1 00:00:00,668 --> 00:00:02,634 şimdi de evrendeki en gizemli kuvvetlerden birini konuşalım. 2 00:00:02,634 --> 00:00:05,719 - 3 00:00:05,719 --> 00:00:08,439 Gerçi evrendeki bütün kuvvetlerin eşit oranda gizemli olduğunu düşünüyorum. 4 00:00:08,439 --> 00:00:10,366 - 5 00:00:10,366 --> 00:00:12,420 ama biz biraz yük üzerine konuşalım. 6 00:00:12,420 --> 00:00:14,674 hepimiz yük hakkında bir şeyler duymuşuzdur. 7 00:00:14,674 --> 00:00:16,583 elektriksel yük. 8 00:00:16,583 --> 00:00:18,769 yüklü parçacıklar vb. 9 00:00:18,769 --> 00:00:21,319 - 10 00:00:21,319 --> 00:00:25,406 - 11 00:00:25,406 --> 00:00:31,167 pozitif yükden bahsederken pozitif dememiz biraz keyfi bir durum. 12 00:00:31,167 --> 00:00:33,047 - 13 00:00:33,047 --> 00:00:35,334 burada artı işareti ile etiketlenmiş protonlardan bahsetmiyoruz . 14 00:00:35,334 --> 00:00:36,551 negatif yüklü olduklarını da varsayabilirdik. 15 00:00:36,551 --> 00:00:38,469 Ama pozitif yüklü bir cisim düşünelim. 16 00:00:38,469 --> 00:00:42,949 Karşısında da yine pozitif yüklü bir başka cisim olsun. 17 00:00:42,949 --> 00:00:44,986 Bunlar birbirlerini iterler. 18 00:00:44,986 --> 00:00:48,033 Eğer negatif yüklü bir parçacığın olduğu bir durumdan bahsediyor olsaydık 19 00:00:48,033 --> 00:00:51,236 - 20 00:00:51,236 --> 00:00:53,737 -ve yine "negatif" kelimesi burada isteğe bağlı. 21 00:00:53,737 --> 00:00:54,981 - 22 00:00:54,981 --> 00:00:58,538 Yani bunun yerine mavi yük ve kırmızı yük de diyebilirdik. 23 00:00:58,538 --> 00:01:01,954 Ama biliyoruz ki eğer diğer parçacık zıt yüke sahipse-- 24 00:01:01,954 --> 00:01:03,456 yani bu durumda elimizde negatif yük var-- 25 00:01:03,456 --> 00:01:06,505 pozitif yüklü parçacığı çeker. 26 00:01:06,505 --> 00:01:07,970 Peki, yük hakkında ne biliyoruz? 27 00:01:07,970 --> 00:01:11,070 Yük parçacıkların sahip oldukları bir nitelik. 28 00:01:11,070 --> 00:01:13,154 Ve yeteri kadar parçacığı bir araya getirirsek, 29 00:01:13,154 --> 00:01:14,869 maddelerin de sahip olacağı bir özelliktir. 30 00:01:14,869 --> 00:01:17,157 Kısacası yük fiziksel bir özelliktir. 31 00:01:17,157 --> 00:01:19,773 aslında bu da ne olduğunu bilmediğimizi söylemenin bir başka yolu. 32 00:01:19,773 --> 00:01:21,034 - 33 00:01:21,034 --> 00:01:22,571 Açıkçası, kimse yükün tam olarak ne olduğunu bilmiyor. 34 00:01:22,571 --> 00:01:23,589 - 35 00:01:23,589 --> 00:01:26,399 Aslında, kimse esasen hiçbir şey bilmiyor. 36 00:01:26,399 --> 00:01:29,218 Ama yük parçacıkların ve nesnelerin bir niteliğidir. 37 00:01:29,218 --> 00:01:30,206 Tıpkı kütle gibi. 38 00:01:30,206 --> 00:01:33,002 Yani biraz düşünürseniz, kütle bir niteliktir. 39 00:01:33,002 --> 00:01:35,487 Ve bir anlamda yükten daha somuttur. 40 00:01:35,487 --> 00:01:40,068 Çünkü kütleyi bir şekilde zihnimizde canlandırabiliyoruz. 41 00:01:40,068 --> 00:01:44,135 - 42 00:01:44,135 --> 00:01:47,469 ve muhtemelen ağırlık ve hacim gibi kavramları daha iyi algılıyoruz. 43 00:01:47,469 --> 00:01:48,993 bu kavramlara da başka bir zaman değineceğiz. 44 00:01:48,993 --> 00:01:51,991 Yük biraz daha soyut. 45 00:01:51,991 --> 00:01:56,236 Çünkü kehribarı saçımıza sürttüğümüzde yükü gerçek anlamda hissedemeyiz. 46 00:01:56,236 --> 00:02:00,214 Ama elektrik çapması sonucu bunu daha iyi anlarız. 47 00:02:00,214 --> 00:02:03,529 Yani yük parçacıkların ya da nesnelerin sahip oldukları bir özelliktir. 48 00:02:03,529 --> 00:02:06,428 İki tür yük olduğunun biliyoruz. 49 00:02:06,428 --> 00:02:12,129 Ve bunları pozitif ve negatif olarak isimlendirdik. 50 00:02:12,129 --> 00:02:26,522 Ve aynı yüklerin birbirlerini ittiklerini, zıt yüklerin ise birbirlerini çektiklerini de biliyoruz. 51 00:02:26,522 --> 00:02:31,553 - 52 00:02:31,553 --> 00:02:33,642 Peki bununla ne yapacağız? 53 00:02:33,642 --> 00:02:36,005 Eğer elimizde böyle bir nitelik varsa, bunu ölçmemiz yararlı olur. 54 00:02:36,005 --> 00:02:40,562 - 55 00:02:40,562 --> 00:02:44,669 Ve ölçerken de birimleri kullanma ihtiyacı hissederiz. 56 00:02:44,669 --> 00:02:46,752 yükün birimi de "coulomb"dur. 57 00:02:46,752 --> 00:02:50,064 1700'lerde bir bilim adamının bu alandaki çalışmalarından sonra bu ismi almış. 58 00:02:50,064 --> 00:02:51,868 - 59 00:02:51,868 --> 00:02:53,773 Hakkında daha fazla bilgiyi Vikipedi'den edinebilirsiniz. 60 00:02:53,773 --> 00:02:56,902 yani, yük birimi coloumbdur. 61 00:02:56,902 --> 00:03:01,687 Ve bir çok farklı tanımı var ama ben temel parçacıklar açısından ele alacağım. 62 00:03:01,687 --> 00:03:05,550 - 63 00:03:05,550 --> 00:03:08,282 - 64 00:03:08,282 --> 00:03:11,462 kuantum teorisine ve quarklara falan girmezsek, elementer (temel) yük proton ya da nötron üzerindeki yüktür. 65 00:03:11,462 --> 00:03:14,062 - 66 00:03:14,062 --> 00:03:17,134 Ve ileride atomların yapısı ile ilgili detaylı bilgiler de vereceğim 67 00:03:17,134 --> 00:03:19,118 ama şimdilik küçük bir örnekle devam edelim. 68 00:03:19,118 --> 00:03:20,695 - 69 00:03:20,695 --> 00:03:25,148 şimdi, atomun içinde nötronlar bulunur. 70 00:03:25,148 --> 00:03:27,692 Ve bu nötronların yük taşıma özellikleri yoktur. 71 00:03:27,692 --> 00:03:31,000 Aynı zamanda içlerinde protonlar da bulunur. 72 00:03:31,000 --> 00:03:32,875 ve onlar da pozitif yüklüdür. 73 00:03:32,875 --> 00:03:34,349 - 74 00:03:34,349 --> 00:03:36,185 Ve yine buradaki isimlendirmenin rastgele yapıldığını belirteyim. 75 00:03:36,185 --> 00:03:37,881 Pozitif değil de kırmızı da diyor olabilirdik. 76 00:03:37,881 --> 00:03:42,230 Ayrıca etrafında elektron dediğimiz, 77 00:03:42,230 --> 00:03:48,215 proton ve nötrondan çok daha hafif olan parçacıklar da bulunur. 78 00:03:48,215 --> 00:03:50,978 - 79 00:03:50,978 --> 00:03:54,275 Bunların gerçek objeler oldukları bile net değil. 80 00:03:54,275 --> 00:03:59,021 Daha çok enerji gibiler. 81 00:03:59,021 --> 00:04:01,117 Ama bazen madde olarak görmek daha pratik olabilir. 82 00:04:01,117 --> 00:04:02,915 Bazen de bu işimize yaramaz. 83 00:04:02,915 --> 00:04:04,164 - 84 00:04:04,164 --> 00:04:06,898 Daha sonra bunları detaylı bir şekilde işleyeceğiz. 85 00:04:06,898 --> 00:04:08,613 Elektronlar negatif yüklüdür. 86 00:04:08,613 --> 00:04:11,411 kuarklara ve diğer atomaltı parçacıklardan konuşmadan önce, 87 00:04:11,411 --> 00:04:13,649 şimdilik ilgilendiğimiz kadarıyla, 88 00:04:13,649 --> 00:04:17,893 temel yük birimi elektron ve proton içinde bulunan yüktür. 89 00:04:17,893 --> 00:04:19,148 - 90 00:04:19,148 --> 00:04:21,882 İkisi de aynı yüke sahiptirler, 91 00:04:21,882 --> 00:04:23,925 ve bu yük "e" ile gösterilir. 92 00:04:23,925 --> 00:04:26,659 Açıkçası, e'nin elementer kelimesinden mi yoksa elektrondan mı geldiğini tam olarak bilmiyorum. 93 00:04:26,659 --> 00:04:29,230 - 94 00:04:29,230 --> 00:04:32,527 Ama protonun yükü e'ye eşittir. 95 00:04:32,527 --> 00:04:38,738 Ve bu simge muhtemelen protonun temel (elementer) yükünden geliyor. 96 00:04:39,238 --> 00:04:43,743 Elektronun yükü de bunun negatifidir. 97 00:04:43,743 --> 00:04:50,814 Yani elektronun yükü negatif e'dir. 98 00:04:51,314 --> 00:04:55,810 Ama işaretlerini hesaba katmazsak, bu yüklerin büyüklüklerinin eşit olduğunu söyleyebiliriz. 99 00:04:55,810 --> 00:04:57,299 - 100 00:04:57,299 --> 00:05:00,927 Yani fizikten bildiğimiz kadarıyla temel yükten bahsediyoruz. 101 00:05:00,927 --> 00:05:01,868 - 102 00:05:01,868 --> 00:05:03,697 - 103 00:05:03,697 --> 00:05:06,760 temel yük birimi protonda ya da electronda bulunan yüktür. 104 00:05:06,760 --> 00:05:07,694 - 105 00:05:07,694 --> 00:05:09,449 Peki, coulomb'un bununla bağlantısı nedir? 106 00:05:09,449 --> 00:05:13,733 - 107 00:05:13,733 --> 00:05:17,226 C ile gösterilen coulomb sıradan bir sayıdır. 108 00:05:17,226 --> 00:05:20,226 ama elektrik konusuna geçtiğimizde coulomb'u tanımsal olarak da anlamaya çalışacağız. 109 00:05:20,226 --> 00:05:26,226 Bir coulomb 6.24 çarpı 10 üzeri 18 e'ye eşittir. 110 00:05:26,226 --> 00:05:30,400 - 111 00:05:30,400 --> 00:05:33,925 Ya da şöyle de diyebiliriz: 6.24 çarpı 10 üzeri 18 çarpı elektron yükü 112 00:05:33,925 --> 00:05:36,998 -daha doğrusu proton yükü- 113 00:05:36,998 --> 00:05:40,443 Ve bu tabi ki büyüklük anlamında. 114 00:05:40,443 --> 00:05:42,699 Çünkü coulomb derken bir yön belirtmiyoruz. 115 00:05:42,699 --> 00:05:43,995 - 116 00:05:43,995 --> 00:05:45,852 ya da şunu da söyleyebiliriz: 117 00:05:45,852 --> 00:05:50,728 temel (elementer) yük 1.6 çarpı 10 üzeri eksi 19 coulomb büyüklüğündedir. 118 00:05:50,728 --> 00:05:56,194 - 119 00:05:56,194 --> 00:05:57,954 peki o zaman. 120 00:05:57,954 --> 00:06:01,671 Bu sayıyı hatırlamamız faydalı olabilir 121 00:06:01,671 --> 00:06:04,776 ama genelde bize bu sayı bir şekilde verilecektir. 122 00:06:04,776 --> 00:06:05,975 peki ne yapabiliriz? 123 00:06:05,975 --> 00:06:08,725 Bu parçacıkların yük denilen özelliğe sahip olduklarını söyledik. 124 00:06:08,725 --> 00:06:10,308 aynı yükler birbirini iter. 125 00:06:10,308 --> 00:06:11,441 zıt yükler ise çeker. 126 00:06:11,441 --> 00:06:16,689 Eğer bu protonlardan elimizde yeteri kadar olursa, o zaman cismin tamamı yüklüdür 127 00:06:16,689 --> 00:06:18,243 - 128 00:06:18,243 --> 00:06:22,028 Eğer protonlar elektronlardan fazla ise yükümüz pozitif olur. 129 00:06:22,028 --> 00:06:22,838 - 130 00:06:22,838 --> 00:06:24,025 Eğer elektronlar protonlara kıyasla daha fazla ise yük negatiftir. 131 00:06:24,025 --> 00:06:25,441 - 132 00:06:25,441 --> 00:06:29,005 yükün birimi olan coulomb'u tanımlamıştık. 133 00:06:29,005 --> 00:06:32,524 - 134 00:06:32,524 --> 00:06:33,824 Şimdi biraz bununla uğraşalım ve yükü nasıl ölçeceğimizi bir görelim. 135 00:06:33,824 --> 00:06:35,726 - 136 00:06:39,077 --> 00:06:41,570 yükün ilk tanımını yaparken,aynı yüklerin birbirlerini ittiklerini söylemiştik, değil mi? 137 00:06:41,570 --> 00:06:47,145 - 138 00:06:47,145 --> 00:06:48,994 - 139 00:06:48,994 --> 00:06:51,454 aynı yükler birbirlerini iterler, bunların her biri pozitif yüklü olsun. 140 00:06:51,454 --> 00:06:53,782 Birbirlerini itecekler. 141 00:06:53,782 --> 00:06:57,095 Zıt yükler ise, bu negatif olsun, bu da pozitif, 142 00:06:57,095 --> 00:06:59,352 birbirlerini çekecekler, değil mi? 143 00:06:59,352 --> 00:07:03,700 Şimdi bu iki parçacık birbirlerinden ivmelenerek uzaklaşıyorlar 144 00:07:03,700 --> 00:07:05,201 - 145 00:07:05,201 --> 00:07:06,317 - 146 00:07:06,317 --> 00:07:07,515 Bu iki parçacık da birbirlerine doğru ivmeleniyorlar. 147 00:07:07,515 --> 00:07:09,017 - 148 00:07:09,017 --> 00:07:11,697 parçacıklar arasında ya da her bir parçacıkta bulunan yük bir kuvvet oluşturacaktır, değil mi? 149 00:07:11,697 --> 00:07:14,948 - 150 00:07:14,948 --> 00:07:15,919 - 151 00:07:15,919 --> 00:07:18,098 Eğer bir kuvvet oluşmuyor olsaydı, o zaman birbirlerini ne iterlerdi ne de çekerlerdi. 152 00:07:18,098 --> 00:07:21,081 Ve Coulomb yasası da buradan gelir. 153 00:07:21,081 --> 00:07:23,279 - 154 00:07:23,279 --> 00:07:26,398 - 155 00:07:26,398 --> 00:07:31,866 - 156 00:07:31,866 --> 00:07:34,600 - 157 00:07:34,600 --> 00:07:37,601 - 158 00:07:37,601 --> 00:07:41,946 Coulomb iki yük arasındaki kuvveti sabit bir sayı çarpı birinci yük çarpı ikinci yük, bölü aralarındaki uzaklığın karesi olarak ifade etmişti. 159 00:07:41,946 --> 00:07:48,243 - 160 00:07:48,243 --> 00:07:50,368 - 161 00:07:50,368 --> 00:07:52,601 Basit ve düzgün bir formül bu. 162 00:07:52,601 --> 00:07:57,566 Çünkü, eğer buna elektriksel kuvvet dersek, bu formülün yerçekimi kuvveti formülüne oldukça benzediğini görürüz. 163 00:07:57,566 --> 00:08:00,980 - 164 00:08:00,980 --> 00:08:03,416 Onu da yazalım. 165 00:08:03,416 --> 00:08:06,934 İki kütle arasındaki yerçekimi kuvveti eşittir yerçekimi sabiti çarpı m1 çarpı m2 bölü aralarındaki uzaklığın karesi olur. 166 00:08:06,934 --> 00:08:13,366 - 167 00:08:13,366 --> 00:08:15,817 - 168 00:08:15,817 --> 00:08:18,285 Şimdiye kadar iki kuvvet üzerinde durduk; 169 00:08:18,285 --> 00:08:21,329 birisi yerçekimi, diğeri de elektriksel kuvvetti. 170 00:08:21,329 --> 00:08:24,716 Ve nihayet elektromanyetik kuvveti de işleyeceğiz. 171 00:08:24,716 --> 00:08:27,284 Bu iki kuvvet benzer şekilde davranıyorlar, 172 00:08:27,284 --> 00:08:29,979 ve ikisi de boşlukta uygulanıyor. 173 00:08:29,979 --> 00:08:31,883 Yani ortamda hava olmamasının ya da parçacıklar arasında madde bulunmamasının bir önemi yok. 174 00:08:31,883 --> 00:08:35,917 bir şekilde birbirleriyle etkileşiyorlar. 175 00:08:35,917 --> 00:08:37,986 - 176 00:08:37,986 --> 00:08:39,401 Ve bence bu oldukça şaşırtıcı. 177 00:08:39,401 --> 00:08:41,462 iki parçacık arasında hiç bir şey bulunmasa bile, 178 00:08:41,462 --> 00:08:44,328 bir şekilde bu parçacık diğer parçacığın burada olduğunu biliyor 179 00:08:44,328 --> 00:08:46,584 ve bu parçacık da diğerinin burada olduğunu biliyor. 180 00:08:46,584 --> 00:08:49,764 bu parçacıkları birbirine bağlayan bir tel olmamasına rağmen hareket etmeye başlıyorlar. 181 00:08:49,764 --> 00:08:51,951 - 182 00:08:51,951 --> 00:08:53,735 - 183 00:08:53,735 --> 00:08:54,732 - 184 00:08:54,732 --> 00:08:56,399 Siz de bunu benim kadar şaşırtıcı buluyor musunuz bilmiyorum, 185 00:08:56,399 --> 00:08:57,550 ama bunun üzerine biraz düşünün. 186 00:08:57,550 --> 00:08:58,794 Ve bu tıpkı yerçekimi gibi. 187 00:08:58,794 --> 00:09:00,402 yani iki parçacık hiç bir şekilde birbirlerine bağlı değiller. 188 00:09:00,402 --> 00:09:02,579 Boşlukta bulunuyor olabilirler ama bir şekilde diğer parçacığın orada bulunduğunu biliyorlar. 189 00:09:02,579 --> 00:09:04,162 - 190 00:09:04,162 --> 00:09:07,187 ve özel göreliliği öğrenmeye başladığımızda, burada hiçbir şey olmadığını ama belki de kütlelerin bir şekilde evreni şekillendirdiklerini öğreneceğiz. 191 00:09:07,187 --> 00:09:10,603 - 192 00:09:10,603 --> 00:09:13,201 - 193 00:09:13,201 --> 00:09:14,963 Ve bu belki de elektriksel yükler içinde geçerlidir. 194 00:09:14,963 --> 00:09:17,135 - 195 00:09:17,135 --> 00:09:20,117 Ama bu noktaya kadar bu yüklerin birbirleri üzerine bir kuvvet uyguladıklarını biliyoruz. 196 00:09:20,117 --> 00:09:23,931 - 197 00:09:23,931 --> 00:09:27,528 Ve bu kuvvet yükleri çarpımının aradaki uzaklığın karesine bölümü ile orantılıdır. 198 00:09:27,528 --> 00:09:30,968 - 199 00:09:30,968 --> 00:09:36,301 Ve bir de sabit var burada. 200 00:09:36,301 --> 00:09:37,603 - 201 00:09:37,603 --> 00:09:42,520 - 202 00:09:42,520 --> 00:09:46,351 Ve değeri 9 çarpı 10 üzeri 9 a eşit. 203 00:09:46,351 --> 00:09:48,966 bu yuvarlanmış hali tabi. 204 00:09:48,966 --> 00:09:51,653 Tam olarak 9 olması hayret verici olurdu. 205 00:09:51,653 --> 00:10:00,131 9 çarpı 10 üzeri 9, 206 00:10:00,131 --> 00:10:03,629 ve birimi de newton-metre kare bölü coulomb kare. 207 00:10:03,629 --> 00:10:05,979 Peki birimi neden bu şekilde? 208 00:10:05,979 --> 00:10:10,859 şimdi bu iki yükün çarpımı bize coulomb kareyi verecek, 209 00:10:10,859 --> 00:10:13,163 ve burası da coulomb kare bölü metre kare olacak, 210 00:10:13,163 --> 00:10:16,458 ve sonuçta elimizde newton olması gerekiyor. 211 00:10:16,458 --> 00:10:18,862 bu yüzden buradaki coulomb kareyi paydaya da coulomb kare koyarak götürmek istiyoruz. 212 00:10:18,862 --> 00:10:19,535 - 213 00:10:19,535 --> 00:10:21,127 Ve buradaki metre kareyi de paya metre kare koyarak götürüyoruz. 214 00:10:21,127 --> 00:10:23,859 Ve sonuçta elimizde kuvvet birimi olan newton kalıyor. 215 00:10:23,859 --> 00:10:26,139 Birimin nereden geldiğini gördük. 216 00:10:26,139 --> 00:10:28,228 Şimdi de iki parçacık arasındaki kuvveti anlamaya çalışalım. 217 00:10:28,228 --> 00:10:31,113 - 218 00:10:31,113 --> 00:10:35,899 10 dakika boyunca uzun soluklu bir tanım yaptık. 219 00:10:35,899 --> 00:10:38,429 Ama fizik dersinizde coulomb yasasına dair göreceğiniz sorular oldukça basit olacaktır. 220 00:10:38,429 --> 00:10:41,098 - 221 00:10:41,098 --> 00:10:43,331 - 222 00:10:43,331 --> 00:10:48,432 Mesela pozitif yüklü bir parçacığımız olsun diyecekler, 223 00:10:48,432 --> 00:10:56,069 - 224 00:10:56,069 --> 00:11:05,269 yükü de artı 5 çarpı 10 üzeri eksi 3 coulomb' a eşit olsun. 225 00:11:05,269 --> 00:11:07,226 Bahsettiğimiz bu yük pozitif. 226 00:11:07,226 --> 00:11:10,730 Ve şimdi buraya bir de negatif yük ekleyelim. 227 00:11:10,730 --> 00:11:12,375 - 228 00:11:12,375 --> 00:11:14,424 Aralarındaki uzaklık ne olsun? 229 00:11:14,424 --> 00:11:18,371 Diyelim ki aralarında yarım metre olsun, yani 0.5 metre. 230 00:11:18,371 --> 00:11:24,828 Ve burada da negatif yüklü bir parçacığım olsun. 231 00:11:24,828 --> 00:11:32,911 Yükü de eksi 10 çarpı 10 üzeri eksi 2 coulomb olsun. 232 00:11:32,911 --> 00:11:35,177 Peki o halde bu iki parçacık arasındaki kuvvet nedir? 233 00:11:35,177 --> 00:11:38,762 Eğer Coulomb Yasası'na uygularsak elektriksel kuvveti bulmuş oluruz. 234 00:11:38,762 --> 00:11:42,017 - 235 00:11:42,017 --> 00:11:44,355 - 236 00:11:44,355 --> 00:11:45,342 - 237 00:11:45,342 --> 00:11:46,693 - 238 00:11:46,693 --> 00:11:49,100 Bu iki parçacık arasındaki statik elektriksel kuvvet şuna eşit: 239 00:11:49,100 --> 00:11:56,205 sabit (9 çarpı 10 üzeri 9) çarpı birinci yük (5 çarpı 10 üzeri eksi 3) çarpı ikinci yük. 240 00:11:56,205 --> 00:12:01,852 - 241 00:12:01,852 --> 00:12:04,757 -ikinci yükü farklı bir renkle yazayım- 242 00:12:04,757 --> 00:12:10,610 ikinci yük de eksi 10 çarpı 10 üzeri eksi 2, 243 00:12:10,610 --> 00:12:12,125 - 244 00:12:12,125 --> 00:12:15,408 bunu da uzunluğun karesine yani 0.5'in karesine, bölüyoruz. 245 00:12:15,408 --> 00:12:17,374 Sadece formülü uyguladık. 246 00:12:17,374 --> 00:12:18,837 Bir bakalım, 247 00:12:18,837 --> 00:12:21,272 9 çarpı 5 çarpı 10. 248 00:12:21,272 --> 00:12:23,584 buradaki 10lu sayıları ayrı yazacağım. 249 00:12:23,584 --> 00:12:25,207 Yani bu çarpı eksi 10. 250 00:12:25,207 --> 00:12:31,840 Burası 5 çarpı eksi 10 eksi 50 eder, bunu da 9 ile çarparsak eksi 450 buluruz. 251 00:12:31,840 --> 00:12:37,826 Ve 10 üzeri 9 eksi 3, yani 10 üzeri 6, 252 00:12:37,826 --> 00:12:41,978 sonra eksi 2, bu da 10 üzeri 4 eder. 253 00:12:41,978 --> 00:12:46,559 (eksi) 450 çarpı 10 üzeri 4 bölü 0.5 in karesi. (ya da 45 çarpı 10 üzeri 5 bölü 0.5 in karesi) 254 00:12:46,559 --> 00:12:49,511 0.5'in karesi neydi? 0.25 255 00:12:49,511 --> 00:12:51,392 Peki bu neye eşit? 256 00:12:51,392 --> 00:12:53,562 4 çarpı (eksi) 45 eşittir (eksi) 180, çarpı 10 üzeri 5 newton. 257 00:12:53,562 --> 00:13:05,004 - 258 00:13:05,004 --> 00:13:07,474 Bu sonuç gözümüze oldukça büyük görünebilir, 259 00:13:07,474 --> 00:13:10,592 ama aslında burada kullandığımız yükler de epey büyük yükler. 260 00:13:10,592 --> 00:13:14,459 Umuyorum ki, ileride büyük yük nedir küçük yük nedir buna dair bir fikir oluşacak kafanızda. 261 00:13:14,459 --> 00:13:15,614 - 262 00:13:15,614 --> 00:13:17,463 Ama bunlar oldukça büyük yükler, 263 00:13:17,463 --> 00:13:21,411 ve bununla ilişkili olarak da bu iki parçacık arasındaki kuvvetin değeri de büyük. 264 00:13:21,411 --> 00:13:22,354 - 265 00:13:22,354 --> 00:13:24,557 Peki, elimizdeki bu negatif sayı bu ne anlama geliyor? 266 00:13:24,557 --> 00:13:28,073 Zıt parçacıkların birbirlerini ittiklerini biliyoruz değil mi? 267 00:13:28,073 --> 00:13:29,760 - 268 00:13:29,760 --> 00:13:32,194 Bu durumda elimizde bir pozitif bir de negatif yük var, 269 00:13:32,194 --> 00:13:36,790 bu yüzden Coulomb Yasasını kullandığımızda, kuvveti de negatif buluyoruz. 270 00:13:36,790 --> 00:13:40,592 Bu, kuvvetin iki parçacığı birbirlerine aralarındaki en kısa mesafeye kadar yakınlaştıracağı anlamına gelir. 271 00:13:40,592 --> 00:13:44,477 - 272 00:13:44,477 --> 00:13:46,175 Yani, kuvvet onları eğri üzerinde bir harekete zorlamayacak. 273 00:13:46,175 --> 00:13:47,619 - 274 00:13:47,619 --> 00:13:50,313 eğer burada pozitif bir yük olsaydı, kuvvet iki parçacığı birbirinden uzaklaştırırdı. 275 00:13:50,313 --> 00:13:52,160 - 276 00:13:52,160 --> 00:13:53,843 Eğer kafanız karıştıysa, sadece biraz düşünün. 277 00:13:53,843 --> 00:13:55,839 Eğer sonuç negatif ise birbirlerini itecekler. 278 00:13:55,839 --> 00:13:58,057 Eğer pozitif ise birbirlerini çekecekler. 279 00:13:58,057 --> 00:14:01,100 Sonraki videoda görüşmek üzere.