WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:01.000
Od pet čula

00:00:01.000 --> 00:00:04.000
vid je ono koje najviše cijenim,

00:00:04.000 --> 00:00:07.000
i najmanje uzimam zdravo za gotovo.

00:00:07.000 --> 00:00:10.000
Mislim kako je to djelomično zbog mog oca, koji je bio slijep.

00:00:11.000 --> 00:00:13.000
Činjenica je kako on nije od toga stvarao prevelik problem, najčešće.

00:00:13.000 --> 00:00:14.000
Jednom kada smo išli u Novu Škotsku,

00:00:14.000 --> 00:00:16.000
da vidimo potpuno pomračenje Sunca --

00:00:17.000 --> 00:00:19.000
da, isto ono koje se spominje u pjesmi Carly Simon,

00:00:19.000 --> 00:00:21.000
koje se može a i ne mora odnositi na

00:00:21.000 --> 00:00:24.000
James Taylora, Warren Beattya ili Mick Jaggera; nismo stvarno sigurni.

00:00:24.000 --> 00:00:27.000
Dali su nam one tamne plastične folije

00:00:27.000 --> 00:00:29.000
koje su nam omogućavale da gledamo ravno u sunce

00:00:29.000 --> 00:00:30.000
a da pri tome ne oštetimo oči.

00:00:31.000 --> 00:00:32.000
Ali otac se jako uplašio:

00:00:32.000 --> 00:00:33.000
nije htio da to napravimo.

00:00:34.000 --> 00:00:37.000
Umjesto toga, htio je da koristimo jeftine kartonske okvire

00:00:37.000 --> 00:00:40.000
tako da nije bilo teorije da nam se oštete oči.

00:00:41.000 --> 00:00:42.000
U to vrijeme mi je to bilo pomalo čudno.

NOTE Paragraph

00:00:43.000 --> 00:00:44.000
Ono što tada nisam znao

00:00:44.000 --> 00:00:46.000
jest da je moj otac bio zapravo rođen sa savršenim vidom.

00:00:47.000 --> 00:00:49.000
Kada su on i njegova sestra Marta bili jako mali,

00:00:49.000 --> 00:00:52.000
njihova mama ih je povela da vide potpuno pomračenje --

00:00:52.000 --> 00:00:53.000
u stvari pomračenje sunca --

00:00:53.000 --> 00:00:54.000
i nedugo nakon toga,

00:00:54.000 --> 00:00:57.000
oboje su započeli gubiti vid.

00:00:58.000 --> 00:00:59.000
Desetljećima kasnije,

00:00:59.000 --> 00:01:01.000
ispalo je kako je izvor njihova sljepila

00:01:01.000 --> 00:01:04.000
bila najvjerojatnije neka vrsta bakterijske infekcije.

00:01:04.000 --> 00:01:05.000
Koliko najbolje možemo zaključiti,

00:01:05.000 --> 00:01:09.000
to nije imalo apsolutno nikakve veze s pomračenjem sunca,

00:01:09.000 --> 00:01:11.000
ali do tada je moja baka već otišla na onaj svijet

00:01:11.000 --> 00:01:12.000
misleći kako je to bila njena krivica.

NOTE Paragraph

00:01:14.000 --> 00:01:17.000
Tako je otac diplomirao na Harvardu 1946.

00:01:17.000 --> 00:01:18.000
oženio se mojom majkom,

00:01:18.000 --> 00:01:21.000
i kupio kuću u Lexingtonu, Massachusetts,

00:01:21.000 --> 00:01:25.000
gdje su ispaljeni prvi meci protiv Britanaca 1775.,

00:01:25.000 --> 00:01:27.000
premda ih nismo u stvari pogodili sve do Concorda.

00:01:27.000 --> 00:01:29.000
Dobio je posao radeći za Raytheon,

00:01:29.000 --> 00:01:31.000
dizajnirajući sustave za navođenje,

00:01:31.000 --> 00:01:34.000
koji su bili dio Rute 128, tehnološke osi tog doba --

00:01:34.000 --> 00:01:37.000
ekvivalentu Silikonske doline iz 1970-ih.

00:01:37.000 --> 00:01:40.000
Tata nije bio pravi vojnički tip,

00:01:40.000 --> 00:01:43.000
samo mu je bilo strašno žao što se nije mogao boriti u II. svjetskom ratu

00:01:43.000 --> 00:01:44.000
zbog svog hendikepa,

00:01:44.000 --> 00:01:46.000
premda su ga pustili da

00:01:46.000 --> 00:01:50.000
obavi višesatni vojni test fizičke spreme

00:01:50.000 --> 00:01:51.000
priej nego što su došli do zadnjeg testa,

00:01:51.000 --> 00:01:52.000
koji je bio test vida.

00:01:52.000 --> 00:01:56.000
(Smijeh)

NOTE Paragraph

00:01:56.000 --> 00:01:59.000
Tako da je otac počeo osmišljavati razne patente

00:01:59.000 --> 00:02:02.000
i dobio reputaciju slijepog genijalca, znanstvenika, inovatora.

00:02:02.000 --> 00:02:03.000
Ali nama je on jednostavno bio otac,

00:02:03.000 --> 00:02:07.000
i naš je život u kući bio prilično normalan.

00:02:07.000 --> 00:02:09.000
Kao dijete, puno sam gledao televiziju

00:02:09.000 --> 00:02:11.000
i imao puno štreberskih hobija

00:02:11.000 --> 00:02:14.000
kao što su minerologija i mikrobiologija i svemirski program

00:02:14.000 --> 00:02:15.000
i pomalo politika.

00:02:15.000 --> 00:02:17.000
Puno sam igrao šah.

00:02:17.000 --> 00:02:18.000
Ali kada mi je bilo 14 godina,

00:02:18.000 --> 00:02:19.000
jedan prijatelj me zainteresirao za stripove,

00:02:19.000 --> 00:02:22.000
i odlučio sam kako je upravo to ono što žellim raditi.

NOTE Paragraph

00:02:23.000 --> 00:02:24.000
Znači, evo mog oca:

00:02:24.000 --> 00:02:29.000
on je znanstvenik, inženjer i radi za vojsku.

00:02:30.000 --> 00:02:33.000
I on ima četvero djece, točno?

00:02:33.000 --> 00:02:34.000
Jedno odraste i postane informatičar,

00:02:34.000 --> 00:02:36.000
jedno odraste i ode u mornaricu,

00:02:37.000 --> 00:02:38.000
jedno odraste i postane inženjer,

00:02:39.000 --> 00:02:40.000
i onda imate mene:

00:02:41.000 --> 00:02:43.000
crtač stripova.

00:02:43.000 --> 00:02:46.000
(Smijeh)

00:02:46.000 --> 00:02:47.000
Što me, sasvim slučajno, čini suprotnim Dean Kamenu,

00:02:47.000 --> 00:02:49.000
jer ja sam crtač stripova, sin izumitelja,

00:02:49.000 --> 00:02:51.000
dok je on izumitelj, sin crtača stripova.

00:02:52.000 --> 00:02:53.000
(Smijeh)

00:02:53.000 --> 00:02:55.000
Točno, to je istina.

00:02:55.000 --> 00:02:58.000
(Pljesak)

NOTE Paragraph

00:02:58.000 --> 00:03:00.000
Smiješno je što je otac imao jako puno vjere u mene.

00:03:00.000 --> 00:03:03.000
Imao je vjere u moju sposobnost kao crtača stripova,

00:03:03.000 --> 00:03:06.000
premda nije imao nikakvog direktnog dokaza da sam dobar:

00:03:06.000 --> 00:03:08.000
sve što je on vidio bilo je mutno.

00:03:08.000 --> 00:03:10.000
To sada daje pravo značenje izrazu 'slijepa vjera',

00:03:10.000 --> 00:03:14.000
koji meni nema tu negativnu konotaciju koju ima za druge ljude.

00:03:15.000 --> 00:03:18.000
Vjera u stvari koje su nevidljive, koje se ne mogu dokazati,

00:03:18.000 --> 00:03:22.000
nije tip vjere s kojom sam se ja ikada mogao previše poistovjetiti.

00:03:22.000 --> 00:03:23.000
Ja ipak volim znanost,

00:03:23.000 --> 00:03:25.000
gdje ono što vidimo

00:03:25.000 --> 00:03:28.000
i što možemo potvrditi, predstavlja osnovu onoga što znamo.

NOTE Paragraph

00:03:29.000 --> 00:03:31.000
Ali postoji tu i zajednički dio.

00:03:31.000 --> 00:03:34.000
Njega čine ljudi poput Charles Babbagea,

00:03:34.000 --> 00:03:38.000
i njegovog računala na paru koje nikada nije napravljeno.

00:03:38.000 --> 00:03:40.000
Nitko nikada nije razumio što je on to točno imao na umu,

00:03:40.000 --> 00:03:43.000
osim Ade Lovelace,

00:03:44.000 --> 00:03:47.000
i on je otišao u grob pokušavajući ostvariti svoj san.

00:03:47.000 --> 00:03:49.000
Vannevar Bush s njegovim Memexom --

00:03:49.000 --> 00:03:52.000
ta ideja svog ljudskog znanja na dohvat ruke --

00:03:52.000 --> 00:03:54.000
on je imao viziju.

00:03:54.000 --> 00:03:55.000
A ja mislim kako puno ljudi ovih dana

00:03:55.000 --> 00:03:57.000
misli kako je on bio pomalo čudan.

00:03:57.000 --> 00:03:59.000
I da, možemo pogledati unazad i reći,

00:03:59.000 --> 00:04:03.000
da, ha-ha, znate -- to je mikrofilm. Ali to je --

00:04:03.000 --> 00:04:06.000
to nije poanta. On je razumio kako će izgledati budućnost.

00:04:06.000 --> 00:04:10.000
Kao i J. C. R. Licklider i njegove predstave o interakciji računala i ljudi.

00:04:10.000 --> 00:04:13.000
Ista stvar: on je razumio kako će budućnost izgledati,

00:04:13.000 --> 00:04:16.000
iako je to bilo nešto

00:04:16.000 --> 00:04:19.000
što će ljudi primijeniti bitno kasnije.

00:04:19.000 --> 00:04:22.000
Ili Paul Baron, i njegova vizija zamjene paketa informacija.

00:04:22.000 --> 00:04:24.000
Jedva da ga je itko slušao unjegovo vrijeme.

00:04:25.000 --> 00:04:27.000
Pa čak ni ljudi koji su to kasnije zapravo i izveli,

00:04:27.000 --> 00:04:30.000
ljudi u Bolt, Beranek i Newmanu u Bostonu,

00:04:30.000 --> 00:04:32.000
koji bi samo skicirali te strukture

00:04:32.000 --> 00:04:35.000
od kojih će na kraju nastati svjetska mreža,

00:04:35.000 --> 00:04:39.000
i skicirajući stvari na pozadini ubrusa i notesa

00:04:39.000 --> 00:04:41.000
i raspravljajući za vrijeme večere kod Howard Johnsona --

00:04:41.000 --> 00:04:43.000
na Ruti 128 u Lexington, Massachusetts,

00:04:43.000 --> 00:04:46.000
samo tri i pol kilometra od mjesta na kojem sam ja proučavao kraljičin gambit

00:04:46.000 --> 00:04:48.000
i slušao Gladys Knight & the Pips

00:04:48.000 --> 00:04:50.000
koji su pjevali ""Midnight Train to Georgia", dok --

00:04:50.000 --> 00:04:51.000
(Smijeh)

00:04:51.000 --> 00:04:54.000
-- i to u očevoj velikoj fotelji, znate?

NOTE Paragraph

00:04:54.000 --> 00:04:56.000
Tako postoje tri načina gledanja, točno?

00:04:56.000 --> 00:04:59.000
Vizija bazirana na onome što nitko ne vidi:

00:04:59.000 --> 00:05:02.000
vizija nevidljivog i nepoznatog.

00:05:02.000 --> 00:05:05.000
Vizija onoga što je već dokazano ili može biti potvrđeno.

00:05:05.000 --> 00:05:07.000
I postoji ova treća vrsta

00:05:08.000 --> 00:05:10.000
vizija nečega što

00:05:10.000 --> 00:05:11.000
može biti, ili bi moglo biti,

00:05:12.000 --> 00:05:15.000
bazirano na znanju, ali i dalje nije dokazano.

00:05:15.000 --> 00:05:20.000
E sad, vidijeli smo puno primjera ljudi koji su slijedili ovaj tip vizije u znanosti,

00:05:20.000 --> 00:05:22.000
ali smatram kako ih ima i u umjetnosti, i u politici,

00:05:22.000 --> 00:05:25.000
pa čak i u našim osobnim nastojanjima.

NOTE Paragraph

00:05:25.000 --> 00:05:27.000
U suštini, to se sve svodi na četiri osnovna načela:

00:05:27.000 --> 00:05:29.000
uči od svakog,

00:05:29.000 --> 00:05:31.000
nemoj slijediti nikoga,

00:05:31.000 --> 00:05:33.000
obrati pažnju na ponavljanja,

00:05:33.000 --> 00:05:34.000
i radi kao lud.

00:05:34.000 --> 00:05:37.000
Mislim kako su to četiri načela koja se uklapaju.

00:05:37.000 --> 00:05:39.000
I to posebno ovaj treći,

00:05:39.000 --> 00:05:41.000
u kojem se vizija budućnosti

00:05:41.000 --> 00:05:43.000
počinje samo od sebe manifestirati.

00:05:43.000 --> 00:05:45.000
Ono što je interesantno da baš taj način gledanja svijeta

00:05:46.000 --> 00:05:48.000
po mom mišljenju, samo jedan od četiri različita načina

00:05:48.000 --> 00:05:50.000
koji se manofestiraju u različitim poljima ljudskog djelovanja.“

00:05:50.000 --> 00:05:52.000
U stripu se, po mom mišljenju,

00:05:52.000 --> 00:05:55.000
on izražava u formalističkom pristupu

00:05:55.000 --> 00:05:57.000
koji pokušava shvatiti kako nešto funkcionira.

00:05:57.000 --> 00:06:00.000
Onda tu je drugi, klasičniji stav

00:06:00.000 --> 00:06:02.000
koji iznad svega cijeni ljepotu i vještinu.

00:06:02.000 --> 00:06:06.000
Onda sljedeći, koji vjeruje u čistu transparentnost sadržaja.

00:06:06.000 --> 00:06:08.000
I još jedan

00:06:08.000 --> 00:06:10.000
koji naglašava autentičnost ljudskog iskustva --

00:06:10.000 --> 00:06:12.000
i iskrenost i sirovost.

NOTE Paragraph

00:06:12.000 --> 00:06:14.000
Ovo su četiri vrlo različita načina gledanja na svijet. Čak sam im dao i nazive.

00:06:14.000 --> 00:06:18.000
Klasičan, animistički, formalistički i ikonoklastični.

00:06:18.000 --> 00:06:19.000
Interesantno, čini se kako više-manje odgovara

00:06:19.000 --> 00:06:22.000
Jungovim podjelama ljudske misli.

00:06:24.000 --> 00:06:26.000
I one zrcale dihotomiju umjetnosti i života

00:06:26.000 --> 00:06:28.000
po vertikali:

00:06:28.000 --> 00:06:30.000
tradicije i revolucije po horizontali.

00:06:30.000 --> 00:06:32.000
A ako odete dijagonalno, dobijete sadržaj i formu --

00:06:32.000 --> 00:06:34.000
i onda ljepotu i istinu.

00:06:34.000 --> 00:06:35.000
I to je primjenjivo jednako

00:06:35.000 --> 00:06:38.000
na glazbu i filmove te umjetnost,

00:06:38.000 --> 00:06:41.000
što nema baš nikakve veze s vizijom,

00:06:41.000 --> 00:06:44.000
ili, kada smo već kod toga, s temom naše konferencije

00:06:44.000 --> 00:06:45.000
'Inspirirano prirodom' --

00:06:45.000 --> 00:06:48.000
osim ako to primjenite na basnu o žabi

00:06:48.000 --> 00:06:51.000
koja prebacuje škorpiona na svojim leđima preko rijeke

00:06:51.000 --> 00:06:53.000
jer joj škorpion obećao kako je neće ubosti,

00:06:53.000 --> 00:06:55.000
ali onda je škorpion ipak ubode i oboje umru,

00:06:55.000 --> 00:06:58.000
ali ne prije nego što ga žaba pita zašto a škorpion joj kaže,

00:06:58.000 --> 00:06:59.000
"Jer mi je to u prirodi." --

00:06:59.000 --> 00:07:01.000
u tom smislu, da.

00:07:01.000 --> 00:07:03.000
(Smijeh)

00:07:03.000 --> 00:07:04.000
Dakle --

00:07:05.000 --> 00:07:08.000
to je bila moja priroda. Stvar je u tome, da sam vidio

00:07:08.000 --> 00:07:10.000
kako je taj put kojim sam krenuo ka pronalaženju

00:07:10.000 --> 00:07:13.000
tog fokusa u mom radu

00:07:13.000 --> 00:07:15.000
i toga tko sam,

00:07:15.000 --> 00:07:17.000
vidio sam to samo kao put ka spoznaji.

00:07:17.000 --> 00:07:19.000
U stvari, ja sam samo prihvatio svoju prirodu

00:07:19.000 --> 00:07:21.000
Što znači

00:07:21.000 --> 00:07:24.000
da u stvari nisam pao jako daleko od stabla.

NOTE Paragraph

00:07:26.000 --> 00:07:28.000
Dakle što "znanstveni um"

00:07:28.000 --> 00:07:30.000
radi u umjetnosti?

00:07:31.000 --> 00:07:32.000
Pa, počeo sam raditi stripove,

00:07:32.000 --> 00:07:34.000
ali sam također i počeo pokušavati da ih razumijem, skoro odmah.

00:07:34.000 --> 00:07:37.000
I jedna od najvažnijih stvari sa stripovima, otkrio sam,

00:07:37.000 --> 00:07:39.000
jest da su stripovi vizualni medij,

00:07:39.000 --> 00:07:43.000
ali pokušavaju obuhvatiti sva čula u sebi.

00:07:43.000 --> 00:07:47.000
Tako različiti elementi stripa, poput slika i riječi,

00:07:47.000 --> 00:07:50.000
i različiti simboli i sve između toga

00:07:50.000 --> 00:07:51.000
što strip predstavlja

00:07:51.000 --> 00:07:53.000
su potaknuti kroz jedinstven kanal - čulo vida.

00:07:53.000 --> 00:07:55.000
Tako da imate stvari kao što je sličnost,

00:07:55.000 --> 00:07:58.000
gdje nešto što ima sličnost sa stvarnim svijetom može biti sažeto

00:07:58.000 --> 00:08:00.000
u nekoliko različitih pravaca:

00:08:00.000 --> 00:08:02.000
sažeto iz sličnosti,

00:08:02.000 --> 00:08:04.000
ali i dalje zadržavajući svoje puno značenje,

00:08:04.000 --> 00:08:08.000
ili kao apstrakcija koja se udaljava i od sličnosti i od značenja i pretvara u sliku.

NOTE Paragraph

00:08:08.000 --> 00:08:10.000
Kada sve ovo uzmete u obzir, dobijete lijepu malu mapu

00:08:10.000 --> 00:08:13.000
cjelokupnog obuhvata vizualne ikonografije

00:08:13.000 --> 00:08:15.000
koju strip može prikazati.

00:08:15.000 --> 00:08:18.000
I ako krenete dalje desno, imate također jezik,

00:08:18.000 --> 00:08:21.000
jer je to sažimanje još dalje od sličnosti,

00:08:21.000 --> 00:08:23.000
ali i dalje zadržavajući značenje.

00:08:24.000 --> 00:08:26.000
Slika je angažirana da predstavlja zvuk

00:08:26.000 --> 00:08:29.000
da pojasni zajedničke karakteristike to dvoje

00:08:29.000 --> 00:08:31.000
kao i njihovo zajedničko naslijeđe.

00:08:31.000 --> 00:08:34.000
Također, treba predstavljati teksturu zvuka;

00:08:34.000 --> 00:08:38.000
i da zadrži njegovo esencijalni karakter kroz vizuale.

00:08:39.000 --> 00:08:41.000
I tu je također ravnoteža

00:08:41.000 --> 00:08:43.000
između vidljivog i nevidljivog u stripovima.

00:08:44.000 --> 00:08:46.000
Strip je na neki način poziv i odgovor

00:08:46.000 --> 00:08:47.000
koji vam umjetnik daje

00:08:47.000 --> 00:08:48.000
nešto da vidite u okviru prizora,

00:08:48.000 --> 00:08:52.000
i onda vam da nešto da zamislite između njih.

NOTE Paragraph

00:08:53.000 --> 00:08:55.000
Također, postoji još jedan pojam

00:08:55.000 --> 00:08:58.000
koje 'stripovsko oko' predstavlja, a to je vrijeme.

00:08:59.000 --> 00:09:02.000
Ritam je jako važan aspekt stripa.

00:09:03.000 --> 00:09:05.000
Strip predstavlja neku vrstu vremenske mape.

00:09:06.000 --> 00:09:09.000
I ta vremenska mapa je ono što daje energiju modernom stripu,

00:09:09.000 --> 00:09:12.000
ali ja sam se zapitao daje li možda energiju

00:09:12.000 --> 00:09:14.000
i drugim formama,

00:09:14.000 --> 00:09:15.000
i pronašao sam neke u povijesti.

00:09:16.000 --> 00:09:19.000
I možete ovdje vidjeti ovaj isti princip kako se primjenjuje

00:09:19.000 --> 00:09:22.000
u ovim antičkim verzijama iste ideje.

00:09:22.000 --> 00:09:24.000
Ono što se zapravo događa jest da se umjetnička forma sudara

00:09:24.000 --> 00:09:25.000
s tehnologijom koja joj je na raspolaganju,

00:09:25.000 --> 00:09:29.000
bilo da je to boja na kamenu, kao grobnica u starom Egiptu,

00:09:29.000 --> 00:09:31.000
ili plitki reljef koji se uzdiže po kamenom stubu,

00:09:32.000 --> 00:09:34.000
ili vez dugačak 60 metara,

00:09:34.000 --> 00:09:36.000
ili oslikana jelenska koža i kora drveta

00:09:36.000 --> 00:09:39.000
koja se prostire na 88 naizmjenično presavijenih stranica.

NOTE Paragraph

00:09:39.000 --> 00:09:41.000
Ono što je interesantno je, jednom kada ga počnete štampati --

00:09:41.000 --> 00:09:43.000
inače ovo je iz 145o. godine, samo da vam napomenem --

00:09:43.000 --> 00:09:45.000
sve karakteristike modernog stripa počinju bivati vidljive:

00:09:45.000 --> 00:09:47.000
pravokutni linearni raspored okvira,

00:09:47.000 --> 00:09:49.000
jednostavni linearni crteži bez tona

00:09:49.000 --> 00:09:52.000
i redoslijed čitanja s lijeva na desno.

00:09:53.000 --> 00:09:54.000
I već 100 godina nakon toga,

00:09:54.000 --> 00:09:57.000
već imate balone s tekstom i scene,

00:09:58.000 --> 00:10:00.000
i u stvari samo je korak od ovog ka ovom.

00:10:01.000 --> 00:10:03.000
Napisao sam knjigu o ovome 1993.,

00:10:03.000 --> 00:10:05.000
ali dok sam završavao knjigu

00:10:05.000 --> 00:10:06.000
morao sam malo raditi na prijelomu,

00:10:06.000 --> 00:10:08.000
i dosadilo mi je svaki puta ići u lokalnu kopiraonicu to raditi,

00:10:08.000 --> 00:10:10.000
pa sam kupio računalo.

00:10:11.000 --> 00:10:14.000
I to je bila samo malena stvar -- bio je dobar samo za unošenje teksta i ništa drugo --

00:10:14.000 --> 00:10:17.000
ali otac mi je nekada pričao o Mooreovom zakonu,

00:10:17.000 --> 00:10:20.000
o Mooreovom zakonu davnih '70-ih, i znao sam što dolazi.

00:10:21.000 --> 00:10:23.000
Tako da sam držao otvorene oči

00:10:23.000 --> 00:10:25.000
da vidim hoće li se promjene koje su se dogodile

00:10:25.000 --> 00:10:28.000
kada smo prešli s pred-tiskanih stripova na tiskane stripove

00:10:28.000 --> 00:10:31.000
dogoditi kada odemo dalje, na post-tiskane stripove.

NOTE Paragraph

00:10:31.000 --> 00:10:33.000
Tako je jedna od stvari koje su predložene

00:10:33.000 --> 00:10:35.000
bila da možemo miješati vizuale stripova

00:10:35.000 --> 00:10:37.000
sa zvukom, kretnjama i interaktivnošću

00:10:37.000 --> 00:10:39.000
CD-ROM-ova koji su bili tada rađeni.

00:10:39.000 --> 00:10:41.000
Ovo je bilo i prije Interneta.

00:10:41.000 --> 00:10:42.000
I jedna od prvih stvari koje su napravili bila je,

00:10:42.000 --> 00:10:44.000
da probaju napraviti stranice stripa kao što su ranije bile,

00:10:44.000 --> 00:10:45.000
i prebace ih na zaslone,

00:10:45.000 --> 00:10:47.000
što je bila klasična McLuhanesque greška

00:10:48.000 --> 00:10:51.000
prisvajanja forme koju je koristila prethodna tehnologija

00:10:51.000 --> 00:10:53.000
kako bi se stvorio sadržaj za novu tehnologiju.

00:10:53.000 --> 00:10:54.000
I tako, ono što bi oni napravili je

00:10:54.000 --> 00:10:56.000
da bi uzeli stranice stripa koje sliče na štampane stranice stripa

00:10:56.000 --> 00:10:59.000
i dodavali bi zvuk i pokret.

00:11:00.000 --> 00:11:02.000
Problem je u tome da, ukoliko se vratite ideji --

00:11:02.000 --> 00:11:05.000
osnovnoj ideji gdje je prostor jednak kao i vrijeme u stripu --

00:11:05.000 --> 00:11:07.000
što će se dogoditi kada uvedete zvuk i pokret,

00:11:07.000 --> 00:11:11.000
koji su vremenski fenomeni i mogu se prikazati samo kroz vrijeme,

00:11:11.000 --> 00:11:16.000
onda oni prekidaju kontinuitet prezentacije.

NOTE Paragraph

00:11:17.000 --> 00:11:18.000
Interakcija je bila nešto drugo.

00:11:18.000 --> 00:11:19.000
Postojali su stripovi u hipertekstu.

00:11:19.000 --> 00:11:20.000
Ali ono što je problem s hipertekstom

00:11:20.000 --> 00:11:23.000
jest da je sve u hipertekstu ili ovdje, ili nije ovdje ili je povezano s nečim ovdje;

00:11:23.000 --> 00:11:25.000
on je suštinski ne-prostoran.

00:11:25.000 --> 00:11:28.000
Razmak između Abrahama Lincolna do Lincolnova penija,

00:11:28.000 --> 00:11:30.000
Penny Marshall do Marshallovog plana

00:11:30.000 --> 00:11:31.000
do "Plana 9" do devet života:

00:11:31.000 --> 00:11:33.000
sve je to isto.

00:11:33.000 --> 00:11:34.000
(Smijeh)

00:11:34.000 --> 00:11:36.000
I -- ali u stripu, u stripu,

00:11:37.000 --> 00:11:39.000
svaki aspekt posla, svaki element posla

00:11:40.000 --> 00:11:43.000
ima spacijalni odnos sa svakim drugim elementom cijelo vrijeme.

NOTE Paragraph

00:11:43.000 --> 00:11:44.000
Dakle pitanje je bilo:

00:11:44.000 --> 00:11:47.000
postoji li ikakav način očuvanja spacijalnog odnosa

00:11:47.000 --> 00:11:49.000
dok se istovremeno iskorištavaju sve prednosti

00:11:49.000 --> 00:11:51.000
koje nam nudi digitalna tehnologija?

00:11:51.000 --> 00:11:53.000
I pronašao sam svoj osobni odgovor na ovo pitanje

00:11:53.000 --> 00:11:55.000
u onim prastarim stripovima koje sam vam pokazivao.

00:11:56.000 --> 00:11:59.000
Svaki od njih ima jedinstvenu neprekidnu liniju čitanja,

00:11:59.000 --> 00:12:01.000
bilo da se prostire cik-cak preko zidova,

00:12:01.000 --> 00:12:03.000
ili se spiralno penje uz stub

00:12:03.000 --> 00:12:06.000
ili ide s lijeva na desno, ili čak cik-cak unazad

00:12:06.000 --> 00:12:08.000
preko svih onih 88 presavijenih stranica.

00:12:08.000 --> 00:12:10.000
Ista stvar se događa i osnovna ideja

00:12:11.000 --> 00:12:13.000
da se, krećući kroz prostor, krećete kroz vrijeme,

00:12:13.000 --> 00:12:15.000
se ovdje događa bez ikakvog kompromisa,

00:12:15.000 --> 00:12:18.000
ali do kompromisa je došlo kada su se počeli tiskati.

00:12:18.000 --> 00:12:21.000
Prostori koji se nadovezuju više nisu trenuci koji se nadovezuju,

00:12:21.000 --> 00:12:24.000
tako da je osnovna ideja stripa bila izlomljena opet i opet

00:12:24.000 --> 00:12:25.000
i opet i opet.

NOTE Paragraph

00:12:25.000 --> 00:12:26.000
I ja sam pomislio, OK, dobro,

00:12:26.000 --> 00:12:28.000
ako je to istina, postoji li ikakav način da,

00:12:29.000 --> 00:12:31.000
kada se odmaknemo od današnjeg tiska,

00:12:31.000 --> 00:12:33.000
kako bismo to nekako vratili nazad?

00:12:34.000 --> 00:12:36.000
Sada, zaslon

00:12:37.000 --> 00:12:39.000
je jednako tehnički ograničen kao i stranica, točno?

00:12:39.000 --> 00:12:41.000
To je drugačija forma, ali osim toga

00:12:41.000 --> 00:12:43.000
ima ista osnovna ograničenja.

00:12:43.000 --> 00:12:46.000
Ali to je tako samo ako gledate na zaslon kao na stranicu,

00:12:47.000 --> 00:12:49.000
ali nije ako gledate na zaslon kao na prozor.

NOTE Paragraph

00:12:50.000 --> 00:12:52.000
I to je ono što sam ja predložio: da možda možemo kreirati te stripove

00:12:52.000 --> 00:12:53.000
na neograničenim platnima:

00:12:54.000 --> 00:12:58.000
preko osi X i osi Y i stepenica.

00:12:59.000 --> 00:13:01.000
Možemo raditi kružnu naraciju, koja je u pravom smislu te riječi kružna.

00:13:01.000 --> 00:13:04.000
Možemo raditi zaokret u priči koji je doslovan zaokret.

00:13:05.000 --> 00:13:07.000
Paralelne radnje mogu biti zaista paralelene.

00:13:09.000 --> 00:13:11.000
X, Y, kao i Z.

00:13:12.000 --> 00:13:14.000
Tako da sam imao sve te zamisli. To je bilo još u kasnim '90-ima,

00:13:14.000 --> 00:13:17.000
i ostali ljudi u mom poslu su mislili kako sam poprilično lud,

00:13:18.000 --> 00:13:20.000
ali dosta ljudi je onda zaista krenulo i sve promijenilo.

00:13:20.000 --> 00:13:22.000
Sada ću vam pokazati nekoliko primjera.

NOTE Paragraph

00:13:23.000 --> 00:13:26.000
Ovo je kolaž strip koji je nastao u ranoj fazi od strane Jason Lexa.

00:13:30.000 --> 00:13:32.000
I pogledajte što se ovdje događa.

00:13:32.000 --> 00:13:34.000
Ono što tražim ovdje je trajna mutacija --

00:13:34.000 --> 00:13:36.000
to je ono što svi tražimo.

00:13:36.000 --> 00:13:38.000
Dok mediji ulaze u novu eru,

00:13:38.000 --> 00:13:41.000
mi tražimo promjene

00:13:41.000 --> 00:13:45.000
koje su trajne, koje imaju održivost.

00:13:45.000 --> 00:13:49.000
Uzeli smo osnovnu ideju prikazivanja stripa kao vizualnog medija,

00:13:49.000 --> 00:13:52.000
i istrajali u njoj od početka do kraja.

00:13:52.000 --> 00:13:54.000
Ovo što ste upravo vidjeli je cijeli strip

00:13:54.000 --> 00:13:56.000
upravo sada na ekranu.

00:13:56.000 --> 00:13:59.000
Međutim, iako ga doživljavamo samo dio po dio,

00:13:59.000 --> 00:14:01.000
to je samo zbog razine na kojoj se trenutno tehnologija nalazi.

00:14:01.000 --> 00:14:03.000
Kako će tehnologija evoluirati,

00:14:03.000 --> 00:14:06.000
kako se budu pojavljivali puni sveobuhvatni displeji i tko zna što još ne,

00:14:06.000 --> 00:14:08.000
ova ideja će samo rasti.

00:14:08.000 --> 00:14:10.000
Prilagođavat će se.

00:14:10.000 --> 00:14:12.000
Prilagođavat će se svom okruženju:

00:14:12.000 --> 00:14:14.000
to je trajna mutacija.

NOTE Paragraph

00:14:15.000 --> 00:14:17.000
Evo, pokazati ću vam još jedan. Ovaj je napravio Drew Weing;

00:14:17.000 --> 00:14:18.000
ova se naziva,

00:14:18.000 --> 00:14:20.000
"Psić razmišlja o smrti svemira".

00:14:46.000 --> 00:14:47.000
Vidite što se ovdje događa

00:14:48.000 --> 00:14:51.000
dok iscrtavamo ove priče na neograničenom platnu

00:14:53.000 --> 00:14:56.000
mi zapravo stvaramo čistiji izraz

00:14:57.000 --> 00:14:59.000
onoga što je suština ovog medija.

00:15:04.000 --> 00:15:06.000
Proći ćemo kroz ovo malo brže -- već ste shvatili ideju.

00:15:06.000 --> 00:15:08.000
Hoću samo doći do posljednjeh okvira.

00:15:14.000 --> 00:15:17.000
(Smijeh)

00:15:17.000 --> 00:15:18.000
Evo ga.

00:15:20.000 --> 00:15:22.000
(Smijeh)

00:15:25.000 --> 00:15:28.000
(Smijeh)

00:15:31.000 --> 00:15:32.000
Samo još jedan.

00:15:34.000 --> 00:15:36.000
Kada smo već kod beskonačnog platna.

00:15:37.000 --> 00:15:39.000
Ovo je napravio čovjek po imenu Daniel Merlin Goodbrey u Britaniji.

NOTE Paragraph

00:15:40.000 --> 00:15:42.000
Zašto je ovo važno?

00:15:43.000 --> 00:15:45.000
Mislim kako je važno zbog medija,

00:15:46.000 --> 00:15:47.000
svi mediji,

00:15:48.000 --> 00:15:51.000
za nas predstavljaju prozor u naš svijet.

00:15:51.000 --> 00:15:53.000
Sada, može se dogoditi da će nam filmovi --

00:15:53.000 --> 00:15:56.000
i konačno, virtualna stvarnost, ili nešto ekvivalentno njoj --

00:15:56.000 --> 00:15:58.000
neka vrsta sveobuhvatnog prikaza,

00:15:58.000 --> 00:16:03.000
omogućiti učinkovit bijeg iz svijeta u kojem jesmo.

00:16:03.000 --> 00:16:06.000
Zato se većina ljudi okreće pričanju priča, kako bi pobjegli.

00:16:06.000 --> 00:16:09.000
Ali mediji nam stvaraju prozor

00:16:09.000 --> 00:16:12.000
nazad u svijet u kojem živimo.

00:16:13.000 --> 00:16:15.000
I kada mediji evoluiraju

00:16:16.000 --> 00:16:21.000
tako da njihov identitet postane sve više jedinstven.

00:16:21.000 --> 00:16:24.000
Jer ono što vidite predstavlja stripove na kub:

00:16:24.000 --> 00:16:27.000
ovo što vidite su stripovi koji su više stripovski, nego što su to ikada bili.

00:16:28.000 --> 00:16:31.000
Kada se to dogodi, pružate ljudima više načina

00:16:31.000 --> 00:16:34.000
da ponovo uđu u svijet kroz različite prozore,

00:16:35.000 --> 00:16:38.000
i kada to uradite, omogućavate im da prouče svijet u kojem žive

00:16:38.000 --> 00:16:40.000
i sagledaju njegovu formu.

00:16:40.000 --> 00:16:42.000
I zato mislim da je ovo značajno.

00:16:42.000 --> 00:16:44.000
Ovo je zapravo jedan od mnogo razloga, ali sada moram ići.

00:16:44.000 --> 00:16:45.000
Hvala vam na pažnji.