oni są wypełnieni swoim jedzeniem, zaspokojenie ich praganień

97
00:06:53,669 --> 00:06:59,320
będzie mieć do czynienia ze śmiercią, skargą, pracą, lękiem i strachem każdej żywej istoty;

98
00:06:59,320 --> 00:07:04,009
Nic na, bądź pod ziemią, czy też w oceanach nie pozostanie nie

99
00:07:04,009 --> 00:07:08,460
prześladowane, zakłócone i zepsute, i te z jednego kraju przeniosą się do innego. A ich

100
00:07:08,460 --> 00:07:12,560
staną się grobowcami dla każdej żywej istoty którą

101
00:07:12,560 --> 00:07:18,210
zabili. O ziemio! co opóźnia ciebie żeby się otworzyć i cisnąć nimi głową na przód w głębokie szczeliny,

102
00:07:18,210 --> 00:07:23,470
ogromne przepaści, czeluści i otchłani i nigdy więcej nie pokazać skrawka nieba tym brutalnym,

103
00:07:23,470 --> 00:07:25,360
bezlitosnym potworom?[4]

104
00:07:25,360 --> 00:07:30,370
Te potwory, zwierzęta które da Vinci oskarża o powodowanie takich zniszczeń to,oczywiście,

105
00:07:30,370 --> 00:07:32,850
ludzie.

106
00:07:32,960 --> 00:07:37,199
Mam nadzieję, że podobał Ci się ten krótki odcinek historii weganizmu, poświęcony Leonardo da Vinci. Było by mi bardzo miło

107
00:07:37,199 --> 00:07:41,599
słyszeć co sądzisz o pismach da Vinciego! Wiedziałeś już o jego poglądach

108
00:07:41,599 --> 00:07:45,910
dotyczących praw zwierząt? Jeśli masz ochotę na więcej starożytnych weganów, obejrzyj

109
00:07:45,910 --> 00:07:49,199
dotychczasowe odcinki,linki znajdziesz w opisie i na pasku bocznym

110
00:07:49,199 --> 00:07:53,319
Czas który poświęciłam na wyprodukowanie serii the History of Veganism to około

111
00:07:53,319 --> 00:07:59,870
227 godziny. Specjalne podziękowania należą się moim darczyńcom powyżej 50$ i mojej Nugget

112
00:07:59,870 --> 00:08:05,530
Army Patreon family za umożliwienie mi nakręcenia tego i innych filmików. Jeteście moją opoką

113
00:08:05,530 --> 00:08:09,229
Jesteście wielcy!

114
00:08:09,229 --> 00:08:12,569
Jeśli chciałbyś wesprzeć Bite Size Vegan, żebym mogła spędzać długie godziny

115
00:08:12,569 --> 00:08:16,729
na dostarczaniu wam tych zasobów edukacyjnych, sprawdź linki w opisie pod filmem

116
00:08:16,729 --> 00:08:21,199
gdzie możesz przekazać jednorazową darowizną lub otrzymać profity

117
00:08:21,199 --> 00:08:25,840
i stań się częścią najlepszej społeczności online, dołączając do the Nugget Army na Patreon.

118
00:08:25,840 --> 00:08:28,580
link znajdziesz w pasku bocznym

119
00:08:28,580 --> 00:08:33,450
Jeśli podobał Ci się ten odcinek poświęcony da Vinciemu, zostaw kciuk w górę i udostępnij

120
00:08:33,450 --> 00:08:37,649
Jeśli podobał Ci się ten odcinek poświęcony da Vinciemu, zostaw kciuk w górę i udostępnij to video w imię miłości dla historii. Jeśli jesteś nowy na tym kanale, zostaw subskrypcję.

121
00:08:37,649 --> 00:08:41,930
Dodaję nowe treści obejmujące wszystkie aspekty weganizmu w każdy poniedziałek, środę i czasem

122
00:08:41,930 --> 00:08:47,570
w piątki.
A teraz przejdź na weganizm, przełam kod da Vinci i widzimy się niedługo

123
00:08:48,140 --> 00:08:52,220
Ten film całkowicie wyprzeda Kod Davinci

124
00:08:55,000 --> 00:08:58,000
Subtitles by the Amara.org community