0:00:00.000,0:00:01.000
Trong năm giác quan,

0:00:01.000,0:00:04.000
thị giác là thứ[br]mà tôi trân trọng nhiều nhất,

0:00:04.000,0:00:07.000
và nó cũng là thứ[br]tôi xem nhẹ ít nhất.

0:00:07.000,0:00:10.330
Tôi nghĩ vậy một phần là bởi người [br]cha bị mù của tôi.

0:00:10.330,0:00:12.810
Nhưng ông chẳng than phiền mấy là bao.

0:00:12.810,0:00:14.000
Lần nọ ở Nova Scotia,

0:00:14.000,0:00:16.350
khi chúng tôi đi xem nhật thực toàn phần,

0:00:17.000,0:00:19.000
vâng, giống trong ca khúc [br]của Carly Simon ấy,

0:00:19.000,0:00:21.000
hoặc là trong các ca khúc của

0:00:21.000,0:00:24.700
James Taylor, Warren Beatty [br]hay Mick Jagger; tôi không rành lắm.

0:00:24.700,0:00:27.000
Họ phát cho chúng tôi[br]những chiếc kính râm bằng nhựa

0:00:27.000,0:00:29.000
thứ mà cho chúng ta nhìn thẳng vào

0:00:29.000,0:00:30.500
mặt trời mà không hư mắt đó.

0:00:31.000,0:00:32.000
Nhưng cha tôi lại rất lo sợ:

0:00:32.000,0:00:33.000
ông không muốn chúng tôi làm thế.

0:00:34.000,0:00:37.000
Thay vào đó, ông muốn chúng tôi [br]dùng cái loại bằng các tông,

0:00:37.000,0:00:40.000
như thế mắt chúng tôi sẽ không [br]bị hư tổn gì.

0:00:40.400,0:00:42.000
Lúc đó tôi thấy nó là lạ.

0:00:42.350,0:00:44.000
Điều tôi không biết lúc đó là

0:00:44.000,0:00:46.000
cha tôi được sinh ra với một[br]thị lực bình thường.

0:00:46.520,0:00:49.000
Khi ông ấy và chị gái Martha còn rất nhỏ,

0:00:49.000,0:00:52.000
bà nội tôi cũng cho họ xem[br]hiện tượng thiên thực toàn phần

0:00:52.000,0:00:53.000
cụ thể là nhật thực --

0:00:53.000,0:00:54.560
và sau đó ko lâu,

0:00:54.560,0:00:57.000
cả hai đều dần mất đi thị giác.

0:00:58.000,0:00:59.000
Thập kỉ sau đó,

0:00:59.000,0:01:01.000
hóa ra nguyên nhân chủ yếu[br]cho sự mù lòa đó

0:01:01.000,0:01:04.000
lại là do nhiễm trùng từ một [br]loại vi khuẩn.

0:01:04.000,0:01:05.000
Tôi khá chắc rằng,

0:01:05.000,0:01:09.000
nhật thực toàn phần [br]hoàn toàn không liên quan ở đây,

0:01:09.000,0:01:11.000
nhưng lúc đó, bà nội tôi đã mất[br]mà cứ

0:01:11.000,0:01:12.880
mãi dằn vặt lòng bà.

0:01:14.000,0:01:17.000
Cha tôi tốt nghiệp Harvard năm 1946,

0:01:17.000,0:01:18.000
rồi kết hôn,

0:01:18.000,0:01:21.000
và mua một căn nhà [br]ở Lexington, Massachusetts,

0:01:21.000,0:01:24.800
nơi phát súng đầu tiên[br]chống Đế quốc Anh nổ ra năm 1775,

0:01:24.800,0:01:27.000
mặc dù ta chả đánh trúng họ[br]cho tới trận Concord.

0:01:27.000,0:01:28.870
Cha tôi làm việc cho Raytheon,

0:01:28.870,0:01:30.830
ông thiết kế hệ thống hướng dẫn,

0:01:30.830,0:01:34.230
góp phần tạo nên trục công nghệ cao [br]của tuyến đường 128 bấy giờ,

0:01:34.230,0:01:36.840
tương đương với[br]Thung lũng Sillicon vào những năm 70.

0:01:36.840,0:01:39.160
Cha tôi không mấy là[br]một quân nhân đúng nghĩa,

0:01:39.160,0:01:42.590
chỉ là ông thấy tồi tệ vì không thể [br]tham gia Chiến tranh Thế giới II

0:01:42.590,0:01:44.000
bởi vì khuyết tật của mình,

0:01:44.000,0:01:46.000
mặc dù họ cũng để cho ông ứng thí

0:01:46.000,0:01:49.550
cuộc kiểm tra thể lực[br]kéo dài vài tiếng đồng hồ

0:01:49.550,0:01:51.000
trước giai đoạn cuối cùng,

0:01:51.000,0:01:52.000
bài kiểm tra thị lực.

0:01:52.000,0:01:54.580
(Cười lớn)

0:01:54.580,0:01:58.430
Cha tôi dần tích góp những bản [br]quyền sáng chế để xây dựng danh tiếng

0:01:58.430,0:02:02.000
như một thiên tài khiếm thị, [br]chuyên gia tên lửa, và nhà phát minh.

0:02:02.000,0:02:04.350
Nhưng với chúng tôi[br]ông vẫn là một nguời cha,

0:02:04.350,0:02:07.000
và cuộc sống của chúng tôi[br]vẫn khá bình dị.

0:02:07.000,0:02:09.000
Khi còn nhỏ, tôi xem TV rất nhiều

0:02:09.000,0:02:11.000
và có nhiều rất sở thích "mọt sách"

0:02:11.000,0:02:14.000
như là khoáng vật học, vi sinh học,[br]chương trình không gian

0:02:14.000,0:02:15.000
và một tí chính trị.

0:02:15.000,0:02:17.000
Tôi cũng chơi cờ vua nhiều.

0:02:17.000,0:02:18.000
Nhưng khi 14 tuổi,

0:02:18.000,0:02:20.290
một người bạn khiến tôi thích thú [br]truyện tranh,

0:02:20.290,0:02:23.100
và tôi đã quyết định đây chính là thứ[br]tôi muốn làm sau này.

0:02:23.100,0:02:24.490
Rồi, đây là chuyện bố tôi:

0:02:24.490,0:02:29.000
một nhà khoa học, một kỹ sư và [br]một quân nhân thời vụ.

0:02:30.000,0:02:32.370
Ông có 4 người con.

0:02:32.370,0:02:34.000
Một là nhà khoa học máy tính,

0:02:34.000,0:02:36.000
một tham gia vào Hải quân,

0:02:37.000,0:02:38.000
một thành kỹ sư,

0:02:39.000,0:02:40.000
và rồi đến tôi:

0:02:40.860,0:02:43.000
nhà họa sĩ truyện tranh.

0:02:43.000,0:02:45.400
(Tiếng Cười)

0:02:45.400,0:02:47.260
Điều đó, sẵn tiện, khiến tôi[br]trái ngược với Dean Kamen,

0:02:47.260,0:02:49.640
vì tôi là họa sĩ truyện tranh, [br]con của một nhà phát minh,

0:02:49.640,0:02:52.010
và Dean là một nhà phát minh,[br]con của một họa sĩ truyện tranh.

0:02:52.010,0:02:53.000
(Tiếng Cười)

0:02:53.000,0:02:55.000
Thiệt đó.

0:02:55.000,0:02:57.390
(Tiếng vỗ tay)

0:02:57.390,0:03:00.000
Trớ trêu ở chỗ là,[br]bố đặt rất nhiều niềm tin vào tôi.

0:03:00.000,0:03:03.000
Ông tin vào khả năng hí họa của tôi,

0:03:03.000,0:03:06.000
mặc dù ông không có minh chứng cụ thể [br]là tôi giỏi hay gì:

0:03:06.000,0:03:08.000
những gì ông thấy toàn là vệt mờ.

0:03:08.000,0:03:11.020
Điều này đúng là nghĩa đen[br]của câu "niềm tin mù quáng",

0:03:11.020,0:03:14.290
nhưng nó không hề hàm ý tiêu cực[br]đối với tôi như với người khác.

0:03:14.780,0:03:18.000
Lòng tin này, vào thứ không thể thấy,[br]cũng không thể chứng minh,

0:03:18.000,0:03:21.710
không phải là loại đức tin tôi[br]quen hay biết trước giờ.

0:03:21.710,0:03:23.000
Tôi khá thích khoa học,

0:03:23.000,0:03:25.000
một nơi mà ta khẳng định được rằng

0:03:25.000,0:03:28.000
điều ta thấy là nền tảng cho[br]điều ta biết được.

0:03:28.530,0:03:30.760
Nhưng cũng tồn tại một nơi trung gian,

0:03:30.760,0:03:34.140
được mở đường bởi những người[br]như Charles Babbage nghèo khổ,

0:03:34.140,0:03:37.950
với chiếc máy tính chạy bằng hơi [br]nước mãi chỉ là bản thảo của ông.

0:03:37.950,0:03:40.470
Chả ai biết ông ấy có [br]những sáng kiến nào,

0:03:40.470,0:03:43.000
ngoài Ada Lovelace,

0:03:44.000,0:03:47.000
và đến lúc mất ông[br]vẫn kiên trì theo đuổi giấc mơ đó.

0:03:47.000,0:03:49.000
Vannevar Bush với thiết bị Memex --

0:03:49.000,0:03:52.000
mang kiến thức nhân loại vào[br]trong tầm tay ta --

0:03:52.000,0:03:53.790
đó là hứa hẹn của ông ấy.

0:03:53.790,0:03:55.150
Và nhiều người thời đó

0:03:55.150,0:03:57.000
chắc hẳn đều nói ông lập dị.

0:03:57.000,0:04:00.020
Rồi chúng ta có thể ngẫm về [br]quá khứ và thấy rằng,

0:04:00.020,0:04:02.960
ha-ha -- tất cả chỉ là một thước [br]vi phim. Nhưng nó --

0:04:02.960,0:04:06.560
không phải là trọng điểm. Ông ấy [br]thông tuệ hình hài của tương lai.

0:04:06.560,0:04:10.000
J.C.R Licklider với ý tưởng [br]về sự tương tác máy tính-con người.

0:04:10.000,0:04:13.000
Tương tự: ông ấy trông thấy tương lai,

0:04:13.000,0:04:16.000
mặc dù nó là điều mà

0:04:16.000,0:04:18.890
chỉ được thực hiện [br]bởi những thế hệ sau này.

0:04:18.890,0:04:22.200
Hoặc Paul Baran, và tầm nhìn [br]về kĩ thuật Chuyển mạch gói.

0:04:22.200,0:04:24.270
Hầu như không ai lắng nghe ông khi đó.

0:04:25.000,0:04:27.000
Hay thậm chí những người đã khơi gợi nó,

0:04:27.000,0:04:30.000
những người ở Bolt, Beranek và [br]Newman thuộc Boston,

0:04:30.000,0:04:32.000
họ chỉ phác thảo cấu trúc

0:04:32.000,0:04:35.000
của cái mà sau này[br]trở thành mạng thông tin toàn cầu,

0:04:35.000,0:04:38.730
trên mặt sau của tờ giấy ăn [br]hay trang ghi chú

0:04:38.730,0:04:41.000
và tranh luận khi ăn tối ở [br]Howard Johnson's --

0:04:41.000,0:04:43.170
trên Tuyến 128 tại Lexington, [br]Massachusetts,

0:04:43.170,0:04:46.000
cách 2 dặm từ nơi tôi học[br]chơi trò Queen's Gambit Deferred

0:04:46.000,0:04:48.000
và nghe nhóm Gladys Knight & the Pips

0:04:48.000,0:04:50.340
hát bài "Midnight Train to Georgia," [br]trong khi --

0:04:50.340,0:04:51.110
(Tiếng Cười)

0:04:51.110,0:04:53.820
-- trên chiếc ghế bành dễ chịu của bố, [br]bạn biết đó?

0:04:53.820,0:04:56.000
Có 3 thể loại tưởng tượng, đúng chứ?

0:04:56.000,0:04:59.000
Loại dựa trên điều ta không thể nhìn thấy:

0:04:59.000,0:05:02.000
tưởng tượng về cái không thấy và [br]không thể biết được.

0:05:02.000,0:05:05.440
Loại tưởng tượng về cái đã được chứng [br]thực hoặc có thể xác định được.

0:05:05.440,0:05:07.000
Và loại thứ ba là

0:05:07.050,0:05:10.000
tưởng tượng về cái

0:05:10.000,0:05:11.000
có thể, hoặc có lẽ,

0:05:11.240,0:05:15.000
dựa trên tri thức, nhưng [br]chưa được chứng minh.

0:05:15.000,0:05:19.060
Ta đã thấy rất nhiều trường hợp [br]theo đuổi thể loại này trong khoa học,

0:05:19.060,0:05:22.210
nhưng tôi nghĩ nó cũng chính xác[br]trong nghệ thuật, chính trị,

0:05:22.210,0:05:24.610
thậm chí cả trong sự nỗ lực cá nhân.

0:05:24.610,0:05:27.000
Tuy nhiên, đằng sau nó là 4 nguyên tắc[br]cơ bản:

0:05:27.000,0:05:29.000
học hỏi từ mọi người,

0:05:29.000,0:05:31.000
không bắt chước ai,

0:05:31.000,0:05:33.000
để mắt tới dấu hiệu,

0:05:33.000,0:05:34.000
và làm như trâu.

0:05:34.000,0:05:37.000
Tôi nghĩ 4 quy tắc này[br]cấu thành loại tưởng tượng thứ ba.

0:05:37.000,0:05:39.000
Và đặc biệt hơn, nó lại chính là

0:05:39.000,0:05:41.000
nơi mà sự hình dung về tương lai

0:05:41.000,0:05:42.820
bắt đầu hình thành chính nó.

0:05:42.820,0:05:45.480
Điều thú vị là [br]cách nhìn nhận thế giới riêng biệt này,

0:05:45.480,0:05:47.370
chỉ là 1 trong 4 cách khác nhau

0:05:47.370,0:05:50.000
mà chúng tự lộ diện trong nhiều[br]lĩnh vực thôi.

0:05:50.000,0:05:52.000
Trong truyện tranh, tôi biết là

0:05:52.000,0:05:55.000
nó cho ra đời một thái độ[br]hơi câu nệ hình thức

0:05:55.000,0:05:57.000
khi cố để hiểu nó tác động ra sao.

0:05:57.000,0:06:00.000
Rồi có một lập trường khác, cổ điển hơn,

0:06:00.000,0:06:02.000
yêu chuộng cái đẹp và sự điêu nghệ.

0:06:02.000,0:06:06.000
Một cái khác nữa tin vào tính [br]trong sáng thuần túy của nội dung.

0:06:06.000,0:06:07.730
Và lại một lập trường khác

0:06:07.730,0:06:10.180
nhấn mạnh vào độ xác thực của[br]sự trải nghiệm --

0:06:10.180,0:06:12.460
và sự trung thực, và sự nguyên thủy.

0:06:12.460,0:06:14.450
Có 4 cách riêng -- [br]Tôi thậm chí còn đặt tên cho chúng.

0:06:14.450,0:06:17.630
Người cổ điển, người duy linh,[br]người hình thức và người khởi loạn.

0:06:18.000,0:06:19.910
Thú vị là, dường như chúng tương ứng với

0:06:19.910,0:06:22.730
thuyết bốn phân khu trong [br]suy nghĩ con người của Jung.

0:06:23.020,0:06:26.000
Và chúng phản ánh sự đối kháng [br]giữa nghệ thuật và sự khoái lạc

0:06:26.000,0:06:28.000
ở bên trái và phải;

0:06:28.000,0:06:30.320
truyền thống và khải huyền[br]ở trên và bên dưới.

0:06:30.320,0:06:32.740
Và trên đường chéo, [br]ta có nội dung và hình thức --

0:06:32.740,0:06:34.320
rồi tới vẻ đẹp và sự thật.

0:06:34.320,0:06:35.430
Và chúng cũng áp dụng

0:06:35.430,0:06:38.000
vào âm nhạc, điện ảnh và mỹ thuật,

0:06:38.000,0:06:41.000
nơi mà chẳng liên quan gì tới [br]tầm nhìn xa trông rộng cả,

0:06:41.000,0:06:43.820
hay chẳng ăn nhập gì với [br]chủ đề của hôm nay

0:06:43.820,0:06:45.000
"Cảm hứng từ tự nhiên"--

0:06:45.000,0:06:48.000
ngoại trừ câu chuyện ngụ ngôn về con cóc

0:06:48.000,0:06:51.000
đèo con bò cạp trên lưng để qua sông

0:06:51.000,0:06:53.000
vì bò cạp hứa sẽ không cắn cóc,

0:06:53.000,0:06:55.260
nhưng sau đó thì bò cạp vẫn cắn nó[br]và cả hai cùng chết,

0:06:55.260,0:06:57.580
nhưng trước khi cóc hỏi bò cạp vì sao[br]thì nó đã nói,

0:06:57.580,0:06:59.000
" Vì đó là bản năng của tao mà"--

0:06:59.000,0:07:01.000
về mặt này thì, đúng rồi đó.

0:07:01.000,0:07:03.000
( Tiếng Cười)

0:07:03.000,0:07:04.000
Thế nên --

0:07:05.000,0:07:08.000
đó là bản năng của tôi. [br]Thế này, tôi nhìn thấy

0:07:08.000,0:07:10.000
con đường tôi chọn để tìm ra

0:07:10.000,0:07:13.000
trọng tâm trong công việc của tôi

0:07:13.000,0:07:14.520
và định nghĩa bản thân,

0:07:14.520,0:07:17.200
tôi thấy nó đơn giản là con đường [br]đến sự khám phá.

0:07:17.200,0:07:19.420
Thật ra, chỉ là tôi đam mê [br]bản năng của mình,

0:07:19.420,0:07:21.000
nghĩa là

0:07:21.000,0:07:24.750
tôi không hẳn là quá dị biệt[br]so với mọi người trong nhà là bao.

0:07:26.000,0:07:28.000
Vậy thì một bộ óc khoa học

0:07:28.000,0:07:30.000
vận hành ra sao trong nghệ thuật?

0:07:30.110,0:07:32.000
Thế rồi tôi bắt đầu vẽ truyện tranh,

0:07:32.000,0:07:34.770
nhưng đồng thời cũng cố gắng[br]thấu hiểu chúng ngay lập tức.

0:07:34.770,0:07:37.200
Tôi đã khám phá ra được một điều[br]quan trọng là

0:07:37.200,0:07:39.000
dù truyện tranh là một phương tiện[br]trực quan,

0:07:39.000,0:07:43.000
chúng cố bao quát mọi giác quan [br]vào phương tiện đó.

0:07:43.000,0:07:47.000
Những yếu tố truyện tranh, như hình[br]vẽ và lời truyện,

0:07:47.000,0:07:49.420
và kí tự và mọi thứ bao gồm

0:07:49.420,0:07:51.000
mà truyện tranh giới thiệu

0:07:51.000,0:07:53.990
đều được di chuyển qua một[br]ống vòm tầm nhìn đặc trưng.

0:07:53.990,0:07:55.520
Nếu bạn có sự tương đồng,

0:07:55.520,0:07:58.670
không gian mà thứ tương ứng với[br]thế giới vật chất lại trừu tượng

0:07:58.670,0:08:00.580
trong vài phương hướng khác nhau:

0:08:00.580,0:08:02.000
trừu tượng từ tương đồng,

0:08:02.000,0:08:04.000
nhưng vẫn tồn tại ý nghĩa nhất định

0:08:04.000,0:08:08.000
hay trừu tượng từ tương đồng lẫn [br]ý nghĩa đối với kế hoạch hình ảnh.

0:08:08.000,0:08:11.480
Ghép 3 định nghĩa này với nhau thì [br]bạn sẽ có một bản đồ xinh xắn

0:08:11.480,0:08:13.000
của toàn ranh giới về [br]tiểu tượng học

0:08:13.000,0:08:15.000
mà truyện tranh bao quát được.

0:08:15.000,0:08:18.000
Và nếu bạn dịch về phía phải,[br]bạn sẽ có ngôn ngữ,

0:08:18.000,0:08:21.000
bởi vì nó còn trừu tượng còn xa hơn[br]sự tương đồng nữa,

0:08:21.000,0:08:23.000
nhưng nó vẫn chứa đựng ý nghĩa.

0:08:23.580,0:08:26.000
Tầm nhìn được dùng để tượng trưng[br]âm thanh

0:08:26.000,0:08:29.000
và để hiểu những đặc thù riêng [br]

0:08:29.000,0:08:31.000
cũng như di sản chung của chúng.

0:08:31.000,0:08:34.000
Và cũng để thể hiện [br]sự kết cấu của âm thanh

0:08:34.000,0:08:38.000
cũng như rút ra được đặc trưng của [br]nó qua quan ảnh.

0:08:38.640,0:08:40.330
Nhưng cũng có sự cân bằng

0:08:40.330,0:08:43.890
ở giữa cái nhìn thấy và không nhìn [br]thấy được trong truyện tranh.

0:08:43.890,0:08:46.330
Truyện tranh giống như là[br]yêu cầu và đáp ứng

0:08:46.330,0:08:47.260
mà người họa sĩ

0:08:47.260,0:08:49.890
cho bạn thấy chuyện xảy ra [br]trong khung tranh,

0:08:49.890,0:08:53.160
rồi cho bạn tưởng tượng ra xa hơn[br]giữa những khung tranh ấy.

0:08:53.160,0:08:55.000
Ngoài ra, một ý nghĩa khác

0:08:55.000,0:08:58.710
mà sự mơ mộng của truyện tranh [br]đại diện, đó chính là thời gian.

0:08:59.000,0:09:02.530
Sự liên tục là một khía cạnh [br]quan trọng của truyện tranh.

0:09:02.530,0:09:05.490
Truyện tranh hiện hữu cho một[br]bản đồ thời gian.

0:09:05.600,0:09:09.000
Và nó chính là thứ thúc đẩy [br]truyện tranh hiện đại ngày nay,

0:09:09.000,0:09:12.000
nhưng tôi thắc mắc liệu nó cũng [br]thúc đẩy

0:09:12.000,0:09:14.000
những hình thức khác không,

0:09:14.000,0:09:16.480
và tôi đã tìm thấy vài ví dụ trong[br]lịch sử.

0:09:16.480,0:09:19.000
Bạn có thể thấy nguyên tắc này[br]hiệu quả

0:09:19.000,0:09:21.760
trong những phiên bản sơ khai của[br]cùng một ý tưởng.

0:09:21.760,0:09:24.000
Điều đáng nói là, nghệ thuật [br]được dung hòa

0:09:24.000,0:09:25.480
với công nghệ từng thời,

0:09:25.480,0:09:29.380
dù có sơn trên đá, như Nấm mồ của [br]các chư vị vào thời Ai cập cổ đại,

0:09:29.380,0:09:31.930
hay là điêu khắc trạm nổi [br]trên cột đá,

0:09:32.000,0:09:34.000
hay là bức màn thêu dài 200 foot,

0:09:34.000,0:09:36.000
hay là một bức da hươu trang trí với

0:09:36.000,0:09:38.830
nhánh cây trải dài 88 trang giấy xếp.

0:09:38.830,0:09:41.000
Hay hơn nữa, một khi bạn in chúng ra [br]--

0:09:41.000,0:09:42.860
à, cái này là từ năm 1450 --

0:09:42.860,0:09:45.000
những tạo tác của truyện tranh [br]hiện đại dần hé lộ ra:

0:09:45.000,0:09:47.000
cách sắp xếp khung tranh thẳng tắp,

0:09:47.000,0:09:49.000
những nét vẽ đơn giản không nhấn nhá

0:09:49.000,0:09:52.000
và cả cái cách đọc [br]từ trái sang phải.

0:09:53.000,0:09:54.000
Trong vòng 100 năm,

0:09:54.000,0:09:57.000
bạn sẽ dần thấy bong bóng [br]trò chuyện và chú thích,

0:09:57.340,0:10:00.000
cứ như là nhảy cóc [br]từ chỗ này ra chỗ nọ vậy.

0:10:00.230,0:10:03.000
Tôi đã viết cuốn sách về chủ đề [br]này vào năm 93,

0:10:03.000,0:10:05.000
nhưng khi tôi đang hoàn thành nó,

0:10:05.000,0:10:06.720
tôi phải làm chút xíu [br]về sắp xếp chữ,

0:10:06.720,0:10:09.300
và tôi rất mệt mỏi khi cứ phải lui[br]tới tiệm copy hoài,

0:10:09.300,0:10:11.060
nên tôi mua một cái máy tính.

0:10:11.060,0:10:14.470
Nó chả đáng bao nhiêu -- cũng không[br]đa năng trừ việc nhâp văn bản --

0:10:14.470,0:10:17.000
nhưng cha tôi đã kể tôi nghe về [br]bộ Luật của Moore,

0:10:17.000,0:10:20.460
tuốt những năm 70, và tôi biết nên [br]chờ đợi những gì sắp tới.

0:10:21.000,0:10:23.000
Thế nên, tôi cứ giong mắt lên mà đợi

0:10:23.000,0:10:25.000
coi xem có thay đổi gì to tát khi mà

0:10:25.000,0:10:28.000
chúng tôi chuyển tiếp từ bản thảo[br]đến lúc truyện ra lò

0:10:28.000,0:10:31.000
và tiếp đến là hậu xuất bản.

0:10:31.000,0:10:33.000
Một trong những điều được khởi xướng

0:10:33.000,0:10:35.000
đó là pha trộn sắc thái hình ảnh[br]

0:10:35.000,0:10:37.320
với âm thanh, chuyển động và [br]sự tương tác

0:10:37.320,0:10:39.310
của các đĩa CD thông hành bấy giờ.

0:10:39.310,0:10:41.260
Còn trước khi có trang Web nữa kìa.

0:10:41.260,0:10:42.400
Và điều mà họ làm

0:10:42.400,0:10:44.000
là giữ nguyên khung truyện

0:10:44.000,0:10:45.810
rồi sao chép nó vào màn hình,

0:10:45.810,0:10:47.760
y chang cái lỗi McLuhanesque cổ điển

0:10:48.000,0:10:50.720
khi cố điều chỉnh hình dạng của [br]công nghệ cũ

0:10:50.720,0:10:53.000
cho tương thích với chương trình của[br]công nghệ mới vậy.

0:10:53.000,0:10:54.000
Rồi họ đã làm lại,

0:10:54.000,0:10:56.000
họ có những khung tranh trong khổ in [br]truyện,

0:10:56.000,0:10:59.000
và họ sẽ lồng tiếng và hình động [br]với nhau.

0:11:00.000,0:11:02.000
Vấn đề ở chỗ là, cái ý tưởng này [br]

0:11:02.000,0:11:05.000
cái ý tưởng mà không gian bằng [br]thời gian ấy --

0:11:05.000,0:11:07.000
rồi để khi bạn lồng tiếng [br]và hình vào,

0:11:07.000,0:11:11.000
những hiện tượng thời gian mà chỉ [br]có thời gian thể hiện được,

0:11:11.000,0:11:16.000
chúng sẽ trật khớp với diễn biến [br]của sự trình bày.

0:11:16.650,0:11:18.000
Sự tương tác lại khác.

0:11:18.000,0:11:19.000
Truyện tranh siêu văn bản cũng ra đời.

0:11:19.000,0:11:20.000
Nhưng về siêu văn bản thì

0:11:20.000,0:11:23.000
mọi thứ đều ở chỗ này, hay kia, hay[br]lại chỗ nọ;

0:11:23.000,0:11:25.000
đúng chất phi không gian.

0:11:25.000,0:11:27.730
Khoảng cách từ Abraham Lincoln đến[br]đồng xu Lincoln,

0:11:27.730,0:11:30.000
rồi Penny Marshall đến [br]kế hoạch Marshall

0:11:30.000,0:11:31.600
rồi "Khu 9" tới chín mạng:

0:11:31.600,0:11:33.000
đều như nhau cả thôi.

0:11:33.000,0:11:34.000
(Tiếng cười)

0:11:34.000,0:11:36.000
Nhưng trong truyện tranh,

0:11:36.520,0:11:39.000
mọi khía cạnh, nhân tố [br]trong công việc,

0:11:40.000,0:11:43.000
đều luôn có quan hệ về không gian [br]mật thiết với nhau.

0:11:43.000,0:11:44.000
Nên câu hỏi là:

0:11:44.000,0:11:47.000
liệu có cách nào để bảo tồn mối[br]quan hệ đó

0:11:47.000,0:11:49.000
trong khi vẫn tận dụng được những [br]

0:11:49.000,0:11:51.000
lợi ích mà kĩ thuật số mang cho ta?

0:11:51.000,0:11:53.000
Và câu trả lời cá nhân của tôi

0:11:53.000,0:11:56.440
nằm trong những kí họa trung cổ[br]mà các bạn chiễm ngưỡng nãy giờ.

0:11:56.440,0:11:59.000
Chúng đều chứa một hướng đọc[br]không ngắt quãng,

0:11:59.000,0:12:01.000
dù zig zag xuyên tường

0:12:01.000,0:12:03.000
hay xoắn ốc lên cột

0:12:03.000,0:12:06.000
hay thẳng trái sang phải,[br]thậm chí zig zag ngược

0:12:06.000,0:12:08.000
xuyên suốt 88 trang giấy gấp đó.

0:12:08.000,0:12:10.000
Giống như vậy, cái ý tưởng căn bản

0:12:10.470,0:12:13.000
là nếu bạn dịch chuyển, bạn đi qua[br]thời gian

0:12:13.000,0:12:15.000
thì lại đang diễn ra không thỏa hiệp,

0:12:15.000,0:12:18.000
trừ khi bạn bắt đầu in chúng ra.

0:12:18.000,0:12:21.000
Những khu vực liền kề không còn là[br]khoảnh khắc cận nhau

0:12:21.000,0:12:24.000
nên ý tưởng này cứ liên tục bị [br]chắp nối hết lần này

0:12:24.000,0:12:25.000
tới lần khác.

0:12:25.000,0:12:26.000
Cũng được thôi,

0:12:26.000,0:12:28.000
Nếu nó đúng, thì có cách nào,

0:12:29.000,0:12:31.000
khi chúng ta tiến xa hơn hôm nay,

0:12:31.000,0:12:33.000
để mang nó trở về lại?

0:12:34.000,0:12:36.000
Màn hình này thì cũng[br]giới hạn

0:12:37.000,0:12:39.000
như trang giấy, đúng không?

0:12:39.000,0:12:41.000
Chỉ khác hình dạng thôi, nhưng

0:12:41.000,0:12:43.000
giới hạn vẫn y như nhau.

0:12:43.000,0:12:46.000
Nhưng chỉ khi bạn nhìn mặt hình[br]như một tờ giấy

0:12:46.270,0:12:49.000
không phải khi bạn xem nó như là[br]cánh cửa sổ.

0:12:49.080,0:12:52.600
Và đó là đề nghị của tôi: rằng ta [br]tạo nên truyện tranh[br]

0:12:52.600,0:12:54.350
trên một bức nền vô tận:

0:12:54.350,0:12:58.000
dọc theo trục X và Y và những [br]bậc thềm.

0:12:58.340,0:13:01.000
Ta có thể xoay quanh những cốt truyện[br]lẩn quẩn.

0:13:01.000,0:13:04.000
Ta có thể giật gân những truyện đầy[br]kịch tính.

0:13:04.610,0:13:07.000
Những cốt truyện song song rồi[br]song song.

0:13:09.000,0:13:11.000
X,Y và lẫn Z.

0:13:11.280,0:13:14.000
Và tôi cứ nghĩ về chúng.[br]Vào cuối những năm 90,

0:13:14.000,0:13:17.000
những người khác cứ cho là tôi [br]dở người,

0:13:17.170,0:13:20.000
nhưng có những người thực sự[br]đã áp dụng chúng.

0:13:20.000,0:13:22.000
Đây là vài ví dụ.

0:13:23.000,0:13:26.000
Đây là một truyện ngắn ghép bởi bạn[br]tôi tên Jason Lex.

0:13:29.040,0:13:30.910
Hãy chú ý phần này nè.

0:13:30.910,0:13:34.000
Cái tôi đang tìm kiếm chính là[br]sự đột biến bền bỉ --

0:13:34.000,0:13:36.000
cũng chính là thứ ta đang tìm.

0:13:36.000,0:13:38.460
Vì truyền thông tiến vào [br]kỷ nguyên mới,

0:13:38.460,0:13:41.000
ta tìm kiếm sự đột biến bền bỉ đó

0:13:41.000,0:13:45.000
loại mà có sức mạnh lâu dài.

0:13:45.000,0:13:49.000
Chúng ta dần nắm được ý tưởng thể [br]hiện truyện tranh qua hình ảnh,

0:13:49.000,0:13:52.000
và ta đã thực thi nó ngay từ thởu[br]ban đầu.

0:13:52.000,0:13:54.000
Loạt truyện tranh bạn vừa thấy

0:13:54.000,0:13:56.000
đang được chiếu trên màn hình đây.

0:13:56.000,0:13:59.000
Nhưng dù ta chỉ trải nghiệm chúng [br]theo trình tự,

0:13:59.000,0:14:01.000
bởi công nghệ chi cho phép tới đó.

0:14:01.000,0:14:03.000
Nếu công nghệ phát triển,

0:14:03.000,0:14:06.000
khi bạn được chiêm ngưỡng sự[br]trưng bày hàng loạt,

0:14:06.000,0:14:08.000
thì chắc chắn điều này sẽ [br]đi xa hơn.

0:14:08.000,0:14:10.000
Nó sẽ thích nghi được,

0:14:10.000,0:14:12.000
vào chính môi trường của nó:

0:14:12.000,0:14:14.000
một sự đột biến bền bỉ.

0:14:15.000,0:14:17.000
Đây là một cái khác bởi Drew Weing:

0:14:17.000,0:14:18.000
nó được gọi là,

0:14:18.000,0:14:22.590
"Chó con thưởng ngoạn cái chết [br]sốc nhiệt của Vũ Trụ."

0:14:46.000,0:14:47.730
Các bạn thấy ở đây không,

0:14:48.000,0:14:51.000
khi ta vẽ những câu chuyện trên một [br]bức nền vô tận

0:14:53.000,0:14:56.000
bạn đang tạo nên một biểu hiện[br]thuần túy

0:14:57.000,0:14:59.000
của loại hình nghệ thuật này.

0:15:04.000,0:15:06.000
Ta đi nhanh 1 chút -- bạn hiểu rồi đó

0:15:06.000,0:15:08.000
Tôi chỉ muốn tới khung cuối[br]cùng thôi.

0:15:14.000,0:15:17.000
(Tiếng cười)

0:15:17.000,0:15:18.000
Đây rồi.

0:15:20.000,0:15:22.000
(Tiếng cười).

0:15:25.000,0:15:28.000
(Tiếng cười)

0:15:31.000,0:15:32.000
Một khung nữa.

0:15:34.000,0:15:36.000
Nói về bức nền vô tận nào.

0:15:37.000,0:15:39.500
Cái này là của Daniel Merlin Goodbrey[br]ở Anh.

0:15:40.000,0:15:42.000
Tại sao nó quan trọng?

0:15:43.000,0:15:45.000
Là bởi vì truyền thông,

0:15:46.000,0:15:47.000
truyền thông,

0:15:48.000,0:15:51.000
cho ta một cánh cửa sổ xuyên vào[br]thế giới trong ta.

0:15:51.000,0:15:53.000
Nó có thể là phim hoạt hình --

0:15:53.000,0:15:56.000
và cuối cùng, cái thực tế ảo, [br]hay gì đó tương tự --

0:15:56.000,0:15:58.000
có thể là loại trưng bày hàng loạt,

0:15:58.000,0:16:02.350
sẽ cho ta một lối thoát hiệu quả [br]nhất ra khỏi thế giới thực này.

0:16:02.350,0:16:06.000
Đó là tại sao nhiều người chọn [br]kể chuyện, là để quên đi.

0:16:06.000,0:16:09.000
Nhưng truyền thông mang cho ta [br]cánh cửa sổ

0:16:09.000,0:16:12.000
soi vào lại thế giới trong ta.

0:16:13.000,0:16:15.000
Rồi khi truyền thông tiến hóa

0:16:16.000,0:16:21.000
nó sẽ mang một danh tính [br]mới độc đáo hơn.

0:16:21.000,0:16:24.000
Bởi thứ mà bạn đang thấy là [br]truyện tranh nhân ba:

0:16:24.000,0:16:27.000
chúng trông giống truyện tranh hơn cả[br]lúc trước nữa.

0:16:28.000,0:16:31.000
Khi điều đó xảy ra, bạn cho mọi [br]người mọi phương án

0:16:31.000,0:16:34.000
để xâm nhập lại thế giới qua nhiều[br]cửa sổ khác nhau,

0:16:34.780,0:16:37.390
và nó cho họ lồng ghép các thế [br]giới họ sống

0:16:37.390,0:16:39.130
và nhận ra hình hà của chúng.

0:16:39.130,0:16:41.230
Đó là tại sao tôi nghĩ nó [br]quan trọng.

0:16:41.230,0:16:43.820
Trong nhiều lí do chứ, nhưng tôi [br]phải đi rồi.

0:16:43.820,0:16:45.169
Cám ơn vì đã lắng nghe.